Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси Шамсуддин БАҲАУДДИНОВ билан суҳбат.

– Ассалому алайкум, муҳтарам домла. Ҳо­зирги кунда ижтимоий тар­моқлардаю ижти­моий ҳаётда турли баҳс­лар, ай­ниқса, Ис­лом динида нима тўғри, нима нотўғрилиги ҳақида билиб-билмай давомли тортишувлар тез-тез кўз­га ташланмоқда. Бу­лар орасида, айниқса, ақида масаласи долзарб бўлиб турибди. Бугунги суҳбатимизни эътиқод мавзусига ба­ғиш­ласак...

– Ва алайкум ассалом ва раҳматуллоҳ. Ислом шариати Шарқ ўлкаларида тарқалиб, Марказий Осиё халқларининг асосий динига айлангач, Мовароуннаҳр ҳудуди фиқҳ, тафсир, ҳадис, ақида (калом) илмлари, шунингдек, араб тили ҳамда унга тегишли фанлар ривожининг маркази бўлди. Бу замин Ислом уммати учун қанчадан-қанча забардаст олиму уламолар, мутафаккир ва саркардалар етказиб берди. Хоссатан, ақоид илми имомлари Абу Мансур Мотуридий, Абу Муин На­сафий, Сўфи Оллоёр каби кўплаб пешволарни санаш мумкин.

Аллоҳ Ўзининг охирги пайғамбарини бандалари орасида ширк амали авж олган даврда юборди. Сабаби, Ислом нуқтаи назаридан ширк амали гуноҳларнинг каттаси ва бандаларни азиз инсон мақомидан махлуқот­ларга сиғинувчи хор тоифага айлантириб қўядиган иллат саналади. Ширк тавҳиднинг зидди, жамиятни инқироз­га олиб борувчи офатдир. Шунинг учун сўзлаганда ҳам, ёзганда ҳам ҳар бир сў­зимизга эътиборли, масъулиятли бўлишимиз шарт.

Юртимизнинг баъзи ҳу­дудлари, айрим юртдош­ларимизда, билмаган ҳол­да бўлса-да, ширк аломатлари кўзга ташланиши ачинар­ли, ташвишли ҳолдир. Аллоҳ­ни ёлғиз деб билиб, фа­қат Ун­га­гина ибодат қилиш, Ўзи буюрган нар­саларда со­битқадам­лик, қайтарган нарсалардан қай­тиш эса асл эътиқод ҳисобланади.

– Инсон дунёга умрини беҳуда баҳслар­га сарфлашгамас, Ал­лоҳни таниш, Унга ибо­дат қилиб, итоа­ти­ни билдириб туриш учун яра­тилган. Қуръо­ни ка­римда: “Мен жинлар ва инсонларни фа­қат Ўзимга ибодат қилиш­лари учунгина ярат­­дим” (Зориёт сураси, 56-оят), дейилган...

– Сиз айтаётган беҳуда ишларнинг кўпи ақидани билмаслик, диний тушунчаларда бўшлиқ ёки хатолик борлигидан юзага келади. Чунки ақида илми ислом динининг асосини ташкил этади. У тўғри бўлмаса, қилинган ибодатлар Аллоҳ даргоҳида қабул бўлмайди. Ақида гўёки дарахтнинг танаси, бошқа илмлар унинг шохлари, япроқлари каби­дир. Бошқача айтганда, ақи­да илми иморатнинг пойде­во­ри каби, у бўлмаса, қий­шиқ, нотўғри бўлса, иморат қулаб тушганидек, ақида тўғри бўлмаса, қилинган ибодат­лар бекор бўлади. Сўфи Оллоёр бобомиз:

Ақида билмаган шайтона элдур,

Агар минг йил амал деб қилса, елдур,

дея ақидага бежиз урғу бер­маган. .

Пайғамбаримиз Муҳам­мад соллаллоҳу алайҳи ва саллам йигирма уч йиллик пайғамбарлик даврининг ­аввалги ўн уч йилини ақидани тўғрилашга сарфлаганлар. Чунки авваламбор ақида орқали мусулмонларнинг қалбларига Аллоҳнинг зот ва сифатлари, тавҳид, тақдир, охират тўғрисидаги эътиқодий масалалар, дунё, гуноҳ, савоб, жаннат, дўзах, фаришталар, илоҳий китоб­лар ва пайғамбарларга нисбатан тўғри муносабатда бў­лишни ўргатиш керак эди. Пайғамбарликнинг кейинги ўн йилида намоз, рўза, закот, ҳаж ва бошқа ибодатлар фарз қилинди.

– Самовий динларга қа­ралса, ақиданинг маъноси Одам алай­ҳис­саломдан Муҳам­мад алайҳис­салом­га­ча ўз­­гармаган. Барча пай­ғам­­барлар даъват қил­­­ган ғоя Аллоҳнинг бо­­­ру бирлигига имон кел­­ти­риш, Унинг азалдан борлиги, абадий бор бўлиши, инсонни яра­­тиб, Ўзига ибода­ту ито­­атга чорла­ганини қам­­раб олади.

– Аллоҳ таоло айтади: «(Эй Муҳаммад!) Сиздан илгари Биз юборган ҳар бир пайғамбарга ҳам: “Мендан ўзга илоҳ йўқ, бас, Менга ибодат қилингиз!” деб ва­ҳий юборгандирмиз» (Ан­биё сураси, 25-оят).

Яна: «(Эй имон келтирганлар! Аллоҳ) сизлар учун дин бўйича Нуҳга буюрган нарсани ва Биз сизга (Муҳаммадга) ваҳий қилган нарсани, (шунингдек) Биз Иброҳим, Мусо ва Исога буюрган нарсани – шариат қилди: “Динни барпо қилингиз ва унда фирқа-фирқага бўлинмангиз!”» (Шўро сураси, 13-оят).

Демак, ҳақ дин ўзгармас ва ягонадир. Бугунги кунда инсонларнинг тилида такрорланаётган “самовий динлар” деган ибора хато. Чунки ердаги набийлар ва расуллар юборилган ҳамда даъват қилиб келган дин биттадир. Ахир, қандай қи­либ ҳақ дин анбиё ва ра­сулларнинг тилида бир неч­та ва турли хил бўли­ши мумкин?

– Ақида борасида ай­тилган сўзлар хабар бериш қабилидан бў­лади. Бир хабарни бир неча шаклда ва турли кўринишда нақл қилиш дурустми?

– Ўзини Ислом уммати­дан деб билган киши, албат­та, ширкнинг ҳар қандай кўриниши ва турларидан сақланиши лозим ва шарт. Бунинг учун эса, илм ўрга­ниши ва ўзида соф эътиқод­ни ҳосил қилиши керак.

Бугунги глобаллашув за­монида юз бераётган турли диний-ақидавий хуруж ва бузғунчи ғоялардан сақла­ниш, бу борада аждод­лар томонидан ёзиб қол­ди­рилган бой илмий мерослар билан яқиндан тани­шиш, уларни чуқур ўрганиш му­ҳим ишлардандир. Ҳақ бит­та, ҳақиқат битта. Уни турлича талқин қилиб, одамларни чалғитиш гуноҳдир.

Муҳтарам Президенти­миз Шавкат Мирзиёев ўз нутқи­да: “Элимизга Ислом дини­ни тўғри тараннум этиш – жуда катта тарбия. Имом Бухо­рий, Имом Термизий каби бобокалонларимиз ҳақи­да фильмлар ишланмаётганлиги кўнглимни оғритади”, деган эдилар.

Зеро, Исломнинг асли бўлган эътиқод масаласини буюк мутафаккир, мута­каллим боболаримиз мерослари замирида ўрганиб, чуқур таҳлил қилиш, ҳаётга татбиқ этиш устувор вази­фа­миздир.

Абдулатиф АБДУЛЛАЕВ

суҳбатлашди.

“Ҳидоят” журналининг 7-сонидан олинди

Қонунчилик идорасида Дейн округининг вакили бўлган биринчи мусулмон Висконсин штати Қонунчилик йиғилиши аъзоси этиб сайланди ва қасамёд қилди. Демократ Самба Балде ўзининг сайлангунига қадар Mэдисон шаҳар кенгашида олти йил хизмат қилди ва 2018 йилдан 2019 йилгача шаҳар кенгаши президенти бўлди.
Islam.ru маълумотларга кўра, бу йил америкалик мусулмонлар бутун мамлакат бўйлаб тарихга киришди, уларнинг рекорд сони биринчи марта сайловларда рақобатга киришишди ва жойлар учун ғалабаларни қўлга киритишди.
Постларга номзодини қўйган америкаликларни ўқитадиган, вакилликка йўналтирилган Jetpac ташкилоти, Америка-ислом муносабатлари Кенгаши (CAIR) ва АҚШдаги йирик ижтимоий ва ирқий адолат MPower Change ташкилоти маълумотига кўра, мусулмонлар бошчилигидаги мусулмон номзодларнинг рекорд сони – 110 наяар киши бу йилги 24 та штатлардаги сайловларда рўйхатга олинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

ОЗ-ОЗ ЎРГАНИБ

ДОНО БЎЛУР...

*   *   *

Заҳируддин Муҳаммад Бобур

хазиналари

*   *   *

МУБАЙЯН ВА

НАСРИЙ БАЁНИ

*   *   *

ИЙМОН-ЭЪТИҚОД  КИТОБИ

*   *   *

НАЗМ

Дин ишиға кўб эҳтиром керак,

Олам аҳли аро имом керак.

Лойиқ эрмас бу ишга ўзга киши,

Керак ушбу имомингиз Қураший.

Подшоҳдурки, шаръ имом деди,

Ушбу элга “халифа” ном деди.

Халқ аро кимки подшоҳдурур,

Тоъатин қилмасанг, гуноҳдурур.

Магар ул ишки маъсият бўлғай,

Қилмасиға анинг жиҳат бўлғай.

Подшоҳе агарчи золимдур,

Аҳли ислом ичра ҳокимдур;

Анга қилмоқ хуруж бўлди ҳаром,

Будурур шаръ ичра рабту низом.

Бу имом истамак шариъат аро,

Кимга вожиб бўлур экин, оё? –

Саркаш эл ушбуни ҳавас қилмас,

Сойир элнинг илгидин бу келмас.

Гар барийн бўлсалар мунга ҳукком,

Кимни қилсунлар ўзларига имом?

Ҳар кишиким, бу ишни қилмайдур,

Салтанат шевасин билмайдур,

Гар имом этсалар, не қилсун ул,

Салтанат шевасин не билсун ул?!

Мулк вайрон бўлуриға не шак,

Динға ҳам кўб халал бўлур, бешак.

НАСРИЙ БАЁН

Имом лозим эканига

ишорат

Дин ишига кўп эҳтиром сақлаш зарур, (бунинг учун) олам аҳли ичра  бир  имом  бўлиши  лозим.  Бу  ишга  ўзга  киши  лойиқ  эмас, балки  (Аҳли  суннат  вал-жамоат  эътиқодига  кўра,)  имомингиз Қурайш наслидан бўлиши лозим.

Бу  асли  подшоҳдирки,  шариъат  уни  имом  деб  атагандир; бу тоифа  халифа (ҳазрати  Расулуллоҳ  алайҳиссаломнинг ўринбосари)  деб номланди.  Халқ  ичида  кимки  подшоҳ  бўлса,  унга  итоат  қилмасанг, гуноҳдир.

Лекин агар у маъсият – гуноҳ ишларни буюрса, фақат ана шу иши унга итоат қилмасликка сабаб бўлади. Бир подшоҳ гарчи золим бўлса-да, лекин у аҳли ислом ичида ҳукм юритувчи – ҳукмрондир. Шунинг учун унга қарши хуруж қилмоқ ҳаром бўлди – манъ этилди, шариъатнинг рабту низоми – интизоми ва тартиб-қоидаси ана шудир.

Шариатда бу имомни истамоқ кимга вожиб бўлар экан? Саркаш, яъни тўғри йўлдан чиққан фосиқ, бебош инсонлар буни ҳавас қилиши мумкин эмас. Бошқа бир тоифа қавмнинг қўлидан ҳам бу иш келмайди.

Агар бунга ҳукм қилувчилар юқори (мавқели) ва аъло бўлсалар, кимни ўзларига  имом  қилишлари  мумкин?  Агар  бу  ишни  қилмайдиган  ва салтанат шевасини – ҳукмронлик одати, равиш ва услубини билмайдиган ҳар кишини имом қилиб қўйсалар, у нима қилади? У ҳукмронлик тартиб қоидасини қайдан билади?! У ҳолда мулк – мамлакат вайрон бўлишига нима шак-шубҳа бор? Унда динга ҳам кўп халал – нуқсон ва зарар етиши шубҳасиздир.

ИЗОҲ (40, 41, 42, 43-бетлар учун). Бу масала эътиқод китобларига кирган бўлса-да, дин номидан ўртага чиқаётган, аслида илм жиҳатидан ҳам, маънавий жиҳатдан ҳам лаёқати ва ҳуқуқи бўлмаган шахсларнинг ўз даъволари билан мусулмонлар ўртасига фитна солишга ҳақлари йўқ. Уларнинг фитнасидан сақланмоқ ҳар бир мўъмин-мусулмондан ҳушёрликни талаб этади. Имом Абу Довуд, Имом Термизий, Имом Аҳмад Ибн Ҳанбал, Абу Яъло, Байҳақий ва бошқа муҳаддислар ривоят қилган саҳиҳ ҳадисда: “Мендан кейин халифалик ўттиз йилдир, ундан кейин подшоҳлик келади”, дея бир мўъжиза ўлароқ хабар қилинган.

“Аҳли суннат вал-жамоат ақоиди” китобида айтилади: “Ҳазрати Алининг (розияллоҳу анҳу) халифалик даври олти йил бўлиб, хилофат иши ҳазрати Али жанобимизда якун топди. “Мендан кейин халифалик ўттиз йилдир” деган ҳадиси шарифга кўра, халифалик ҳақиқатда тамом бўлган. Ундан кейинги Умавийлар, Аббосийлар ва Усмонийлар халифалиги комил ва ҳақиқий хилофатга йўйилган (“Аҳли суннат вал-жамоат ақоиди”, 2-китоб, 37-боб). Бинобарин, илмдан йироқ ҳар хил даъвогарларнинг фитнасига алданмаслик керак.

Насрий баён ва шарҳ муаллифи:

Мирзо КЕНЖАБЕК

Шу кунларда ижтимоий тармоқларда “Вақф” хайрия жамоат фонди томонидан юртимизда истиқомат қилаётган ёрдамга муҳтож оилаларга улашилган хайрия маҳсулотлари олдида қорбобо сурати тасвирланган фотолавҳалар турли изоҳлар билан тарқатилмоқда.

Қатъий таъкидлаймизки, “Вақф” хайрия жамоат фонди томонидан ташкил этилган меҳр-мурувват тадбирлари бирор-бир сана ёки ижтимоий байрамларга алоқаси ҳам, қорбобони таклиф этишда Фонднинг ўрни ҳам йўқ.

Жойлардаги тадбирларнинг шакли ва мазмуни ҳудудлардаги ташкилотлар томонидан уюштирилган бўлиб, бундай фаросатсизликка йўл қўйган маҳаллий мутасаддиларни мутлақо оқлаб бўлмайди. Хусусан мана шу ҳолатга сабабчи бўлган Сурхондарё вилояти Қумқўрғон тумани ҳокимлиги вакиллари узр сўрашлари керак.

Шундай экан, тарқатилган суратлардаги қорбоболарнинг “Вақф” хайрия жамоат фондига ҳеч қанақа алоқаси йўқ. Бу ҳолат учун Фонд ва унинг ходимларини обрўсизлантириш, ҳақорат ва адолатсизликдир. Ҳар қандай тўғри ва ишончли маълумотни исталган вақтда Фонднинг ўзидан олиш мумкинлигини яна бир бор таъкидлаймиз.

“Вақф” фондини обрўсизлантириш орқали шуҳрат орттиришга уринадиганлар ҳам борлиги ҳар қандай мўмин кишини хавотирга солади. Аслида, бу ҳам нафсдаги касаллик бўлиб, шайтоний қутқу туртки бўлади. Мўмин банда бунга ҳушёр бўлиши керак.

Сўз исботи билан деганларидек, мўмин киши, аввало, каломларнинг энг улуғи – Қуръони каримга мурожаат қилади. Каломуллоҳда: «Эй мўминлар! Агар сизларга бирор фосиқ кимса хабар келтирса, сизлар (ҳақиқий аҳволни) билмаган ҳолингизда бирор қавмга азият етказиб қўйиб, (кейин) қилган ишларингизга пушаймон бўлмаслигингиз учун (у хабарни) аниқлаб (текшириб) кўрингиз!», деб марҳамат қилинган (Ҳужурот, 6).

Муфассирлар ояти каримани шарҳлаб, келтирилган ҳар қандай хабарга ишонавермасликни, агар фосиқ киши (фосиқ “фисқ” сўзидан олинган бўлиб, луғатда “қобиқни тешиб чиқиш” маъносини англатади. Шаръий истилоҳда эса Аллоҳ таолонинг тоатидан чиқиб, маъсиятларни яширмай, уялмасдан, очиқ-ойдин қиладиган одамга “фосиқ” дейилади) бирор гап олиб келса, уни яхшилаб текшириб кўриш зарурлигини таъкидлашади.

Ҳадиси шарифларда: “Эшитган нарсасини гапиравериш кишининг ёлғончилигига кифоя қилади” (Имом Муслим ривояти), “Мусулмон шундай кишики, унинг на қўлидан, на тилидан мусулмонлар озор кўрмайди” (Имом Бухорий ривояти), “Бировга зарар бериш ҳам, зарар кўриш ҳам йўқ” (Имом Байҳақий ривояти) дейилган.

Шундай экан, кенг кўламли хайрия ишларига раҳна солиш мақсадида, тарқатилган хабарлардан кимга нима наф? Нима мақсадда шундай қилинди? Ояти каримага кўра, хабар текширилиб кўрилдими, “Вақф” фондининг бирор масъулидан сўралдими? Ҳадиси шарифга биноан эшитган нарсасини аниқлаштирмасдан туриб, ўзининг ижтимоий тармоқ саҳифаларига қўйиб юборган кишилар Фондга зиён-заҳмат етказган, обрўсизлантирган бўлиб қолмадиларми?!

Қайд этиш керакки, синовлар кетидан синовлар бўлган жорий йилда юртимиздаги эҳтиёжманд ва ёрдамга муҳтож оилаларга ёрдам кўрсатиш, уларнинг кўнгилларига рўшнолик олиб кириш ва дарду ташвишларини аритиш йўлида Фонд томонидан йил давомида жуда кўп хайрия ишлари амалга ошириб келинмоқда. Мана шундай меҳр-мурувват тадбирлари шу йилнинг декабрь ойида ҳам кенг кўламда бажарилди.

Мухтасар айтганда, ҳар бир маҳалладан 10 нафардан жами 91550 нафар кам таъминланган оилаларга озиқ-овқат маҳсулотлари улашилди.

Мазкур хайрия маҳсулотлари жойлардаги мутасадди ташкилотлар вакиллари, маҳалла фаоллари, жамоатчилик вакиллари ҳамда кўнгиллилар иштирокида тайёрланди ва эҳтиёжманд оилаларга етказилди.

Шунингдек, 56 та “Меҳрибонлик”, “Мурувват” ва “Саховат” уйларидаги мавжуд эҳтиёжларни ўрганган ҳолда, уларга фойдаланиш учун телевизор, кир ювиш машинаси, тикув машинаси, компьютер ва принтер, совутгич, генератор, видеокамера, чангютгич, печь, дазмол каби зарур техник жиҳозлар олиб берилди.

Синовли кунларда янада жипслашиб, бир-бирини қўллаб-қувватлаш, йиқилганни суяш ўрнига, мана шундай 100 мингдан зиёд оилалар ва бир неча юз минг инсоннинг дардига малҳам бўлган савобли ишларга соя солиш ва нохолис талқин этиш чин мўминлик сифати эмас.

Сўзимиз якунида қуйидаги ривоятни келтирамиз. Тамим ибн Авс Дорий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Набий алайҳиссалом: «Дин самимий хайрихоҳликдир», дедилар. Биз: «Ким учун?» дедик. У зот: «Аллоҳ учун, Унинг Китоби учун, Расули учун ҳамда мусулмонларнинг имом-раҳбарлари ва ҳаммалари учун», дедилар» (Имом Муслим ривояти).

Хайрихоҳлик – панд-насиҳат қилиш, тойилса турғизиш, адашса шафқат ила йўл кўрсатиш, бошига иш тушганда далда бўлиш, тўғри юрганида ёнига кириш, қўллаб-қувватлаш каби ишлар билан рўёбга чиқади.

“Вақф” хайрия жамоат фонди Матбуот хизмати

ЎМИ матбуот хизмати