Матнни oлий тоифали сухандон Шуҳрат Қаюмов ўқиган

Киевда 14 ва 15 ноябрь кунлари икки кун давом этган XXI Қуръони Карим билимдонларининг умумукраина мусобақасида 103 киши иштирок этди. Islam.ru хабарига кўра, танлов эпидемияга қарши чора-тадбирларга қатъий риоя қилинган ҳолда бўлиб ўтди: ташриф буюрувчилар ўртасидаги масофа назорат қилиб турилди, бир вақтнинг ўзида хонада бўладиган одамлар сонини камайтириш учун, мухлислардан бу йил уйда қолиш илтимос қилинди — фақат қатнашувчиларнинг устозлари ва ёш иштирокчиларнинг ота-оналари ҳозир бўлишди.
Танлов иштирокчилари бир неча гуруҳга бўлинди. Биринчи куни ҳакамлар ҳайъати бутун Қуръонни ўрганган ва уни қироат, тажвид қоидаларига мувофиқ ёддан ўқий оладиган ва оятларнинг маъносини тушунтира оладиган иштирокчиларнинг билим ва кўникмаларини баҳолаб борди. Шунингдек "15 жуз" (Қуръоннинг ярми) ва "10 жуз" тоифаларидаги иштирокчилар ҳам қатнашишди.
Танловнинг иккинчи куни турли даражадаги мураккабликда чиқиш қилган хотин-қизларга ажратилди; шундан сўнг эркаклар ва ўғил болалар "5 жуз" ва "2 жуз" номинациялари бўйича ўз чиқишларини тугатдилар ва кечқурун ҳакамлар ҳайъати ғолибларнинг номларини эълон қилдилар.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

НАЗМ

Олтинчи муъман биҳнинг шарҳини муносабат

жиҳатидин мунда қилинди

   Тақдирға ишоратдур

Еру кўк ичра ҳар не ҳодисдур,

Тенгри тақдири, билки, боъисдур.

Куфру дин, зуҳду фисқу яхши-ямон,

Тенгри тақдири бирладур яксон.

Феълингиз ҳар недур, билинг Ондин,

Ямону яхши барча – Раҳмондин.

Ямону яхшидур – қазоси анинг,

Яхшиғадур вале ризоси Анинг.

Зоҳидиға тегар тувбан таъабе,

Ёрлақар фосиқени бесабабе.

Зулм эмастур, эрур бори иши хўб,

Адл ила фазл эрур Анга мансуб.

НАСРИЙ БАЁН

БОБУР ИЗОҲИ. Олтинчи муъман биҳ (иймоннинг олтинчи шарти)нинг шарҳи мавзуга муносиб бўлгани сабабли бу ўринда қилинди.

Тақдирга ишонмоқ шарҳи

Еру осмон ичра яна ҳар нимаики бор бўлса, ҳаммаси ҳодисдир – кейин пайдо бўлгандир. Бунга Аллоҳ таъолонинг тақдири – белгилаб қўйган ўлчови, андазаси, қазою қадари сабабдир.

ИЗОҲ. Инсон, жин, Ер, осмон, малак (фаришта), шайтон, ҳайвон, ўсимлик, жонсиз мавжудот, жавҳар, маъдан, идрок этиладиган ва ҳис қилинадиган нарсаларнинг ҳамма-ҳаммаси ҳодисдир (кейин пайдо бўлгандир). Жаноби Ҳақ буларни йўқдан бор қилган («Жомиъ ул-мутун»).

Куфр ва иймон, зуҳду фисқ, яъни дунё лаззатларидан кечиб, Ҳаққа берилиш ҳам, Ҳақ йўлдан чиқиб, нолойиқ ишларни қилиш ҳам, яхши ва ёмон ишлар ҳам – ҳаммаси бирдай Аллоҳнинг белгилаб қўйган тақдири биландир.

Феълингиз ҳар қандай бўлса, Ундан деб билинг, чунки яхши ва ёмон ишларнинг ҳаммаси Раҳмон бўлмиш Аллоҳдандир.

Яхши  ва  ёмон  ишларнинг  ҳаммаси  Унинг  қазою  қадари  биландир, лекин (Унинг ёмон ишларга ризоси йўқ,) Унинг ризоси фақат яхши ишларгадир (Аллоҳ фақат яхши ишлардан рози бўлади).

Зоҳидга – дунёдан ўзини тортиб, тоат-ибодатга берилган кишига, хоҳласа, Ундан машаққат, қийинчилик етади, (хоҳласа,) фосиқни, яъни Ҳақнинг итоатидан чиққан гуноҳкорни ҳеч қандай сабабсиз ҳам раҳмат қилаверади. Унинг барча иши яхшидир, зулм-ноҳақлик эмасдир, адолат ва фазл – лутфу карам Унга тегишлидир, Унга хосдир.

ИЗОҲ. Тақдирга – яхшилик ва ёмонлик Аллоҳдан эканига ишонмоқ иймон шартларидандир.

Насрий баён ва шарҳ муаллифи:

Мирзо КЕНЖАБЕК

Қишда қор ёғишини томоша қилиш завқли иш. Тўғрими? Ҳамма жой оппоқ қорга бурканади, атроф мусаффо, ҳаво топ-тоза, учиб-учиб тушаётган қор парчаларига қўлингизни тутсангиз, кафтингизга қўниб эриб кетади.

Биз қорни уч ёки тўрт кўринишда тасаввур қиламиз: майда қор. Қор майдалаб ёққанда қаттиқ совуқ бўлади, одамнинг хаёлига осмонда қор тугаб қолаётгандек, ана шу қор охиргисидек туйилади; ўртача қор, бу қор ёққанда ҳаво мўътадил бўлади, суяккача ўтиб кетадиган совуқ бўлмайди; лайлак қор. Бу қор ҳамманинг жону дили. Аммо у узоқ вақт ёғмайди ва ҳаво ҳарорати ҳам ёқимли бўлади; шилта қор. Бу ёмғир аралаш ёғадиган қор. Бунда ҳам ҳаво хийлагина совуқ бўлади.

Демак, билганларимиз шу тўрт хил қор экан. Уларни ҳажмига қараб ажратамиз. Аммо Аллоҳ таолонинг мусаввирлигини қарангки,  ушбу қор зарраларининг бирортаси бошқа бирига ўхшамайди ва уларнинг ҳар бири алоҳида санъат асаридир.

Олимларнинг таъкидлашича, ер юзини буткул қор қопласа ҳам ҳеч бир қор заррасига бошқасига ўхшамайди.

Америкалик тадқиқотчи олим Вильсон Бентлей 50 йил давомида олиб борган кузатишлари натижасида 1985 йил шундай хулосага келди. Қор заррасини суратга туширишни санъат даражасига кўтарган олим умрининг ярмини шу ишга сарф этди.

Ҳар бир қор зарраси осмондан тушган мукаммал санъат асаридир. Ана шу бир дона қор заррасининг ўзиёқ инсон зотига Буюк Яратувчини танишга кифоя қилади. Яъни, Албатта, бунда тафаккур қиладиган қавмлар учун оят-белгилар бордир» (Наҳл сураси, 11-оят).

Қорнинг мўъжизаси шу билан тугамайди. Ҳар йили қишда тоғларда муз захираси йиғилади. Муз қалин бўлиши учун қор кўп ёғиши керак. Агар тоғлар меъёрида муз захирасини тўплаб ололмаса, ўша йили дарёларнинг суви кам бўлади. Шунингдек, яйловларга ва далаларга ҳам қор кўп ёғса, ўша баҳорда ўт-ўлан мўл бўлади, экин-тикин баракали бўлади.

Аллоҳ таоло муборак Каломида: «У осмондан сув нозил қилган Зотдир. Бас, у (сув) ила турли набототлар чиқардик. Ундан яшил гиёҳларни чиқардик. Ундан ғужум-ғужум бошоқлар чиқарамиз. Ва хурмодан, унинг новдаларидан яқин шингиллар чиқарамиз ва узум боғлари чиқарамиз. Бир-бирига ўхшаган ва ўхшамаган зайтун ва анорларни чиқарамиз. Унинг мева қилиш пайтидаги мевасига ва пишишига назар солинг. Албатта, бундай нарсаларда иймон келтирадиган қавм учун оят-белгилар бордир» (Анъом сураси, 99-оят), деб марҳамат қилган.

Бундан аён бўладики, қиш фаслининг қаҳратони ва қор-ёмғирлари бизнинг баҳоримизни, ёзимизни, кузимизни сероб қилиш учун экан. Биз эса ана шу ғанимат фаслда Қуръони каримни мутолаа қилайлик, зикрни кўпайтирайлик, амри маъруфлар, наҳйи мункарлар эшитиш учун муҳтарам олимларимизнинг суҳбатига бориб файз олайлик. Дўстларни зиёрат қилиб иймонлашайлик. Зотан, улуғларимизнинг тавсиялари ҳам шу ўзи.

Қуръони каримни қанчалик кўп ўқисак, қалбларимиз шифо топади, кўнглимиз роҳатланади, кўзимиз равшанлашади, хотирамиз мустаҳкам бўлади. Қалб шифо топса, тананинг бошқа аъзолари ҳам соғлом бўлиши машҳур ҳадисда ворид бўлган. Яна бир ҳадиси шарифда Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Темирга сув тегса занглайди. Худди шунга ўхшаб қалбларни ҳам занг босади”, дедилар. Шунда: “Ё Расулуллоҳ, унинг жилоси нима?” деб сўралди. У зот: “Ўлимни кўп эслаш, Қуръон ўқиш”, дея марҳамат қилдилар (Байҳақий, Абу Нуайм Қузоий ривоят қилган Жалолиддин Суютий бу ривоятни “Жомеул аҳодис”да, Муттақий  Ҳиндий “Канзул уммол”да келтирган)

Имом Аҳмад ибн Ҳанбал айтади: “Тушимда Аллоҳ азза ва жаллани кўрдим. Ундан: “Ё Раббим, бандаларинг Сенга қурбат ҳосил қиладиган энг афзал амал қайси?” деб сўрадим. У Зот: “Эй Аҳмад, Менинг Каломим билан (қурбат ҳосил қиладилар)”, деди. Мен: “Парвардигорим, маъносини тушунсаларми ѐки тушунмасалар ҳамми?” дедим. Шунда Аллоҳ: “Маъносини тушунсалар ҳам, тушунмасалар ҳам”, деб марҳамат қилди” (Ибн Қудома. Мухтасару минҳожил қосидин).

Ёғаётган қор парчалари, тунларнинг қуюқлиги биз бандаларга ана шу ҳикматларни эслатиб, ибодатга маҳкам бўлишимизга ундайди.

Фотограф Алексей Клжатов ҳам кўп йиллардан бери қор парчаларининг йирик планли суратларини тасвирга тушириш билан шуғулланади. У доимий равишда ўз расмларини Flickr ресурсига жойлаб келади. “Мен уйимнинг очиқ айвонида LED чироғ билан ёритилган шиша устига тушаётган қор парчаларини суратга оламан. Баъзида эса табиий ёруғлик ҳамда фон сифатида қора толалардан фойдаланаман”, деб ёзади у.

Қуйида Алексей тасвирга олган қор парчаларидан намуналар келтирилди:

 ЎМИ матбуот хизмати