Ислом дини ҳар қандай шароитда ҳам экстремистик ва террорчилик каби кескин ҳаракатларни амалга оширишга рухсат бермайди. Унинг таълимотига кўра, ноҳақ қон тўкилиши кимнинг қони бўлишидан қатъи назар, энг оғир гуноҳ ҳисобланиб, унинг жазоси ҳам оғир экани маълум. Бугунги кунда ўзини фуқаро сифатида англаётган барча юртдошларимиздан турли кучлар томонидан қилинаётган фитналар, турли тажовузлар моҳиятини тўғри ва теран англаш талаб этилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизларга фитналар тўғрисида жуда кўп бора айтиб, ундан эҳтиёт бўлиш лозимлигини таъкидлаганлар. 

Солим (ибн Абдуллоҳ ибн Умар) ривоят қиладилар: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам минбар ёнида  туриб: “Фитна ана у тарафдан, шайтон шоҳи (ёки қуёш тожи) чиқадиган томондан содир бўлади”, — дедилар”. Ваҳоланки, ҳозирги кунда дунёнинг турли минтақа ва ҳудудларида авж олаётган қарама-қаршилик, жумладан, Яқин Шарқда, Ироқ ва Сурия мамлакатларида бўлаётган қонли тўқнашувлар, мусулмон дунёсидаги турли мазҳаб ва оқимлар ўртасида кучайиб бораётган ўзаро низо ва зиддиятлар, бегуноҳ одамларнинг қурбон бўлаётгани барчамизни ташвиш ва хавотирга солмасдан қўймайди. Шу ўринда қуйидаги ҳадиси шарифга диққат қилинг. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Одамлар бошига бир замон келурки, унда қотил нима учун қатл қилганини ва мақтул нима учун қатл қилинганини англамайди», – дедилар». Муслим ривоят қилган. 

Аллоҳ таоло барчаларимизни турли фитналардан ва ундай фитналарни ташкиллаштирувчи фитначилардан эҳтиёт бўлишимизга чорлаб, Анфол сурасининг 25-оятида шундай дейди: “Сизлардан фақат золимларгагина хос бўлмаган (балки ҳаммаларингизга оммавий бўладиган) фитна (азоб)дан сақланингиз ва билиб қўйингизки, Аллоҳ жазоси қаттиқ (зот)дир”. 

Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам бу каби фитналардан эҳтиёт бўлиш лозимлигини таъкидлаб: “Фитналар содир бўлганда тик тургандан кўра ўтирган афзалдир, тик турган эса юриб кетаётгандан, юриб кетаётган эса югуруб кетаётгандан афзалдир, кимки фитнага аралашиб қолса, ҳалокатга учрайди ва кимки ундан паноҳ топса, дарҳол яширинсин!” – дедилар. 

Бугун инсоният ғоявий урушлар, маънавий зиддиятлар, бир ҳовуч зўравон ғояларнинг дунёни қайта тақсимлашга қаратилган ўйинлари авж олган бир вазиятда яшаяпти. Ҳозир зулм ва истибдод, террор ва бузғунчиликлар, ахлоқсизлик ва маънавий инқирозлар ҳар қачонгидан хатарли тус олмоқда. Мусулмонлар бундай шароитларда ҳар қачонгидан ҳушёр ва огоҳ бўлишлари, дўст киму, душман кимлигини яхши ажрата олишлари, ғанимлар фитнасига учмасликлари, ёвуз кучлар қўлидан қўғирчоқ бўлиб қолиб, диндошлари ва миллатдошлари қотилига айланмасликлари зарур. Чунки ҳар бир фитна ва фасод иш ортида ғаразли мақсадлар, манфаатдор кучлар турганини бир лаҳза ҳам унутишга ҳаққимиз йўқ. 

Дарҳақиқат, инсон огоҳ бўлсагина ўзининг келажагига ақл билан теран назар ташлайди, келиши ёки содир бўлиши мумкин бўлган фитна-фасод, хавф-хатарни олдини олиш ва бартараф қилиш ҳаракатида бўлади. Аксинча, ғофил, бепарво ва лоқайд бўлган кимса эса атрофида нималар бўлаётганига ҳам эътибор бермай, охир оқибат турли бало ва мусибатларга дучор бўлади. Пайғамбаримиз Муҳаммад саллоллоҳу алайҳи васаллам ҳаёт вақтларида асло вужудга келмаган, аммо келажак асрларда вужудга келиши мумкин бўлган, халқ ва миллатлар бирлиги ва осойишталигига таҳдид солувчи фитна-фасод, бузғунчиликлар ҳақида хабар бериб: “Умматимдан қайси бири умматимга қарши чиқса, унинг яхши ва ёмонини фарқига бормаса, мўминига зиён тегишидан ўзини тиймаса, берган ваъдасига вафо қилмаса, у менинг умматим эмас!”-дея огоҳ этган эдилар. 

Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам бизга қарата: “Мен вафот қилганимдан кейин асара (Мол-дунё тўплаб манманлик қилмоқ)нинг ҳамда ўзларингиз нафратланадиган бошқа ишларнинг гувоҳи бўласизлар,” – дедилар. Саҳобалар: Ё Расулуллоҳ, бизга нима деб амр қиласиз? У зот: “Амирларингизнинг фармоишларига итоат этинглар ва Аллоҳ таоло олдидаги бурчингизни бажо келтиринглар!” – дедилар”. Мазкур ҳадиси шарифдан маълум бўладики, жамият орасида турли фитналар бошланганда халқ учун энг тўғри йўл – юрт раҳбарига, ҳокимларга итоат этиш, фармонларини бажаришдир. Чунки, одатда юрт раҳбаригина халқ тинчлигини таъминлаб бериш ва фуқароларнинг фаровон ҳаёт кечириши учун жон куйдирар экан. 

Хулоса шуки, жонажон юртимизни турли хил фитна, ғаразли хуруж ва ёт ғоялардан, ҳимоя қилиш ҳамда уларнинг асл мақсадларини биринчи навбатда ўсиб келаётган ёш авлодга шунингдек, барча фуқароларимизга тушунтириш муҳим эканлигини ҳар биримиз чуқур ҳис этишимиз керак. 

Дин ниқоби остидаги ҳар хил оқим ва фирқаларнинг диний-экстремистик руҳдаги ақидалари барқарор ҳаётимизга таҳдид солаётгалигини бот-бот такрорлаб, ватандошларимизни лоқайдлик, бефарқликдан йироқ бўлган ҳолда мавжуд вазиятдан огоҳликка чақиришга ҳар биримиз бурчлимиз. Зеро, донишмандлар “бепарво – пушаймонда, эҳтиёткор – омонда” дея бежиз айтишмаган.

Х.Матякубов

Ўзбекистонга Индонезиянинг қатор ОАВ вакилларидан иборат делегация келди. Улар 166 млн аудиторияга эга бўлган ANTV, CNN, TVRI, RRI, TransTV, Trans7 ва ASWA Muslim TV каби телеканал мухбирларидан иборат.

Ташрифдан кўзланган мақсад индонезиялик сайёҳларнинг Ўзбекистон ҳақида хабардорлигини ошириб, зиёрат туризмини кенг тарғиб қилиш орқали сайёҳлар оқимини ошириш.

Икки ҳафта мобайнида делегация вакиллари республикамизнинг Тошкент, Термез, Самарқанд, Бухоро, Хива ва Қўқон шаҳарлари бўйлаб саёҳат қилади, деб хабар бермоқда uzbektourism.uz.

Мазкур ташриф Ўзбекистон Туризм ва спорт вазирлиги ва Ўзбекистоннинг Индонезиядаги элчихонаси ташаббуси билан ташкил этилган бўлиб, бунда Ўзбекистоннинг сайёҳлик салоҳияти, зиёратгоҳ ва тарихий обидалари билан таништириш реж қилинган. Бунинг учун барча ҳозирликлар кўрилган.

Ҳозирда Индонезия миллий телевидениесининг бир неча каналларида "Ўзбекистонда рамазон" теледастури тайёрланиб, унда Рамазон ойида саҳарлик ва ифторлик вақтларида индонезиялик томошабинлар учун Ўзбекистоннинг муқаддас зиёратгоҳ ва буюк уламолари ҳақида маълумот берилади.

Шунингдек, делегация сайёҳлик манзиллари билан танишиб, туризм соҳасидаги туроператор, авиакомпания, меҳмонхона, музей каби ташкилотларнинг ўзаро ҳамкорлиги ўрганилади.

Бу икки давлат ўртасида туризмни ривожлантириш, индонезияликларни юртимизнинг қадим тарихи, мавжуд зиёратгоҳлари, буюк уламолар мероси билан таништириш орқали ислом динига оид янги маълумотларга эга бўлишига хизмат қилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти мударриси

Тожиддинов Абдусамад

Энг Ғаний зот бўлган Аллоҳ таолога ҳамд ва санолар бўлсин. “Солиҳ киши учун солиҳ мол-давлат қандай ҳам яхши” деб марҳамат қилган муаллим Расулимизга саловат ва саломлар бўлсин.

Бир давр ёки макон шарафли бўлса, унга тобе бўлиб, ундаги солиҳ амаллар ҳам шарафли бўлади. Маккаи мукаррам-да қилинган ибодат бошқа жойларникидан афзал бўлгани, Жума кунида силаи раҳм алоқаларини қилиш фазилатлар саналгани каби. Шу жумладан, муаззам Рамазон ойи ҳам. Унинг юксак фазилати сабаб, унда бажариладиган хайрият, эҳсон, Қуръон тиловати, тунда қоим бўлиш каби ибодатларнинг ҳам Раббимиз наздида қиймати ошади. Ушбу муборак ойда берилган закот ва нафл садақаларнинг ҳам алоҳида хислати борлигига қуйидаги ҳадислар далолат қилади:

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Энг афзал садақа Рамазонда қилинган садақадир”.

Имом Аҳмад ва “Сунан” соҳибларининг баъзиларидан қилинган ривоятда: “Ким бир рўзадорга ифторлик берса, у учун у(рўзадор)нинг ажридан ҳеч нарса камаймаган ҳолатда бўлади (ёзилади)”, деганлар.

Албатта, ифторлик деганда фақатгина уйига одамларни йиғиб, уларга таом улашишнигина тушунмаслигимиз зарур. Рўзадор яқинларимиз, ёру биродар қўшниларимиз уйларига бирор егулик жўнатсак ёки чиқарсак ҳам, иншааллоҳ, мана шу ҳадисга дохил бўламиз.

Ўзаро алоқалар тикланадиган мана шундай мавсумда ҳамсояларимиз билан мустаҳкам алоқалар ўрнатиб олсак, йил бўйи ҳамжиҳатлик ва тотувликда яшашимиз гарови бўлади.

Таом улашишнинг фазли тўғрисида Алий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам марҳамат қиладилар: “Албатта, Жаннатда шундай болохоналар борки, ташқариларидан ичлари, ичларидан ташқарилари кўринур”. У(саҳоба)лар: “Кимлар учун?” дейишди. У зот: “Каломни гўзал қилган, таом улашган, рўзада бардавом бўлган ва одамлар уйқудан бўлган пайт намоз ўқиган учун”, дедилар.

Ҳадис уламолари бу мукофот шу амалларнинг барчасини қилган одамга берилишини айтишган. Мулоҳаза қилиб кўрсак, бу ишларнинг барчасини Рамазон ойида бажаришнинг имкони бор экан. Аҳли оиламиз ва атрофимиздагиларга ширинзабон бўлсак, сахийлик ила таом едирсак, тунда бошқалар дам олаётганда туриб, таҳажжуд ва таровеҳ намозини ўқисак кифоя. Ваъда қилинган мукофотга Аллоҳнинг инояти ила эришамиз.

Абу Бакр Жобир Жазоирий айтади: “Рамазон ойида садақанинг ажри буюклигига ҳадисларда ворид бўлгандек иймон келтирган мўминлар ой бошида ўз қишлоқлари ё маҳаллаларининг масжидида жамланиб, маҳалладаги фақирларнинг ададини ҳисоблаб,  қишлоқ аҳлига битта битта ёки иккита иккита қилиб бириктириб берилиб, уларнинг саҳарлик ва ифторликлари ёки ифторларининг ўзини ўшалар ҳисобига юклаб қўйилса, жуда яхши тадбир бўлар, ўзлари учун кўп хайриятларни жалб қилиб, Набийларининг кўрсатмаларига амал қилган бўлишар эди. Шу ишни биз аввалгилардан бўлиб, дарсларимизга келадиган толиби илм дўстларимиз ёрдамида амалга оширдик. Жуда муваффақиятли иш бўлди. Қалбларда катта таъсир қолдирди. Алҳамдулиллаҳ.

Маҳалладаги ёши катта, сўзи ўтадиган нуронийларимиз ҳам шу каби тадбирларга бош бўлишса, янада кўп гўзал ишлар амалга ошар экан. Ҳам бир инсон ўз қўшнисига ифторлик пайти таом элтса жамиятда оч рўзадор қолмайди деб ўйлаймиз.

Салмон Форсий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам  айтдилар: “Ким бир рўзадорга таом ва шароб ила ҳалолдан ифторлик қилса, унга фаришталар Рамазон ойи соатларида саловат айтадилар ва Қадр кечасида унга Жаброил саловат айтади”.

Фақир ва мискинларнинг таъминоти бошқа пайтларда ҳам лозим бўлсада, бу мавсумда янада таъкидлироқ бўлади. Инсоний туйғуларнинг ўзи ҳам уларга яхшилик қилишга ундаганда, мусулмон инсон бу солиҳ амални қилишга энг кўп ҳақлидир. Ўзининг саодатини уларнинг саодатида кўриши керак. Фақирлар фақат кўчаларда тиланиб юрадиганлар деб ўйламайлик. Ҳақиргина касбнинг ортидан кун кечираётганлар қанча. Боқувчисини йўқотган бевалар қанча.

Келинг уларнинг кунларидан ҳам хабар олиб, Рамазон ойининг барча учун қувонч ва севинч ойи бўлиши сари қадам ташлайлик!

Аллоҳ таоло мана ойда қилинадиган барча ибодатларимиз, хусусан, хайру садақаларимиз, эҳсонларимизни қабул айласин. Уларни Қиёмат кунида соябон қилсин!

Ҳадис илми мактаби талабаси

Парпиев Саидмаҳмуд

— Рамазон ойида ҳайз кўрган аёл киши қандай йўл тутади?

— Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Аёл киши Рамазон ойи давомида одати бошланиб қолса, у тугагунига қадар рўза тутмайди. Рамазон ойи ўтгандан кейин неча кун рўза тута олмаган бўлса, ўшанча кун қазо қилиб тутиб беради. Бу ҳукмга уламолар ижмоъ қилишган. Муоза розияллоҳу анҳодан шундай ривоят қилинади: Муоза ал-Адавийя Оиша розияллоҳу анҳодан: “Нима учун ҳайз кўрган аёл рўзанинг қазосини тутадию, намозни қазосини ўқимайди?” деб сўради. Оиша розияллоҳу анҳо онамиз: “Узрли ҳолатга тушиб қолсак, рўзанинг қазосини тутишга, намознинг қазосини ўқимасликка буюрилганмиз”, деб жавоб бердилар (Имом Муслим ривояти).

Яъни, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳайз ҳолатидаги аёлларга рўзанинг қазосини тутиш, намознинг қазосини эса ўқимасликка буюрардилар.

Ушбу ҳукм фиқҳий китобларимизда атрофлича ёритилган: “Аёл ҳайз ёки нифос кўрса, рўзасини очади. Кундуз куни мусофир сафардан келса ёки аёл ҳайздан покланса, куннинг қолган қисмида еб-ичишдан сақланади” (“Ҳидоя”).

“Ҳайз кўрган аёлдан намоз соқит бўлади, поклангач қазосини ўқимайди. Ҳайз кўрганнинг рўза тутиши ҳаром бўлади, поклангач қазосини тутади” ( “Ал-Мухтор”).

“Фарз рўзани тутиб турган аёл ҳайз кўриб қолса, рўзаси ботил бўлади. Фарз адо бўлмай қолгани учун, поклангач унинг қазосини тутиш вожиб бўлади” (“Умдатур риъоя”).

Аёллар рўзани тўлиқ тутиш мақсадида дори истеъмол қилиб, одат қонини кечиктириши жоиз. Одатий қон келмагунча аёл киши пок саналади ва рўза тутиши лозим. Қонни тўхтатиб туриш-турмаслик борасида шаръан қайтариқ йўқ. Бу иш аёл кишининг соғлиғига зарар қилмаса жоиз, зарар қилса жоиз эмас.

Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ