www.muslimuz

www.muslimuz

Куни кеча ижтимоий тармоқларда ўзини Малабек ўғли Жамоллидин, деб таништирган шахснинг “Аллоҳнинг вакили қилиб юборилгани, ҳамма учун ягона дин “Имон йўли дастури” динини тарғиб қилиш, бунга 35 йил тайёргарлик кўргани, муайян ибодатлар дастури борлигини” алжираб чиққан видеоси тарқалди.

Бу каби ҳолат биринчиси ва охиргиси ҳам эмас, аҳён-аҳёнда учраб туриши табиий ҳолдир. Бу борада Савбон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Набий соллаллоҳу алайҳи вассаллам: “...Келажакда умматимда ўттизта каззоб бўлур. Уларнинг ҳар бири ўзининг набийлигини даъво қилур. Ҳолбуки, мен набийларнинг хотими-тугатувчисиман. Менданкейиннабийкелмас”, дедилар” (ИмомТермизийва Абу Довудривоятлари).

“Каззоб” сўзи арабча сўз бўлиб, “кўп ёлғон гапирувчи”, “ўта кетган ёлғончи” маъноларини ифода этади. Демак, Набий алайҳиссаломдан кейин ҳеч қандай пайғамбар ёки расул чиқиши мумкин эмас. Борди-ю, кимдир пайғамбарлик ё расулликни даъво қилса, у ёлғончи дея инкор этилади ва унга қарши чиқилади.

Маълумки, Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам расул (элчи) ва набийларнинг сўнггисидирлар. Бу ҳақида Аллоҳ таоло: “Муҳаммад сизлардан бирон эркакнинг отаси бўлган эмас. Лекин Аллоҳнинг Расули ва Набийларнинг сўнггисидир. Аллоҳ ҳар бир нарсани ўта билгувчидир”, дея хитоб қилган (“Аҳзоб” сураси, 40-оят).

Ушбу оятга кўра, кимда-ким Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламдан кейин яна пайғамбар ё расул чиқади деб айтса, эътиқод қилса, кофир бўлади. Чунки у мазкур оятни инкор қилган ва Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг энг сўнгги пайғамбар ва расул эканини тан олмаган бўлади.

Имом Муслим ва Имом Термизий ривоят қилинган ҳадиси шариф матнида Пайғамбар алайҳиссаломнинг “Мен билан набийлар тугатилди”, деган сўзларини эслаб ўтиш ҳам мақсадга мувофиқ ҳисобланади.

Шу ўринда,ҳурматли блогер ҳамда фаол интернет фойдаланувчиларига дин масаласидаги ҳар қандай ноодатий ҳолатни оммага кўрсатиш ҳамиша ҳам тўғри бўлавермаслигини таъкидламоқчимиз. Чунки, бу одамларнинг эътиқоди билан боғлиқ масала ҳисобланади.

Шундан келиб чиқиб, Ўзбекистон мусулмонлари идораси бундай хатти-ҳаракатни қатъий қоралашини, илму маърифат ривожланган бугунги даврда одамларнинг вақтларини олиб, бу каби асоссизлавҳаларни тарқатиш ҳеч қандай мантиққа тўғри келмаслигини ҳамда мўмин-мусулмонларимиздан бу каби шахсларнинг сохта даъволарига чалғиб қолмасликларини сўраб қоламиз.

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати

П'ятниця, 21 августь 2020 00:00

2. БАҚАРА (сигир) СУРАСИ, 87–88 ОЯТЛАР

وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ وَقَفَّيۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِۦ بِٱلرُّسُلِۖ وَءَاتَيۡنَا عِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ٱلۡبَيِّنَٰتِ وَأَيَّدۡنَٰهُ بِرُوحِ ٱلۡقُدُسِۗ أَفَكُلَّمَا جَآءَكُمۡ رَسُولُۢ بِمَا لَا تَهۡوَىٰٓ أَنفُسُكُمُ ٱسۡتَكۡبَرۡتُمۡ فَفَرِيقٗا كَذَّبۡتُمۡ وَفَرِيقٗا تَقۡتُلُونَ٨٧

  1. Ҳақиқатан Мусога Китоб бердик ва ортидан пайдар-пай пайғамбарларни юбориб турдик. Исо ибни Марямга очиқ мўъжизаларни бердик ва уни Муқаддас Руҳ билан қўлладик. Қачонгача бир пайғамбар сизларга ёқмайдиган бирор ҳукмни келтирса, кибр қиласизлар, бировини ёлғончига чиқариб, бошқасини ўлдирасизлар?

Одам фарзанди бир хил туғилса, унда нега турли миллат, турли қавм, турли динда бўлиб қолган? Бу тўғрида Аллоҳнинг Ўзи шундай марҳамат қилади: "Эй инсонлар, дарҳақиқат Биз сизларни бир эркак (Одам) ва бир аёл (Ҳавво)дан яратдик ҳамда бир-бирларингиз билан танишишинглар (дўст-биродар бўлишинглар) учун сизларни (турли-туман) халқлар ва қабила-элатлар қилиб қўйдик" (Ҳужурот, 13). Яна бир ояти каримада эса: "Одамлар бир миллат эдилар. Сўнг (ораларида келишмовчиликлар пайдо бўлгач) Аллоҳ (мўминларга) хушхабар элтгувчи ва (кофирларни жаҳаннам азобидан) қўрқитувчи пайғамбарларни юборди" (Бақара, 213), деб хабар берилади. Инсоният яратилганидан буён Аллоҳ Ўз пайғамбарлари орқали нозил қилган муқаддас ваҳийи билан кишилик жамиятини тартибга солиб, бошқариб келяпти. Инсонлардан айримлари ана шу даъватга қўшилишди. Баъзилари эса уни инкор қилишди. Мушрикларнинг бутун бир жамияти ичидан фақат озгина киши элчиларга эргашган. Муборак даъват етиб борган халқларнинг асосий кўпчилиги ваҳийлардан юз ўгирди. Бунинг устига бу халқлар Аллоҳ таолога осийлик билангина кифояланиб қолмай, ўзларига юборилган пайғамбарларни, уларга имон келтирган сафдошларини қаттиқ хўрлашди, улар устидан кулишди. Аллоҳнинг элчиларини ҳар гал ёлғончиликда, жоҳилликда, жодугарликда, ақлсизликда, манфаатпарастлик ва худбинликда, қўйингки барча гуноҳ-хатоларда айблашди, ҳатто айримларини қатл ҳам қилишди. Муқаддас Руҳ, деганда Жаброил алайҳиссалом ёки Исми Аъзам тушунилади, Исо алайҳиссалом бунинг баракотидан ўликларни тирилтирар эди.

وَقَالُواْ قُلُوبُنَا غُلۡفُۢۚ بَل لَّعَنَهُمُ ٱللَّهُ بِكُفۡرِهِمۡ فَقَلِيلٗا مَّا يُؤۡمِنُونَ٨٨

  1. Улар: "Қалбларимиз берк", дейишади. Аслида Аллоҳ куфрлари сабабли уларни лаънатлаган, шунга биноан уларнинг имонлилари оз.

Бундан ташқари, осийлар пайғамбарларнинг ҳар бири ўз халқига фақат даъват қилгани ва Аллоҳга бўйсунишга чорлагани, улар пул ҳам, амал ҳам, бошқа дунёвий лаззатлар талаб қилмагани ва улар ўз халқини мажбурловчи бўлмаганига қарамай, халқнинг пешволари кўп ҳолларда пайғамбарлар ҳаётига дахл қилишди. Ваҳоланки, элчилар, яъни набийлар ва расулларнинг бутун фаолияти қавмини ҳақиқий имонга қайтишга ва бошқача ҳаётни бошлашга даъват қилишдан иборат эди. Жоҳил кимсалар пайғамбарлар келтирган ваҳийларни эшитишни ҳам истамас, "сен келтирган хабарларга қалбларимиз ёпиқ" дея уларни мазах ҳам қилишган эди. Аслида Аллоҳ таоло уларни куфр ботқоғига ботириб қўйган, қалбларини муҳрлаб, кўзларини кўрмайдиган, қулоқларини эшитмайдиган қилиб қўйган. Улар куфрлари, имонсизликлари учун Аллоҳ таолонинг ҳам, фаришталарнинг ҳам, инсу жинларнинг ҳам лаънатига гирифтор бўлишган.

П'ятниця, 21 августь 2020 00:00

Қуръон илмлари: НАСХНИНГ ЎРИНЛАРИ

Қуръони Карим ва Суннатдаги насх тўрт турли бўлади. Қуйида мазкур турлар ҳақида батафсил сўз юритишга ҳаракат қиламиз.

Биринчи қисм

Қуръоннинг Қуръон билан насх қилиниши.

Ислом уммати, хусусан, мусулмон уламоларнинг ижмоълари билан Қуръони Каримнинг барчаси насх бўлиши мутлақо мумкин эмас. Чунки Қуръони Карим Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг доимий мўъжизалари ўлароқ, абадий давом этади. Шу билан бирга, Қуръони Карим барча аввалги шариатларни насх қилган, қиёматгача давом этадиган Ислом шариати ҳукмларининг асосий манбаидир. Албатта, бу каби тугал сифатларга эга Китоб бутунлай насх бўлиши мумкин эмас. Аллоҳ таолонинг Ўзи Қуръони Каримни давомли равишда муҳофаза қилишини баралла эълон қилиб қўйган.

Аллоҳ таоло Ҳижр сурасида марҳамат қилади:

إِنَّا نَحۡنُ نَزَّلۡنَا ٱلذِّكۡرَ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ٩

«Албатта, Зикрни Биз нозил қилдик ва албатта, Биз унга муҳофазачимиз» (9-оят).

Ушбу оятнинг ҳикматлари ҳақида юқорида сўз юритилган эди. Аллоҳ таоло берган ваъдасига биноан Китобини Ўз ҳимоясига олди.

Мусулмонлар бошларидан оғир замонларни кечирдилар. Улар бутунлай бошқаларга қарам бўлиб қолган вақтлар ҳам бўлди. Кўп урф-одатлари ўзгариб ҳам кетди. Аммо Қуръони Карим ўзгармади. Ҳолбуки, Ислом душманларининг, мусулмонлар душманларининг асосий мақсади Қуръонга зарар етказиш эди. Лекин улар мақсадларига ета олмадилар. Аллоҳ ваъдасига биноан, Ўз Китобини муҳофаза қилиб қолди.

Шу билан бирга, Қуръони Каримнинг баъзи оятлари бошқаларини насх қилиши мумкинлигига уламолар жумҳури ижмоъ қилганлар. Чунки бу масала Қуръони Каримнинг ўзида баён қилингандир. Қуръони Каримнинг барча оятлари ўзининг манбаи, ривоят қилиниш кучи, нозил бўлиши ва собит қолиши, уларга амал қилиш вожиблиги ҳамда уларнинг ичида насх қилувчи ва насх қилинган оятлар борлиги каби жиҳатларда баробардир.

Бу гапга фақат бир киши қўшилмаган, холос. У ҳам бўлса, мўътазилийларнинг вакили Абу Муслим Муҳаммад ибн Баҳр Асфиҳонийдир. У киши: «Қуръони Карим оятларининг насх бўлиши ақлга биноан жоиз бўлса ҳам, шариатга биноан жоиз эмас», деган. Аммо бу гапга ҳеч ким эътибор бермаган.

Уламолар Қуръони Каримнинг баъзиси баъзисини насх қилиши уч қйсмдан иборат эканини айтганлар. Уларни кейинроқ батафсил ўрганамиз, иншааллоҳ.

Иккинчи қисм

Суннатнинг суннат билан насх қилиниши.

«Суннат Набйй соллаллоҳу алайҳи васалламдан асар бўлиб қолган гап, иш, тақрирдир».

Суннат бизга етиб келиши жиҳатидан икки қисмга бўлинади:

  1. Мутавотир хабар. Муайян адад билан чегараланмаган йўллар ила бизга етиб келган хабар «мутавотир хабар» дейилади.
  2. Оход хабар. Бизга етиб келгунча бўлган йўллари муайян адад билан чегараланган хабар «оҳод хабар» дейилади.

Мутавотир суннатнинг мутавотир суннат билан, оҳод суннатнинг оҳод суннат билан насх бўлишида уламолар орасида ҳеч қандай хилоф йўқ. Чунки бу ҳолатда насх қилувчи ҳам, насх бўлувчи ҳам тенг қувватга эга бўлади. Худди шу нарса матнларнинг бири иккинчисини насх қилиши жоизлигида асосий шартлардан биридир.

Шунга биноан, оҳод суннатни мутавотир суннат насх қилиши бирламчи ва кучли ишлардан бўлиб қолади. Чунки бу ҳолатда насх қилувчи насх бўлувчидан кучлидир. Аммо оҳод суннат мутавотир суннатни насх қилишига келсак, уламолар бу ҳолатнинг воқеъ бўлмаганига иттифоқ қилганлар.

Суннатни суннат насх қилишига мисоллар:

1.Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Исломнинг илк босқичида ивитиб тайёрланадиган ичимлик – набизни баъзи қалин идишларда тайёрлаш ва ичишдан қайтарганлари. Чунки бунда баъзан ичимлик маст қилувчи бўлиб қолиши мумкин эди. Идишлар қалинлиги сабабли ичимликнинг маст қилувчи бўлиб қолганини аниқлаб бўлмас эди.

Кейинроқ, хамрнинг ҳаромлиги қарор топганидан ва у ҳақдаги билим одамлар орасида кенг тарқаб бўлганидан сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз саҳобаларига ва умматларига маст қилувчи бўлмаган ичимликларни барча идишлардан ичаверишга рухсат бердилар.

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Абдулқайс вафди Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, у зотдан набиз ҳақида сўрашди. Шунда у зот уларни дуббода, нақирда, музаффат ва ҳантамда набиз тайёрлашдан қайтардилар».

Бухорий, Муслим, Абу Довуд, Термизий ва Насаий ривоят қилишган.

Вафд – олий мартабали томонга юборилган вакиллар, элчилар гуруҳи.

Дуббо – қуритиб, ичи ўйилган қовоқ.

Нақир – қуритиб, ичини ўйиб, идиш ясалган хурмо илдизи.

Музаффат – зифт билан бўялган идиш. Зифт меш ва саноч каби идишларни сув ўтмайдиган қилиб мустаҳкамлаш учун ишлатиладиган елимсимон қора модда бўлган.

Ҳантам – лой, жун ва қон аралашмасидан ясаладиган хум.

Набиз – хурмо ёки майизни сувга солиб, ивитганда ҳосил бўладиган хуштаъм, маст қилмайдиган ичимликдир. Аммо набиз тайёрлашда хатога йўл қўйилса, ичимлик хамрга айланиб қолиши ҳам мумкин. Шунинг учун бу ичимлик ҳақида саволлар кўп бўлади. Набизнинг соф ва шубҳасиз бўлишида идиш ҳам муҳим ўрин тутади. Шу маънода ушбу ривоятда зикр қилинган тўрт хил идишда набиз тайёрлаш мумкин эмас.

Бурайда розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Сизларни мешлардан бошқада набиз тайёрлашдан қайтарган эдим. Энди барча идишларда набиз тайёрлайверинг. Маст қилувчини ичманг», дедилар».

Муслим ривоят қилган.

  1. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Исломнинг дастлабки босқичида саҳобаларини қабрларни зиёрат қилишдан қайтарганлар. Кейин эса бу қайтариқ насх қилинган. Шу хусусдаги ҳадиси шарифда насх қилувчи ҳам, насх қилинган ҳам бир ҳадисда зикр қилинган.

Сулаймон ибн Бурайда отасидан ривоят қилади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Сизларни қабрларни зиёрат қилишдан қайтарган эдим. Батаҳқиқ, Муҳаммадга онасини зиёрат қилишга изн бўлди. Бас, у(қабр)ларни зиёрат қилинг, чунки улар охиратни эслатади», дедилар».

Бешовларидан фақат Бухорий ривоят қилмаган. Лафз Термизийники.

Жоҳилият даврида қабрларни улуғлаш, уларга сиғиниш авж олган эди. Аллоҳга ширк келтиришнинг кенг тарқалишига сабаб бўлган энг асосий омиллардан бири ҳам айнан қабрларга сиғиниш бўлган. Шунинг учун ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Исломнинг дастлабки даврида мусулмонларни қабрларни зиёрат қилишдан қайтарган эдилар.

Тавҳид ақийдаси кишилар онги ва қалбига мустаҳкам жойлашиб бўлгандан сўнг, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам қабрларни зиёрат қилишга изн бердилар. Нафақат изн бердилар, балки бу ишга амр қилдилар, тарғиб этдилар.

Ушбу ҳадиси шарифда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам қабрларни зиёрат қилишнинг ҳикматларидан асосийсини эслатиб ўтмоқдалар. У ҳам бўлса, охиратни эсяашдир. Охиратни эслаган одам эса дунёни қўйиб, кўпроқ охират ҳаракатини қилади. Шунингдек, қабрда ётганлар ҳам зиёратчининг дуосидан фойда топадилар.

  1. Маълум сабабларга кўра, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қурбонликнинг гўштини уч кундан ортиқ сакдаб туришдан қайтарганлар. Кейин эса бу ҳукмларини ўзлари бекор қилганлар.

Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ҳеч бир киши ўз қурбонлигидан уч кундан ортиқ емасин», дедилар».

Муслим ва Термизий ривоят қилганлар.

Бу ҳадиси шариф вақтинчалик ва маълум сабабга кўра айтилган бўлиб, қурбонлик қилган киши уч кун ичида ўзи емаса, қурбонликнинг гўштини садақа қилиб юборишни тақозо қилади.

Салама ибн Акваъ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади.

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Ким қурбонлик қилса, учинчи(кун)дан кейин уйида ундан бирор нарса бўлган ҳолида тонг оттирмасин», дедилар. Келаси йили:

«Эй Аллоҳнинг Расули, ўтган йили қилганимиздек қилайликми?» дейилди. У зот:

«Енглар! Таомлантиринглар! Сақлаб қўйинглар! У йили одамлар қийинчиликда эдилар. Уларга ёрдам бе-ришингизни хоҳлаган эдим», дедилар».

Бухорий, Муслим, Абу Довуд, Термизий ва Насаий ривоят қилишган.

Демак, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам мусулмонлар очарчилик туфайли қийинчиликка дучор бўлган йиллари қурбонликнинг гўштини уч кундан ортиқ сақлаб туришни ман қилганлар. Мазкур ҳолат ўтиб, тўқчилик бўлганда эса ҳам ўзлари еб, ҳам ўзгаларга бериб, ҳам сақлаб қўйишга рухсат берганлар.

Учинчи қисм

Қуръоннинг мутавотир суннат билан насх қилиниши.

Насхнинг ушбу қисми ҳақида уламолар ўртасида очиқ-ойдин ва катта хилоф мавжуд.

– Имом Шофеъий, у кишининг асҳоблари, зоҳирийлар ва имом Аҳмад бир овоздан «Қуръон мутавотир суннат билан насх қилиниши мутлақо мумкин эмас», деганлар.

Улар ўзларининг бу гапларига ман қилишга далолат қилувчи қуйидаги ояти карималарни далил қилиб келтирганлар.

Аллоҳ таоло Наҳл сурасида марҳамат қилади:

بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَٱلزُّبُرِۗ وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلذِّكۡرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ٤٤

«Ва сенга одамларга нозил қилинган нарсани ўзла-рига баён қилиб беришинг учун Зикрни нозил қилдик. Шоядки, тафаккур қилсалар» (44-оят).

Яъни «Сени одамларга нозил қилинган нарсани ўзларига баён қилиб беришинг учун Зикр – Қуръон билан юбордик». Бундан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларининг вазифаси Қуръони Каримни баён қилиш экани, насх қилиш эмаслиги келиб чиқади.

Қуръон мутавотир суннат билан насх қилиниши мутлақо мумкин эмас, деган бу гуруҳ насх ҳақидаги оятларни қам ўз гапларининг тўғрилигига далил қиладилар.

Аллоҳ таоло Бақара сурасида марҳамат қилади:

۞مَا نَنسَخۡ مِنۡ ءَايَةٍ أَوۡ نُنسِهَا نَأۡتِ بِخَيۡرٖ مِّنۡهَآ أَوۡ مِثۡلِهَآۗ أَلَمۡ تَعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ١٠٦

«Оятлардан биронтасини насх қилсак ёки унуттир-сак, ундан яхшисини ёки унга ўхшашини келтирурмиз. Албатта, Аллоҳ ҳар бир нарсага ўта қодир эканини билмадингми?» (106-оят)

Ушбу оятда насх бўлган оят ўрнига ундан яхши оят ёки худди унга ўхшаш оят келтирилиши ҳақида сўз кетмоқда, суннатнинг келтирилиши ҳақида эмас.

Аллоҳ таоло Наҳл сурасида марҳамат қилади:

وَإِذَا بَدَّلۡنَآ ءَايَةٗ مَّكَانَ ءَايَةٖ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مُفۡتَرِۢۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ١٠١

«Қачонки бир оятни бошқа бир оят ўрнига алмаштирсак, - ҳолбуки, Аллоҳ нимани нозил қилишни Ўзи яхши билгувчидир – улар: «Албатта, сен уйдирмачисан, холос!» дерлар. Йўқ! Уларнинг кўплари билмаслар» (101-оят).

Ушбу оятда Аллоҳ таоло «бир оятни бошқа бир оят ўрнига алмаштирсак» демоқда, бир оятни бошқа суннатга дегани йўқ. Ашъарий ва мўътазилийлардан иборат мутакаллимларнинг жумҳури, фақиҳлардан имом Молик ва имом Абу Ҳанифанинг асҳоблари «Қуръони Каримни мутавотир суннат насх қилиши ақлан жоиздир», дейдилар. Чунки Қуръони Карим ҳам, Суннат ҳам Аллоҳ таолонинг ваҳийсидир. Бу ҳақиқат Қуръони Каримда айтилган.

Аллоҳ таоло Нажм сурасида марҳамат қилади:

وَمَا يَنطِقُ عَنِ ٱلۡهَوَىٰٓ٣ إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡيٞ يُوحَىٰ٤

«У ҳаводан нутқ қилмас. У (Қуръон) юбориладиган ваҳийдан ўзга нарса эмас» (3-4-оятлар).

Яъни «Муҳаммад алайҳиссалом Аллоҳнинг номидан гапирганида ҳавои нафсидан олиб гапирмайди».

Имом Аҳмад ибн Ҳанбал қилган ривоятда Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳу шундай деганлар:

«Набий алайҳиссаломдан нимани эшитсам, ёдлайман, деб ёзиб юрардим. Қурайш қабиласидагилар: «Сен Набий алайҳиссаломдан нимани эшитсанг, ёзиб оласан, у киши ҳам одам, аччикдари чиққанда ҳам гапирадилар», дейишган эди, ёзмай қўйдим. Бир куни бу ишни Расулуллоҳга айтган эдим, у зот: «Ёзавер, Аллоҳга қасамки, мендан ҳақ гапдан бошқа гап чиқмайди», дедилар».

Фақат Қуръони Карим тиловат қилинадиган ваҳий бўлса, Суннат тиловат қилинмайдиган ваҳийдир. Икки ваҳий бир-бирини насх қилиши мумкин. Қуръони Каримда мужмал лафз келса ва уни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тафсир қилсалар, ўша гапга амал қилиш худди Қуръони Каримга амал қилишдек вожиб бўлишига ҳамма ижмоъ қилгани бунинг далилидир. Шу билан бирга, «Қуръони Каримни Суннат насх қилиши ақлан мумкин», деганларнинг ўзлари, феълан – амалда бўлганми, деган масалада ихтилоф қилганлар. Улардан «Воқеъликда бундай насх бўлган», деганлар бунга мисол қилиб, Моида сурасидаги «васият» оятини келтирадилар.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ شَهَٰدَةُ بَيۡنِكُمۡ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ حِينَ ٱلۡوَصِيَّةِ ٱثۡنَانِ ذَوَا عَدۡلٖ مِّنكُمۡ أَوۡ ءَاخَرَانِ مِنۡ غَيۡرِكُمۡ إِنۡ أَنتُمۡ ضَرَبۡتُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَأَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةُ ٱلۡمَوۡتِۚ

«Эй иймон келтирганлар! Бирортангизга ўлим келганда – васият чоғида ўзингиздан бўлган икки адолатли киши, агар ер юзида кезиб юрган бўлсангиз-у, сизга ўлим мусибати етса, ўзгалардан икки киши ўртангизда гувоҳ бўлсин...» (106-оят).

Уларнинг фикрича, ушбу оятни «Меросхўрга васият қилиш йўқ» ҳадиси насх қилган. Аммо аслида ушбу «васият ояти»ни мазкур ҳадис эмас, балки «мерослар ояти» насх қилгандир. Мазкур ҳадис эса ушбу оятни баён қилиб ва қувватлаб келган, холос. Яна шуни таъкидлаш лозимки, бу ҳадис оҳод ҳадислардан бўлиб, у мутавотир бўлган Қуръонни насх қилиши мумкин эмас. Зотан, Қуръони Каримни оҳод ҳадис насх қила олмаслигига ҳамма уламолар бир овоздан иттифоқ қилганлар.

«Қуръони Каримни Суннат насх қилиши ақлан мумкин», дейдиганлар яна «Қуръони Каримда собит бўлган зинокорга дарра уриш ҳақидаги оят Суннат ила собит бўлган оила кўрган зинокорни тошбўрон қилиш ҳақидаги ҳадис билан насх бўлган», дейдилар. Аммо бу ҳадис ҳам худди аввалги мисолдаги каби, оҳод ҳадисдир. У мазкур оятни насх қилмаган, балки хослагандир.

Кўриб ўтилган мисоллардан маълум бўладики, Қуръоннинг Суннат ила насх бўлиши ҳақидаги ran лафзий ва ақлий тортишувдан бошқа нарса эмас.

Тўртинчи қисм

Суннатнинг Қуръон билан насх қилиниши.

Насхнинг бу қисми бўйича бир оз хилоф бўлиб, мазкур хилоф имом Шофеъийга нисбат берилади. Аммо кўпчилик Шофеъий мазҳабидагилар ҳам жумҳурга қўшилиб, бу турдаги насх ақлда ҳам, амалда ҳам бор, дейдилар. Чунки Қуръони Карим ҳамма тарафдан Суннатга нисбатан юқори туриши борасида ҳеч ким хилоф қилмаган ва қилмайди ҳам. Шу билан бирга, воқеъликда ушбу турдаги насхнинг мисоллари жуда ҳам кўпдир. Бу эса нубувват мақомига зинҳор футур етказмайди. Балки нубувватнинг вазифасининг ўзи шуни тақозо қилади. Зотан, аввал ҳам айтиб ўтилганидек, Қуръони Карим ҳам, Суннат ҳам ваҳийдир ва уларнинг бири иккинчисини, кучлиси ўзидан кучсизроғини насх қилиши мумкинлиги ҳаммага аён.

 

Суннатнинг Қуръон билан насх бўлганига мисоллар:

  1. Байтул-Мақдисга қараб намоз ўқиш Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг амалий суннатлари билан собит бўлган шаръий ҳукм бўлган. Бу ҳукм Қуръони Каримда нозил бўлган қуйидаги оят билан насх қилинган.

Аллоҳ таоло Бақара сурасида марҳамат қилади:

قَدۡ نَرَىٰ تَقَلُّبَ وَجۡهِكَ فِي ٱلسَّمَآءِۖ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبۡلَةٗ تَرۡضَىٰهَاۚ فَوَلِّ وَجۡهَكَ شَطۡرَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ وَحَيۡثُ مَا كُنتُمۡ فَوَلُّواْ وُجُوهَكُمۡ شَطۡرَهُۥۗ وَإِنَّ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ لَيَعۡلَمُونَ أَنَّهُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّهِمۡۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا يَعۡمَلُونَ١٤٤

«Гоҳо юзингнинг осмонга тез-тез қайрилганини кўрурмиз. Бас, албатта, сени ўзинг рози бўлган қиблага бурурмиз. Юзингни Масжидул Ҳаром томон бур. Қаерда бўлсангиз ҳам, юзингизни у томон буринг...» (144-оят).

  1. Рўза тутиш янги фарз қилинган даврда рўза тутган одам ифтордан кейин ухлаб қолса-ю, кейин уйғонса, унга ейиш, ичиш ва хотинига яқинлик қилиш мумкин бўлмай қолиши Суннат ила собит бўлган шаръий ҳукм эди. Одамлар бу ҳукмга амал қилар эдилар.

Ансорийлардан Қайс ибн Сирма розияллоҳу анҳу кундузи рўза тутиб, хурмо боғида ишлаб, чарчаб, ифтор пайтида хотинининг ҳузурига келиб: «Таоминг борми?» деди. Хотини: «Йўқ, ҳозир бориб, бирон нарса топиб келаман», деб чиқиб кетди. Қайс кундузи ишлагани учун чарчаб, ухлаб қолди. Хотини келиб, эрининг ухлаб ётганини кўриб, «Вой, шўринг қурисин», деди-ю, уйғотмади. Эртасига куннинг ярмида Қайс розияллоҳу анҳу ҳушидан кетиб йиқилди. Бу ҳодиса Набий алайҳиссаломга етди. Сўнгра Аллоҳ таоло Бақара сурасидаги қуйидаги оятни тушириб, Суннат билан жорий бўлган аввалги шаръий ҳукмни насх қилди.

أُحِلَّ لَكُمۡ لَيۡلَةَ ٱلصِّيَامِ ٱلرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَآئِكُمۡۚ هُنَّ لِبَاسٞ لَّكُمۡ وَأَنتُمۡ لِبَاسٞ لَّهُنَّۗ عَلِمَ ٱللَّهُ أَنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَخۡتَانُونَ أَنفُسَكُمۡ فَتَابَ عَلَيۡكُمۡ وَعَفَا عَنكُمۡۖ فَٱلۡـَٰٔنَ بَٰشِرُوهُنَّ وَٱبۡتَغُواْ مَا كَتَبَ ٱللَّهُ لَكُمۡۚ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ ٱلۡخَيۡطُ ٱلۡأَبۡيَضُ مِنَ ٱلۡخَيۡطِ ٱلۡأَسۡوَدِ مِنَ ٱلۡفَجۡرِۖ ثُمَّ أَتِمُّواْ ٱلصِّيَامَ إِلَى ٱلَّيۡلِۚ

«Сизларга рўза кечасида хотинларингизга яқинлик қилиш ҳалол қилиндм. Улар сизга либосдир, сиз уларга либосдирсиз. Аллоҳ ўзингизга хиёнат қилаётганингизни билди, тавбангизни қабул қилди ва сизларни афв этди. Энди уларга яқинлашаверинг ва Аллоҳ сизга ёзган нарсани талаб қилинг. Тонг пайтида сизга оқ ип қора ипдан ойдинлашгунча еб-ичаверинг. Сўнгра рўзани кечасигача батамом қилинг» (187-оят).

 

КЕЙИНГИ МАВЗУ:

Қуръоннинг Қуръон билан насх бўлишининг қисмлари

 

П'ятниця, 21 августь 2020 00:00

2. БАҚАРА (сигир) СУРАСИ, 83–86 ОЯТЛАР

وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ لَا تَعۡبُدُونَ إِلَّا ٱللَّهَ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَانٗا وَذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسۡنٗا وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ ثُمَّ تَوَلَّيۡتُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنكُمۡ وَأَنتُم مُّعۡرِضُونَ٨٣

  1. Бани Исроилдан: "Фақат Аллоҳга сиғинасизлар, ота-онага, қариндошларга, етим ва мискинларга яхшилик қиласизлар, одамларга ширинсўз бўлинглар, намозни адо этинглар ва закотни беринглар", деб аҳд олган эдик. Кейин озчиликдан бошқаларингиз юз ўгириб кетдинглар.

Аллоҳ таоло Исроил авлодларидан фақат Ўзига сиғиниш, турли тоифадаги кишиларга яхшилик қилиш, намоз ўқиш ва закот бериш юзасидан аҳднома олган эди. Эътибор бераётган бўлсангиз, ояти каримада турли тоифадаги кишиларга яхшилик қилиш Аллоҳга ибодат қилишга тенглаштириляпти. Энг олдин ота-онага яхшилик қилишга буюрилмоқда. Ота-онага яхшилик қилиш уларга чиройли муомала қилиш, улардан малолли гап ўтса, "уфф" демаслик, уларни хафа қиладиган сўз ёки иш қилмаслик, уларга ҳамиша ҳурмат ва эҳтиром кўрсатиб, яхши сўзларни айтиш, уларга шафқат кўрсатиб, ўзини камтар тутиш, ҳожатлари бўлса, дарров адо этиш, муҳтож бўлишмаса ҳам ҳадялар бериб туриш, Аллоҳдан уларга раҳмат тилаб дуода бўлиш билан амалга оширилади. Ота-онадан кейин қариндошларга, яъни ака-ука, опа-сингил, амма-хола, тоға-амаки ва бошқаларга яхшилик қилинади. Шундан сўнг етимларга яхшилик қилишга буюриляпти, чунки улар боқувчи ва тарбиячиларини йўқотган бўлиб, ёрдамга муҳтождирлар. Агар улар тарбияси ва таълимига сал бепарво бўлинса, ёмон йўлга кириб, жамият осойишталигига зарар етказишади. Мискин ва фақир кишилар ҳам бошқаларнинг ёрдамларига, саховатларига муҳтождирлар. Шунингдек, Аллоҳ таоло узоқдаги қариндошларгаю ён қўшниларга ҳам яхшилик қилишга буюради. Оила аъзоларингиз, яъни аҳли аёлингизга, фарзандларингизга ҳам яхшилик қилиш, чиройли муомала қилиш, ширинсўз бўлиш шартдир. Уларга нафақа қилсангиз, эҳтиёжларини қондирсангиз, гоҳо ҳадя-эҳсонлар қилиб турсангиз, эвазига Аллоҳ азза ва жалладан улкан ажр-савоблар оласиз.

وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَكُمۡ لَا تَسۡفِكُونَ دِمَآءَكُمۡ وَلَا تُخۡرِجُونَ أَنفُسَكُم مِّن دِيَٰرِكُمۡ ثُمَّ أَقۡرَرۡتُمۡ وَأَنتُمۡ تَشۡهَدُونَ٨٤

  1. Сизлардан: "Ўзаро қон тўкмайсизлар ва бир-бирингизни ватанидан бадарға қилмайсизлар" деб аҳд олган эдик. Кейин иқрор бўлиб, гувоҳлик ҳам бергансизлар.

Ислом динида бегуноҳ инсонлар қонини тўкиш ва кишиларни турар жойларидан бадарға қилиш тақиқланган. Аммо Аллоҳ таолонинг бу амрига бўйсунмаган, илоҳий ваҳийларни инкор қилган айрим қавм ва кимсалар ана шундай мудҳиш жиноятларни бемалол қилиб, қанча инсонларнинг умрига зомин бўлишяпти. Аҳли китоблар қон тўкмаслик ва бир-бирларини ватанларидан чиқармаслик ҳақида Аллоҳга ваъда беришган, берган ваъдаларига иқрор ҳам бўлишган эди. Аммо улар бу аҳдномаларига хилоф равишда жуда кўп бор зулм ва тажовузларга йўл қўйишди.

ثُمَّ أَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ تَقۡتُلُونَ أَنفُسَكُمۡ وَتُخۡرِجُونَ فَرِيقٗا مِّنكُم مِّن دِيَٰرِهِمۡ تَظَٰهَرُونَ عَلَيۡهِم بِٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِ وَإِن يَأۡتُوكُمۡ أُسَٰرَىٰ تُفَٰدُوهُمۡ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيۡكُمۡ إِخۡرَاجُهُمۡۚ أَفَتُؤۡمِنُونَ بِبَعۡضِ ٱلۡكِتَٰبِ وَتَكۡفُرُونَ بِبَعۡضٖۚ فَمَا جَزَآءُ مَن يَفۡعَلُ ذَٰلِكَ مِنكُمۡ إِلَّا خِزۡيٞ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يُرَدُّونَ إِلَىٰٓ أَشَدِّ ٱلۡعَذَابِۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ٨٥

  1. Лекин кейинчалик ўз кишиларингизни ўлдиряпсиз, баъзи гуруҳларни ватанидан чиқаряпсиз, гуноҳ ва зулм билан уларнинг душманларига ёрдам беряпсиз. Агар сизларга асирлар келса, уларни товон билан қутқариб оласизлар. Ҳолбуки уларни чиқариб юбориш ҳаром эди. Ёки китобингизнинг баъзи жойига имон келтириб, баъзисини инкор қиласизларми? Сизлардан бундай иш қилганларга дунёда хорлик ва расволик, қиёмат кунида қаттиқ азоб бўлади. Аллоҳ қилмишларингиздан ғофил эмасдир!

Яъни, ўз кишиларингиз бошқалар қўлига асир тушса, ажратиб олишга тайёрсизлар, лекин уларга ўзингиз зулм қилишингизнинг сабаби нима ва бу қандай муомала бўлди? Аллоҳ таолонинг ҳукмига амал қиладиган бўлсанглар, ҳар икки ҳолатда ҳам амал қилмайсизларми? Ривоят қилинишича, Мадина яқинида яшайдиган яҳудийлар мусулмонларнинг Мадинага кўчишларидан (ҳижратдан) олдин қўрқувга тушиб, турли мажусий араб қабилалари билан шартнома тузишган эди. Кейинчалик бир-бирларига қарши урушга киришганида айрим яҳудийлар бир-бирларига душманликка ўтишди, бу эса уларнинг китоби Тавротга ва қонунларига зид эди. Яҳудийлар билатуриб уларга қарши иш тутишди. Шунда бир яҳудий қабиласига асир тушиб қолган яҳудийни товон пули тўлабгина озод қилиш мумкин бўлди. Бу ҳолдан таажжубга тушган қабиладошларининг ҳайрон бўлиб берган саволларига улар асирларни товон эвазига қутқариш Китобларида ёзилганини рўкач қилишган.

أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ ٱشۡتَرَوُاْ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا بِٱلۡأٓخِرَةِۖ فَلَا يُخَفَّفُ عَنۡهُمُ ٱلۡعَذَابُ وَلَا هُمۡ يُنصَرُونَ٨٦

  1. Ана ўшалар дунё ҳаётини охират эвазига сотиб олувчилардир, шундай экан, уларнинг азоби енгиллатилмайди ва уларга ёрдам ҳам қилинмайди.

Ислом келгунига қадар инсоният очиқ-ойдин адашувда эди. Инсонлар ақида, эътиқод, тасаввур ва ҳаётий тушунчаларда, турли алоқалар ва урф-одатларда, иқтисод, ахлоқ ва ижтимоий муносабатларда, хуллас, бошқа кўпгина соҳаларда очиқ-ойдин адашувда эди. Аллоҳ таоло инсонларга ўзларидан Муҳаммад алайҳиссаломни бир пайғамбар ўлароқ юбориб, инсониятни бу адашувдан, залолатдан қутқарди, тўғри йўлга солди. Қуръони каримда бундай дейилган: "Гарчи мушриклар хоҳлашмаса-да, Аллоҳ Ўз Пайғамбарини ҳидоят ва ҳақ дин билан барча динларга ғолиб қилиш учун юборган Зотдир!" (Тавба, 33). "Батаҳқиқ, сизларга Аллоҳдан нур ва ойдин китоб келди" оятидаги "нур"дан мурод Муҳаммад алайҳиссаломдирлар. Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам инсониятга келтирган нарса нурдир, ҳидоят нури, Ислом нуридир... Лекин жуда кўп нодон ва жоҳил кимсалар шундан кейин ҳам ҳидоят йўлига юришни истамай, ўз жонларига зулм қилишди. Улар охират ҳаётини арзимас ва бевафо дунё лаззатлари эвазига сотиб юборишди. Энди қиёмат куни уларнинг азоблари енгиллатилмайди ҳам, ҳеч ким уларга ёрдам бермайди ҳам. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бундай ҳадислари бор: «Ман канатид-дунё наътаҳу ҳаррамаллоҳу таоло алайҳи живари фаинни буъисту бихарабид-дуня валам убъас биимрониҳа», яъни «Кимнинг орзу-истаги, васф этгани, ўнгида ҳам, тушида ҳам такрорлаб турган нарсаси дунё бўлса, Аллоҳ бундай одамга охиратда менинг ёнимда қўшни бўлишни ҳаром қилади. Чунки мен дунёни хароб қилиш (бузиш) учун юборилдим, мен бу дунёга уни маъмур қилиш учун келмадим».

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Мусулмон йил ҳисоби Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Маккадан кейинроқ Пайғамбар шаҳри (Мадинат ун-Набий) деб аталган Ясриб, яъни Мадина шаҳрига кўчишлари (арабча “ҳижрат”)дан бошланади. Бу кўчиш (Ҳижрат) насроний йил ҳисоби бўйича 622 йилнинг ёзида амалга оширилган.

“Иҳё” китобида имом Ғаззолийнинг ёзишича, агар Муҳаррам ойи ибодатда ўтказилса, унинг баракоти бошқа ойларга ҳам етишига умид қилиш мумкин.

Йилнинг охирги, шунингдек, биринчи кунларида маълум дуолар ўқилади. Бу дуолар саҳиҳ ҳадисларда келмаган бўлсада, баъзи улуғ салафи солиҳлар ушбу дуолар ила дуо қилишганлари эътиборидан ҳам аҳамиятлидир( “Манбаъус саъада” Алий Муҳаммад Саббоғ.) Қуйида улар келтирилади.

Муҳаррам – бу муқаддас ой, шунингдек, янги йилнинг биринчи ойи – Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Маккадан Мадинага ҳижрат қилиш шарафига белгиланган қамарий ой. Бу тўрт “ҳаром ойлардан” биридир. Муҳаррам ойининг муқаддаслиги ҳақида Қуръон ва Суннатда айтилади. Шу сабабли ҳар бир мусулмон бу ойни Аллоҳ таолого ибодатда ўтказишга ҳаракат қилиши керак. Йилнинг ушбу биринчи ойини қандай ўтказсак, бутун йил шундай ўтади Иншааллоҳ.

Имом Ғаззолий ўзининг “Иҳё” китобида ёзишича, Муҳаррам ойини ибодатда ўтказсак, унинг фароғати йилнинг бошқа ҳамма ойларига ҳам етади.

Муслим ривоят қилган саҳиҳ ҳадисда айтилади: “Рамазон ойидан кейин рўза тутиш учун энг яхши ой Муҳаррамдир”.

Табароний томонидан ривоят қилинган бошқа бир ҳадисда эса: “Муҳаррам ойининг бир кунида рўза тутган инсонга 30 кунлик рўзанинг савоби берилади”.

Яна бир ҳадисга кўра, Муҳаррам ойида пайшанба ва жума куни тутилган рўзалар энг савоблидир.

Муҳаррам ойида муқаддас Ашуро куни ҳам бор. Муҳаррам – Аллоҳга ибодат ва итоат, гуноҳларнинг кечирилиши ва савобларнинг кўп марта орттирилиши ойидир. Йилнинг биринчи куни ўқиладиган махсус дуо бор. Бу бизга аввал яшаб ўтган тақводор инсонлар орқали етиб келган. Дуони исталган вақтда қилиш мумкин бўлса-да, йилнинг бошида у алоҳида аҳамиятга эга.

Ашуро куни

Муҳаррам ойининг ўнинчи куни Ашуро (“ашара” сўзидан, “ўн” маъносини англатади) куни дейилади. Юқорида айтилганидек, Муҳаррам ойи энг муқаддас ойлардан биридир. Ашуро куни ва ундан бир кун аввал ёки бир кун кейин рўза тутиш тавсия қилинади. Шу куни садақалар берилади, фазандлар ва яқинлар хурсанд қилинади, Қуръон ўқилади, бошқа хайрли ишлар қилинади.

Ривоятларда келишича, шу куни Аллоҳ таоло томонидан Осмон, Ер, Арш, Курси, фаришталар, илк инсон – Одам алайҳиссалом яратилган, унга Жаннат ато этилган ҳамда тавбалари қабул қилинган.

Пайғамбарлар билан боғлиқ кўплаб қувончли воқеалар ҳам Ашуро кунига тўғри келади. Шу куни Нуҳ алайҳиссалом кемаси буюк тошқиндан сўнг Жуди тоғига келиб тўхтаган; Иброҳим алайҳиссалом дунёга келган; Исо, Идрис алайҳиссаломлар фалакка кўтарилган, Иброҳим алайҳиссалом жоҳиллар гулханидан омон қолган, Мусо алайҳиссалом ва унинг қавми таъқибдан халос бўлган ва фиръавн чўкиб кетган; Юнус алайҳиссалом балиқ қорнидан омон чиққан; Аюб алайҳиссаломнинг дардлардан фориғ бўлиши рўй берган; Ёқуб алайҳиссалом ўғли билан узоқ айрилиқдан сўнг учрашган; Сулаймон алайҳиссалом подшоҳ бўлган; Юсуф алайҳиссалом қамоқдан чиққан.

Эслатиб ўтамиз, шу кунлари Аллоҳга ибодатни кучайтириш, унга алоҳида қунт билан сажда қилиш керак.

Йилнинг охирида ўқиладиган дуо (3 марта ўқилади):

“Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Васоллаллоҳу ъала саййидина Муҳаммад ва ъала алиҳи ва соҳбиҳи васаллам. Аллоҳумма ма амилту (амилна) фи ҳазиҳис санати мимма наҳайтаний (наҳайтана) анҳу, фалам атуб (натуб) минҳу, фалам тардоҳу, ва лам тансаҳу, ва ҳалимта алайя (алайна) баъда қудратика ъуқубатий (ъуқубатина), ва даъавтаний (даъавтана) илат тавбати минҳу баъда журъатий (журъатина), ала маъсиятика, фаинний астаҳфирука, фағфирлий. Ва ма ъамилту фиҳа, мимма тардаҳу, ваваъаддатий алайҳис савабу, фаасалука. Аллоҳумма, я кариму, я залжалали вал икром, ан татақоббалҳу минний, вала тақтаъ рожаий минка, я кариму. Васоллаллоҳу ъала саййидина Муҳаммад ва ъала алиҳи ва соҳбиҳи васаллам.”

 

Маъноси:

Бу дунёда барчага Роҳман, у дунёда фақат
мўминларга Роҳийм Аллоҳ исми ила!

Саййидимиз Муҳаммад алайҳиссаломга, у зотнинг оли байтлари ва асҳобларига Аллоҳ таолонинг салавоти ва саломи бўлсин!

Аллоҳим! Бу йилда Сен ман қилган нимаики ишни қилиб, тавба қилмаган бўлсам (бўлсак), Сен норизо қилган бўлсаму, Сен буни унутмаган ҳолда, Қодир бўла туриб, Раҳматинг билан мени (бизни) жазоламаган бўлсанг, аксинча, осийлик қилсак ҳам бизни тавбага ҳидоят қилган бўлсанг – мени мағфират қилгин! 

Бу йилда Сени рози қиладиган, Сен ажру мукофот ваъда қилган нимаики амал қилсам, бу амалларимни қабул қилгин, ё Зал-жалоли вал-икром! Бизларни ноумид қилмагин, эй азизу меҳрибон Аллоҳим! 

Саййидимиз Муҳаммад алайҳиссаломга, у зотнинг оли байтлари ва асҳобларига Аллоҳ таолонинг салавоти ва саломи бўлсин!

Йилнинг бошида ўқиладиган дуо (3 марта ўқилади):

“Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Васоллаллоҳу ъала саййидина Муҳаммад ва ъала алиҳи ва соҳбиҳи васаллам. Аллоҳумма Анта абадийюл қодимул аввал. Ва ъала фазликал ъазийм ва жудикал муаввал ва ҳаза амун жадийд қод ақбала, насьалукал ъисмати қийҳи минаш шайтани ва авлияиҳи ва жунудиҳи вал ъавна ъала ҳазиҳин нафсил аммароти бис суьи вал иштиғола бима юқоррибуни (юқоррибуна) илайка зулфа. Я зал жалали вал икром. Я армаҳамар роҳимийн. Васоллаллоҳу ъала саййидина Муҳаммад ва ъала алиҳи ва соҳбиҳи васаллам.”

 

Маъноси:

Бу дунёда барчага Роҳман, у дунёда фақат
мўминларга Роҳийм Аллоҳ исми ила!

Саййидимиз Муҳаммад алайҳиссаломга, у зотнинг оли байтлари ва асҳобларига Аллоҳ таолонинг салавоти ва саломи бўлсин!

Аллоҳим, Ўзинг аввали йўқ Боқийсан, Қаййюмсан. Сенинг буюк раҳматингга, олий фазлингга суяниб сўрайманки, кириб келган бу йилда мени (бизни) шайтоннинг шарридан, унинг дўстлари ва лашкаридан, ёрдамчиларидан Ўз паноҳингга олгин, нафси амморамга қарши курашда мадад бергин, мени (бизни) Ўзингга яқинлаштирадиган амалларимнинг бардавом бўлишида Ўзингдан ёрдам ва тавфиқ сўрайман.

Ё Зал-жалоли вал-икром!

Саййидимиз Муҳаммад алайҳиссаломга, у зотнинг умматларига, оли байтлари ва асҳобларига Аллоҳ таолонинг салавоти ва саломи бўлсин!

Шу билан бирга “Фотиҳа” сураси ва “Оятул Курсий”ларни ўқиш ҳам тавсия қилинади.

Мақолалар

Top