muslim.uz.umi
“Раббингизни ғазаблантирган бўласиз...”
«Агар ҳузурингга оятларимизга иймон келтирганлар келсалар: “Сизларга салом бўлсин, Раббингиз Ўз зиммасига раҳматни ёзди. Сиздан ким билмасдан ёмонлик қилса, сўнгра тавба қилиб, солиҳ амал қилса, бас, албатта, У Зот мағфиратли ва раҳмли Зотдир”, деб айт» (Анъом сураси, 54-оят).
“Сизларга салом бўлсин”. Имом Табароний Ҳаббоб розияллоҳу анҳудан ривоят қилади: «Ақро ибн Ҳобис Тамимий, Уяйна ибн Ҳисн Фазорий Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг ҳузурларига келганларида у зотни Билол, Суҳайб, Аммор, Ҳаббоб ва бошқа заифҳол мўминлар билан гаплашиб ўтирганларини кўрдилар ва уларни ҳақорат қилдилар. Улар Набий алайҳиссаломга: “Биз сиздан ўзимизга хос мажлис қилишингизни истаймиз. Араблар фазлимизни билиб қўйишсин. Олдингизга араб қабилаларининг вакиллари келиб туради. Биз ўша арабларга анави қулваччалар билан бирга ўтирган ҳолда кўринишдан уяламиз. Биз келганимизда уларни чиқариб юборинг. Гапимизни тугатиб кетганимиздан сўнг, хоҳласангиз, улар билан ўтираверасиз”, дейишди.
Пайғамбаримиз алайҳиссалом қоғоз келтиришни ва ёзиш учун ҳазрат Алини чақиришни амр қилдилар. Биз бир четда ўтирар эдик. Шу пайт Жаброил алайҳиссалом: “Эртаю кеч Раббиларига Унинг юзини ирода қилиб дуо этаётганларни ҳайдама! Уларнинг ҳисобидан сенинг зиммангда ҳеч нарса йўқ. Сенинг ҳисобингдан уларнинг зиммасида ҳеч нарса йўқ. Уларни ҳайдаб, золимлардан бўлиб қолма” (Анъом сураси, 52) оятини нозил қилди. Сўнгра: “Орамиздан Аллоҳ неъмат берган шуларми?” дейишлари учун шундай қилиб, баъзиларни баъзилари ила синадик. Аллоҳнинг Ўзи шукр қилувчиларни яхши билувчи эмасми?” ояти каримаси тушди. Кейин эса: “Агар ҳузурингга оятларимизга иймон келтирганлар келсалар: “Сизларга салом бўлсин, Раббингиз Ўз зиммасига раҳматни ёзди”, ояти нозил бўлди. Набий алайҳиссалом қўлларидаги қоғозни ташладилар-да, бизларни чақирдилар.
Биз олдиларига келганимизда: “Сизларга салом бўлсин, Раббингиз Ўз зиммасига раҳматни ёзди”, деб кутиб олдилар». .
Ушбу ҳодисадан сўнг Набий алайҳиссалом оятда назарда тутилган саҳобаларни кўришлари билан биринчи салом берар ва: “Умматимдан уларга биринчи бўлиб салом беришимни буюрган кишиларни бор қилган Аллоҳга ҳамд бўлсин”, дер эдилар.
Ушбу изоҳга кўра, оятдаги “салом” Набий алайҳиссалом тарафларидан берилмоқда. Бир ўринда: «Салом Аллоҳ таоло томонидан берилмоқда. Яъни: “Уларга саломимизни етказинг”, маъносида», дейилади. Икки фикр ҳам ўша одамларнинг Аллоҳ таоло наздида даражаси ва мақоми улуғ эканига далил.
Имом Муслим раҳимаҳуллоҳ Оиз ибн Амрдан ривоят қилади: «Абу Суфён ўшанда Салмон, Суҳайб, Билол ва бир неча саҳоба розияллоҳу анҳум олдидан ўтди. Улар: “Аллоҳга қасам, биз уни ўлдиролмадик”, дедилар. Бу гапни эшитган Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу: “Қурайш раисига шундай демоқдамисиз?!” деди. Сўнг бориб бу ҳақда Набий алайҳиссаломга хабар қилди. Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Эй Абу Бакр, балки сиз уларнинг жаҳлини чиқаргандирсиз. Агар уларни ғазаблантирган бўлсангиз, дарҳақиқат, Раббингизни ғазаблантирган бўласиз”, дедилар. Абу Бакр Сиддиқ уларнинг олдига қайтиб: “Эй биродар-дўстларим, сизни хафа қилмадимми?” деб сўради. Улар: “Йўқ, эй биродар, Аллоҳ сизни мағфират қилсин”, дедилар». Ҳадиси шарифда ояти карима саҳобаларнинг юксак даражалари ва ҳурматларига далилдир.
Ушбу далиллардан солиҳларни ҳурматлаш, уларни ғазаблантирадиган, уларга озор берадиган нарсалардан четлашиш лозимлиги келиб чиқади. Яъни ким Аллоҳнинг дўстларидан бирортасини ранжитса, Парвардигор ғазабланади ва уни иқобига гирифтор қилади.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумо: “Ояти карима Абу Бакр, Умар, Усмон, Али розияллоҳу анҳум ҳақида нозил бўлган”, деган. Фузайл ибн Иёз: «Мусулмонлардан бир неча киши келиб: “Гуноҳ қилдик. Биз учун истиғфор сўрасангиз”, деганларида, Набий алайҳиссалом улар айтгандай қилмаганлар. Шундан сўнг ушбу ояти карима нозил бўлган», дейди.
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ҳам худди шундай ривоят бор.
“Раббингиз Ўз зиммасига раҳматни ёзди”. Яъни Ўзининг ҳақ ва рост хабари этиб зиммасига вожиб қилди. Бир қавлда: “Аллоҳ таоло ушбу ояти каримани Лавҳул Маҳфузга ёзди”, дейилган.
“Сиздан ким билмасдан ёмонлик қилса...” Мужоҳид раҳимаҳуллоҳ: “Билимсизлик сабаб гуноҳ қилган ҳар бир киши жоҳил дейилади”, деган. Бир ўринда: “Ким охират ҳаётидан кўра дунё ҳаётини афзал кўрса, у жоҳилдир”, дейилган.
“Сўнгра ундан кейин тавба қилиб, солиҳ амал қилса, бас, албатта...” Оят куфрдан тавба қилишни ўз ичига олмайди. Чунки оят: “Агар ҳузурингга оятларимизга иймон келтирганлар келсалар”, деб васфлаган кишилар учун хитобдир. Оятда мусулмоннинг гуноҳдан тавба қилаётгани назарда тутилган.
“Билмасдан...” Бу ўринда хато назарда тутилмаяпти. Чунки хато учун тавба қилишнинг ҳожати йўқ. Балки оятда шаҳват сабабидан қилинган гуноҳ учун тавба назарда тутилмоқда. Бундан англашиладики, мўмин билатуриб гуноҳга қўл урса, сўнг ҳақиқий тавба қилса, Аллоҳ таоло унинг тавбасини қабул қилади.
“Сиздан ким билмасдан ёмонлик қилса”. Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳ: “Гуноҳ қилувчи ҳар бир киши”, деган. Бошқа бир ўринда яна бундай келади: “Агар киши амалининг оқибати ёмон эканини билса эди, дунё лаззатларидан кўра охиратдаги жуда кўп яхшиликларни афзал кўрган бўларди”.
“У Зот мағфиратли ва раҳмли Зотдир”. Иқобини бекор қилиши сабабидан – Мағфиратли Зот. Охири раҳмат бўлган тавбага эриштириши сабабидан – Раҳмли Зот.
“Тафсири Қуртубий”, “Тафсири Розий” ва
“Тафсири ҳилол” асарлари асосида
Ғиждувон тумани бош имом-хатиби
Ориф АМОНОВ тайёрлади.
"Ҳидоят" журналининг 10-сонидан олинди
Намозни хушуъ билан ўқиш фазилати 1-дарс
Шайх Алижон қори
Шуша Ислом оламининг маданий пойтахти
Таълим, фан ва маданият масалалари бўйича ислом ташкилоти (ISESCO) бош директори Салим бин Муҳаммад Малик Озарбайжонга ташрифи чоғида Шуша шаҳрини “Ислом оламининг маданий пойтахти” деб эълон қилди.
Салим бин Муҳаммад Малик Кавказ мусулмонлари идораси раиси, шайхулислом Оллоҳшукур Пошшозода билан ҳам учрашиб, Озарбайжонда ташкилотнинг минтақавий ваколатхонаси очилишини айтди.
Миср Вақф вазирлиги иш фаолияти ҳақида маълумот берди
Миср Вақф вазирлигининг расмий веб-сайтида бир мақола эълон қилди. Унда Қуръони Карим тўгараклари бутун мамлакат бўйлаб кенгайгани маълум қилди. Бу ҳақда iqna.ir нашри хабар берди. Мазкур тўгаракларда 145 мингдан ортиқ ўқувчилар иштирок этмоқда.
Вақф вазирлиги томонидан эълон қилинган маълумотларга кўра, Қоҳира, Суҳаж, Гиза ва Асют вилоятларида Қуръон Карим тўгаракларида энг кўп ўқувчилар қатнашмоқда.
Миср Вақф вазирлиги оддий халққа Қуръони Каримнинг тўғри тиловатини ўргатиш билан бирга Қуръони Карим тафсири бўйича ҳам тўгараклар ташкил қилишни бошлади.
Халқаро мусобақалар билан бир қаторда Қуръони Каримнинг турли даражаларида ҳифз мусобақалари ўтказиш, тафсир, фиқҳ, ҳадис илми ва Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сийратларига оид, Қуръон таълими бўйича тўгараклар, шу билан бир қаторда мисрлик кекса қорилар иштирокида ўтказиладиган маросимлар Миср Вақф вазирлигининг энг муҳим Қуръони Каримга алоқадор фаолияти бўлиб, сўнгги йилларда кенг миқёсда ривожланиб бормоқда.
Соғлом эътиқод соғлом ҳаёт асосидир
Меҳр-оқибат, мурувватпешалик, миллатлар ва динлараро бағрикенглик Президентимиз рахнамолигида олиб борилаётган бугунги давлат сиёсатининг асоси, халқимизнинг хос фазилатларидандир.
Аммо дунёда содир бўлаётган экстремистик ҳаракатлар, қўпорувчилик, бегуноҳ инсонлар қонини тўкиш, ўқув даргохдари ва ҳатто муқаддас қадамжоларни топтаб, йўқ қилишга қаратилган ҳаракатлар диний тартибларга, оят ва ҳадисларга ҳам мутлақо зиддир.
Адашган бандаларнинг қотиллик ва жаллодликни «жиҳод» деб билишлари, ёшлар онгини заҳарлаб, ҳижрат қилишга чақиришлари, юртни, юртдошлар ва ҳатто ота-оналарини ҳам юзига оёқ босишни Аллоҳ йўлидаги жиҳод деб тарғиб этишаётгани лаънатга муносиб.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сизларга бир- бирингизни обрўйингиз, молингиз, жонингиз, қонингиз ҳаром қилинди» - деганлар. Яна ул муҳтарам зот: «Мажбур бўлмаганимда ватанимни тарк этмас эдим» - дея надомат қилганлар.
Буларни қайта-қайта тилга олишимиздан мақсад бир-биримизни ва айнан фарзандларимиз хулқини, эътиқодини ислоҳ этишдир.
Минг шукурки, юртимизда тинчлик-осойишталик ҳукм сурмокда. Турмушимиз тўкис, рўзғорларимиз тўкин. Аммо шундоқ бахтли ҳаётимизга ғараз билан қараётганлар ҳамон йиртқич ҳашаротдай ғимирлашмоқда.
Ижтимоий тармоқлардан тортиб, газета-журналларгача, бадиий асарларда ҳам бундай вайронкор ғоялардан сақланиш, уларга зарба бериш тарғиб қилинмокда. Ҳам назарий, ҳам амалий ҳолда экстремистик оқимларнинг ҳаракатлари қораланиб, пировард натижаси таназзул экани яққол кўриниб турсада, ғаламисларнинг чиранишларидан ҳар сония ҳушёр ва огоҳ яшашимиз зарурлиги яққол кўринмоқда.
Динимиз аллақандай жиҳодлару, ҳижрат қилишлардан иборат эмас, аксинча, динимиз эзгулик, меҳр-оқибат, саховату ўзаро ҳурмат ва иззат каби яхши амалларга шарафдир. Буни унутишга ҳеч биримизнинг ҳаққимиз йўқ. Бунинг учун имонимиз, эътиқодимиз соғлом бўлиши зарур. Эркинлик ҳуқуқидан тароват топаётган ибодатларимиз риёдан ҳоли бўлиши ҳар биримиз учун ҳам фарз, ҳам қарз. Чунки соғлом ва бахтли ҳаётнинг асоси соғлом эътиқоддир.
ХУСАНХОН ДОМЛА ИБРОХИМОВ
Наманган шаҳридаги “Юсуфхон ўғли Қосимхон”
жоме масжиди имом ноиби.