Ҳар бир нарсанинг очқичи бўлгани каби жаннатнинг ҳам калити бўлади. Бу “Лаа илаҳа иллаллоҳ” калимасидир. Имом Аҳмад ривоят қилган ҳадисда: «Жаннатнинг калити “Лаа илаҳа иллаллоҳу Муҳаммадур расулуллоҳ” калимасидир» дейилган.
Бошқа бир ҳадисда: «Бир киши қалби билан тасдиқлаган ҳолда тили билан “Лаа илаҳа иллаллоҳ” деса, албатта, Аллоҳ таоло унга ҳажаҳаннамни ҳаром қилади” дейилган» (Муттафақун алайҳ).
Мусо алайҳиссалом Аллоҳ таолога муножот қилиб: “Ё Раббим! Менга шундай сўзларни ўргатки, мен доимо шу сўзлар билан Сени зикр қилайин”, деди. Аллоҳ таоло: «Эй Мусо, Лаа илаҳа иллаллоҳ де, деди». Мусо алайҳиссалом: “Ё Раббим! Барча бандаларинг шу калимани айтади. Мен махсус бир калима истайман”, деди. Аллоҳ таоло: “Эй Мусо, етти қават осмон ва улардаги барча нарсалар: қуёш, ой, юлдузлар, жаннатлар, Арш, Курси, фаришталар, етти қават ер ва улардаги нарсалар, тоғлар, денгизлар, дарёю анҳорлар, дов-дарахтлар, жинлар ва ҳайвонлар тарозининг бир палласига, “Лаа илаҳа иллаллоҳ” калимаси иккинчи палласига қўйилса, шубҳасиз, “Лаа илаҳа иллаллоҳ” калимаси оғир келади», деб марҳамат қилди (Имом Бағавий, “Шарҳус сунна”).
Ҳар бир мўмин-мусулмоннинг қўлида жаннатнинг калити бор. Таъбир жоиз бўлса, “тишлари” намоз, рўза, закот ва ҳаж бўлган ушбу очқични занглатиб қўймаслигимиз керак. Аввало, ибодатларимизни бериё, тавозе, хушу ва хузу билан адо этишимиз лозим. Борди-ю, тоатларимизга риё аралашса, гуноҳларимиз кўпайса, калит секин занглай бошлайди.
Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу ривоят қилади: «Расулуллоҳ алайҳиссалом: “Қалблар фитнага бир-бир рўбарў қилинади. Қайси қалб уларни қабул қилса, унга битта қора доғ тушади. Қайси қалб инкор этса, оқ доғ тушади. Охири қалблар икки хил бўлиб қолади: бири Сафо сингари оппоқ бўлиб, еру осмонлар бор экан, унга фитна зарар қилмайди. Иккинчиси қоп-қора бўлиб, бундай қалб эгаси яхшиликни билмайди, ёмонликдан қайтмайди”, дедилар» (Имом Бухорий ривояти).
Аллоҳ таоло бир калима эвазига бизга жаннатни ваъда қилди. Мўмин киши жаннатга интилиши, жаҳаннамдан қочиши керак. Бу йўлда Раббимиз бизга кўп имкониятларни ато этди. Лекин баъзан мана шу имкониятлардан фойдалана олмай қоламиз. Саҳобалар жаннат эвазига бирор масала кўндаланг бўлса, эвази, бадали нима бўлишидан қатъи назар, беҳиштга алмаштиришган.
Саодат асри даврида бир йигит Пайғамбар алайҳиссаломнинг ҳузурларига келиб: “Ё Расулуллоҳ, уйланиб, оилам билан фаровон турмуш қуриш, номаҳрамларнинг кўзи ҳовлимизга тушишининг олдини олиш мақсадида қўшним билан менинг ҳовлим ўртасига девор ўрнатишга киришдим. Девор тиклаётсам, ўртада қўшнига тегишли хурмо дарахти бор экан. Қўшнимдан хурмо дарахтини менга сотсангиз, уни кесиб девор тикласам, дедим. У кўнмади. Ваҳоланки, қўшнимнинг хурмозори бор. У ҳовлимиз ўртасидаги битта хурмога қараб қолган эмас”, деди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қўшнини чақиртириб, хурмо дарахтини сотиб олишни сўрадилар. Йигит бунга ҳам, девор тиклашга ҳам рози бўлмади. Ўжарлиги, қайсарлиги, дунёга ҳирс қўйгани сабабли ҳатто турли таклифларга кўнмаган йигитга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Агар хурмо дарахтини қўшнингга берсанг, мен сенга жаннатдан худди шундай дарахтинг бўлишига ваъда бераман”, дедилар.
Йигит бу таклифга ҳам рози бўлмади. Шунда Абу Даҳдаҳ исмли саҳоба розияллоҳу анҳу дарҳол ўрнидан туриб: “Ё Расулуллоҳ, рухсат беринг” деб, гапира бошлади ва: “Агар шу йигитдан дархтини сотиб олсам, унга ваъда қилинган жаннатдаги хурмони менга берасизми?” деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Шундай қилсанг, мен сенга жаннатдаги хурмони Аллоҳдан сўраб олиб бераман” дедилар.
Абу Даҳдаҳни танимаган, билмаган, у кишининг хурмозори ҳақида эшитмаган киши йўқ эди. У киши ўша йигитнинг олдига бориб: “Мени танияпсанми? Хурмозоримни, қудуғимни, уйимдаги барча нарсаларни шу битта хурмо дарахтига алмаштираман”, деди.
Буни кутмаган йигит дарҳол рози бўлди. Абу Даҳдаҳ розияллоҳу анҳу девор тиклаётган ҳалиги йигитга: “Хурмо дарахтини кесиб ташлаб, деворингни тиклайвер”, деди.
Абу Даҳдаҳ Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга юзланиб: “Энди менга жаннатдаги хурмони Аллоҳ таолодан сўраб берасизми?” деди. Шунда Пайғамбар алайҳиссалом: “Йўқ”, дедилар. Абу Даҳдаҳ ҳайратланиб: “Ё Расулуллоҳ, ахир, ўзингиз жаннатда ваъда қилинган хурмони Аллоҳдан сўраб олиб бераман, дегандингиз-ку”, деди. Шунда Сарвари коинот: “Биродарингга шундай саховат қилдингки, энди сенга жаннатдан бир туп хурмо эмас, балки бутун бошли хурмозорни, қудуғи билан, қасри билан сўраб бераман”, дедилар.
Абу Даҳдаҳ розияллоҳу анҳу уйига бориб аёлига: “Эй онаси, болаларни олиб чиқ, уйни ва боғни сотдим”, деди. Аёли: “Кимга сотдингиз, нима учун сотдингиз, энди нима қиламиз?”, демасдан эрининг сўзини икки қилмади. Абу Даҳдаҳ розияллоҳу анҳу: “Хурмозорни жаннатдаги хурмозорга алиштирдим”, деди. Аёли: “Энг яхши тожоратингиз шу бўлибди”, деди.
Абу Даҳдаҳ оиласи билан боғдан чиқиб кетаётган эди, фарзандларидан бири ерда ётган бир дона хурмони олиб оғзига солди. Шунда Абу Даҳдаҳ югуриб бориб, боласининг оғзидан хурмони олди ва: “Болажоним, энди бу мевалар бизники эмас. Бизнинг меваларимиз жаннатда”, деди.
Боязид Бистомий раҳматуллоҳи алайҳдан: «“Лаа илаҳа иллаллоҳ” калимаси жаннатнинг калити дейилган. Бундан мурод нима?” деб сўрашди. У зот: «Дарҳақиқат, жаннатнинг калити “Лаа илаҳа иллаллоҳ” калимасидир. Бу калитнинг тўртта “тиши” бор. Улар: 1) ёлғон ва ғийбатдан тийилган тил; 2) макр ва хиёнатдан сақланган қалб; 3) ҳаром ва шубҳали нарсалардан парҳезда бўлган ошқозон; 4) нафсоний туйғуларга учмаган, риё аралашмаган амал», дедилар.
Нуриддин домла ХОЛИҚНАЗАРОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий
