muslim.uz
Мўмин-мусулмонларни кофир дейиш мумкинми?
Кейинги пайтларда дунё миқёсида айниқса араб дунёсида айрим мўмин-мусулмонларни кофирга чиқариш, уларга муртадлик тамғасини босиш ҳолатлари кўпайиб бормоқда. Табиийки, бу каби ҳодисалар ҳар бир иймонли одамни безовта қилади. Бундай маломатларга нишон бўлаётган одамлар эса ўзларига қўйилаётган бундай таъналар қаршисида ҳайрон бўлиб қолмоқдалар. Мазкур ҳолат одамлар орасида тушунмовчиликларга сабаб бўлмоқда. Бир танишимга “биродар, пешиндан кейин жаноза бор экан. Жанозада ҳам қатнашамиз”, десам, у одам “йўқ мен жанозада қатнашмайман. Чунки унинг мусулмонлигини қаёқдан биламан”, деди. Мен “ахир у ҳам аҳли қибла-ку” (Каъбани қибла деб тан одамларни аҳли қибла дейилади) десам, у одам менга зарда билан “унинг намоз ўқиганини қаёқдан биласан” деб жавоб берди.
Аслида ҳам шундайми! Шаръий далиллар тақозосига кўра иймон асосларини инкор қилмаган, ҳалолни ҳаром, ҳаромни ҳалол деб эътиқод қилмаган бирорта мўмин-мусулмонга куфр нисбатини бериш асло мумкин эмас. Шариатни кўрсатмасига амал қилмаса у одам фосиқ, гуноҳкор ҳисобланади. Аммо кофир дейилмайди. Келинг, яхшиси бу масалани уламоларимиз томонидан асослаб берилган далиллар асосида муҳокама қиламиз.
Куфр сузини луғавий ва истилоҳий таърифи:
Куфр сўзи луғатда бир неча маъноларга далолат қилади. Бу хақида Ибни Форс “бу сўз луғатан бир нарсани ёпиб, беркитиб туришга далолат қилади. Масалан совутини кийим билан ўраб қўйган одамга ҳам “кафара диръаҳу” дейилади. Мана шу гапда “кафара” сузи “ўраб, ёпиб қўйди” маъносида ишлатилмоқда. Шунга биноан “мукаффир” дейилганида бирор нарсани ёпиб турган одамни тушинамиз.
Суви билан барча нарсаларни ёпиб турган улкан дарёни ҳам, ҳосили тупроқ тагида бўладиган экинларни ҳам кофир дейилади. Чунки уларнинг ҳосилини тупроқ ёпиб турибди”.
Ибну Асир эса “куфр сўзи луғатда бир нарсани ҳалок бўладиган даражада ёпиб туришни тушунамиз”, дейди.
Шариатдаги каффорат (қасамини бузган ёки беихтиёр, билмасдан бировни ўлдириб қўйган пайтдаги молиявий тўлов) ҳам шундан олинган. Чунки у ҳам қилинган гуноҳларни ёпиб, яшириб туради.
“Куфр” сўзининг истилоҳий таърифига келсак луғат, усул ва бошқа барча уламоларининг тадқиқ қилишларича шаръий далилларнинг далолатидан келиб чиқиб бир неча маъноларда келади. Жумладан: “бу сўз умумий маънода Аллоҳ таолонинг ваҳдониятини, пайғамбарликни, шариатни ёки мазкурларнинг барчасини бир йўла инкор қилишдир”.
Роғибул Исфаҳоний
“Аллоҳ таоло куфр атамасини, ўз ваҳдониятини инкор қилганлар, Қуръонда пайғамбарлиги баён қилинган пайғамбарларни инкор қилган одамлар ҳамда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан нақл қилинган саҳиҳ хабарларни инкор қилган ёки ўзлари амал қилганлари ҳақида далили бўлган суннатларини инкор қилган одамларга нисбатан ишлатади”.
Ибнул Ҳазм.
“Куфр чегарасини белгилаб олиш мутакаллим уламоларнинг назарида анча оғир ишдир. Шариатнинг собит қоидаси шуки, бу каби ишлар (бировга куфр ҳукмини бериш) лафзнинг маънолари устигагина бино қилинмайди. Балки бунинг учун шаръий ҳукмларга замин бўладиган очиқ-равшан аломат ва асослар талаб қилинади. Белига зуннор (мажусийлар белига боғлайдиган белбоғ) боғлаш каби амаллар бировнинг куфрига далолат қилмайди”.
Имом Фахриддин ар-Розий
Кўриниб турибдики бировга кофирлик нисбатини бериш учун асосли далиллар бўлиши керак. Қуръони карим ва Ҳадиси шарифларда ворид бўлган куфр лафзи ва уларнинг тафсирлари алоҳида илмдир. Омма орасида муҳокама қилинадиган масала эмас. Балки ўта ҳассос ва нозик жабҳа бўлиб уни мутахассисларгина муҳокама қилишлари керак.
Бугун айрим мусулмонларни куфрда айблаётган билағонлар юқоридаги таъриф ва лексик маъноларни фарқига борармикан?! Ишониш қийин. Чунки ҳақиқий илм соҳиби бундай чаламуллалик қилмас эди.
Айни масала борасида имом ибни Обидийн шундай дейди:
“Бирорта мусулмон устида, модомики унинг сўзини имкон қадар мусулмонликка ҳукм қилишнинг иложи бўлар экан унга куфр ҳукмини бермаймиз. Гарчи бу ишда куфрнинг хилофи бўлган заиф ривоят бўлса-да қабул қилинади”.
Бугунги мутаассиб жамоаларга бу каби асосли жавоблар етарлича мавжуд. Аммо биз сўзимизни мухтасар қилиш назаридан шу айтганларимиз билан кифояланамиз.
Тоҳир Воҳид, “Умар ибн Хаттоб” масжиди имом ноиби
Ўзбекистонда " Ислом энциклопедияси" нинг биринчи жилдининг чоп этилиши Уммон ОАВ диққат марказида
Уммон ихтисослашган "Вижҳат" газетаси сайтида "Ўзбекистонда "Ислом энциклопедияси" нинг биринчи жилди чоп этилди "сарлавҳали мақола чоп этилди, деб хабар бермоқда «Дунё» ахборот агентлиги.
Мақола муаллифи Юсуф Ал-Балушийнинг ёзишича, нашр Ўзбекистонда умуминсоний қадриятларни сақлаб қолиш, ўзбек халқининг илмий-маданий меросини тиклаш ва Ислом ҳақ динининг моҳиятини кенг жамоатчиликка етказиш борасида амалга оширилаётган кенг кўламли ишлардан далолат беради.
Нашр Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг 2018 йил 16 апрелдаги "Диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан яхшилаш чора-тадбирлари тўғрисида" ги фармонига мувофиқ Ўзбекистон Халқаро ислом Академияси ташкил этилганига газетхонлар эътиборини қаратмоқда. Кўп жилдли Ислом энциклопедияси ушбу муассаса томонидан амалга оширилаётган йирик лойиҳалардан биридир.
"Ислом энциклопедияси" 20 жилддан иборат бўлади, унда 60 мингдан ортиқ мақола чоп этиш режалаштирилган. Энциклопедиянинг дастлабки версияси ўзбек тилида яратилмоқда ва келажакда бошқа тилларга таржима қилинади. Энциклопедияни яратишда тажрибали хорижий олимлар, жумладан, Осиё, Араб Шарқи, Европа мамлакатлари ва Туркиядан келганлар олимлар иштирок этмоқда.
Нашрдан кўзланган пировард мақсад илмий билимларни тўплаш ва ўзбек халқининг Ислом дини билан боғлиқ маънавий меросининг тегишли жиҳатларини, уларнинг ижтимоий-сиёсий, маданий ва маънавий жараёнларга таъсирини бирлаштиришдан иборат, дея хулоса қилади Уммон газетаси.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Унутилаётган суннатлар (22-суннат): Зуҳо намози
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Менга Халилим соллаллоҳу алайҳи васаллам уч нарсани васият қилганлар: ҳар ойда уч кун рўза тутишни; икки ракат чошгоҳ – зуҳо ва ухлашимдан олдин витр намозларини ўқишни” (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Насоий ривояти).
Америкалик бир гуруҳ тадқиқотчилар Ойда инсон томири ва пешобида тўпланиб қолган сувни шимиш хусусияти борлигини аниқлашди. Ой инсон танасидаги бу сувни айнан 13, 14 ва 15 кунлик бўлганида шимиб олар экан. Тадқиқотчилар қамарий ойнинг 13, 14, 15 кунлари еб-ичишни камайтиришни тавсия этадилар.
Зуҳо намози икки ракатдан ўн икки ракатгача ўқилади, энг афзали тўрт ракатдан ўқишдир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай қилганлар.
Қуёш чиққандан таҳминан ўн беш дақиқа ўтгач ушбу намозни ўқиш мумкин. Унинг энг афзал вақти бомдод намозини адо этгандан сўнг, ўша жойда қуёш чиққунча зикр билан машғул бўлиб, қуёш чиққандан кейин ўқишдир.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким тўрт ракат зуҳо намозини мунтазам ўқиса, гуноҳи денгиз кўпикларича бўлса ҳам, кечирилади”, дедилар (Имом Термизий, Имом Ибн Можа, Имом Аҳмад ривояти).
Абу Саъид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам зуҳо намозини баъзан узлуксиз ўқир эдилар. Биз энди бу намозни ҳаргиз тарк қилмайдилар, дердик. Гоҳида эса ўқимас эдилар, энди бу намозни ҳаргиз ўқимасалар керак, деб ўйлардик” (Имом Термизий, Имом Аҳмад ривояти).
Муоз ибн Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким бомдодни жамоат билан ўқиса, сўнгра қуёш чиққунича Аллоҳни зикр қилиб ўтирса, кейин икки ракат намоз ўқиса, унинг учун ҳаж ва умранинг ажри тўлиқ, тўлиқ, тўлиқ берилади”, дедилар (Имом Термизий ривояти).
Қаранг, бу жуда ҳам осон, аммо савоби улкан, гуноҳларни кетказувчи, жаннатга етказувчи бўлган амалдир. Лекин дангасалигимиз, бепарволигимиз оқибатида бунга эътибор бермаймиз, амал қилмаймиз. Кўпчилигимиз ҳатто билмаймиз ҳам. Аввал билмасак, энди билиб олдик. Энди билганимизга амал қилайлик ва бошқаларга ҳам етказайлик.
Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларини ёйилишига хизмат қилиш у зотга бўлган муҳаббат ва эҳтиромнинг юксак намунаси ҳисобланади. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам суннатларини аниқлик билан етказганларнинг ҳаққига: “Менинг гапимни эшитиб, ёдлаб, сингдириб, сўнгра етказган одамни Аллоҳ неъматлантирсин”, деб дуо қилганлар (Имом Термизий ривояти).
Аллоҳ таоло барчамизга ҳар бир ишда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига амал қилишимизга тавфиқ ато этсин, омийн!
Аллоҳумма солли ва саллим ъала Муҳаммадин ва ъала оли Муҳаммад
Даврон НУРМУҲАММАД
Янгийўл туманида ёнғин содир бўлган хонадон аҳлидан хабар олинди
Кеча 2 декабрь куни Тошкент вилояти бош-имом хатиби Жасур домла Раупов бошчилигидаги жамоа 30 ноябрь куни Тошкент вилояти Янгийўл тумани Истиқлол кўчаси, «Қирариқ» МФЙ да жойлашган 80-сонли уйда газ-ҳаво аралашмаси чақнаши оқибатида ёнғин келиб чиққан хонадон аҳволидан хабар олинди. Жабрланган хонадон аҳлига чуқур ва самимий таъзия изҳор қилинди. Қуръон тиловати ўқилиб, ёнғин оқибатида вафот этганларга бахшида этилиб,хайрли дуолар қилинди. Шунингдек, ушбу хонадонга моддий ёрдам ва озиқ-овқат маҳсуотлари берилди.
Эслатиб ўтамиз, жорий йилнинг 30 ноябрь куни соат 7:42 да юқорида кўрсатилган манзилда кучли ёнғин содир бўлган.
Маълумотларга кўра, чақнаш натижасида уйнинг бир қисми қулаб тушган ва хонадон соҳиблари вайроналар остида қолган. Турар-жойнинг зарар етган қисмидан 1984 йилда туғилган И.С., 1987 йилда туғилган И.Н., 2006 йилда туғилган И.Р. ва 2009 йилда туғилган И.С. олиб чиқилиб, тиббиёт муассасасига юборилган.
Фавқулодда вазиятлар вазирлиги хабарига кўра, чақнаш оқибатида 1984 йилда туғилган И.С., 2006 йилда туғилган И.Р. вафот этган бўлиб, 1987 йилда туғилган И.Н. ва 2009 йилда туғилган И.С. турли даражада тан жароҳатлари олган.
Аллоҳ таоло бу хонадон аҳлидан ўтганларни Ўзи раҳматига олсин. Ортларида қолган жабрдийдаларга сабру жамил берсин!
Тошкент вилояти вакиллиги матбуот хизмати
Аллоҳ тавбангни қабул қилди
Абу Саъид ривоят қилади: «Зоҳидлардан бири шундай ҳикоя қилади: «Абулҳорис Улосий мендан «Менинг тавбам қандай бошланганини биласанми?» деб сўради. «Йўқ» дедим. У шундай ҳикоя қилиб берди: «Мен жуда келишган йигит эдим. Ғафлатда юрган пайтларим эди. Бир куни йўлнинг ўртасида бир касалнинг йиқилиб ётганини кўриб, унга яқинлашдим. «Бирор нарса хоҳлайсизми?» десам, анор сўради. Анор топиб келиб, олдига қўйдим. У кўзини мен томон кўтариб, «Аллоҳ тавбангни қабул қилсин», деди. Кеч кирмасидан қалбим ўйин-кулгидан иборат барча нарсага нисбатан ўзгарди, ўлимдан қўрқиб қолдим. Бор-будимни олиб, ҳаж қилгани чиқдим. Фитнадан қўрқиб, кечаси йўл юриб, кундузи беркиниб олар эдим. Кечаси йўл юриб бораётиб, ичиб ўтирган бир давранинг олдидан ўтиб қолдим. Улар мени кўриб, хижолат бўлишди, сўнг ёнларига ўтқазишди, егулик беришди. Бироздан сўнг бавл қилишим кераклигини айтдим. Халони кўрсатгани бир хизматкорни тайинлашди. Улардан узоқлашгач, хизматкорга: «Нарироқ бориб тур, уяламан», дедим-да, ўрмоннинг ичига кириб кетдим. Бир пайт қарасам, қаршимда бир шер турарди. «Аллоҳим, нималарни тарк қилганимни, нима мақсадда йўлга чиққанимни биласан. Мендан мана бу шернинг ёмонлигини даф қил», дедим. Шер менга ҳеч нарса қилмади. Йўлга қайтиб, Маккага бордим ва у ерда ўзим манфаат оладиган кишилар билан учрашдим».
«Солиҳлар гулшани» китобидан