Министерство по делам ислама Саудовской Аравии объявило во вторник о временном закрытии 10 мечетей в шести регионах после выявления случаев COVID-19 среди верующих. Закрытые мечети были в Джизане, Эр-Рияде, Мекке, Асире, Медине и Восточной провинции.
По данным islam.ru, три мечети были открыты позже после завершения процедур стерилизации. Два из них находились в Эр-Рияде, а один - в Восточной провинции. За последние недели Саудовская Аравия закрыла 135 мечетей, из которых 108 были открыты позже после стерилизации.
Министерство призвало сотрудников мечетей следить за выполнением всех мер предосторожности, принятых в мечетях, и уведомлять министерство о любых нарушениях. Министерство заявило, что продолжит инспектировать мечети по всему Королевству, чтобы гарантировать здоровье и безопасность прихожан.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана

Власти Греции лишили мусульман второго по величине города страны надежды на открытие полноценной мечети.
Базирующаяся в Салониках духовная организация «Ассоциация образования и культуры македонско-фракийских мусульман» потратила 2 года на подготовку и подачу документов в министерство по делам религии и образования.
Мусульмане месяцами согласовывали с местными властями открытие мечети, преодолевая всевозможные бюрократические препятствия, однако в конце концов министерство отказало духовной организации в разрешении на мечеть, сославшись на нехватку необходимой документации и технических деталей, информирует IslamNews со ссылкой на Daily Sabah.
Мусульмане Салоник осудили отказ властей и констатировали, что Греция вынуждает верующих молиться на улицах. – «Греция, которая не открывает уже существующие мечети, отказывается ответить мусульманам, где им молиться», - заявила ассоциация.
Стоит отметить, что до ноября прошлого года Афины были единственной европейской столицей без мечети.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана

Машҳур тилшунос Ибн Манзур: «“Та­ас­суб” сўзи “асабият”дан олинган. “Аса­бият” бошқаларни ўзининг ота то­мо­нидан қариндошларига ёрдам беришга чақириш маъносини анг­латади. Бир гуруҳга нисбатан таассуб қилиш дегани ўша гуруҳ ёрдами учун жамланиш маъносини англатади», деб ёзади.

Луғат китобларида эса “мутаассиб­лик” қаттиқ­қўл­лик, бир фикрда қаттиқ туриб олиш маъноларига ҳам далолат қилиши айтиб ўтилган. Истилоҳда эса, доим ўзини сўзсиз ҳақ деб билиб, фик­рида қаттиқ туриб олиш, бошқа­ларни эса ноҳақ деб қараш таассубдир. Бу туйғу мутаассиб кишида ўзгани таҳқирлайдиган, унинг инсоний ҳақ-ҳуқуқларини эътироф этмайдиган муайян хатти-ҳаракатлар кўринишида акс этади. Бориб-бориб бу унинг та­биатига сингади.

Қисқача айтганда, мутаассиблик, гарчи далил кўриниб турган бўлса ҳам, бир томонга мойиллик туфайли ҳақни рад этишдир. Мутаассиблик ва фанатизм тушунчалари бир-бирига маънодош бўлиб, уларнинг акси бағрикенгликдир.

Мутаассибликнинг бир қанча турлари бор:

– диний мутаассиблик;

– ирқий мутаассиблик;

– қабилавий мутаассиблик;

– табақавий ёки ижтимоий мутаас­сиблик;

– фикрий мутаассиблик ва ҳоказо.

Яна спорт мутаассиблиги деган тушунча ҳам мавжуд. Футбол фанатизми бунга мисол бўлади.

Тарихда содир бўлган кўплаб уруш-жанжал ва хунрезликларнинг моҳияти ҳақида гап кетса, уларнинг асл сабаби мутаассибликка бориб та­қалишига гу­воҳ бўламиз.

Ҳозир кўплаб давлатлар бошидан кечираётган маънавий бўҳрон билан бирга мутаассиблик кўлами ҳам кенгайиб бормоқда. Бу жараёнда мута­ассибликнинг турли кўринишда жа­мият ҳаётига хавф солаётганини инкор этиб бўлмайди. Файласуфлар, ҳуқуқ­шунослар, сиёсатчилар, жамиятшунос ва дин­шунос олимлар мутаассибликнинг келиб чи­қиши ва унинг салбий оқибатла­рини ўрганишмоқда.

Бугунги кунда кўпгина минтақалар­да иж­тимоий-сиёсий вазиятни кескинлаштиришга уринаётган, бегуноҳ кишиларнинг ҳаётига зомин бўлаётган мутаассибларнинг экстремистик хат­ти-ҳаракати тобора хатарли тус олаётгани барча давлатларнинг бу иллатга қарши бирга­ликда кураш олиш бориши, кишиларнинг маданий даражаси-
ни юксалтириш, шахсга нис­батан ҳур­мат туйғусини шакллантириш бора­сида саъй-ҳаракатларни бирлашти­ришни та­қозо этмоқда.

Президентимиз Шавкат Мирзиёе­в Бир­лашган Миллатлар Ташки­лоти Хавф­сиз­лик Кенгашининг 72-сессияси­да: “Биз муқаддас динимизни азалий қад­рият­ларимиз мужассами ифодаси сифатида беҳад қадр­лаймиз. Биз му­қаддас динимизни зў­равонлик ва қон тўкиш билан бир қаторга қўядиган­ларни қатъий қоралаймиз ва улар билан ҳеч қачон муро­са қила олмаймиз. Ислом дини бизни эзгулик ва тинчликка, асл инсоний фа­зилатлар­ни асраб-авайлашга даъват этади”, дея таъкидлаган эдилар.

Мутаассибликнинг шахс ва жамиятга етказадиган зарарлари жуда каттадир. Мутаассиб кимса бу – дарғазаб, жазавали, асабий, ҳиссиётга берилган ва қаттиқ салбий ҳис-ҳаяжонга тушувчи шахс. У бузғунчи ғояларни фаол ташувчилардан ҳисобланади. Айнан шу сифатлар унга омма орасидаги тарафдорлар қалбини эгаллашга имкон беради.

Мутаассиб воқеликни ўзининг асл ҳолатида кўра олмайди. Чунки у фа-
қат ўзи мойил бўлган нарсанигина кўради. Инкор этиб бўлмас даражада ошкор бўлса ҳам, ўзгалар кўраётган ҳақиқатни кўрмайди. Мутаассиб фақат ўзини ҳақ, ўзгаларни ноҳақ деб билгани учун доим сезмаган ҳолда ижтимоий ришталарни узади, ихтилоф жарлигини кенгайтиради. Унинг тор онгига кўра ҳамма фақат унинг қолипи бўйича яшаши керак. Акс ҳолда “адашган” одам ҳисобланади.

Мутаассиб учун илмий омонатдорлик тушунчаси умуман йўқ нарса. У ҳақи­қатдан бўйин товлаб, воқеликни фақат ўзининг фойдасига буришга, ҳақиқатни сох­талаштиришга ҳаракат қилади. Шу боис барча масалада одамларни тўғ­ри ечимни топишдан маҳрум қилади, шахс­лар ва жамоаларга тўғри баҳо бериш масаласида ҳаммани адаштиради. Мутаассиб мўътадил илмий баҳс орқали ҳақи­қатга эри­шиш йўлларини ўзининг низо қўзғайдиган, ихтилофни кучайтирадиган баҳслари билан барбод қила­ди. Натижада жами­ятлар, халқлар ва маданиятлар ўрта­сида кескинлик яна­дакучаяди.

Мутаассиб кенг фикрлашга қодир эмас. Уни фақат ички эмоционал туйғу бошқаради. Ўзгаларнинг янглиш фик­ри билан ҳаракат қилади. Айнан шунинг учун муқобил томон фикрини тарозуга солиш ва ҳурмат қилиш имконидан маҳрумдир. Тоқатсизлик анча вақтлардан бу­ён фанатизмнинг синоними сифатида тадқиқотчилар томонидан тан олинган. Бирон-бир қарашни фақат ўзининг севимли қоидаларига мос келмагани, қарши экани учунгина қатъ­иян рад этадиган ҳар қандай одам тоқатсиз бўлиши мумкин.

Хулоса қилиб айтганда, мутаассиб учун бағрикенглик ҳеч қандай маъно касб этмайди. У бағрикенгликни киши руҳиятининг пастлиги, иродасининг бўшлиги деб билади. Фанатик кимса кимни ўзидан йироқ деб билса, унга рақиб деб қараса, уларга асло тоқат қила олмайди.

Пўлатхон КАТТАЕВ,

Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти ўқитувчиси

Инсон хотира билан тирик, қадри билан улуғ. Ўтганларни, уларнинг хайрли ишларини, жасоратини ёдга олмоқ, эъзозламоқ халқимизга хос эзгу фазилатлардан бири саналади.

Ўзбекистон халқаро ислом академиясида таниқли шарқшунос олим, тарих фанлари доктори, профессор, Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган ёшлар мураббийси Убайдулла Уватов таваллуд топган сана муносабати билан ёш тадқиқотчилар республика илмий-амалий анжумани ташкил этилди, дея хабар бермоқда Академия матбуот хизмати.

“Убайдулла Уватов – манбашунослик ва ҳадисшунослик дарғаси” мавзусидаги тадбирда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита раиси Абдуғофур Ахмедов, Қўмита раисининг биринчи ўринбосари Музаффар Комилов, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов, Халқаро ислом академияси раҳбарияти, олимнинг узоқ йиллик сафдоши, Академия профессори Аҳаджон Ҳасанов, илмий-тадқиқот марказлари раҳбар ва ходимлари, давлат ва жамоат арбоблари, илм-фан ҳамда маданият ва санъат намояндалари, профессор-ўқитувчилар, олимлар, марҳум устознинг яқинлари, шогирдлари ва талабалар иштирок этди.

Конференцияда сўзга чиққанлар устознинг илм йўлида кўрсатган беназир меҳнати, бой илмий-маънавий фаолияти, ўзидан қолдирган бебаҳо маънавий мероси, унинг бугунги кундаги аҳамиятига тўхталиб ўтишди. Убайдулла Уватов хотирасига бағишлаб “Зиё” медиа маркази томонидан тайёрланган видеоролик намойиш этилди.

Олим ёшларга хос шижоат, ғайрат билан мамлакатимизда амалга оширилаётган диний-маърифий соҳадаги ислоҳотларнинг фаол иштирокчиси эди, – дейди Дин ишлари бўйича қўмита раиси Абдуғофур Ахмедов. – Айниқса буюк аллома ва мутафаккирларимизнинг бебаҳо илмий меросини тадқиқ этиш ва халқаро миқёсда кенг тарғиб қилиш ишига бор куч-ғайратини сафарбар қилиб, ёш авлодни тинчлик, инсонпарварлик, бағрикенглик ва ҳамжиҳатлик руҳида тарбиялашда барчага ўрнак эди.

Убайдулла Уватов мустақиллик йилларида ислом оламида жуда машҳур бўлган, аммо ўз ватанида исми ҳам нотаниш бўлган кўплаб алломаларимизнинг ҳаёт йўли, илмий-маънавий меросини халқимизга таништиришдек шарафли ишни амалга оширди. Жумладан, Имом Бухорий, Имом Термизий, Ҳаким Термизий, Имом Мотуридий, Маҳмуд Замахшарий, Абул Муин Насафий, Абу Зайд Ломиший каби юртимизда камолга етган кўплаб алломалар ҳақида биринчилардан бўлиб ўзбек тилида илмий-маърифий рисолалар нашр эттирди.

Шунингдек, олим ўз илмий фаолияти давомида 300 дан ортиқ мақола, 50 га яқин китоб ва рисолалар тайёрлади. Мазкур илмий ишлар орасида рус, араб, турк тилларида чоп этилган тадқиқотлар ҳам талайгина бўлиб, улар Миср Араб Республикаси, Саудия Арабистони, Россия, Туркия, Қозоғистон ва Қирғизистонда нашр этилган. “Ўрта Осиё олимлари қомуси” (Тошкент, 2007), “Ўзбекистон буюк алломалар юрти” (Тошкент, 2010), “Буюк юрт алломалари” (Тошкент, 2017) каби салмоқли тўпламлар ҳам олимнинг кўп йиллик машаққатли меҳнати натижасидир.

Устознинг ёрқин хотирасига бағишлаб ўтказилган анжуман барчада катта таассурот қолдирди. Анжуман якунида йиғилганлар Убайдулла Уватов ҳамкасблари, дўстлари, шогирдлари хотирасида меҳрибон ва хушфеъл, жонкуяр устоз бўлиб қолиши шубҳасиз эканини таъкидлашди.

Дин ишлари бўйича қўмита Ахборот хизмати

– Ким оёқ узатиб ётаверишни лозим тутса, муроду мақсадидан маҳрум бўлади.
– Ким уйқуни кўпайтирса, атрофидагилар ундан ўзиб кетади.
– Ким амални тарк қилса, орзу-умидлар ҳам уни тарк қилади.
Чўққига кўтарилишнинг асоси ўриндан туришдадир.
Аллоҳ Қуръони каримда:
"Эй ўраниб ётувчи! Кечани (ибодатда) тик туриб ўтказ!"
(Муззаммил сураси, 1-2-оятлар).

"Эй бурканиб ётган! Тур ва огоҳлантир!"
(Муддассир сураси, 1-2-оятлар), деб айтган.

Икки оятда ҳам "Ўрнингдан тур", демоқда.
Умр қисқадир, оқибатни ўйлаб, аниқ бир режа тузинг. Бир гуруҳ жаннатга ва яна бир гуруҳ дўзахга равона бўлувчидир.

Манба