Башарият  ўз  ерини  ундаги  нарсалари  билан,  гарчи  у  ҳеч  ким яшамайдиган  чўл  болса  ҳам  яхши  кўраверади. Ватанни  севиш  –  юракка  сингиб  кетган,  инсонни  унда  бўлганида  хотиржам, йироқ  кетганида  талпинадиган,  ҳужум  қилганида  асрайдиган  ва  камситилганида ғазабланадиган  қилиб  қўювчи  туйғудир.   Қуръони  каримда Ватан  сўзи  (ўрин,  жой  маъносида) бир ерда келган:

لقد نصركم الله في مواطن كثيرة

 “Батаҳқиқ Аллоҳ сизларга  кўп жойларда  нусрат берди.” (Тавба сураси, 25-оят).

Тўғри,  бу  сўз  биз  ўрганаётган    ватан  маъносини  тўлиқ  англатмайди.  Бироқ, Қуръони  каримда  Ватан  ҳақида  бирор  оғиз  сўз  айтилмаган  экан  дейиш  нотўғри. Чунки  Каломи  шарифда  инсоннинг  турар  манзили  –  Ватанини:  ҳовли,  қишлоқ,  шаҳар, диёр  ва  ер  кўринишида  зикр  қилган.  Инсон  дунёга  келаркан  мана  шу  жойларда бешак  қўним  топиб,  уларни  Ватан  тутиб  ҳаёт  кечиради.

Ватан  арабча  бўлгани  учун  унинг асл маъносини  билишда мўътабар араб  луғатлари ҳамда  замонавий қомусларга мурожаат қилдик. Ва  барчасида  бир  хил  маъно  келганига  гувоҳ  бўлдик. Ватан сўзи: Инсоннинг  ҳох  у  ерда  туғилган  ёки  туғилмаган  бўлсин  истиқомат қиладиган  ва маскан тутган  ери сифатида ифодаланган. Ватан сўзининг истеълоҳдаги  маъноси: Бир жамоа  инсонлар унинг фуқаролигини олиб,  ҳох  у  ерда  туғилган  ёки  туғилмаган  бўлсин,  унга  мансуб  бўлиб,  мустақил, жамоавий  тарзда яшайдиган,  ўз чегарасига  эга Давлатга Ватан  деб  айтилади.

Шундай улуғ ва қадрли масканни севиш ҳамда, унинг тинчлигини асраб ҳимоя қилиш ҳар биримизнинг бурчимиздир.

Бу ишимиз ҳам бесамар қолмайди.

عن عبد الله بن عباس رضي الله عنه قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول: (عَيْنَانِ لَا تَمَسُّهُمَا النَّارُ: عَيْنٌ بَكَتْ مِنْ خَشْيَةِ الله، وَعَيْنٌ بَاتَتْ تَحْرُسُ فِي سَبِيلِ الله) رواه الترمذي

Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: "Икки кўзни ҳаргиз (дўзах) ўт тутмайди— Аллоҳ таолодан қўрқиб йиғлаган кўз ва Аллоҳ таолонинг йўлида мусулмонларни қўриқлаб, тонг оттирган кўз", деганларини эшитдим (Имом Термизий ривояти).

عن ابن عمر رضي الله عنهما: أن النبي صلى الله عليه و سلم قال: (ألا أنبئكم بليلة أفضل من ليلة القدر حارس حرس في أرض خوف لعله أن لا يرجع إلى أهله).

Ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Сизларга Лайлатул қадрдан афзал кеча ҳақида хабар берайми? —У аҳлига қайтмаслик эҳтимоли бор, хавф ерида посбонлик қилган қўриқчидир", дедилар (Имом Ҳоким “Мустадрок”да ривоят қилган).

عن أبي هريرة رضي الله عنه أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: “موقف ساعة في سبيل الله خير من قيام ليلة القدر عند الحجر الأسود”. أخرجه ابن حبان وغيره،

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Аллоҳ таолонинг йўлида бироз туриш, Ҳажарул асваднинг ёнида Лайлатул қадрни қоим қилишдан афзалдир", дедилар (Ибн Ҳиббон ва бошқалар ривоят қилган).

Мусулмонларнинг қонлари, юртлари ва мол-жонларини сақлаш учун ухламай тонг оттирган кишига шундай юксак даража берилар экан. Лайлатул қадр кечасини қоим қилиб, ухламай бедор ўтказса бериладиган фойда ўша одамнинг ўзига бўлади. Агар у ҳажарул асваднинг ёнида бўлсачи.

Буни кўринг-да! Лайлатул қадр қандай улуғ кеча? Лекин, жамиятнинг хизмати, тинчлик, омонлик йўлида бедор ўтказган кеча Лайлатул қадрдан ҳам афзал ҳисобланар экан. Мана шу юқоридаги ҳадисларнинг далили эътиборидан Ватан ҳимояси қандай улуғ амал эканини билиб олдик!

Муҳаммад Юнус Муҳаммад Мусо ўғли,

Мир Араб Олий мадраса талабаси.

Ўзбекистон аҳолисининг катта қисмини ислом динига эътиқод қилувчи юртдошларимиз ташкил этади. Банк Ахборот хизмати билдиришича, бу эса мамлакатда ислом молия соҳасини жадал ривожлантириш имконини беради. Муҳими, бу борада амалий-саъй-ҳаракатлар бошланган.
Мана, энди акциядорлик тижорат Халқ банки ҳам ана шу қизғин жараённинг фаол иштирокчисига айланди. Яъни Хусусий секторни ривожлантириш бўйича Ислом корпорацияси (ICD) билан истиқболли шартномани имзолади. Унга мувофиқ, банкда шаръий тамойиллар асосида фаолият юритадиган “Исломий дарча” очилиши режалаштирилмоқда.
— Мазкур хайрли ташаббус натижаси, биринчи навбатда, мусулмон юртдошларимиз учун кенг имконият ва қулайликлар яратади, — дейди Халқ банки Бошқаруви Раиси Фарҳод Саламов. — Қолаверса, бундан банкимиз ҳам катта манфаат кўриши, шубҳасиз. Эзгу ниятлар билан бошлаётган ишимиз келажакда кутилган натижаларни беришига ишончим комил. Негаки, Хусусий секторни ривожлантириш бўйича Ислом корпорацияси — узоқ йиллик молиявий ҳамкоримиз ва вақт синовидан ўтган ишончли шеригимиздир.
— Ислом моялиясининг асосий мақсадларидан бири, бу реал иқтисодиётга ижобий таъсир қилиш ва унинг ўсишини таъминлашдан иборат, — дейди Хусусий секторни ривожлантириш бўйича Ислом корпорацияси Бoш директори Айман Седжини. — Шу мақсадда Халқ банки билан ҳамкорликда “Исломий дарча” очишни мақсад қилдик. Албатта, бу келишувиз мамлакатда банк хизматларидан фойдаланмаётган мижозлар учун ҳам қўл келади. Чунки, бу “Исломий дарча”ни очиш орқали мижозларга ва жисмоний шахсларга уларнинг эътиқодидан келиб чиққан ҳолда муқобил молиявий хизмат турларини таклиф қилиш ҳамда уларнинг молиявий эҳтиёжларини қондириш мумкин бўлади.
Онлайн мулоқот якунида Халқ банки Бошқаруви Раиси ҳамда Ислом корпорацияси Бoш директори томонидан “Исломий дарча” очиш юзасидан шартнома имзоланди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Муоза Адавийя Басрийя раҳимаҳаллоҳ ўзи эмизган фарзандларига ҳаром ейишдан четланишни буюрган эди. Абу Абдурраҳмон Сулламий айтади: «Умму Асвадни ҳам Муоза Адавийя эмизган эди. Умму Асвад айтади: «Муоза Адавийя менга: «Ҳаром еб, сутимни расво қилма. Мен сени эмизаётганимда имкон борича ҳалол ейишга ҳаракат қилганман. Сен ҳам фақат ҳалол е, шояд Хожангнинг хизматига, Унинг қазосига рози бўлишга муваффақ бўлсанг».

«Солиҳлар гулшани» китобидан

12 январь куни Халқаро ислом академиясида мамлакатимизнинг хориждаги элчилари иштирокида учрашув бўлиб ўтди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.
Ўзбекистон Президенти маслаҳатчиси, Халқаро ислом академияси ректори Рустам Қосимов, Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита раиси Абдуғофур Ахмедов ва Ташқи ишлар вазирининг биринчи ўринбосари Фарход Арзиев иштирок этган учрашувда Ўзбекистон зиёрат туризми соҳасини ривожлантиришга доир муҳим масалалар муҳокама қилинди.
Бугунги кунда янгиланаётган Ўзбекистон дунёга ҳар томонлама фаол равишда очилмоқда, юртимизнинг дунёга машҳур зиёратгоҳ, қадамжо ва тарихий объектларига сайёҳларни жалб қилиш орқали мамлакатда сайёҳликни ривожлантириш ҳам ана шу муҳим қадамлардан биридир.
Ўз навбатида, мусулмон оламининг машҳур олимлари Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Матуридий, Баҳоуддин Нақшбанд, Маҳмуд Замахшарий, Ибн Сино, Беруний, Форобий ва бошқалар замонавий Ўзбекистон ҳудудида яшаб ижод қилган, уларнинг зиёратгоҳ комплекслари мамлакатда зиёрат туризмни ривожлантиришда муҳим рол ўйнайди. Ўзбекистоннинг кўп асрлик ислом меросини ҳисобга олсак, зиёрат туризмни ривожлантириш мамлакат учун катта истиқболларга эга.
Мулоқотда юртимиз зиёрат туризмни ривожлантириш бўйича бошқа мамлакатларда мавжуд бўлмаган кенг имкониятларга эга экани, ана шу имкониятлар эшигини очиш, уни дунёга тараннум этиш мутасаддилар олдида турган энг муҳим вазифалардан экани ҳам таъкидланди.
Суҳбат давомида ўтган йилги пандемия шароитида тўхтаб қолган зиёрат туризмни ривожлантириш борасидаги белгиланган чора-тадбирларни 2021 йилда янада кенгроқ кўламда амалга ошириш айтиб ўтилди. Жумладан, юртимиздаги йирик зиёратгоҳлар, шунингдек, Имом Мотуридий, Имом Бухорий, Имом Насафий, Нақшбандий ва Яссавий каби улуғ алломаларнинг бой илмий меросларини дунёга кенг тарғиб қилиш мақсадида тажрибали диний соҳа вакилларидан иборат тарғибот гуруҳини шакллантириш таклифи билдирилди. Ушбу гуруҳни режа асосида Россия, Қозоғистон, Туркия, Малайзия, Индонезия, Покистон ва бошқа мамлакатларга сафарларини ташкил этиш масаласи ҳам кўриб чиқилди. Шунингдек, Ҳиндистон, Россия ва Кавказ мусулмонлари, Индонезия, Малайзия, Покистон, Мисрдан зиёратчиларни Ўзбекистонга олиб келиш бўйича музокаралар ўтказилаётгани ҳам алоҳида қайд этилди.
Ўзбекистоннинг хориждаги дипломатик ваколатхоналари раҳбарлари билан бўлиб ўтган учрашувда туризмнинг айнан шу тури бўйича Ўзбекистонга Туркия, Индонезия, Малайзия, Россия, Покистон, Хитой, Ҳиндистон, Япония, Европа ва араб давлатлари фуқароларида қизиқиш жуда катта экани ва бу борада ўзаро ҳамкорликда фаолият юритиш орқали яхши натижаларга эришиш мумкинлиги қайд этилди.
Учрашув натижасида зиёрат туризм йўналишида 2021 йил учун аниқ режа ва вазифалар белгиланиб, уларни бажариш юзасидан Ўзбекистоннинг хориждаги дипломатик ваколатхоналари раҳбарлари билан ўзаро ҳамкорликда фаолият юритишга келишиб олинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Жаноза намози тўрт такбирдан иборат бўлиб, уни ўқиш қуйидаги тартибда амалга оширилади:

1. Жаноза намозини ўқишга ният қилинади.

2. Жамоат имоми “Аллоҳу акбар” деб такбир айтгач, бошқалар ҳам ичида “Аллоҳу акбар” деб айтиб қўлни қулоқларнинг юмшоқ еригача кўтаради ва қўлларини боғлайди.

3. Қўллар қовуштирилгач “Сано” дуоси ўқилади:

“Субҳанакаллоҳумма ва биҳамдика ва табарокасмука ва таъала жаддука ва ла илаҳа ғойрук”.

4. Сано дуосидан сўнг имом иккинчи такбирни айтади. Бунда қўллар кўтарилмайди ва тананинг бошқа аъзолари ҳам ўз ҳолида туради.

Эслатма! Баъзи бир кишиларнинг такбир вақтида, яъни имом “Аллоҳу акбар” деб айтганда осмонга қараш ҳолати кўзатилади. Бундай қилиш ножоиздир.

5. Иккинчи такбирни айтгач, қуйидаги салавот айтилади: “Аллоҳумма солли ъала Муҳаммад ва ъалаа аали Муҳаммад, камаа соллайта ъала Иброҳийма ва ъалаа аали Иброҳийм, иннака ҳамийдум мажийд.

Аллоҳумма баарик ъалаа Муҳаммад ва ъалаа аали Муҳаммад, камаа баарокта ъалаа Иброҳийма ва ъалаа аали Иброҳийм, иннака ҳамийдум мажийд”.

6. Салавотдан кейин учинчи такбир айтилади. Учинчи такбирдан кейин маййит ҳаққига қуйидаги дуо ўқилади:

“Аллоҳумма мағфир лиҳаййинаа ва маййитинаа ва шааҳидинаа ва ғоибинаа ва соғийринаа ва кабийринаа ва закаринаа ва унсаанаа. Аллоҳумма ман аҳйайта ҳува миннаа фа аҳйиҳи ъалал Ислаам ва ман таваффайта ҳува миннаа фатаваффаҳу ъалал иймаан”.

Маъноси: Аллоҳим, бизнинг тирикларимиз ва маййитларимиз, ҳозирларимиз ва ғоибларимиз, кичикларимиз ва катталаримиз, эркакларимиз ва аёлларимизни мағфират қилгин!

Аллоҳим, Сен бизлардан кимни яшатадиган бўлсанг, уни Исломда яшатгин. Бизлардан кимни вафот эттирсанг, уни имонда вафот эттир.

7. Маййит ҳаққига дуо қилингач тўртинчи такбир айтилади Тўртинчи такбирдан кейин дуо қилинмасдан, икки ёнга салом берилади.

Балоғатга етмаган болаларга ёки мажнунларга жаноза намози ўқилганда уларнинг гуноҳлари кечирилиши сўралмайди. Сабаби улар гуноҳсиздирлар. Уларга қуйидаги дуо ўқилади:

“Аллоҳумма, аъизҳу мин ъазаабил қобр”.

Маъноси: Аллоҳим, уни қабр азобидан сақлагин.

Даврон НУРМУҲАММАД