ЎМИ матбуот хизмати

Ислом дунёсининг буюк мутафаккири, калом илми пешвоси Абу Мансур Мотуридий, Абу Муин Насафий каби мамлакатимиздан етишиб чиққан калом илми етакчиларининг ҳаёти ва бой илмий-маънавий меросига, ақидавий манбаларни тадқиқ этиш ва алломалар меросини кенг жамоатчиликка етказиш борасидаги қизиқиш ҳамиша халқаро жамоатчилик, хусусан, дунё олимларининг доимий эътибор марказида бўлиб келган.

Шу муносабат билан, жорий йилнинг 18-феврал куни Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳузуридаги Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази ва Туркиянинг Салжуқ университетининг Имом Мотуридий дастурлар ва тадқиқотлар маркази ўртасида зоом платформаси орқали онлайн конференция бўлиб ўтди.

Жазоир президенти коронавирус тарқалиш ҳолатлари камайганидан сўнг мамлакат бўйлаб барча масжидлар қайта очилишини эълон қилди. Бу ҳақда iqna.ir манбаси хабар берди.

Frans 24 янгиликлар сайтининг хабар беришича, Жазоир президенти ўз баёнотида ҳукумат коронавирус тарқалишининг олдини олиш учун эҳтиёт чораларини кўрган ҳолда мамлакат бўйлаб масжидларни қайта очишга қарор қилганини айтди.

Шунингдек, баёнотда, ҳукумат меҳмонхоналар, давлат ва хусусий марказларнинг барча фаолиятини давом эттириш ниятида эканлиги таъкидланган.

Бироқ, Жазоирнинг айтишича, комендантлик вақти соат 22:00 дан 05:00 гача амал қилган ва мамлакатнинг 48 вилоятидан 19тасида икки ҳафтагача узайтирилган.

Айни пайтда Жазоирда байрамлар, оилавий йиғилишлар, намойишлар ва норозиликлар тақиқланган.

Жазоир ҳукумати мамлакатда коронавирус ҳолатларини камайтиришга қарор қилганини ҳам қўшимча қилган.

Хуршид Маъруф,
тайёрлади

Энг гўзал ғазал шарҳи

АЛИШЕР НАВОИЙ
* * *
ҒАЗАЛ
* * *
Истасангким урғасен
давронға тийғи инқитоъ,
Ул видоъ эткунча сен
қилғил бурунроғ алвидоъ.

Жон бериб ширин-у муҳлик
жоҳ учун – илгингда тийғ,
Назъ вақти шарбати
марг истаб айлайсен низоъ.

Асрадинг каттон кафан
қилмоқ учун, не судким,
Ҳашр бозорида беқийматдурур
мундоқ матоъ.

Масканинг охир чу туфроғдур,
не ўткармакдурур
Мадфанинг айвониға
кўк гунбазидин иртифоъ.

Сандалойин эв ясаб,
элдин кўрарсен сарзаниш,
Ким бу янглиғ кўрди
сандалники, еткургай судоъ.

Ер ўпарсен ризқ учун
миннат юкидин хам бўлуб,
Тенгри ёрингким, қилибсен
хуш намозе ихтироъ.

Дур қулоғингда момуқдин
бир чигитдур, эл сўзин
Бу момуқ бирла чигитдин
айламассен истимоъ.

Беша шерин гар забун
қилсанг шижоъатдин эмас,
Нафс итин қилсанг забун,
оламда йўқ сендек шужоъ.

Эй Навоий, Тенгри асрориға
тил маҳрам эмас,
Чок кўнглунг ичра тутким:
«Жовазал-иснайни – шоъ».

НАВОИЙ ВА ИСЛОМ

Бисмиллаҳир-Роҳманир-Роҳийм.
“Истасангким урғасен давронға тийғи инқитоъ” сатри билан бошланувчи ғазал ъайн ҳарфи билан тугаган ғазалларнинг энг гўзалларидандир. Ҳазрат Навоий бу ҳарфдаги ғазаллар туркумининг бошида “Ъайн ҳарфининг ийорларининг аломати «ғаройиб»дин” деб сарлавҳа қўйганлар. Кирил ва лотин ёзувидаги тил қоидаларига кўра, “алвидоъ”, “низоъ”, “матоъ” сўзлари “ъайн”сиз, яъни “алвидо”, “низо”, мато” шаклида ёзилади. Афсуски, мумтоз адабиётдаги шеърларни ўқишда ёзувдаги нуқсонларимиз кўзга ташланиб қолади. Мумтоз шеъриятнинг маъноси, вазни ва оҳангига зарар етмаслиги учун бу сўзларни аслидагидек ифода қилишимиз зарур бўлади.

1. Истасангким урғасен
давронға тийғи инқитоъ,
Ул видоъ эткунча сен
қилғил бурунроғ алвидоъ.

“Агар давронга – яшаб турган замонингга кезиш, узилиш, ажралиш, тугаллаш тиғини урмоқчи бўлсанг, у сенга видоъ айтмай туриб, яъни, ҳали ажалинг келмай туриб, сен унга олдинроқ видоъ айтиб қол”.
Яъни, дунёнинг беҳуда нарсаларидан ўлмасингдан туриб айрилгин. Бу байт “Мутуу қобла ан тамутуу” – “Ўлмасдан олдин ўлинглар” деган ҳадиси шарифнинг шеърий бир шарҳидир.
Ўлмасдан олдин ўлмоқ – ўлимдан кейин инсоннинг бошига келадиган ҳолларни бор ҳақиқати билан англамоқдир. Ҳазрати Шаҳобуддин Суҳравардий (раҳматуллоҳи алайҳ): “Ўлмоқдан олдин ўлмоқ – қиёматдан олдин тирилмоқдир” деганлар. Яъни, қиёмат кунининг бор даҳшатини, бор ҳақиқатларини ҳали ўлмай туриб идрок этмоқ, тафаккур қилмоқдир.
Содда қилиб айтганда, даврондан узилиш, тирикликка видоъ айтиш, ўлмасдан олдин ўлиш дегани – ҳаётнинг қадрига етмоқ, ҳар нафасни ғанимат билмоқ, дунёни охиратнинг экинзори деб англамоқ, қабрдаги ҳолатларга ва қиёмат кунидаги сўроқ-саволларга яхши тайёргарлик кўрмоқ, дунёнинг ҳавою ҳавасларига берилмасдан, умрни фойдали ишлар билан ўтказмоқ деганидир.
“Мунаббиҳот” китобидан айтилади: “11 - Расул акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар:
“Беш нарса келмасдан олдин беш нарсани ғанимат билинг (қадрига етинг): 1) Қарилик келмасдан олдин ёшликни ғанимат билинг; 2) беморлик келмасдан олдин тани сиҳатликни ғанимат билинг; 3) камбағаллик келмасдан олдин бойликни ғанимат билинг; 4) машғуллик (ташвишлар) келмасдан олдин бўш вақт – роҳат ва фароғатни ғанимат билинг; 5) ўлим келмасдан олдин ҳаётни ғанимат билинг. (“Мунаббиҳот, 11-ҳадис).

Мирзо Кенжабек,
“Навоий муҳаббати”
китобидан.

Қиш уйсизлар учун оғир синов. Негаки совуқ об-ҳаво ташқарида кўпроқ хавф туғдиради, COVID-19 эса буни деярли имконсиз қилади. Шунинг учун Канададаги энг кекса масжид уйсизларни қабул қилиш учун ўз эшикларини очди. Ташаббус глобал пандемия авж олаётган бир пайтга тўғри келди, бу вақтда бошпанасиз одамлар ўлимнинг юқори хавфига дуч келишади.

Бу саъй-ҳаракатлар қишда фавқулодда ҳолатларга жавоб бериш дастури доирасида Эдмонтон муниципалитетлари иштирокида амалга оширилмоқда. 6 февралдан 13 февралгача масжид эшикларини очиш режалаштирилган бўлса-да, кейинчалик масжид вақтинчалик бошпанани 17 февраль, чоршанба кунигача чўзди.

"Биз масжидимиз ҳудудида яшовчи барча фуқароларни ёрдам олиш учун барча уйсиз одамларни муассасамизга юборишга чақирамиз", - дейди масжид раҳбарияти.

Islam.ru маълумотларига кўра, 1938 йилда очилган "Ал-Рашид" масжиди Эдмонтон мусулмонлар жамоасида кўплаб ривожланиш бўйича ташаббуслари билан мамлакатдаги етакчи мусулмон хайрия ташкилотларидан бирига айланди. 2020 йилнинг январь ойида ҳам масжид уйсизларга ўз эшикларини очиб берган эди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати