www.muslimuz

www.muslimuz

? Ўзбекистон мусулмонлари идораси ташаббуси билан халқимизнинг илму маърифатини ошириш, жаҳолатга қарши маърифат билан курашиш мақсадида, “Маданият ва маърифат” телеканалида ✅ “Маърифий суҳбатлар” номли янги туркум кўрсатувлар ҳар пайшанба куни намойиш этилади.

? Ушбу янги телелойиҳада таниқли уламолар, тажрибали имом-хатиблар ва моҳир мударрислар Ислом динининг маърифий таълимотлари, бугунги кундаги долзарб масалалар ҳамда ижтимоий муаммолар борасида сўз юритадилар. Шунингдек, томошабинлардан келган дин ва ҳаётга оид саволларга жавоблар берилади.

✅ Ушбу теледастурнинг илк сонида Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво ҳайъати уламолари “Фатво беришнинг масъулияти” борасида баҳс қиладилар ва айни кунларда муҳим бўлиб турган шаръий саволларга жавоб берадилар.

❗️Шу йил 13 январь, пайшанба куни соат 21:00 дан бошлаб, “Маърифий суҳбатлар” номли кўрсатувнинг илк сонини томоша қилишни тавсия этамиз.

? Аллоҳ таоло ушбу янги телелойиҳани барчамизга муборак қилсин!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
muslim.uz
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.

Ислом дини инсонларни доимо аҳил-иноқ, тинч-тотув ва ҳамжиҳат бўлиб ҳаёт кечиришга чақиради. Тарихдан маълумки, мана шундай фазилатларга амал қилиб яшаган кишилар доимо бахту саодатга эришган. Аллоҳ таолога шукрки, юртимизда қўлга киритилаётган барча ютуқлар, муваффақиятлар замирида жамиятимиздаги иттифоқлик, ҳукм сураётган тинчлик мужассам, албатта.

Барча замонларда давлатнинг ривожланиши тинч-осойишта ҳаёт кечиришга узвий боғлиқ бўлган. Зеро, энг йирик давлатлар ҳам фитналар сабаб ҳалокатга учраган. Шу сабабли тинчликни сақлаш, огоҳлик ҳамда ҳушёрликни ошириш ҳар бир замон ва маконнинг муҳим талаби бўлган.

Айниқса, ҳозирги мураккаб даврда турли сабаб ва омиллар билан низо чиқаришга ҳаракат қилаётган томонлар кўпайиб бораётган бир паллада осойишталикни таъминлаш учун астойдил қайғуриб яшашни даврнинг ўзи тақозо этаётганини барчамиз яхши англаб турибмиз.

Дин пешволари, таниқли уламолар жамиятда аҳилликни таъминлаш, силлаи раҳм қилиш, ўзаро ёрдам бериш, бир-бирига мурувват кўрсатиш ва ижтимоий иллатлардан сақланишга динимиз манбалари асосида мунтазам панду насиҳатлар қилиб келмоқда.

Ривоятлардан бирида Аббос ибн Абдулмутталиб розияллоҳу анҳу айтадилар: “Мен Набий алайҳиссаломдан: “Эй Аллоҳнинг Расули! Менга Аллоҳ таолодан дуо қилиб сўрайдиган бирор нарсани ўргатинг”, деб сўрадим. Шунда Узот: “Аллоҳ таолодан хотиржамликни сўранг”, дедилар. Бир неча кундан кейин яна Муҳаммад алайҳиссаломнинг олдиларига келиб, “Эй Аллоҳнинг Расули! Менга Аллоҳ таолодан дуо қилиб сўрайдиган бирор нарсани ўргатинг”, деб сўрадим. Шунда Ҳазрати пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй амаким, Аллоҳ таолодан дунё ва охиратда хотиржамликни сўранг”, дедилар”. (Имом Термизий ривояти).

Набий алайҳиссалом “Видолашув ҳажи”даги хутбаларида мўмин-мусулмонларга қалбларининг энг тўридаги насиҳатларини қилган эдилар: “Эй одамлар! Парвардигорингиз — бир, отангиз — бир, ҳаммангиз Одам алайҳиссаломдандирсиз! Одам алайҳиссалом эса тупроқдан эдилар. Аллоҳнинг ҳузурида энг ҳурматлироғингиз тақводорроғингиздир! Арабларнинг ажамлардан афзаллиги йўқ, фақатгина тақвоси билан афзал бўлиши мумкин. Эй одамлар! Етказдимми? Эй Аллоҳим! Ўзинг гувоҳ бўл”.

Демак, бизнинг Парвардигоримиз — бир, пайғамбаримиз — бир, динимиз — бир, ота-онамиз — бир ва мақсадимиз ҳам бир, яъни Аллоҳ таолонинг ризолигига сазовор бўлиб, икки дунё саодатига эришиш экан, ўзаро иттифоқ ва аҳил бўлиб, тинч-тотув ва роҳат-фароғатда яшашимиз шарт.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда мўмин-мусулмонлар ўзаро ака-ука ва дўсту биродар экани ҳақида бундай марҳамат қилган: “Албатта, мўминлар биродардирлар”. (Ҳужурот сураси, 10-оят).

Агар биз ушбу кўрсатмани яхши англаб етсак ва шунга амал қилсак, ўртамизда ҳар хил зиддият, ихтилоф чиқариш, турли кўнгилсиз ҳодисалар ва бир-бирининг молини ноҳақ, турли алдов йўллар билан ейиш бўлмайди.

Таъкидлаш зарурки, инсон доим ҳаётдаги воқеа-ҳодисалардан ибрат олиб яшаши лозим. “Бирни кўриб фикр қил, бирни кўриб шукр қил ”, деган нақл ҳам бежиз айтилмаган. Ҳамма халқларнинг мақсади тинчлик ва фаровонликка эришиш. Лекин доим ҳам бу неъмат насиб бўлавермайди. Зеро, мамлакатдаги нотинчлик ҳаммага зарар келтиради, айниқса, оддий халққа зиёни кўп бўлади.

“Бир кун уруш бўлган жойдан қирқ кун барака кўтарилади”, дейди доно халқимиз. Ушбу сермаъно мақолнинг нақадар тўғри эканини қўшни Қозоғистондаги фожиали воқеалар ҳам кўрсатиб турибди.

Қўшни ва қардош биродар мамлакатда беқарорлик ва тартибсизликлар минглаб одамларнинг шахсий мулки, жамият ҳисобига барпо этилган давлат мулкини вайрон қилиш, ўғирлаш, энг ёмони, бир-бирларининг қонини тўкиш каби жиноятларга олиб келгани мудҳиш ҳолатдир.

Айниқса, бундай кулфат бутун умр ҳалол меҳнат қилган оддий инсонларнинг бошига оғир синовлар солиши, улар бор бисотидан бир зумда ажраб қолиши, тўс-тўполонларга аралашиб қолган ёшларнинг жароҳат олиши ва қурбон бўлиши халқ учун катта фожиадир. Вайрон қилинган, ўт қўйилган бинолар, мол-мулкларни четдан биров келиб қайтатиклаб бермайди.

Шу ўринда қардош Қозоғистон ҳудудидаги манфур фожиали воқеаларда Ватан осойишталиги ва мамлакат халқининг ҳимояси йўлида қурбон бўлган фидойи фарзандларнинг ҳақларига дуолар қилиш, мағфират сўраш ва яқинларига тасалли бериш барчамизнинг чин мўминлик бурчимиздир.

Қуръони каримда: “…Эй Раббимиз! Ўзинг бизларни ва биздан илгари имон билан ўтганларни мағфират этгин…” (Ҳашр сураси, 10-оят), дея мўмин киши марҳумлар ҳаққига хайрли дуо қилишга буюрилади. Шундай экан, марҳумларнинг аҳли байтига сабр тилаб, ҳақларига дуо қиламиз, жароҳатланганларга комил ва ожил шифолар тилаймиз.

Исломдаги мўътабар қоидага кўра, динимизда зарар бериш ҳам, зарар кўриш ҳам йўқдир. Шу сабабли динимизда фитналар оқибатида келиб чиққан тартибсизликларга аралашмай, ибодатда бардавом бўлганларга катта инъомлар ваъда қилинган. Жумладан, ҳадиси шарифда бундай дейилган: “Ҳараж — фитна пайтида қилинган ибодат, менга ҳижрат қилиш кабидир”. (Имом Муслим ривояти).

Келтириб чиқарилган тартибсизлик ва низолар оқибатида мамлакатларнинг ижтимоий-иқтисодий ва сиёсий жиҳатдан заифлашуви кузатилиши табиий ҳол. Эл-юрт бирдамлиги йўқолиши эса катта талафот. Бу ҳақда Қуръони каримда қуйидагича огоҳлантирилади: “Аллоҳга ва Расулига итоат қилингиз ва низолашмангиз, акс ҳолда, сустлашиб кетурсиз ва “шамолингиз” (обрўнгиз) кетиб қолур. Сабр қилингиз! Албатта, Аллоҳ сабр қилувчилар билан биргадир”. (Анфол сураси, 46-оят).

Ҳозирги кунда ҳамжиҳатлик ва тинчлик масаласи янада долзарб бўлмоқда. Тинчлик ва хотиржамлик Аллоҳ таолонинг буюк неъматларидан биридир. Барча эзгу ишлар рўёбга чиқишининг боиси ҳам осойишталикка боғлиқ. Бу неъмат бебаҳо экани тўғрисида ислом дини манбаларида ҳам такрор-такрор айтилган.

Қуръони каримнинг юздан ортиқ оятларида тинчлик, эзгулик ва бағрикенгликка чақирилган. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Аллоҳ ризосини топишга интилганларни Қуръон билан тинчлик ва саломатлик йўлларига йўллаб, Ўзизни билан уларни зулматлардан нурга чиқарур ва тўғри йўлга ҳидоят қилур”. (Моида сураси, 16-оят).

Ҳазрати пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадисларининг бирида тинчлик-хотиржамлик энг улуғ неъмат эканини таъкидлаб, бундай деганлар: “Икки неъмат борки, кўпчилик инсонлар унинг қадрига етмайдилар. Улар — тинчлик-хотиржамлик ва сиҳат-саломатликдир”. (Имом Бухорий ривояти). Бугун бу ҳадис ҳар қачонгидан ҳам долзарб аҳамият касб этмоқда. Айниқса, тинчлик-хотиржамлик сув ва ҳаводек зарур бўлиб турган, оғир кулфатни бошидан кечираётган айрим мамлакатлар халқлари тинчликни, хотиржамликни орзу қилиши шубҳасиз.

Динимизда тинчлик ва хотиржамлик Аллоҳ таолонинг энг катта неъматларидан саналади. Тинчликнинг илоҳий неъмат экани ҳақида пайғамбаримиз алайҳиссалом шундай дейдилар: “Аллоҳдан афв ва тинчлик-омонликни сўранглар. Чунки бирор кишига имондан кейин тинчлик-омонликдан афзалроқ неъмат берилгани йўқ”. (Имом Термизий ривояти).

Ҳаётнинг бир маромда давом этиши, Ҳақ таоло буюрган вазифаларни мукаммал ва хотиржам адо этиш учун тинчлик ва осойишталик зарур. Яратган Парвардигор ана шу тинчликни сақлаш ва қадрлаш вазифасини инсон зиммасига юклаб, шайтоний йўлларга эргашмасликка амр этиб, бундай дейди: “Эй имон келтирганлар! Ёппасига тинчлик ишига киришингиз ва шайтоннинг изидан эргашмангиз! Албатта, у сизларга аниқ душмандир”. (Бақара сураси, 208-оят).

Демак, тинчлик қарор топган юртдагина осудалик ҳукм суради, фарзандлар эмин-эркин камолга етади, мўмин-мусулмонларимиз ибодатларини хотир жам адо этади.

Янги Ўзбекистонда динимиз равнақ топаётгани ва мўмин-мусулмонлар фаровон ҳаёт кечираётгани ҳам тинчлигимиз шарофатидандир. Аллоҳ таоло мўътабар диёримизга ўзининг азиз неъмати — тинчлик, осойишталикни берди, қут-барака, фаровонликни ато этди. Атрофга назар солсак, бизларни ўраб турган сонсиз, саноқсиз неъматлар қуршовида яшаётганимизга амин бўламиз.

Қуръони каримда Раббимиз бундай марҳамат қилади: “Шунингдек, сизларга барча сўраган нарсаларингизни ато этди. Агар Аллоҳнинг неъмат(лар)ини санасангиз, саноғига ета олмайсиз”.

Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам бир ҳадиси муборакларида: “Ким оиласи тинч, жасади саломат ва ҳузурида бир кунлик таоми бор ҳолатда тонг оттирса, унга дунё тўлиғича берилибди”, деганлар. (Имом Бухорий ривояти).

Биз қанча шукр қилсак — шунча оз. Ушбу сурурли дамлар бардавом бўлмоғи учун тинчлик неъматининг шукронасини қилиб, уни кўз қорачиғидек асрамоғимиз даркор. Чунки неъматлар шукри билан давомли ва зиёда бўлади. Зеро, ояти каримада: “Яна Раббингиз эълон қилган (бу сўзлар)ни эслангиз: “Қасамки, агар (берган неъматларимга) шукр қилсангиз, албатта, (уларни янада) зиёда қилурман. Борди-ю, ношукурлик қилсангиз, албатта, азобим (ҳам) жуда қаттиқдир”, деб марҳамат қилинган. (Иброҳим сураси, 8-оят).

Тинчлик ва осойишталик, ўз навбатида, доимий ва қатъий ҳаракатларни талаб этади. Ҳушёрлик, огоҳ бўлиб яшаш, бу — бир кунлик ёки бир ойлик мавсумий масала эмас, балки кундалик иш, кундалик амалий ҳаракат бўлиши лозим. Шунингдек, тинчликни сақлашга фақатгина маълум соҳа вакиллари эмас, балки бутун жамият масъулдир.

Шу ўринда биз, дин пешволари, уламолар ва имом-хатиблар ўз олдимизга қатъий мақсадларни қўйган ҳолда, тинчликни таъминлашга дахлдорлик ҳиссини чуқур англашимиз зарур. Демак, юртдаги тинчлик ва барқарорлик халқимиз фаровонлиги асосидир. Инсон ўзига берилган неъматнинг қадрини мулоҳаза қилиш ва мушоҳада юритиш орқали, шу неъматдан ўзгалар ҳам баҳраманд ёки бебаҳра эканини ўйлаб кўриш билан билади. Бу эса Аллоҳга янада кўпроқ шукр қилишга ундайди. Тинчлик ва барқарорлик ана шундай амалий шукр талаб қиладиган неъматлардир.

Бугунги таҳликали замоннинг, узоқ ва яқин ҳудудлардаги нотинчликларнинг ўзи воқеликка ҳушёрлик, теран ва чуқур мушоҳада юритган ҳолда назар ташлашни, жаҳонда кучайиб бораётган хатарларни тўғри баҳолаб, улардан тегишли сабоқ олиб яшашни талаб этмоқда. Шу нуқтаи назардан, ватандошларимиз, айниқса, ёшларимизнинг онгу шуурида мураккаб ва таҳликали дунё ҳамда минтақада рўй бераётган турли воқеа-ҳодисалар, ижтимоий-сиёсий жараёнлар ҳақида бирёқлама ва нохолис тасаввурлар шаклланишига йўл қўймаслик зарур.

Хулоса ўрнида таъкидлаш лозимки, динимизнинг аҳилликка, иттифоқликка ва тинчликка бўлган эътибори жуда катта бўлиб, шукрона, ҳушёрлик ва огоҳлик буларнинг негизидир. Шундай экан, юртимизда ҳукм сураётган тинч ва осуда ҳаётни асраш, унинг барқарорлигини таъминлаш, ёшларимизни фитна тўрларидан сақлаш — юртимизда яшаётган ҳар бир фуқаронинг бурчи ҳисобланади.

Аллоҳ таоло юртимизни тинч, оилаларимизни фаровон, олижаноб халқимизни доимо Ўзининг паноҳида сақласин.

 

Нуриддин ХОЛИҚНАЗАРОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари

идораси раиси, муфтий

 

Манба: “Янги Ўзбекистон” газетаси 2022 йил 13 январь, 8(530) сон

 

2022 йил 11 январь куни Соғлиқни сақлаш вазирлиги Ўзбекистонда эпидемиологик вазият хавотирли тус олаётгани, сўнгги бир кунда кунлик касалланиш ҳолатлари сони 600 дан ошгани, яна 4 нафар бемор вафот этгани ҳақида хабар берди.

Шу йил 7 январь куни Соғлиқни сақлаш вазирлиги юртимизда коронавируснинг “Omicron” штамми аниқлангани, эҳтиёт чоралари кучайтирилиши хақида хабар қилиб, унда Республика махсус комиссиясининг навбатдаги йиғилишида мамлакатимизда коронавирус инфекцияси билан касалланиш ҳолатлари ортиб бораётгани, ушбу касалликка қарши зарур чоралар кўришни давом эттириш лозимлиги қайд этилгани айтилди.

Хусусан, Республика махсус комиссиясининг қарори билан жамоат жойларида ниқоб тақиш, ижтимоий масофани сақлаш, шахсий гигиена қоидаларига қатъий риоя этиш устидан назорат кучайтирилмоқда. Бунда барча ташкилот, корхона ва муассасаларда, йирик савдо мажмуалари, супермаркетлар, кўнгилочар муассасаларнинг кириш қисмида ниқобда бўлиш, ижтимоий масофани сақлаш, тана ҳароратини ўлчаш амалиётига қатъий риоя этилиши таъминланади.

 

Касаллик тарқалган пайтда мусулмоннинг вазифалари

Турли хил тез тарқалувчи вабо каби эпидемия рўй берган пайтда мусулмон киши ўзини қандай тутиши керак. Бундай ҳолатларда мусулмон киши Аллоҳ таолонинг тақдир қилгани юзага чиқишига қаттиқ ишонган ҳолда, касалликдан сақланиш чора-тадбирларини кўриши лозим. Вабо каби тез тарқаладиган касалликлар чиққан жойга кирилмайди ва қаттиқ зарурат бўлмаса, у ердан чиқиб кетилмайди. Тиббий соҳа вакиллари кўрсатмаларига тўла амал қилинади.

 

Вакцина олишнинг ҳукми қандай?

Мазкур саволга Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво ҳайъати бундай жавоб беради: “Маълумки, соғлиқни сақлаш соҳаси мутахассислари қарийб икки йиллик кузатишлар ва изланишлардан кейин коронавирус – COVID-19 касаллигидан сақланишнинг энг самарали воситаси вакцина олиш экани тўғрисида хулосага келдилар.

Динимизда инсоннинг жони, эътиқоди, ақли, моли ва обрўсини сақлаш муҳим кўрсатмалардир. Мана шу жиҳатларга зарар етадиган ҳолатларда шариатимиз зарарни даф қилиш сабабларини қўллашга буюради. Шундай экан вакцина олиш зарурати бир неча жиҳатлар билан таъкидланади.

Биринчидан, динимиз кўрсатмаларига кўра, Аллоҳ таоло ҳар бир дарднинг шифосини ҳам берган. Бу ҳақда Пайғамбаримиз алайҳиссалом бундай деганлар: “Аллоҳ таоло ҳар бир касалликка шифосини туширгандир” (Имом Бухорий ривояти). Бошқа ҳадисда шундай баён қилинади: Пайғамбаримиз алайҳиссаломдан аъробийлар: “Эй, Аллоҳнинг Расули, даволанайликми?”, деб сўрашди. У Зот алайҳиссалом: “Ҳа, эй, Аллоҳнинг бандалари, даволанинглар. Чунки Аллоҳ ҳар бир касалликка даво яратгандир”, дедилар.  (Имом Бухорий ривоятлари).

Иккинчидан, баъзи кишилар касал эмаслигини рўкач қилиб, вакцина олишга бепарво бўладилар, ваҳоланки шариатимизда беморликдан аввал ундан сақланишга буюрилган. Бу ҳақда уламоларимиз шундай деганлар: “Касалликдан сақланиш уни даволашдан яхшироқдир” (“Ал-Фиқҳул исломий ва адиллатуҳу” китоби). Демак, бемор бўлмаган кимсалар ҳам касаллик тегишининг олдини олиши ва шунга сабаб бўладиган муолажаларни қилиши динимиз талабидир.

Учинчидан, динимиздаги асосий қоидалардан бири ўзига ҳам ўзгага ҳам зарар бермасликдир. Бу ҳақда Абу Саъид ал-Худрий разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда  Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Зарар бериш ҳам, зарар кўриш ҳам йўқ”, деганлар (Имом Ибн Можа ривояти). Демак, вакцинани олишимиз биринчи навбатда ўзимизнинг соғлигимиз, қолаверса, яқинларимизнинг соғлигини сақлашга сабаб бўлади.

Тўртинчидан, ҳозирги кунда Умра зиёрати сафарини режалаштираётган кишилардан ҳам биринчи навбатда вакцина билан эмланган бўлиши талаб қилинмоқда. Қолаверса, дунёнинг ҳар қандай давлатига бормоқчи бўлган кишидан вакцина билан эмланганлик сўралмоқда.

Хулоса шуки, ҳозирда давлатимиз томонидан фуқароларимизга етказиб берилаётган вакциналарни олишимизга динимиз рухсат беради. Эмланиш шаръан жоиз, чунки бу даволанишнинг бир кўринишидир. Валлоҳу аълам”.

Юқумли касаллик билан хасталаниш ҳолатлари ортиб бораётган, унга қарши эҳтиёт чоралари кучайтирилаётган вақтда ҳар бир мўмин-мусулмон Аллоҳ таолонинг тақдирига рози бўлиб, тиббиёт ходимларининг жамоат жойларида ниқоб тақиш, ижтимоий масофани сақлаш, шахсий гигиена қоидаларига қатъий риоя этиш, касалликнинг олдини олиш мақсадида соҳа мутахассислари томонидан тавсия этилган вакциналар билан тўлиқ эмланиш каби Республика махсус комиссияси томонидан жорий этилган янги тартиб-қоидаларга қатъий амал қилиб, ўзимиз, яқинларимиз, қолаверса, юртдошларимизнинг соғлигини сақлайлик. Зеро, уламоларимиз айтганларидек: “Касалликдан сақланиш уни даволашдан яхшироқдир”.

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Шу йил 7 январь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин домла ҳазратлари Тошкент шаҳридаги “Минор” жоме масжидида оила мустаҳкамлиги ва юрт тинчлиги ҳақида мавъиза қилдилар

 

Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам келтирган дин Ислом дини номи билан машҳурдир. Бу номни Пайғамбарнинг ўзлари танлаган эмас, балки уни Аллоҳ таоло ихтиёр қилган.

Қуръони каримда Аллоҳ таоло: ﴾وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِيناً﴿ “Ва сизга Исломни дин деб рози бўлдим”, дейди (“Моида” сураси, 3-оят). 

Ислом сўзининг луғавий маъноси “ихлос”, “офатлардан саломат бўлиш”, “сулҳ ва омонлик”, “итоат ва бўйсиниш” каби маъноларни англатади.

Шундан ҳар бир мусулмон ва муслима Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам келтирган дин Ислом динига мансуб, ихлосли, турли офатлардан саломат бўлган, сулҳли, омонатли, итоатли ва Аллоҳга бўйсунган шахс дегани бўлади.

Иймон сўзи луғатда омон бўлиш ва тасдиқлаш маъноларини билдиради. Уламолар истилоҳида иймон – Аллоҳ таолодан келган нарсани тасдиқлаб, унга иқрор бўлишдир. Шундан мўмин ва мўмина Аллоҳ таолодан келган ақидага оид нарсаларни тасдиқлаб ва уларга иқрор бўлиб, турли ёмонликлардан омонда бўлган шахсдир.

Ислом ва Иймон тушунчалари умумий тарзда бир-бирига қовушиб кетган, бири иккинчисини ифода этаверадиган тушунчалардир. Аммо иккисини алоҳида олиб қарайдиган бўлсак, Иймон ишониш-эътиқод назарий масалаларга, Ислом эса бўйсиниш-амалий масалаларга хосдир.

Ислом асослари шаҳодат, намоз, закот, рўза ва ҳаждан иборат. Иймоннинг асослари Аллоҳга, Унинг фаришталарига, китобларига, пайғамбарларига, охират кунига, яхши-ю ёмон қадар Аллоҳдан эканлигига ишониш, тасдиқлашдан иборатдир.

Улуғ ақоид илми олими Умар Насафий ўзининг китобида: “Иймон ва Ислом бирдир. Қачонки, бандада тасдиқ ва иқрор мавжуд бўлса, мен ҳақиқатда мўминман, демоғи тўғри бўлади”, деган.

Айни дамда мўмин-мусулмонлар ўртасида фитна-фасод чиқариш, Аллоҳ қатъият билан қайтарган амаллардан эканини ёдда тутишимиз лозимдир.

 Аллоҳ субҳонаҳу ва таоло фитна ҳақида бундай амр қилади: «Сизлардан фақат золимларгагина хос бўлмаган (балки ҳаммаларингизга оммавий бўладиган) фитна (азоб)дан сақланингиз ва билиб қўйингизки, Аллоҳ жазоси қаттиқ (Зот)дир» (“Анфол” сураси, 25 оят).

Бақара сурасининг 191-оятида: «...Фитна эса қотилликдан ҳам ашаддийроқдир...», 217-оятида эса: «...Фитна эса қотилликдан ҳам каттароқ (гуноҳ)дир...», деб яна такрорланади.

Замонамиз олимларидан Али Собуний бу оятни қуйидагича тафсир қилган: “Мусулмонни динида фитнага солиш (тинчлигини бузиш) Аллоҳ наздида қотилликдан каттароқдир” (“Тафсир ал-вазиҳ ал-муяссар”).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтадилар: “Бани Исроил қавми маъсиятлар қилиб ҳаддидан ошганда, уламолари уларни қайтарса ҳам ўз билганларидан қайтмадилар. Шунда уламолари уларнинг мажлисларида ўтиравердилар ва бирга еб-ичдилар. Шунда Аллоҳ уларнинг қалбларини бир-бирларига мойил қилиб қўйди ва уларни Ўз элчилари Довуд ва Исо (алайҳимуссалом)нинг тиллари билан лаънатлади. Бунга сабаб итоатсизликлари ва тажовузкорликларидир”.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам суянган ҳолда эдилар, ўтириб олдилар ва айтдилар: “Йўқ, жоним измида бўлган Зотга қасам, сизлар шу кабиларни ҳаққа бурмагунингизча азобдан омонда бўлмайсиз” (Имом Термизий).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ушбу ҳадиснинг охирида, агар мусулмон одам гуноҳ ва фитналардан қайтмасдан, аксинча, уларга қўшилиб кетса, лаънатга дучор бўлишига ишора қиляптилар.

Демак, фитналар тўзғиб турган пайтда мусулмон киши амал қилиши лозим бўлган Ислом одоблари қуйидагилар:

– Қуръон ва суннатга эргашиш, иккисини маҳкам ушлаш;

– Аллоҳ таолодан фитна ва унга яқинлаштирадиган ҳар бир нарсадан узоқ қилишини, фирқачилик, ихтилоф, енгилтаклик ва дин ақидаларига хилоф иш ёки бузуқ таълимотдан сақламоғини сўраб, дуо қилиш;

–  уламолар этагини ушлаб, уларнинг илмларидан манфаат олиб, ўтган солиҳ кишиларнинг йўлларини тутиш;

– юмшоқлик, шошмаслик, камтарин ва ҳалим бўлиш, ғазаб ва шошқалоқликдан узоқлашиш.

Бир неча йиллардан бери араб давлатларида давом этаётган хунрезлик, қотиллик каби қонли воқеаларга теран назар солинса, бу фитналар замирида Ислом одобларига амал қилмаслик, уламолар насиҳатларига қулоқ солмаслик, тинчлик ва ҳамжиҳатлик неъматларини қадрламаслик каби кўплаб иллатлар ётибди.

Яна фитна пайтида аҳамият бериш лозим бўлган энг муҳим қоида: воқеалар жараёнига ўта диққат билан ёндашиш ва текшириш, унга бирор хулоса беришдан олдин яхшилаб ўрганиш ҳамда шу соҳанинг билимдон кишиларидан сўрашдир. Зеро, Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: «(Эй инсон!) Ўзинг (аниқ) билмаган нарсага эргашма! Чунки қулоқ, кўз, дилнинг ҳар бири тўғрисида (ҳар бир инсон) масъул бўлур (жавоб берур)» (“Исро” сураси, 36-оят).

Кимнинг йўлбошловчиси Аллоҳнинг Китоби, Расулининг суннати, уламоларнинг ижмоси бўлса, ўзи яшаётган жамиятни яхши кўрса, раҳбарларга итоат қилса, шу билан бирга огоҳ ва ҳушёр бўлса, Аллоҳ таоло уни фитна бўлаётган пайтда тўғри ва ҳақ йўлга муваффақ қилади.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадиси шарифда бундай дейилади: “Келажакда фитналар бўлади. У фитналар келганда, ўтирган киши турган кишидан яхшидир, турган киши юрган кишидан яхшидир, юрган киши (унга қараб) югурган кишидан яхшидир. Ким фитнага қизиқиб, унга интилса, (фитна) уни ўзига тортиб олиб ҳалок қилади. Ким ундан қочиб қутуладиган жой (имкон) топса, ўша ердан паноҳ топсин (фитнага аралашмасин)” (Имом Бухорий ва Имом Муслим).

Аллоҳ таоло барчамизни турли кўринар-кўринмас фитналардан сақласин! Юртимизда тинчлик-хотиржамлик бардавом бўлсин, ўзаро тотувлигимиз, иноқлигимиз янада мустаҳкам бўлсин!


Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Мақолалар

Top