www.muslimuz
Имомлик айни пешволикдир
Aллоҳ таоло Каломи шарифида илмнинг нақадар улуғлиги, илм олиш фазилати ҳақида кўп оятлар нозил қилган. Жумладан:
قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ
«Айтинг: “Биладиганлар билан билмайдиганлар тенг бўлурми?!» мазмунли ояти карима моҳиятини теран тафаккур қилсак, ҳозир жамият ҳаётида имом-хатибларнинг ўрни юқори ва масъулияти оғир экани маълум бўлади.
Дарҳақиқат, Ислом дини имом-хатиблар зиммасига катта вазифалар юклайди. Имом-хатиб Аллоҳ таолонинг марҳамати билан диний ва дунёвий илмлардан баҳраманд бўлиб, улуғ устоз, мударрис ва муаллимлардан етарли ва зарур билимларни олади. Шунингдек, халқимиз ибодатларни тўғри адо этишида, маросимларни рисоладагидек ўтказишида ва динимизнинг эзгу таълимотларини мўмин-мусулмонларга тўғри етказишда имом-хатибларнинг хизматлари жуда каттадир.
«Имом» арабча сўз бўлиб, тўғри йўлга бошловчи, олдинда турувчи, раҳбарлик қилувчи ва пешво каби маъноларни англатади. Шунингдек, фақат савоб ишларни қилувчи инсон маъносини ҳам беради. Бир сўз билан айтсак, имом кишиларни дунё ва охиратда ҳам фойдали эзгу амалларга чақирувчи, ҳидоятга етакловчидир. Қуръони каримда айни шу маънони ифода этувчи бир қанча оятлар бор:
وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَاماً
«Эсланг, Иброҳимни бир неча сўзлар билан Рабби имтиҳон қилганида, уларни мукаммал адо этди. Шунда (Аллоҳ): «Албатта, Мен сени одамларга имом (пешво) қиламан», деди...» (Бақара, 124).
وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ نَافِلَةً وَكُلّاً جَعَلْنَا صَالِحِينَ وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاء الزَّكَاةِ
«Биз (Иброҳимга) Исҳоқни ҳадя этдик ва Яъқубни ҳам (набира қилиб) қўшиб бердик ҳамда барчаларини солиҳ кишилар қилдик. Яна уларни Бизнинг амримиз билан (одамларни) ҳидоят этадиган пешволар қилдик ва уларга яхши амаллар қилишни, намозни баркамол адо этишни ва закот беришни ваҳий қилдик» (Анбиё, 72–73).
Оятлар мазмунидан шундай хулоса чиқариш мумкин – имомлик вазифаси юқори мартабадир. Иброҳим алайҳиссалом кўп имтиҳонлардан муваффақиятли ўтганларидан кейин Аллоҳ таоло иноят қилиб, имомликни ато этган. Маълум бўладики, ҳар қандай кишига ҳам имом деб эргашиб бўлмайди. У албатта, солиҳ инсон бўлиши лозим. Имом одил, қалби пок, бутун вужуди билан кишиларга хизмат қилиши, илм соҳиби бўлиши, молу дунёга ўч бўлмаслиги, оёғи ердан узилиб қолмаслиги керак. Имомлик мансаб ҳам, лавозим ҳам эмас, балки улкан масъулиятдир.
Қуръони карим оятларида «имом» яхшиликка бошловчи маъносида қўлланганини ҳам алоҳида таъкидлаш лозим. Шу боис кўп оятларда келтирилган «имом» сўзи расуллар ва пайғамбарларга йўналтирилган. Расуллар ва пайғамбарларнинг табиатида эса фақат ҳидоят, итоат, имон каби фазилатлар бор, холос.
Уламолар тасниф этган китобларда имомлик масалаларига махсус боблар бағишланган. Абул Ҳасан Али ибн Муҳаммад Мовардий шундай дейди: «Барча кишилар имомнинг фикрини қўллаб-қувватлайди. Шу тариқа, имомлик уларга бир пойдевор каби бўладики, элу юрт ва дин қоидалари ўша пойдевор асосида барқарорликка эришади...» Муфассир Фахриддин Розий эса имом жуда кўп кишилар орасидан танланган бир шахс эканини ёзади.
Ибн Халдун имомлар мўмин-мусулмонлар ибодатига раҳбарлик қилиш билан бирга дунёвий ишларида ҳам, маданий ва ижтимоий ҳаёт мазмун-моҳиятини тўла очиб беришда ҳам ўзига хос ўринга эга эканини баён қилади. Аббосийлар даврида ибодатларга махсус диний таълим олган киши бошчилик қилиши белгилаб қўйилган. Шу тариқа, ушбу одат мустаҳкам қоидага айланади.
Юқоридаги келтирилган оятлар ва фикр-мулоҳазалардан хулоса қилиб айтсак, имом – диний ўқув юртларидан бирини битирган, диёнатли, яхши ахлоқли, илмли, адолатли, шариат аҳкомларига оғишмай амал қилувчи ва мамлакатдаги ислоҳотларни тўғри тушунган ҳамда диний соҳа раҳбарияти тавсияси асосида вазифага тайинланган масъул кишидир.
Шуни ҳам таъкидлаш жоиз, жамиятимизда «имом» ва «имомлик» тушунчалари кўп қўлланилади. Биз бу тушунчаларни айнан инсонларни Қуръони карим ва ҳадиси шарифда белгилаб берилган кўрсатмалар мазҳабимизга мос равишда тўғри баён этиб, оғишмай амал қилишга чорловчи, хайрли ишларга ундовчи ва юртда кечаётган ислоҳотларни онгли тушунувчи киши маъноларида ишлатамиз.
Мамлакатимизда имом-хатибларнинг ҳар томонлама малакали, намунали бўлишлари ва улар мўмин-мусулмонлар эҳтиёжларини тўла қондиришларини таъминлаш мақсадида жуда кўп хайрли ишлар қилинмоқда. Аввало, улар диний ўқув юртларида ўқитилади.
Ҳозирги давр имомлари нафақат диний, балки дунёвий билимларга ҳам эга бўлишлари лозим. Улар бундан йигирма, йигирма беш йил аввалги имомлардан тубдан фарқ қилиши керак. Замон талаби шуни тақозо этмоқда. Шунинг учун ҳам имом ўз устида мунтазам ишлаши, касб маҳорати, билим савиясини ошириб бориши зарур. Шунингдек, мамлакатимизда кечаётган турли ислоҳотлар, қўшни мамлакатлар ва узоқ хорижда юз бераётган воқеа ва ҳодисалар, халқаро ҳаётдан доимий равишда хабардор бўлиши ҳамда буларни кенг халқ оммасига тўғри етказиш керак. Шундагина имом ҳақиқий пешво мақомини олади ва халқ ҳурматини қозонади.
Мўмин-мусулмонлар учун имом-хатибнинг ҳар бир сўзи ва иши ибратдир. Шунинг учун имомлар жамоат жойларида, халқ орасида намуна бўлишлари лозим. Ҳаёт шундай, оддий одамда ҳар қанча камчилик бўлса, бошқалар унга катта эътибор бермайди. Аммо элга панду насиҳат қиладиган имом-хатибларда андак нуқсон сезилса, халқ кўнглида, дарров: «Бу имом халқни бир ишга даъват қилар экан-у, ўзи бошқа ишни қиларкан», деган шубҳа пайдо бўлади. Шунинг учун имом-хатиблар барча яхши ишларда намуна, камтарлик, сахийлик каби фазилатларга эга бўлишлари лозим.
Шундай экан, бугунги кун имом-хатиблари зиммаларидаги юксак масъулиятни чуқур ҳис қилган ҳолда асл ва эзгу диний маърифатни, мотуридия таълимоти, ҳанафий мазҳаби ҳукмларини оммага чиройли равишда етказишлари, Ватан равнақи, юрт тинчлигини таъминлаш ва халқ фаровонлигини оширишга муносиб ҳисса қўшишлари зарур.
Хулоса қилиб шуни билмоқ ва идрок этмоқ керакки, имом-хатибларимиз олган билим ва тажрибаларини кун сайин ошириб боришлари лозим. Зеро, биз ҳозир XXI асрда яшамоқдамиз. Дунё халқларининг маданиятлари бир-бирларига яқинлашиб, уйғунлашиб бормоқда. Барча соҳаларда янгилик ва кашфиётлар пайдо бўлмоқда. Илму фан, техника ва ахборот алмашувлари жиддий суръатлар билан кучайиб бормоқда. Мана шундай шароитда имом-хатибларимиз, диний уламоларимиз ўз устиларида ишлаб, илмий савияларини оширишларини замоннинг ўзи тақозо қилмоқда.
Агар ҳозирги аср кишиси бир кун ахборот воситаларидан бехабар қолса, замондан анча орқада қолган бўлади.
Бинобарин, имом-хатибларимиз ҳар куни диний билимларини зиёда қилиш ҳаракатида бўлиш билан бирга дунёда рўй бераётган ҳар қандай воқеа ва ҳодисалардан хабардор бўлишлари масжид қавми билан мулоқат қилганда уларнинг барча диний саволларига асосли жавоб бераолишлари талаб этилади. Мана шундай масъулиятли ва шарафли ишларда барча имом-хатибларимизга Аллоҳ таолодан тавфиқу иноятни сўраб қоламан.
Шайх Абдулазиз МАНСУР
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари
Ислом тараққиёт банки президенти Ўзбекистонга келди
Ислом тараққиёт банки президенти Бандар Ҳожар бир қатор тадбирларда иштирок этиш учун бугун, 17 сентябрь куни Ислом тараққиёт банки гуруҳи ва Араб мувофиқлаштириш гуруҳи делегациялари билан бирга Ўзбекистонга келди. Бу ҳақда kun.uz интернет нашри хабар берди.
Ислом тараққиёт банки раҳбарининг ташрифи доирасида «ИТБ гуруҳи куни» конференцияси ва 18-19 сентябрь кунлари Араб мувофиқлаштириш гуруҳи иштирокида давра суҳбати бўлиб ўтади.
Тадбирда Ўзбекистон томонидан бош вазир ўринбосари, Ўзбекистон Республикаси Инвестициялар бўйича қўмитаси раиси Суҳроб Холмуродов иштирок этади.
Тадбир Ўзбекистон Республикаси Инвестициялар бўйича давлат қўмитаси томонидан ташкил этилмоқда.
Ўтган йилнинг май ойида Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Саудия Арабистонига ташрифи амалга оширилди. Унинг давомида давлат раҳбари Ислом тараққиёт банки президенти Бандар Ҳожар билан учрашди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Уламоларимизни эъзозлаш
Аллоҳ таолонинг шариати ва динининг ҳукмларини билган киши билан бирор нарсани билмайдиган кимса баробар бўлмайди. Худди оқ билан қора, зулмат билан зиё баробар бўлмаганидек. Имом Аҳмад раҳматуллоҳи алайҳ одамларнинг уламоларга ҳожатини ёдга олганда: «Одамлар илмга муҳтожликлари таом ва ичимликка ҳожатларидан кўпроқ. Чунки таом ва ичимликка бир кунда бир ёки икки марта эҳтиёж тушади. Илмга эса нафаслар ададича эҳтиёж тушади», деб айтганлар.
Илм қаердан олинади? Фақат ўз эгаларидан. Ўз эгаларидан ҳосил қилинади. Агар инсон шуни хоҳласа, бас, унга Аллоҳ таоло манзилатларини олий қилган, ўринларини юқори қилган, шаънларини улуғ қилган ана шу уламоларга боғланиши вожиб бўлади.
Дарҳақиқат, баъзи уламолар соф ниятлари ила зоҳиран дунё аҳли ва унга рағбатли кимсаларга ўхшайдилар. Лекин, ҳақиқатда эса дунёга боғланиб қолмасдан, ундан ўзларини фориғ тутадилар. Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло марҳамат қилади:
رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ
“Бир кишиларки, уларни тижорат ҳам, олди-сотди ҳам Аллоҳнинг зикридан, намозни тўкис адо этишдан ва закот беришдан машғул қила олмас. Улар қалблар ва кўзлар изтиробга тушадиган кундан қўрқарлар”. (Нур сураси, 37-оят).
Тижорат ва олди-сотдилар уларни Аллоҳнинг зикридан асло тўса олмайди. Айнан мана шу оятда таъкидланган ишлардан беҳожат бўладилар.
Баҳоуддин Нақшбанд қоддасаллоҳу сирраҳу айтади: “Мино бозорида бир савдогарни кўрдим. У эллик минг динорлик олди-сотди ишларини қилар эди. Аммо, қалби бирон лаҳза ҳам Ҳаққ субҳанаҳу таолодан ғофил бўлгани йўқ”.
Бугунги кунда узоқ йиллар давомида динга беқиёс хизмат қилган уламоларни интернетдаги турли ижтимоий тармоқларда беадабона сўзлар ва фикрлар билдириб, яхши мақсад кўзланган сўзларини нотўғри талқин қилиш ҳолатлари кўзга ташланмоқда.
Аллоҳ таоло Қуръон каримда шундай деган: “Эй мўминлар! Агар сизларга бирор фосиқ кимса хабар келтирса, сизлар (ҳақиқий аҳволни) билмаган ҳолингизда бирор қавмга азият етказиб қўйиб, (кейин) қилган ишларингизга пушаймон бўлмаслигингиз учун (у хабарни) аниқлаб (текшириб) кўрингиз!” (Ҳужурот сураси, 6-оят)
Ҳадиси шарифда шундай дейилган: Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эшитган нарсасини гапиравериши кишининг ёлғончилигига кифоя қилади”, дедилар. Муслим ривояти. Чунки киши ҳар хил хабарларни эшитади. Уларнинг ичида рости ҳам бўлади, ёлғони ҳам бўлади. Агар текшириб кўрмай, эшитганининг ҳаммасини гапираверса, ёлғон гапларни ҳам гапириб қўйиши мумкин бўлади.
Айниқса, интернетдан келган хабарни бошқа бировларга юборишга, у ердаги фикрларга қарши мутаассибона кайфиятда фикр билдиришга шошилмасдан, у хабар кимдан келгани, у ердаги сўзлар қандай ҳолатда айтилгани, айтувчининг ҳолати, шу хабарни юборишнинг нима манфаати борлиги ва нима зарари борлигига эътибор қаратиш лозимдир. Акс ҳолда билиб-билмай маъсият ишларига мубтало бўлиб қолиши мумкин.
Инсон огоҳ бўлсагина ўзининг келажагига ақл билан теран назар ташлайди, келиши ёки содир бўлиши мумкин бўлган фитна-фасод, хавф-хатарни олдини олиш ва бартараф қилиш ҳаракатида бўлади. Барчаларимиз Аллоҳ таоло берган беҳисоб неъматларига шукр қилган ҳолда бир-бирларимизга ўзаро насиҳат қилиш, илм ва динда тақвоси билан машҳур уламоларимиз айтган панду-насиҳатларига рағбат кўрсатиб ва уларга амал қилиб боришимиз лозим. Мамлакатимизнинг барча ҳудудларида яшовчи барча халқлар билан тинч-тотув яшашга интилишимиз, оила, фарзанд тарбиясида муҳим бўлган одоб-аҳлоққа риоя этишимиз керак.
Бекмурод САҲРИЕВ,
ЎМИнинг Қашқадарё вилоятидаги вакиллиги масъул ходими
Нега Пайғамбар оиласидан ўрнак олмаймиз?
Ҳамиша камбағалликдан шикоят қилиб юрганларни ёки бойлик, пул топиш орзусида ҳаловатини йўқотганларни кўрганда беихтиёр, «Пайғамбар алайҳиссаломнинг ҳаётларидан ибрат олинг, у зотнинг аҳли байти қандай кун кечирганига назар солинг, саҳобийларнинг, тобеъинларнинг турмушларини ўрганинг», дегинг келаверади. Бунга Ислом тарихида мисоллар тўлиб-тошиб ётибди: Абу Ҳурайрадан келтирилишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кунларнинг бирида ёки кечаларнинг бирида кўчага чиққанларида, Абу Бакр ва Умарни (розияллоҳу анҳумо) учратдилар. Уларга: «Сизларни бу соатда уйингиздан нима етаклаб олиб чиқди?», деганларида, икковлари:
«Очлик, эй Аллоҳнинг Расули», дейишди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳга қасам, мени ҳам сизларни олиб чиққан нарса олиб чиқди, юринглар», дедилар. Саҳобалар у зот билан ансорийлардан бир кишиникига боришди. Боришса, у уйида йўқ экан. Унинг хотини буларни кўриб: «Хуш келибсизлар, марҳабо», деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Фалон киши (яъни, эринг) қаерда?» дедилар. У аёл: «Бизга ичимлик суви олгани кетди», деди. Шу пайт ҳалиги ансорий келиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ва икки биродарларини кўриб: «Аллоҳга ҳамд бўлсин, бугун меҳмон жиҳатидан мендан кўра ҳурматлироқ киши йўқ», деди. Ва бориб, хурмоси бор бир новда кўтариб келди. Унда пишмаган, қуритилган ва ҳўл хурмо бор эди. У: «Енглар», деб илтифот қилди. Сўнг қўлига пичоқ олувди, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга: «Қўй, сут бериб турган жониворни сўйма», дедилар. Кейин хонадон соҳиби бир қўй сўйди. Улар бу қўйданва ҳалиги новдадаги хурмодан еб, ичимликлар ичишди. Қоринлари тўйиб ва ташналиклари қонганиданкейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам АбуБакр ва Умарга: «Аллоҳга қасам, Қиёмат куни бунеъматлар ҳақида сўроққа тутиласизлар. Сизларни очлик уйларингиздан чиқарган эди, сизлар эса бунеъматларга эришиб қайтмоқдасиз», дедилар (ИмомМуслим ривояти). Абдуллоҳ ибн Аббосдан (розияллоҳу анҳумо) ривоят қилинади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) вафот этганларида ортларидан на бир динор ё дирҳам пул, на бир қул, на бир чўри қолдирмай, балки совутларини бир яҳудийга ўттиз соъ (бир соъ 2,176 килога тенг) таомга гаровда қолдириб дунёдан ўтдилар» (Имом Аҳмад ривояти).
Мўминлар онаси Оиша бинти Абу Бакрдан (розийаллоҳу анҳо) ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ёстиқлари теридан бўлиб, ичига хурмо қипиғи солинган эди” (Имом Аҳмад, Абу Довуд, Термизий, Ибн Можа ривояти). Абу Ҳурайрадан (розияллоҳу анҳу) ривоят қилинади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Динор ва дирҳамга ҳамда бахмал ва кимхобга (яъни бойлик ва кийимга) қул бўлганлар ҳалок бўлишди. Агар уларга берсанг, (сендан) рози бўлишади, бермасанг, рози бўлишмайди», деганлар (Имом Бухорий ривояти). Саҳл ибн Саъд Соъидийдан (розияллоҳу анҳу) ривоят қилинади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам): «Агар Аллоҳ ҳузурида дунёнинг пашша қанотичалик қадри бўлганида эди, кофирларга ундан бир ҳўплам сувча нарсани ҳам бермас эди», деганлар (Имом Термизий ривояти). Каъб ибн Иёздан (розияллоҳу анҳу) ривоят қилинади.
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Ўар бир умматнинг фитнаси бор. Менинг умматимнинг фитнаси мол-дунёдир», деганлар (Имом Термизий ривояти). Пайғамбар алайҳиссалом суюмли қизлари Фотимаи Заҳрони Ҳазрати Алига турмушга узатишга қарор қилганларидан кейин ундан: «Маҳрга бирор нарсанг борми?», деб сўрадилар. Ҳазрати Али: «Йўқ, эй Аллоҳнинг Расули», деди. «Ҳутамийя совутинг қани?», дедилар Пайғамбаримиз. «Ўзимда, эй Аллоҳнинг Расули», деди Ҳазрати Али. «Ўшани бер, бўлмаса», дедилар. Совут Усмон ибн Аффонга 470 дирҳамга «сотилди». Ана шу пулга атир- хушбўйликлар, келинга бир сидирға (!) сарпо харид қилинди. Тўй зиёфати қилишга маблағ йўқ эди. Саъд ибн Муоз қўй олиб келди. Саҳобалар жўхори ва бошқа егуликлар топишди. Пайғамбарнинг суюмли қизлари Ҳазрати Али хонадонига келин бўлди (Имом Абу Довуд ва Термизий ривояти). Ҳаннод ад-Динаврий Шаъбийдан бундай ривоятни келтиради: «Ҳазрати Али айтадилар: «Муҳаммад алайҳиссалом қизлари Фотимага уйланганимда менинг ҳам, унинг ҳам бир қўй терисидан (пўстак) бошқа тўшагимиз йўқ эди. Кечаси устида ухлар эдик, кундузи унда сувчи туяга ем берардик.
Менинг ундан (Фотимадан) бошқа хизматчим йўқ эди». Расулуллоҳ алайҳиссалом қизлари Фотимани Ҳазрати Алига никоҳлаб берганларида у билан бирга теридан бўлган тўшак, ичига хурмо қипиғи солинган болиш, тош тегирмон, сув идиши ва иккита мешча юборган эканлар. Тарихчилар бундай ҳикоя қилишади: Бир куни Ҳазрати Али Фотимаи Заҳрога: «Қудуқдан сув тортавериб кўкрагим оғриб кетди. Отангизга Аллоҳ кўп асирларни берган, бирорта хизматчи сўрасанг қандоқ бўларкин?», деди. Фотима ҳам: «Мен эса тегирмон айлантиравериб қўлларим қавариб кетди, бориб хизматчи сўрайман», деди.
Фотима биринчи гал оталаридан ҳаё қилиб сўролмай қайтдилар. Кейин эр-хотин икковлашиб хизматчи сўрагани боришди. Сув тортавериб, тегирмон айлантиравериб қийналиб кетишганидан арзи ҳол қилиб, хизматчи берилишини сўрашди.
Энди Расулуллоҳнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) суюмли қиз ва куёвларига қилган жавобларини тингланг: «Аллоҳга қасам, сизларга бериб аҳли суффани оч қолдиролмайман. Ҳозир маблағ топа олмай асирларни сотиб, тушган маблағни аҳли суффага сарфламоқчиман». Улар ноилож орқага қайтишди.
Кейин Расулуллоҳ хизматчи ўрнига қизлари ва куёвларига намоздан сўнг ўттиз уч мартадан тасбеҳ, таҳмид, такбир айтишни маслаҳат бердилар. Расулуллоҳнинг хонадонлари ҳаддан зиёд камтарона, фақирона яшар эди. Тобеъинлардан Урва ибн Зубайрнинг ривоят қилишича, Ҳазрати Оиша жияни Урвага Ҳужраи саодатда қандай яшаганлари ҳақида шундай деган: «Ойдан-ойга қараб турардик. Расул алайҳиссалом уйларида кўпинча қозон осилмасди. Емагимиз асосан хурмо ва сув бўларди. Расулуллоҳнинг ансорий қўшнилари баъзан бизга сут келтириб беришарди. Биз шуни ичардик». Пайғамбар алайҳиссалом Мадинада завжаи мутоҳҳаралари билан масжидга ёнма-ён қурилган ҳужраларда яшар эдилар. Ҳасан ибн Али (р.а.)
айтадики: «Усмон халифалиги даврида Набий алайҳиссалом завжалари яшаган ҳужраларга кирсам, қўлим шифтларига тегар эди». Валид ибн Абдулмалик замонида бу ҳужралар масжидга қўшиб юборилган эди. Саид ибн Мусаййиб айтади: «Агар бу ҳужралар шу ҳолида бузмасдан қолдирилганида эди, дунёнинг хазина калитлари қўлларида бўлатуриб, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) рози бўлган нарсаларни одамлар ўз кўзлари билан кўришар эди».
Аллоҳнинг суюкли пайғамбари, бутун Ислом оламининг раҳбари ва йўлбошчиси, Аллоҳ таоло «агар хоҳласангиз, тоғларни олтинга айлантириб бераман», дея ваъда қилиб турган зот энг суюмли қизларига қўша-қўша кўрпа-тўшаклар, кўплаб чорва моллари, керагича уй жиҳозлари, сон-саноқсиз кийим-кечакларни сеп қилиб беришлари мумкин эди. Бутун Мадина аҳлини, ҳатто бошқа ўлкалардан меҳмонларни чорлаб шоҳона тўйлар қилиб беришлари мумкин эди.
Аммо у зот бундай қилмадилар. Чунки, бунга ахлоқлари йўл қўймас эди, динлари, диёнатлари ижозат бермас эди. Аксинча қизлари ва куёвларини камтарликка чақирдилар, буюк қаноатга йўлладилар. Муҳаммад алайҳиссаломнинг умматлари бўлган бизлар бугун нима қиляпмиз? Нега у зотдан, Пайғамбар оиласидан ўрнак олмаймиз, ибратланмаймиз? Аксинча, қизимизни узатсак, қўша-қўша жиҳозлар, беҳисоб кийим-кечаклардан иборат сеп қилишга уринамиз.
Ўғлимизни уйласак, бунча мебел қиласан, фалондақа уй олиб берасан, бунча одамга зиёфат берасан, тўйга фалон артистни чақирасан, деган шартлар қўямиз. Никоҳ тўйларини серҳашам, дабдабали қилиб ўтказишда кимўзарга мусобақалашамиз. Фарзандларимизнинг бахт-саодатини, иймонини, инсофини, диёнатини ўйламаймиз. Бу мол-дунё, ҳашам ва дабдабалар уларга яхшилик келтиради, деб ўйлаймизу буларнинг охиратдаги ҳисоб-китоби ҳақида мутлақо бош қотирмаймиз. Агар бу дабдабаю- асъасалар динимизга, ахлоқимизга, охиратдаги аҳволимизга фойда берганида Аллоҳ ҳам, Унинг Расули ҳам бунга буюрган бўлур эди. Йўқ, аксинча Расулуллоҳ алайҳиссалом ҳаётда бунинг бутунлай зиддига тарғиб қилгалар.
Хадичаи Кубро аёл-қизлар ўрта
махсус ислом билим юрти
ЎМИ Матбуот хизмати
БААда нафақадагилар учун виза қулайликларини яратади
Бирлашган Араб Амирликлари ҳукумати хорижлик нафақадагилар учун виза билан боғлиқ имконият яратиш ҳақида таклиф ишлаб чиқди. Унга кўра хорижда пенсия ёшига етган фуқаролар БАА ҳудудида яшаш учун беш йиллик виза берилади.
Бундан ташқари, ҳар бир виза олувчи учун виза талаблари ўрнатилган:
- National нашрининг хабарига кўра, БААда виза олиш учун хорижлик фуқаро 2 миллион дирҳамлик (545 минг долларлик) кўчмас мулкка эга бўлиши;
- банк ҳисобида 1 миллион дирҳам (272 минг доллар) ҳажмидаги доимий маблағ бўлиши;
- ойига 20 минг дирҳам (5,45 минг доллар) миқдоридаги доимий маошга эга бўлиши лозим.
Маълумот учун, БААда инвесторлар, иқтидорли талабалар, врач ва муҳандис сингари маълум соҳа касб вакиллари учун ўн йиллик виза берилиши тартиби ўрнатилган эди.
ЎМИ Матбуот хизмати