muslim.uz
Ўзбекистон Сенати раисининг биринчи ўринбосари Оксфорд Ислом тадқиқотлари маркази билан ҳамкорлик масалаларини муҳокама қилди
Ўзбекистон Олий Мажлиси Сенати Раисининг биринчи ўринбосари, Оксфорд Ислом тадқиқотлари маркази (ОИТМ) халқаро академик маслаҳат қўмитасининг аъзоси Содиқ Сафоев мазкур маслаҳат қўмитасининг видеоконференцалоқа шаклида бўлиб ўтган навбатдаги йиғилишида иштирок этди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.
Сенат Ахборот хизмати хабарига кўра, йиғилишида марказ фаолиятининг асосий йўналишлари, халқаро ҳамкорликнинг истиқболдаги устувор йўналишлари кўриб чиқилди.
ОИТМ раҳбари, доктор Ф.Низомий раислик қилган йиғилишда мусулмон мамлакатларининг қатор таниқли сиёсатчилари, олимлари ва жамоат арбоблари иштирок этди.
Тадбир иштирокчилари томонидан мусулмонлар ҳамжамияти ҳамда ислом фани соҳасидаги ўқитиш ва тадқиқот фаолиятининг устувор йўналишлари муҳокама қилинди. Жумладан, соғлиқни сақлаш, фан ва технологиялар бўйича лойиҳалар, стипендиялар ва грантлар ажратиш, етакчилик дастурлари, халқаро академик ҳамкорлик ва бошқа масалалар кўриб чиқилди.
ОИТМ ва Ўзбекистон Республикаси ўртасидаги муносабатлар 1992 йилда ўрнатилган. Марказ мутахассислари Уммон ҳукумати томонидан Тошкентдаги Беруний кутубхонаси лойиҳасини амалга ошириш учун жалб қилинди.
Ўзбекистон ёш тадқиқотчилари ОИТМда мунтазам равишда Марказий Осиё вакиллари учун яратилган Бухорий ва Термизий номли стипендиялар асосида малака оширади. Марказ томонидан Тошкент давлат шарқшунослик институти, Тошкент Ислом университети ҳузуридаги Исломшунослик илмий-тадқиқот маркази, Имом Бухорий халқаро маркази, Ислом цивилизацияси маркази ва Ўзбекистоннинг маданий қадриятларини хорижда ўрганиш маркази билан ҳамкорлик тўғрисида меморандумлар имзоланган.
2018 йил март ойида Ислом цивилизацияси, Имом Бухорий, Маданий бойликларни хорижда ўрганиш марказлари ва Тошкент ислом университети қошидаги Тадқиқот маркази ходимларидан иборат Ўзбекистон делегацияси ОИТМга ташриф буюрган эди. Ташриф якунлари бўйича 2018-2022 йилларда Ўзбекистон ва Буюк Британиянинг илмий марказлари ўртасидаги ҳамкорлик бўйича «йўл харитаси» тасдиқланган.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Кўз тегиши бор нарсами? (биринчи мақола)
Гоҳида одамлар орасида “фалончини кўзи тегди. У келиб-кетганидан кейин аҳволим оғирлашиб қолди” деган гап-сўзлар қулоққа чалиниб қолади. Айни воқеъликда ҳам бу каби ҳодисаларга кўп бора тўқнаш келамиз. Халқимиз орасида кўз тегиши ва унинг аянчли оқибатлари хақидаги ҳодисалар зарбулмасал бўлиб кетган. Шунинг учун бўлса керак, одамлар кўз тегишидан сақланиш мақсадида турли чора-тадбирларни қўллайдилар. Кимлардир хонадонининг кириш йўлакларига тақа қоқиб қўяди, кимлардир бошқа алланималарнидир осиб қўяди. Айримлар исириқ илиб қўяди ва ҳоказо. Айрим оналар ширинтой болачаларнинг бешигига ояти карималар ёзилган қоғозларни тумор қилиб осиб қўядилар. Ёки уларнинг юз ва пешоналарига қандайдир чизиқлар чизиб қўядилар. Булардан мақсад ушбу ширинтойларни кўрган одамнинг илк нигоҳи мана шу чизиқларга тушиши учундир. Ундан ташқари халқимиз орасида “кўзи бор одам бир енгини орқага қайириб юрсин” деган сўз ҳам маълум ва машҳур.
Бу масала қадим-қадимдан давом этиб келаётган жараён бўлгани учун ҳам ҳеч кимга сир эмас.
Бу каби ишлар орасида бола бешигига тумор ёки кўзмунчоқ тақиш масаласи анча ихтилофлидир. Умуман олганда тумор, исириқ, кўзмунчоқ каби нарсаларни осиб қўйиб айнан шулардан нажот кутиш, мана шу нарсалар бизни бало-қазолардан сақлайди, деб эътиқод қилиш ширк амали ҳисобланади.
Масалан дори ичган одам ҳам дорини “Аллоҳ таолонинг изни билангина шифо бўлади” деган эътиқод билан истеъмол қилиши керак. Акс ҳолда бу иш ҳам исириқ масаласига ухшаб ширк томонига айланиб кетиши мумкин. Айрим одамлар мозорларга бориб у ерни тупроғидан олиб келиб нималардир қилишлари, турли ёлғончи азайимхонларнинг эшигига зир югуришлари, қора товуқ, қизил хўроз суйиш керак дейишлари, “ҳафтанинг фалон куни у ишни қил, фалон куни бу ишни қил” қабилидаги ёндашувларнинг барчаси бидъат хурофотлардир. 21-асрнинг маданиятли кишиси учун уятли тушунча эмасми!?
Бу айтганларимиз айрим одамларни кўз борасидаги бугунги ёндашувлари бўлиб у каби ишларни ҳаммасини ҳам шаръан тўғри деб бўлмайди, албатта. Аслида бошқа масалаларда бўлгани каби кўз тегиши борасида ҳам Китоб ва Суннатда шариатимизнинг аниқ кўрсатмалари ворид бўлган. Кўз тегишига оид ҳодисалар саҳобаларнинг ҳаётида ҳам тез-тез содир бўлиб турар эди. Аммо саҳобалар уларни муолажаси учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга мурожат қилар ва бу борадаги кўрсатмаларига қатъий амал қилар эдилар. Уламоларимиз мавзуга оид барча далилларни ўрганиб чиқиб, кўз тегиши ҳақиқат эканини такидлайдилар. Унинг муолажаси борасида ҳам Китоб ва Суннатда бир қатор кўрсатмалар ворид бўлган бўлиб уламоларимиз уларни батафсил баён қилганлар. Демак кўз тегиши шариатда тан олинган ҳолат бўлиб айни пайтда ундан сақланиш чоралари, борди-ю тегиб қолса уни бартараф қилиш йўллари ҳам аниқ кўрсатиб ўтилган. Биз қуйида, мазкур кўз тегиши борасида ворид бўлган шарий далилларни ўрганиб чиқамиз.
Кўз тегиши ҳақиқат эканига Китоб ва Суннатдан далиллар
Қуръони каримнинг хабар беришича, Ёқуб алайҳиссалом ўғилларини Мисрга жўната туриб уларга шундай насиҳат қиладилар:
“У: «Эй ўғилларим, битта эшикдан кирманглар, турли эшиклардан киринглар. Мен сизлардан Аллоҳнинг ҳеч нарсасини қайтара олмайман. Ҳукм қилиш фақат Аллоҳнинг Ўзига хосдир. Унгагина таваккал қилдим. Таваккал қилгувчилар фақат Унгагина таваккал қилсинлар», деди.
Оталари амр этган томондан кирдилар. Зотан, бу улардан Аллоҳнинг ҳеч бир нарсасини қайтара олмас эди. Магар Яъқубнинг кўнглидаги эҳтиёж бўлиб, уни қондирди, холос. Албатта, у Биз таълим берганимиз туфайли билим соҳиби эди. Лекин кўпчилик одамлар билмаслар (Юсуф, 67-68).
Муфассирларимиз жумладан Ҳафиз ибни Касир роҳимаҳуллоҳ ушбу икки ояти карима ҳақида “Ёқуб алайҳиссаломнинг бу ердаги насиҳатлари уларга кўз тегишидан қўрққанлари учун. Чунки Ёқиб алайҳиссаломнинг ўғиллари кўркам ва кўзга ташланиб турар эди. Зеро кўз отлиқни отдан йиқитиши ҳақдир” дейдилар.
Абу Ҳурайрадан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: “Кўз тегиши ҳақдур” (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).
Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: “Кўз одамни қабрга, туяни эса қозонга туширади”.
Бухорий ва бошқа муҳаддисларимизнинг келтиришларича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам неваралари Ҳасан ва Ҳусайн розияллоҳу анҳумоларнинг ҳақига қуйидаги лафзлар билан дуо қилар эдилар:
“Ҳар иккалангиз учун ҳам Аллоҳ таолонинг мукаммал сўзлари билан шайтон ва унинг барча ёмонликларидан ва барча ҳасадгўй кўздан паноҳ сўрайман”. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу дуони қилиб бўлиб шундай дедилар: “Иброҳим (алайҳиссалом) икки ўғли Исмоил ва Исҳоқ (алайҳимаҳассалом)лар ҳақига ушбу сўзлар билан дуо қилар эди”.
Анас ибни Молик розияллоҳу анҳу ривоят қилади:
“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кўз тегиши, заҳарли ҳашоратларнинг чақиши ва яра-чақалар пайдо бўлишида руқяга рухсат (махсус оятларни териб ўқиб дам уриш) бердилар”.
Кўз ҳақида булардан ташқари ҳам бир қанча мутавотир даражадаги хадиси шарифлар ворид бўлган бўлсада биз айтиб ўтилганлари билан кифояланамиз. Келгусида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ундан сақланиш ва халос бўлиш борасидаги кўрсатмаларини ҳам ўрганиб чиқамиз.
(давоми бор)
Тошкент шаҳридаги
"Умар ибн Хаттоб" масжиди имом ноиби
Тоҳир Воҳид
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётларидан лавҳалар: Ҳаром еганнинг жазоси (Аудио)
ЎМИ матбуот хизмати
Саудия Арабистони рақамли ҳамкорлик ташкилоти тузилганини эълон қилди
Беш мусулмон мамлакати рақамли ҳамкорлик ташкилотини тузди.
Саудия Арабистони алоқа ва ахборот технологиялари вазирлиги Twitterдаги ўз микроблогида хабар беришича, Қироллик ташкилотга раҳбарлик қилади.
"Дунё рақамли трансформацияга эътиборини қаратган бир пайтда, биз барча учун рақамли келажакни амалга ошириш учун рақамли ҳамкорлик бўйича ташкилотни ташкил этишдан фахрланамиз", - таъкидлади муассаса бошлиғи Абдуллоҳ Ал-Сваханинг сўзларини келтиради РИА Новости.
Islam-today маълумотларига кўра, Баҳрайн, Қувайт, Саудия Арабистони, Покистон ва Иордания рақамли ҳамкорлик ташкилотига аъзо бўлишди. Мамлакатлар янги ташкилотни "2020 йилдан кейин Яқин Шарқ минтақасида аёллар, ёшлар ва тадбиркорларнинг ҳуқуқлари ва имкониятларини кенгайтириши, рақамли иқтисодиётни ривожлантириши ва инновациялар орқали илгарилаш учун рақамли келажакнинг пайдо бўлишига йўналтиришини кутмоқдалар".
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Аллоҳнинг севгисини қозониш учун
Аллоҳнинг севгисини қозониш учун айтилган, ҳукм этилган ақл, мантиқ ва туйғуларга мувофиқ бўлган нарсалар гўзал ва яхши... Биз ояти каримада айтилгани каби расулуллоҳга, яъни Аллоҳнинг севган бандасига ўхшаб ҳаракат қилишимиз керак. Аллоҳ ҳабибини севгани каби, унга эргашган, унга мувофиқ амал қиладиган, ўзини унга ўхшатадиган кимсани ҳам севгайдир...
Биринчидан, ақл ва мантиқ буни қабул қилади, оят ва ҳадис ҳам шунга далолат қилади...
Иккинчидан, Аллоҳ саркашлик қилганни севадими, итоат қилганними? Осий бўлганни севадими, ибодат қилганними? Яхшилик қилганни севадими, зулму ёмонлик қилганни севадими? Бунинг жавоби жуда аниқ. Итоат этганни, савоб ишлар қилганни севади. Эҳсон қилган қулларини севади! Зотан ояти каримада ҳам айтилади:
...إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
«Инналлоҳа юҳиббул муҳсинин» (Бақара,195) – «Албатта, Аллоҳ яхшилик қилувчиларни, ибодатини жону кўнгулдан адо этган бандаларини севади» деб буюрилади. Зеро бир хизматкор бошлиғига ёқиши ва мансаби кўтарилиши учун бошлиғининг сўзини эшитиши, айтганларини бажариши лозим. Шунингдек, бир талаба курсдан курсга ўтиши учун домланинг айтганларини қилади, дарсларини тайёрлайди, имтиҳонларга тайёргарлик кўриб, яхши баҳолар олади.
Шунинг учун Аллоҳ айтганларини бажариш, вазифаларни адо этиш керак! Таҳорат қил, намоз ўқи! Ўқимайди. Рўза тут! Тутмайди. Закот бер! Бермайди. Яхшилик қил! Қилмайди. Зулму мунофиқлик қилма! Қилади. Зино қилма! Қилади. Ота-онани ҳурмат қил! Қилмайди. Ароқ ичма! Ичади. Ёлғон гапирма! Гапиради. Ҳеч шубҳасиз, бундай инсон севилмайди!... Тоат – ибодат қиладиган, яхшилик ва фидокорлик қиладиган, хушахлоқ ва хайру саховатли, ишқу муҳаббатли инсон севилади...
Учинчидан, ўзаро севиш, бир-бирига муҳаббат кўрсатиш йўлини тутганлар. Бу одат ҳазрати пайғамбаримизнинг ҳадисларида буюрилган. Умуман ҳадисларда ҳар доим ўзаро меҳру шафқат ва севги-марҳамат қилишга чақирилади.
قال الله تبارک و تعلی حقت محبتی للمتحابين في و حقت محبتی للمتزاورين في و حقت محبتی للمتباذلين في و حقت محبتی للمتناصحين في (راموز الحاديث: 5/338)
«Қолаллоҳу таборака ва таоло» – Аллоҳу таборак ва таоло айтди.
«Ҳаққат маҳаббати лил мутаҳоббина фийя» – Бир-бирларини севган мусулмонларни Аллоҳу таоло севади. У ҳолда Аллоҳнинг севиши учун мусулмонлар бир бирини севиши керак.
«Ва ҳаққат маҳаббати лил мутазовирина фийя» – Бир бирларини зиёрат қилувчиларни Аллоҳу таоло севади. У ҳолда мўъминлар бирбирларини зиёрат этиб, ҳол-аҳвол сўраши, йўқлашиб туриши керак.
«Ва ҳаққат маҳаббати лил мутабозилина фийя» – Бир бирларига саховат қилган, икром ва ҳадялар билан сийлаб турганларни Аллоҳ севади. У ҳолда мусулмон мусулмонни ҳадя ва эҳсонлар билан сийлаб туриши керак.
«Ва ҳаққат маҳаббати лил мутаносиҳина фийя» – Бир бирига нисбатан самимимиятли, чин қалбдан муомала қилганларни Аллоҳ севади. Демак, мазкур ояти карима ва ҳадиси шарифдан мусулмон мусулмонни моддий ва маънавий қўллаб-қувватлаб туриши, ўзаро меҳру муҳаббатли, садоқатли бўлиши лозим экан.
Бу ерда мақсадни янада аниқроқ ифодалаш учун бошқа бир ҳадиси шарифни шарҳлаб ўтаман.
Аллоҳу таоло ҳазратлари қадр кечаси гуноҳкор қулларининг гуноҳини авф этади, кечиради. Лекин бир-биридан хафа бўлган, узилган, бир-бирига адоват қилган инсонларнинг гуноҳини кечмас экан. Фаришталар: «Ё Раббим, буларни ҳам афв эт, гуноҳларини кечир!», – деб таклиф қилганларида. Аллоҳ: «Булар олдин бир-бирларини кечирсин, ўзаро муносабатларини яхшиласин, кейин афв этаман», – деб айтар экан.
Демакки, мусулмон мусулмон билан яхши алоқа қилмоғи керак. Сўнгра бошқа бир ҳадиси шариф ҳам бор. Унда айтилишича, мусулмоннинг мусулмонга уч кундан ортиқ адоват қилиши мумкин эмас. Адоват ҳаромдир.
Шунингдек, одам ўлдириш, ота-онага оқ бўлиш, зино, ичкилик, ўғрилик, ибодатларни тарк этиш ва ҳоказо ҳам ҳаром ва оғир гуноҳлардирки, буларнинг ҳаммасидан ғоятда ҳазар қилиш керак.
Ҳа, демакки, мусулмон мусулмонни севмоғи лозим. Шундай йўллар билан Аллоҳнинг севгисини қозонади...
"Ислом ва ахлоқ" китобидан олинди