Халқимиз учун асрлар давомида эзгу анъана ва одатга айланиб қолган муқаддас туйғулардан бири ўтганларни хотирлаш, уларнинг руҳини ёд этиш, ҳақларига дуои хайр ва эҳсонлар қилишдир. Яхши кунларимизда ҳам мусибатзада ҳолатимизда ҳам ўтганларимизни тиловат ва дуо билан ёд этамиз. Чунки бу ўтганларимиз учун манфаатли амалдир.
Абу Усайддан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида эдик. Бир одам:
«Эй Аллоҳнинг Расули! Мен учун ота-онамга улар дунёдан ўтганларидан кейин қиладиган яхшилик қолдими?» деб сўради.
«Ҳа! Тўрт хислат қолди: уларга дуо қилиш, уларга истиғфор айтиш, уларнинг аҳдига вафо қилиш, уларнинг дўстларини ва уларсиз силаи раҳм бўлмайдиган кишиларни икром қилиш», дедилар».
Ота-оналарнинг ҳаққига Аллоҳ таолодан яхшиликлар – жаннат, хайр-баракалар сўраб дуо қилиш фарзанднинг ота-онасига уларнинг вафотларидан кейин қиладиган яхшиликларидандир. Бу дуолар ота-онага бориб туради, хайрли амалларига қўшилиб туради. Худди уларга тириклик чоғларида яхшилик қилгандек бўлади.
Инсон ҳар доим ўтмиш аждодларини, муҳтарам устозларини, азиз авлиёларни хотирлар экан, жамият олдидаги бурч ва вазифаларини яна бир бор масъулият билан ҳис этади, ўзидан яхши ном қолдириш ва эзгу ишларни қилишга шошилади, ўзгаларни ҳам шунга чорлайди.
Шу кунларда нафақат уруш ва уруш ортида меҳнат қилган, қатоғон ва афғон уруши қурбонлари балки юртимиз ривожи, миллат ва динимиз равнақида ўзининг муносиб ҳиссасини қўшган инсонларни эслаб, хотирламоқдамиз. Уларни тез-тез хотирлаш шу кунга қадар канда бўлгани йўқ. Бугун ҳам жорий анъанага биноан диний идора раислари, муфтийлар, уламолар, имом-хатиб ва мударрисларимизни яна бир бор ёд этишни жоиз деб билдик.
1943 йили Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонларининг диний назорати сифатида иш бошлаган идоранинг биринчи раиси, муфтий Шайх Эшон Бобохон ибн Абдулмажидхон, 1957 йили Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари бошқармаси раиси этиб сайланиб, умрининг охирига (1982 йил) қадар ана шу вазифада самарали ишлаган Шайх Зиёвуддинхон ибн Эшон Бобохон, 1982-1989 йиллари Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний бошқармасининг раиси вазифасини бажарган муфтий, Шамсуддинхон Бобохонов, 1989-1993 йиллари Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний бошқармаси раиси, муфтий Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф, 1993-1997 йиллари Мовароуннаҳр мусулмонлари идораси номи билан фаолият юритган диний идорамиз раиси, муфтий Мухторжон Абдуллоҳ Бухорий, 1997 йили Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий лавозимига сайланган Абдурашид қори Абдумўмин қори ўғли Баҳромов ҳамда 2006-2021 йиллар мобайнида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий бўлган Усмонхон Алимов раҳимаҳумуллоҳларни динимиз ва ислом аҳли учун қилган буюк ишларини ёд этиб, уларнинг ҳақларига дуои хайрлар қиламиз.
Шунингдек, кўҳна Самарқанд заминида биз билан замондош бўлган, бугун дорул бақога риҳлат қилган устоз, уламо, имом, дин ходимлари ҳам аҳли ислом томонидан ҳар доим дуолар билан ёд этилади. Самарқандлик аҳли илмларнинг устози ҳожи Мустафоқул Меликзода, забардаст имомларимиздан Нуруддинхон Исломов, қори Султонмурод Холмуродов, Абдураҳмон домла, Иштихон фарзанди Алижон домла, Имом Бухорий масжидидида кўп йиллар хизмат қилган Мақсуджон биродарларимизни Аллоҳ таоло охиратларини обод қилсин.
Ўтганларимизни руҳини шод этиш, оғир кунлардан тирик қолиб, бугунги кунда халқ ардоғида юрган қаҳрамонларимизни қадрлаш, ислом шариати биз авлодлар зиммасига юклаган, қилишимиз лозим ва лобуд бўлган қарз ва фарз амаллардандир. Мусулмонларнинг энг муқаддас китоби бўлган Қуръони каримда Аллоҳ таоло марҳамат қилиб марҳумларни ҳақларига дуо қилишни сабоқ бергани сингари: “Эй Раббимиз! Ўзинг бизларни ва биздан илгари имон билан ўтганларни мағфират этгин ва қалбларимизда имон келтирган зотларга нисбатан гина пайдо қилмагин! Эй Раббимиз! Албатта, Сен меҳрибон ва раҳмли зотдирсан”, дея дуолар қиламиз.
Авлодларининг келажаги йўлида жон фидо қилган инсонларни хотирлаш бугунги кунимизни қадрлашга ўргатади. Хотира бу – тарих. У кечаги ўтмишни, аждодлар ўгитини, миллий меросимизни англатиб турувчи – муқаддас китоб зарварақларидек ҳаётимизни ёритиб туради. Шу боис, инсон ўз хотира бойликларини қадрлайди.
ЗАЙНИДДИН ЭШОНҚУЛОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Самарқанд вилоят вакили
