Ислом динида илгари сурилган ота-онага, фарзандларга, қўни-қўшниларига ғамхўрлик қилиш ва кўмакка муҳтож кишиларга ёрдам кўрсатиш каби таълимотлар – инсонийлик қадрияти ҳисобланади.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилади: «Эй имон келтирганлар! Ўз қўл меҳнатингиз ва Биз сизлар учун ердан чиқарган нарсаларнинг яхшиларидан эҳсон қилингиз! Ўзингиз фақат кўзингизни чирт юмибгина оладиган даражадаги ёмон нарсаларни (эҳсон қилишга) танламангиз! Шунингдек, билингизки, албатта, Аллоҳ ғаний ва мақтовга лойиқ Зотдир» (Бақара, 267).

Шундай экан, аҳли оиласи, қариндошлари, қўни-қўшниси, маҳалласидаги кам таъминланган оилалар, боқувчисини йўқотган фуқаролар ва ёлғиз кексаларга қўлидан келганича хайр-эҳсон қилиши, шунингдек, “Меҳрибонлик“, “Мурувват” ва “Саховат” уйларига ҳам моддий ёрдамлар кўрсатиши ҳар бир мўмин-мусулмоннинг инсоний бурчидир. Бу бурчни бажариш билан улуғ ажр-савобларга ҳам эришади.

Бугунги кунда Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимидаги масжид имом-хатиблари томонидан кўплаб хайрли ишлар амалга оширилмоқда. Жумладан, Ватан ҳимоячилари куни ҳамда Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучларининг 25 йиллик байрами муносабати билан ЎМИ тизимидаги масжидлар имом-хатиблари маҳалла фуқаролар йиғини фаоллари ҳамкорлигида ҳомийларни жалб қилган ҳолда “Саховат” ва “Мурувват” уйларида, маҳаллаларда истиқомат қилаётган иккинчи жаҳон уруши қатнашчилари, хизмат бурчини бажариш вақтида ҳалок бўлган харбий хизматчилар оилалари ва меҳнат фахрийлари ҳолларидан хабар олиниб, кийим-кечак, озиқ-овқат, уй жиҳозларидан иборат моддий хайриялар ва байрам совғалари улашилган эди.

Шу каби хайрия тадбирлари жойларда мунтазам давом этмоқда. Жумладан, 2017 йил 16 январь куни Қашқадарё вилояти Ғузор туманидаги “Ҳазрати Мирижанда” масжиди томонидан ҳомийларни жалб қилган ҳолда маҳалладаги ногирон, боқувчисини йўқотган, кам таъминланган оилаларга озиқ-овқат маҳсулотлари тарқатилиб, моддий ёрдам кўрсатилди.

17 январь куни Тошкент шаҳар Чилонзор тумани “Бўта бува” жоме масжиди маъмурияти ва Чилонзор тумани "Бешқўрғон" маҳалла фуқаролари йиғини ташаббуси билан маҳаллада истиқомат қилувчи 30 нафар уруш ва меҳнат фахрийлари, кекса отахонлар учун эҳсон дастурхони ёзилиб, байрам совғалари улашилди.

18 январь куни Самарқанд шаҳрида жойлашган “Намозгоҳ” жоме масжиди ва бир қатор ҳомийлар 9-сонли Меҳрибонлик уйининг 70 нафар тарбияланувчиларига эҳсон дастурхони ташкил этилди.

19 январь куни Тошкент шаҳридаги “Бўрижар” жоме масжиди имом-хатиби Ҳ. Абдукаримов ташаббуси билан ҳомийларни жалб этган ҳолда Чилонзор тумани Катта Қозиробод маҳалласи, Яккатут маҳалласи, Шайхонтоҳур тумани Ц-27 даҳасида истиқомат қилувчи кам таъминланган, ёрдамга муҳтож ва боқувчисини йўқотган 30 нафардан зиёд оилалар ҳолидан хабар олиниб, уларга озиқ-овқат маҳсулотлари тарқатилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Масжидлар бўлими

Жорий 2017 йил “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили” деб эълон қилингани муносабати билан режа асосида жойлардаги масжидлар, уларнинг ҳолати ва имом-хатиблар фаолияти билан яқиндан танишиш, ўзаро тажриба алмашишни ташкил қилиш мақсадида 2017 йил 17 январь куни  ЎМИ Хоразм вилоят вакили Хайрулла Абдуллаев бошчилигида вилоятдаги шаҳар ва туман бош имом-хатиблари Қўшкўпир туманига ташриф буюришди.

Ташриф мобайнида тумандаги “Аз-Замахшарий”, “Қутбиддин бобо”, “Ибн Ямин бобо”, “Шайх Абдулло” ва “Нур Азиз бобо” масжидлари фаолияти ўрганиб чиқилди. Унда масжидларнинг умумий аҳволи, жумладан биноси, таҳоратҳона ва ёрдамчи бинолари, санитария-гигиена, ёнғин хавфсизлиги масалалари, масжидларнинг иш юритиш ва бухгалтерия ҳужжатлари юритилишига эътибор қаратилди.

Ўрганиш натижалари юзасидан туман марказий масжидида йиғилиш ўтказилиб, аниқланган камчиликлар, уларни бартараф этиш чоралари ва муддатлари бўйича масъул ходимларга топшириқ ва тавсиялар берилди.

Шунингдек, вилоят вакиллиги мухтасиби У.Маликов сўзга чиқиб, масжид фаолиятига доир ҳужжатларни расмийлаштиришда йўл қўйилган баъзи камчиликлар ва уларни бартараф этиш чоралари тўғрисида фикр-мулоҳаза билдирди.

Қўшкўпир тумани бош имоми-хатиби Музаффар Матяқубов сўзга чиқиб, ушбу ташкил қилинган тадбир туманлар ўртасида маҳорат ва тажриба алмашиш учун зарур эканлигини, ташриф мобайнида билдирилган фикр ва тавсиялар соҳада амалга оширилаётган ишларни янада яхшилаш учун хизмат қилишини таъкидлаб, тадбир қатнашчиларига ўз миннатдорчилигини билдириб, берилган тавсия ва кўрсатмаларни ўз вақтида амалга оширишга ваъда берди. 

Олимжон АДИЛОВ,

Хоразм вилояти вакиллиги ходими

Жума – ҳар бир дақиқаси Аллоҳнинг марҳаматига тўла бўлган кундир. Баъзан биз бу кунни бошқа кунлар сингари оддийгина ўтказамиз, эътиборсизлик қилиб қанчадан-қанча савоблардан бебаҳра қолаётганимизни англамаймиз. Бинобарин, жума куни:

1. Дуолар ижобат бўлади.

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) жума куни дуоларнинг ижобат бўлиши ҳақида: “Бу кунда шундай фурсат борки, мусулмон банда намоз ўқиш учун шу вақтга дуч келади ва Аллоҳдан нимани сўраса, истаганини шубҳасиз беради”, дедилар (Бухорий, Муслим). 

2. Салавотлар Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га кўрсатилади.

 Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Сизлар учун энг хайрли кун – жума кунидир. Шундай экан бу куни менга кўп салавотлар айтинглар, чунки бу кунги салавотлар менга кўрсатилади”, деб айтганлар (Абу Довуд).   

3. Қадамлар остидан нурлар чиқади.

  Ибн Умар (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким «Каҳф» сурасини жума куни ўқиса, қиёмат куни унинг қадами остидан нур чиқиб, осмону фалакни ёритади ва унинг икки жума орасидаги хатолари кечирилади”, деганлар.

4. Масжид сари ташланган ҳар бир қадам нафл рўза ва ибодат қилганга тенгалштирилади.

Авс ибн Авс (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Кимки жума куни ғусл қилиб,  масжидга яёв борса, жума хутбасини чалғимасдан эшитса ва намоз ўқиса, масжидга сари босиб ўтган ҳар бир қадами учун бир йиллик (нафл) рўза ва (нафл) тунги намознинг ажри берилади”, дедилар. 

5. Гуноҳлар мағфират этилади.

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Кимки ғусл қилиб, покиза кийим кийса ва мушк билан  хушбўйланса, масжидга шошмасдан борса ва имом маърузасини бўлмасдан эшитса ва намоз ўқиса у киши уйга ўтган жумадан бери қилган гуноҳларидан фориғ бўлган ҳолда қайтади”, дедилар.

Бошқа бир ҳадисда эса, “Кимки жума намозидан сўнг, оёғини алмаштирмасдан туриб қуйидаги сураларни 7 мартадан ўқиса: Фотиҳа, Ихлос, Фалақ ва Нос сураларини, Аллоҳ субҳанаҳу ва Таоло унинг аввалги ва охирги гуноҳларини кечиради ва уни мукофотлайди, деганлар.

6. Масжидга барвақт борган туя қурбонлик қилган ажрига ноил бўлади.

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким жума куни ғусл қилиб, масжидга эрта борса, битта туя сўйгандек бўлади. Ким иккинчи вақтда борса, худди битта сигир сўйгандек, ким учинчи вақтда борса, худди битта шохдор қўчқор сўйгандек, ким тўртинчи вақтда борса, худди битта товуқ сўйгандек, ким бешинчи вақтда борса, худди бир тухум атагандек бўлади. Имом (минбарга) чиққанда эса фаришталар хутбани эшитишга ҳозир бўладилар”, дедилар (Абу Довуд, Ибн Можа).

Ушбу ҳадислар жума кунининг фазилати ва савоби ҳақида бир эслатмадир. Барчамиз бу куннинг улуғ фазилатларидан тўлиқ баҳраманд бўлайлик.

М. Зуфарова

тайёрлади

Бандаларини Ўзининг муқаддас, мўжиз Каломини ўқишни ўрганиш бахтига мушарраф этган Аллоҳ таолога беҳад ҳамду санолар бўлсин.
Ўз умматларига: «Сизларнинг энг яхшиларингиз Қуръонни ўрганиб, уни бошқаларга ўргатганингиздир» дея, уларни ушбу Каломи Раббонийнинг таълимига тарғиб қилган ва бунда ўзи энг гўзал намуна бўлган Набийимиз Муҳаммад мустафога Аллоҳниг салоту саломлари бўлсин.
Уламоларимиз Қуръони Карим қироати одоби ҳақидаги барча далилларни ва мулоҳазаларни ўрганиб чиққанларидан кейин хулоса қилиб, бу одобларни қуйидагича тартибга соладилар:
1.  Қуръони Каримни қироат қилувчи таҳоратли бўлиши лозим.
2.  Қуръони Каримни қироат қилувчи одобли бўлиши керак.
3.  Қуръони Каримни қироат қилувчи чўкка тушиб, тавозуъ билан ўтириши керак.
4.  Қуръони Каримни қироат қилувчи чордана қуриб, ёнбошлаб ёки мутакаббир сифатда ўтирмаслиги керак.
5.  Қуръони Каримни қироат қилувчи учун энг афзал ҳолат тик турган ҳолида намозда ва масжидда ўқимоқликдир.
6.  Қуръони Каримни қироат қилувчи ўзининг муҳим ишларини ташламаслиги керак. Ишдан бўшаганда қироат қилади.
7.  Қуръони Каримни қироат қилувчи учун қироат кўпайиб баданига зарар етказадиган бўлмаслиги керак.
8.  Қуръони Каримни қироат қилувчи ўта шошилиб тартил ва тажвидни бузмаслиги керак. Тиловатдан вақтни қизғаниб ёки бошқа сабаблар билан шошилиб ўқимаслик.
9.  Қуръони Каримни қироат қилувчи оддий киши бўлса, ҳар куни бир порадан ўқиб, бир ойда бир марта хатм қилиб туриши керак.
10.  Қуръони Каримни қироат қилувчи қироатни кўп қилмоқчи бўлса, уч кундан кам бўлмаслиги керак.
11.  Қуръони Каримни қироат қилувчи хатм қилганидан кейин Аллоҳ таолога дуо қилиши марғубдир.
12.  Қуръони Каримни қироат қилувчи имкони борича тиловатни чиройли қилишга ҳаракат қилмоғи мустаҳабдир.
13.  Қуръони Каримни қироат қилувчи қироатни ичида қилмоғи мустаҳабдир. Бу ўзига эшитиладиган қироатдир.
14.  Қуръони Каримни қироат қилувчи баъзи мақсадлар учун овозини баланд қилиб қироат қилса ҳам жоиз.
15.  Қуръони Каримни қироат қилувчининг мусҳафи бўлса, ўша мусҳаф қаровсиз қолмаслиги учун ҳар куни маълум оятларни бўлса ҳам унга қараб ўқиб турмоғи лозим.
16.  Қуръони Каримни қироат қилувчи доимо ўзи ўқиётган калом башарнинг эмас, Аллоҳ таолонинг каломи эканини ва У зотнинг улуғлигини ҳис қилиб турмоғи лозим.
17.  Тиловатга киришишдан олдин ақлни машғул қиладиган турли омиллардан зеҳнни холи қилиш.
18.  Ҳар гал тиловатга киришиш олдидан Аллоҳ таолодан уни осон этишини чин дилдан сўраш ва У Зотдан доимо ғайрат, куч-қувват ва имкониятлар сўраб дуою илтижода бўлиш. Зотан Аллоҳдан ўзга ҳеч кимдан қувват ва ёрдам йўқдир.
19.  Бу ўринда оддий матнни эмас, балки, буюк илоҳий китоб, лафзи ҳам, маъноси ҳам Аллоҳ томонидан бўлган, У Зотнинг қадийм каломи бўлмиш Қуръони каримни, илоҳий ваҳийни ўқиётганини унутмаслик, бу ҳақиқатни доимо ҳис қилиб туриш.
20.  Бу йўлда тўғри ният билан қилинган ҳар бир ҳаракат ва машғулот ибодат ҳисобланишини доимо ёдда тутиш.

Тошкент ислом институти 4-курс талабаси
Тожиддинов Абдуссомад Абдулбосит ўғли