www.muslimuz
ТАНИҚЛИ УЛАМОЛАРНИНГ ТОШКЕНТ ШАҲРИДАГИ МАСЖИДЛАРГА ТАШРИФЛАРИ ДАВОМ ЭТАДИ
✅ Бугун, 3 март куни юртимизнинг бир гуруҳ таниқли уламолари Тошкент шаҳрининг Олмазор, Янгиҳаёт ва Учтепа туманларидаги масжидларга ташриф буюриб Пешин, Аср ва Хуфтон намозларини жамоат билан бирга адо этиб, мўмин-мусулмонларга маърифий суҳбатлар қилиб берадилар.
Қуйида уламолар ва намозларга бориладиган масжидлар рўйхати билан танишишингиз мумкин:
“Тўхтабой” масжидига:
Пешинга Ҳомиджон домла Ишматбеков;
Асрга Бахтиёр домла Сатторов;
Хуфтонга Абдуллоҳ домла Ғуломов;
"Ҳофиз Кўҳакий” масжидига:
Пешинга Иброҳимжон домла Иномов ;
Асрга Абдуллоҳ домла Ғуломов;
Хуфтонга Саҳобиддин домла Сатимов;
"Бердиёр ота” масжидига:
Пешинга Шайх Алижон қори Ҳайдаров;
Асрга Раббимқул домла Муҳаммадиев;
Хуфтонга Йўлдошали домла Каримов;
“Салом” масжидига:
Пешинга Исҳоқжон домла Бегматов
Асрга Муҳаммадбобур домла Йўлдошев;
Хуфтонга Ҳасан домла Қодиров;
“Чўпон ота” масжидига:
Пешинга Абдуллоҳ домла Юлдошев;
Асрга Илҳом домла Мадалиев;
Хуфтонга Собиржон домла Рустамов;
“Ҳазрати Али” масжидига:
Пешинга Абдуқаҳҳор домла Юнусов;
Асрга Ҳасанхон қори Абдулмажидов;;
Хуфтонга Муҳаммадраҳим домла Абдуқодировлар ташриф буюрадилар.
Аллоҳ таоло уламоларимизнинг суҳбатларини манфаатли ва давомли қилсин!
Ташрифлар ва маърифий суҳбатларни сайт ҳамда ижтимоий тармоқларда кузатиб боринг.
#УЛАМОЛАР_ТАШРИФИ
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Muslim.uz
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar
БУГУН, 3 МАРТ КУНИ СОАТ 17:30 ДА ИЛМ ВА ОДОБГА ОИД ҲАДИСЛАР ҲАҚИДА ЖОНЛИ СУҲБАТ БЎЛИБ ЎТАДИ
✅ 3 март куни соат ⏰17:30 да
Тошкент ислом институтининг ҳадис илми устози ва ижоза соҳиби – Жалолиддин домла Ҳамроқуловнинг илм ва одобга оид ҳадислар ҳақидаги суҳбатларининг навбатдаги сони бўлиб ўтади.
?Машғулотда ўтган мавзуга оид саволлар берилади. Жонли эфирни кузатаётганлар орасидан ушбу саволларнинг жавобини @OnlineHadisBot ботига тўғри ва тезкор жўнатган дастлабки уч кишига китоблар туҳфа этилади.
▶️ Қуйидаги ижтимоий тармоқларимиз орқали навбатдаги суҳбатни кузатинг!
Youtube орқали томоша қилиш (https://www.youtube.com/channel/UCQGFSBrqwBCKY5SYk_6wm7A)
Facebook орқали томоша қилиш (https://www.facebook.com/muslimuzportal/?ref=pages_you_manage)
Instagram орқали томоша қилиш (https://www.instagram.com/muslimuzportali/)
Telegram voice орқали эшитиш
(https://t.me/muslimuzportal?voicechat)? ITV орқали томоша қилиш (https://itv.uz/#!/concert/34) (tas-ix)
#ҲАДИС #ЖОНЛИ #ОНЛАЙН
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Muslim.uz
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar
Tinchlikning qadriga yetib, shukrini ado eting
ULUG‘ NE’MAT
So‘nggi yillarda mamlakatimizda iqtisodiyotni erkinlashtirish va tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash, siyosiy huquq va erkinliklarni ta’minlash, demokratiya va qonuniylikni qaror toptirish, ijtimoiy muhofaza va aholining salomatligini asrash, ilm-fan va ta’lim-tarbiya, madaniyat va diniy-ma’rifat, shaharsozlik va qurilish, san’at va sport kabi sohalarda erishilgan ulkan yutuqlar, xalqaro hamjamiyat va nufuzli tashkilotlar bu boradagi e’tirofi har bir yurtdoshimiz qalbini faxr va g‘ururga to‘ldirmoqda.
Xususan, davlatimiz rahbarining tashabbuslari bilan turli dinlarga mansub qadriyatlarni avaylab-asrash, barcha fuqarolarga vijdon erkinligi va o‘z e’tiqodini amalga oshirish uchun zarur sharoitlar yaratib berish, dinlar va millatlararo hamjihatlikni yanada mustahkamlashga alohida e’tibor qaratilib, ushbu yo‘nalishda boshqa davlatlarga namuna bo‘ladigan boy tajriba orttirildi. Mazkur yo‘nalishlarda ko‘plab huquqiy hujjatlar qabul qilinib, hayotga joriy qilindi.
Hech shubhasiz, yurtimizda turli sohalarda erishilayotgan yutuqlar, tarixiy natijalar zamirida jamiyatimizda hukm surayotgan tinchlik va osoyishtalik yotibdi. Tarixiy haqiqat shundan iboratki, ijtimoiy taraqqiyotning barcha davrlarida davlat va jamiyat rivojlanishi barqarorlik va tinch-osoyishta hayot kechirishga uzviy bog‘liq bo‘lgan.
Ma’lumki, islom dinida tinchlik Alloh taolo tomonidan butun insoniyatga in’om etilgan ulug‘ ne’mat sifatida qadrlanadi. Ulamolar Qur’oni karimning 50 dan ziyod surasidagi oyatlar mo‘minlik, tinchlik va bag‘rikenglik mavzulariga bag‘ishlanganini e’tirof etadi. Jumladan, Qur’oni karimda bayon qilinadiki: “Ey imon keltirganlar! Yoppasiga itoatga kirishingiz va shaytonning izidan ergashmangiz! Albatta, u sizlarga aniq dushmandir” (Baqara surasi, 208-oyat).
Tinchlikning ilohiy ne’mat ekani Muhammad alayhissalomning quyidagi hadislarida ham qayd etilgan: “Allohdan afv va tinchlik-omonlikni so‘ranglar. Chunki biror kishiga imondan keyin tinchlik-omonlikdan afzalroq ne’mat berilgani yo‘q” (“Sunani Termiziy”, 3558-hadis).
O‘zbekiston azaldan turli millatga mansub, turli dinlarga e’tiqod qiluvchi xalqlar tinch-totuv yashagan o‘lka bo‘lib kelgani tarixiy haqiqat. Ajdodlarimiz turli millat va din vakillariga doimo hurmat bilan munosabatda bo‘lgani, el-yurt taraqqiyoti yo‘lida yelkadosh bo‘lib mehnat qilgani tarixiy manbalarda ko‘p qayd etilgan. Bugungi kunda Vatanimizda 130 dan ziyod millat, 16 konfessiyaga mansub fuqarolar yagona va ahil oila bo‘lib, tinchlik-xotirjamlikda, yurtimiz mustaqilligi va xalqimiz farovonligi yo‘lida hamjihat faoliyat olib bormoqda.
Taassufki, bugun jahon hamjamiyati, xususan, musulmon olamida murakkab ijtimoiy-siyosiy jarayonlar kechayotir. Insoniyat muayyan siyosiy doiralar tomonidan o‘z ta’sir doiralarini kengaytirish maqsadida amalga oshirayotgan g‘oyaviy kurashlar va mafkuraviy tahdidlar avj olgan bir vaziyatda yashayapti. Qator davlatlar, xususan, musulmon yurtlari o‘tkir siyosiy tanglik, ijtimoiy va iqtisodiy beqarorlik va qurolli nizolarni boshidan o‘tkazmoqda. Mazkur mamlakatlarda odamlar og‘ir iqtisodiy muammolar girdobida, nochorlik, oziq-ovqat tanqisligi, ochiqdan-ochiq zo‘ravonliklar va xavfli bir sharoitda kun kechirmoqda. Oqibatda bunday hududlardan qochqinlar soni ortib, keng miqyosda gumanitar tangliklar yuzaga kelmoqda.
Darhaqiqat, Payg‘ambar alayhissalomning “Tinchlik va xotirjamlik ikki ulug‘ ne’matdurki, bundan ko‘p odamlar mahrumdirlar” (Imom Buxoriy, 6412-hadis) degan hadislarini eslagan holda, bugungi kunda yurtimizdagi tinch-osoyishta hayot qator mamlakatlarning xalqlari uchun orzu bo‘lib qolayotgani guvohi bo‘lmoqdamiz.
Ushbu holat dunyo davlatlarining katta yoki kichikligi, dini va millatidan qat’i nazar, tinchlik va barqarorlik naqadar aziz ne’mat ekanini yana bir bor isbotlab bermoqda. Shu o‘rinda Imom Termiziy rivoyat qilgan hadisni eslash o‘rinlidir: “Kim oilasi tinch, tanasi salomat va huzurida bir kunlik taomi bor holatda tong ottirsa, unga dunyo to‘lig‘icha berilibdi” (“Sunani Termiziy”, 2346-hadis).
Ta’kidlash joizki, ijtimoiy barqarorlik jamiyat hayotining osoyishtaligi bilan tavsiflanadi. Barqarorlikka tinch-totuvlik va uni mustahkamlash uchun shart-sharoit yaratish, turli ijtimoiy qatlamga mansub fuqarolar va siyosiy partiyalar o‘rtasidagi hamjihatlikni, davlat, jamoat va diniy tashkilotlar, fuqarolar o‘rtasidagi ijtimoiy kelishuv va sherikchilik bardavomligini ta’minlash orqali erishiladi.
Aksincha, xalq orasida buzg‘unchilik g‘oyalarini tarqatish orqali beqarorlik keltirib chiqarish esa tinchlik va xotirjamlikni izdan chiqaradi. Islom ta’limotida aholi osuda hayot kechirib turgan jamiyatda halovat va tinchlikka raxna soladigan har qanday fitna harakatlari odamlarning qonini to‘kishdan ham og‘ir gunoh sanaladi: “Sizlardan faqat zolimlargagina xos bo‘lmagan (balki hammalaringizga ommaviy bo‘ladigan) fitna (azob)dan saqlaningiz va bilib qo‘yingizki, Alloh jazosi qattiq (zot)dir” (“Anfol” surasi, 25-oyat).
Islom ulamolari Qur’oni karimda tinchlikka, odamlarning osoyishtaligi va xavfsizligiga raxna soluvchi amallarni qilmaslik buyurilganini ta’kidlaydilar: “... Alloh esa, fasodni (buzg‘unchilikni) yoqtirmaydi” (Baqara surasi, 205-oyat). Mazkur suraning 60-oyatida: “... Allohning rizqidan yeb-ichingiz, Yer yuzida buzg‘unchilik qilmangiz!..”, deb marhamat qilingan.
Shuningdek, islom ta’limoti odamlarni millati, dini, jinsi yoki qarashlaridan qat’i nazar, huquq va erkinliklarini himoya qiladi hamda ularga zulm qilishdan qaytaradi. Qur’oni karimda: “...biror qavm (kishilari)ni yoqtirmaslik sizlarni ularga nisbatan adolatsizlik qilishga undamasin!..” (“Moida” surasi, 8-oyat) deyilgan.
Tinchlikni saqlash hushyorlik va ogohlikni talab qiladi. Bugungi tahlikali zamon tinchlikni ta’minlash faqat davlatning vakolatli idoralari vazifasi degan noto‘g‘ri tushunchalardan voz kechish, Vatan taqdiri uchun astoydil qayg‘urib yashashni taqozo etayotganiga barchamiz guvohmiz.
Alohida qayd etish lozimki, tinchlikning shukronasi amaliy bo‘lishi lozim. Ya’ni, insonlar nafaqat mavjud tinchlikning qadriga yetib, shukrini ado etishi, balki unga noshukrlik qilib putur yetkazishdan ham saqlanishi, kelib chiqishi mumkin bo‘lgan notinchlikning oldini olishda ham faol ishtirok etishlari lozim.
Ayniqsa, axborot manbalari, xususan, ijtimoiy tarmoqlar orqali tariximizni, milliy qadriyatlarimiz va Islom dini mohiyatini soxtalashtirishga, ma’naviyat va ma’rifatdan yiroqlashtirishga qaratilgan g‘arazli urinishlarga qat’iy qarshi turishimiz lozim. Mazkur yo‘nalishda jamiyatning ziyoli qatlamlari, olim va ulamolar oldingi safda bo‘lishlari lozim.
Vatanparvarlik ota-bobolardan meros qolgan zaminni sevish, xalq urf-odatlarini, qadriyatlarini asrash va rivojlantirish, o‘z ona Vatanini dushmanlardan, yot va begona g‘oyalardan himoya qilish, uning ozodligi va mustaqilligi uchun jonini ham ayamaslikni nazarda tutadi. Ulamolarimiz vatanparvarlik oddiy shior yoki his-tuyg‘u emasligi, balki uni quyidagi xayrli amal va ibratli ishlarda ifoda etish lozim ekanini ta’kidlaydi:
– Vatan haqqiga bor yaxshiliklarni tilab duo qilish;
– jamiyatda ahillikni kuchaytirish yo‘lida harakat qilish (silai rahm, qo‘shnilarga yaxshilik, o‘zaro yordam, bir-biriga yaxshilikni sog‘inish, salbiy axloq va ijtimoiy illatlardan saqlanish va h.k.);
– Vatan salohiyatini oshirish va uni muhofazasi uchun jonkuyarlik qilish (Vatan mulkini avaylab-asrash, uning yuksalishi uchun halol mehnat qilish, o‘zini bag‘ishlash, bu yo‘lda ta’mani yaqinlashtirmaslik va h.k.);
– Vatan erki, hududi yoki obro‘siga qarshi g‘oyaviy yoki harbiy hujumga qarshi mudofaada turish.
Vatan oiladan boshlanadi. Oilada tinchlik bo‘lsa, mahalla, qishloq, shahar, viloyat va nihoyat mamlakatda osoyishtalik bo‘ladi, yurt ravnaq topadi. Masalaning e’tiborli jihatlaridan biri shuki, tinchlikni ulug‘ ne’mat deb e’lon qilgan dinimizda bu yo‘lda nafaqat amal bilan, balki so‘z bilan ham zarar keltirishdan qaytarilgan.
Shu nuqtai nazardan, fuqarolarimiz yurtimizda tinchlik-xotirjamlikni asrab-avaylash yo‘lida davlatimiz tomonidan amalga oshirilayotgan sa’yharakatlarni nafaqat to‘g‘ri qabul qilishlari, balki e’tiqodan qo‘llab-quvvatlashlari hamda bor imkoniyatlari bilan yordam berishlari lozim. Tahdidlarning oldini olishga qaratilgan mana shunday chora-tadbirlar hisobiga yurtimiz tinch, xalqimiz farovon yashab, dindorlarimiz ibodatlarini xotirjamlik va emin-erkinlikda ado etmoqda.
Bugungi tahlikali zamonning o‘zi voqelikka hushyorlik, teran va chuqur mushohada yuritgan holda nazar tashlashni, jahonda kuchayib borayotgan xatarlarni to‘g‘ri baholab, ulardan tegishli saboq olib yashashni talab etmoqda. Shu nuqtai nazardan, vatandoshlarimiz, ayniqsa, yoshlarimizning ongi va shuurida murakkab va tahlikali dunyo va mintaqada ro‘y berayotgan turli voqea-hodisalar, ijtimoiysiyosiy jarayonlar haqida biryoqlama va noxolis tasavvur shakllanishiga yo‘l qo‘ymaslik zarur sanaladi.
Yurtimizda hukm surayotgan tinch va osuda hayotni asrash, qadriyatlarimiz, milliy-diniy an’analarimiz, mentalitetimizga zid tushuncha va g‘oyalar kirib kelishining oldini olish barcha fuqarolarimizning burchi hisoblanadi. Ayniqsa, har bir fuqaro yoshlarimiz ongiga, birinchi navbatda, ona Vatani va oilasi oldidagi mas’uliyatni singdirishga, ularni insonparvarlik, vatanparvarlik va mamlakatimizga sadoqat ruhida tarbiyalashga ustuvor vazifa sifatida qarashi kerak.
Zero, Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligining 30 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimdagi nutqida ta’kidlaganidek: “Ma’naviy uyg‘oq jamiyatni, o‘z oldiga ulkan vazifalar qo‘yib, kelajak sari ishonch bilan borayotgan xalqni hech kim o‘z yo‘lidan to‘xtata olmaydi. Bunday xalqni Yaratganimiz ham qo‘llab-quvvatlaydi, doimo yo‘lini ochib beradi”.
Homidjon ISHMATBEKOV,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisining birinchi o‘rinbosari
Manba: “Yangi Oʻzbekiston” gazetasi 2022-yil 2-mart, 44-son
ТАНИҚЛИ УЛАМОЛАРНИНГ ТОШКЕНТ ШАҲРИДАГИ МАСЖИДЛАРГА ТАШРИФЛАРИ ДАВОМ ЭТАДИ
✅ Бугун, 2 март куни юртимизнинг бир гуруҳ таниқли уламолари Тошкент шаҳрининг Юнусобод туманидаги масжидларга ташриф буюриб Пешин, Аср ва Хуфтон намозларини жамоат билан бирга адо этиб, мўмин-мусулмонларга маърифий суҳбатлар қилиб берадилар.
Қуйида уламолар ва намозларга бориладиган масжидлар рўйхати билан танишишингиз мумкин:
? “Кулол-қўрғон” масжидига:
☀️ Пешинга Ҳомиджон домла Ишматбеков;
? Асрга Бахтиёр домла Сатторов;
? Хуфтонга Исҳоқжон домла Бегматов;
? "Юнусобод Оқтепа” масжидига:
☀️ Пешинга Иброҳимжон домла Иномов ;
? Асрга Муҳаммадраҳим домла Абдуқодиров;
? Хуфтонга Саҳобиддин домла Сатимов;
? "Умар ибн Хаттоб” масжидига:
☀️ Пешинга Шайх Алижон қори Ҳайдаров;
? Асрга Абдуллоҳ домла Ғуломов;
? Хуфтонга Мансур домла Даминов;
? “Маҳамат Носир ҳожи” масжидига:
☀️ Пешинга Ҳасанхон қори Абдулмажидов;
? Асрга Илҳом домла Мадалиев;
? Хуфтонга Йўлдошали домла Каримов;
? “Масжидул-хайр” масжидига:
☀️ Пешинга Абдуқаҳҳор домла Юнусов;
? Асрга Исмоил Муҳаммадсодиқ;
? Хуфтонга Собиржон домла Рустамовлар ташриф буюрадилар.
? Аллоҳ таоло уламоларимизнинг суҳбатларини манфаатли ва давомли қилсин!
Ташрифлар ва маърифий суҳбатларни сайт ҳамда ижтимоий тармоқларда кузатиб боринг.
#УЛАМОЛАР_ТАШРИФИ
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Muslim.uz
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar
ЎЗБЕКИСТОН МУСУЛМОНЛАРИ ИДОРАСИ УЛАМОЛАР КЕНГАШИ БАЁНОТИ
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом
салавоту саломлар бўлсин.
Муҳтарам юртдошлар!
Аллоҳ таоло инсонни улуғлаб, унга ато этилган неъмат – табиатни асраб-авайлаш, ундан меъёрида, мақсадли фойдаланишга буюрган. Ҳақ таоло “Аъроф” сурасининг 56-оятида шундай амр қилади: “Ерни яроқли қилиб қўйгандан кейин унда бузғунчилик қилмангиз!”
Шу каби илоҳий таъкидлар ҳар бир инсонни неъматларга оқилона муносабатда бўлиш, атроф-муҳитни озода сақлаш, табиат мусаффолигини асрашга чақиради. Ислом динидаги ўгитлар Ер юзида яшовчи имон-эътиқодли кишилар қалбида табиатни эъзозлашга масъулият туйғусини оширади.
Афсуски, сўнгги йилларда дунё ҳамжамияти экологик муаммолар туфайли азият чекмоқда. Глобал иқлим ўзгаришлари, сув танқислиги, чанг бўронлари каби табиий офатлар инсониятни танг аҳволга солиб қўймоқда. Табиатнинг бу каби инжиқликлари, таассуфки, ўтган йили юртимизда ҳам кузатилди. 2021 йилнинг куз ойларида айрим ҳудудлардаги чанг бўронлари ҳар биримизни ҳушёр торттирди. Қолаверса, айни қиш кунларида ёғингарчиликнинг камайиб кетгани ҳам кишини ўйлантириб қўяди.
2022 йилнинг 2 февраль куни Президентимиз раислигида экологик ҳолатни яхшилаш ва “Яшил макон” умуммиллий лойиҳасини амалга ошириш юзасидан ўтказилган йиғилишда шу каби долзарб масалаларга алоҳида тўхталиб, жумладан, ота-оналаримиз ўзи истиқомат қилаётган ҳовлиси, теварак-атрофни покиза, тоза сақлаш керак эканини таълим беришганини таъкидладилар.
Ҳақиқатда, азалий қадриятларимизда тупроқ ва сув, умуман, табиат алоҳида қадрланган. Муҳтарам Президентимиз, жумладан, шундай дедилар: “Бирни кессанг, ўнни эк” деган доно мақол ҳам бежиз айтилмаган. Дарахт эккан одамга унинг савоби тегиб туради, дейилган. Оилада фарзанд дунёга келса, унга атаб ниҳол экилган.
Дунё миқёсида саноат юқори даражада ривожланган XXI асрда экология билан боғлиқ муаммолар биринчи даражали муаммо сифатида кун тартибига чиқмоқда. Авлодларимиз биздан кейин ҳам муносиб табиий муҳитда яшаши керак. Бунинг учун биз табиатга эътибор беришимиз, фақат бугунни эмас, яқин ва узоқ келажакни ўйлаб иш тутишимиз зарур.
Энг муҳим масала – аҳолининг экологик маданиятини ошириш. Бугун кўчага ёки исталган жойга қаранг. Ҳамма жойда одамлар ташлаб кетган чиқиндиларни кўрасиз. Биз она юртимизни муқаддас деймиз. Нима учун уни тоза-озода сақламаймиз? Ахир, муқаддас китобларимизда ҳам “Поклик иймондандур” дейилган”.
Дарҳақиқат, Президентимизнинг жонкуярлик билан айтган сўзлари – айни ҳақиқат. Чунки сўнгги пайтларда аҳоли орасида атроф-муҳитга беписанд, лоқайд қараш ҳоллари кузатилмоқда. Бунинг натижасида эса, табиийки, глобал экологик муаммолар юзага келмоқда.
Муҳтарам юртдошлар!
Аллоҳ таоло бизга атроф-муҳитни озода сақлаш, муҳофаза қилиш ва ифлослантирмасликка буюрган. Шу билан бирга, динимиз том маънода поклик динидир. Набий саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Поклик имоннинг ярмидир”, – деб, бежиз айтмаганлар (Имом Бухорий ва Имом Молик ривояти).
Инсон имонининг ярмини поклик, тозалик орқали мустаҳкамласа, қолганини илм воситасида эгаллайди. Бундан чиқадики, атроф-муҳит муҳофазаси мустаҳкам илмий асосга эга бўлиши зарур.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта, Аллоҳ (айбу нуқсондан) покдир – хушбўйликни суяди, озодадир – озодаликни суяди, карамлидир – олийҳимматлиликни суяди, сахийдир – саховатни суяди...», – дедилар” (Имом Термизий ривояти).
Шу билан бирга, Расул алайҳиссалом: “Уйларингиз атрофини пок тутинглар”, – деганлар (Имом Бухорий
ва Имом Табароний ривояти). Зеро, Ватан остонадан – уйдан бошланади.
Уйларимиз атрофи, ариқлар, кўчалар, қабристон ва унинг атрофларини ҳашар йўллари билан тозалаш қадимдан халқимизда урф бўлиб келган яхши одатлардан. Мана, неча асрларки, бу урф-одат халқимиз қадриятларида ўз ифодасини топмоқда. Аммо сўнгги пайтларда юртдошларимиз бу қадриятлардан узоқлашгандек гўё.
Шу боис, Давлатимиз раҳбари бу масалага маҳалла фаоллари, нуронийлар, уламолар, оммавий ахборот воситалари ва кенг жамоатчилик эътибор қаратишга даъват этиб, барчанинг зиммасидаги муҳим вазифани шундай баён этдилар: “Албатта, бундай муаммоларни фақат маъмурий йўл билан ҳал этиб бўлмайди. Бунга ёш авлод қалбида она табиатга дахлдорлик ҳиссини тарбиялаш орқали эришиш мумкин. Маҳаллада, кўчаларда чиқинди ташлаган кишини кўрганда “бу ишингиз нотўғри бўлди”, дейдиган муҳитни шакллантиришимиз, одамларни бунга ўргатишимиз керак. Бу – ҳаммамизнинг ишимиз ва инсоний бурчимиздир”.
Ёши улуғларимизнинг сувга чиқинди ташлаш ва ҳатто тош отишга ҳам қўймасдан: “Сувнинг ҳам, ернинг ҳам жони бор, озор бериб бўлмайди”, деган ҳикматни бугунги ёш авлодга ҳам таълим бериш керак.
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам бир ҳадисларида: “Учта жойга: сув ўзанларига, серқатнов йўлларга ҳамда соя-салқин ерларга ахлат ташлаб, лаънатга қолишдан қўрқинглар”, – деганлар (Имом Бухорий ва Имом Абу Довуд ривояти). Бироқ бугун бу ҳадисга амал қилмайдиганлар, лаънатдан қўрқмайдиган одамлар ҳам учраб тургани кишини ажаблантиради.
Қуръони каримдаги 750 га яқин оят табиат ҳодисалари ҳақида мулоҳаза юритишга ва Аллоҳ таолонинг яратиқлари ўртасидаги муносабатларни ўрганишга ундайди.
Улуғ алломалар асарларида ҳам атроф-муҳитга оид бир қатор масалалар баён этилган. Абу Али Ибн Сино “Тиб конунлари” асарида атроф-муҳитнинг инсон саломатлиги ва руҳиятига таъсирини очиб берган. Амир Темур бўз ерларни ўзлаштирган кишилар ёки боғ қилганларни рағбатлантирган. Алишер Навоий эса табиатга хиёнатни дўстга хиёнат қилишга қиёс қилган.
Аллоҳ таоло бизнинг яхши яшашимиз учун неъмат қилиб берган Ер сайёрасига нисбатан яхши муомалада бўлишга буюради. Акс ҳолда, фожиали фалокатлар содир бўлади. Сайёрамизда содир бўлаётган кўплаб техноген ҳолатлар, жумладан, атмосферага чиқарилаётган чиқиндилар сабаб иқлимнинг кескин ўзгариши, табиий бойликлардан оқилона фойдаланмаслик оқибатида дарё ва денгизларнинг қуриши афкор оммасини ташвишга солмоқда.
Аллоҳ таоло Қуръони каримдаги “Рум” сураси 30-оятида шундай хитоб қилади: “Одамларнинг қилмишлари туфайли қуруқлик ва денгизда бузғунчилик пайдо бўлди. Бу уларнинг (ўз қилмишларидан) қайтишлари учун қилган баъзи (ёмон) ишлари (жазоси)ни уларга тоттириш учундир”.
Демак, қурғоқчилик, зироат ва тижоратдан бараканинг кетиши, турли касалликларнинг тарқалиши ҳамда ўт, сув балоси каби офатлар одамларнинг қилмишларига яраша огоҳлантиришдир.
Муҳтарам юртдошлар!
Чин мусулмон киши нафақат инсонларга, балки табиатга ҳам озор бермайди. Уни обод қилиш, кўкаламзорлаштириш пайида бўлади. Бу ташаббус ҳукуматимиз томонидан илгари сурилаётгани ҳар биримизни огоҳликка чақиради.
Маълумки, 2021 йил ноябрда “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси эълон қилиниб, 200 миллион туп дарахт кўчати экиш режалаштирилган эди. Бунга мувофиқ, кузда 85 миллион дона кўчат ўтқазилди. Кўплаб ташкилотлар, маҳаллалар, умуман, кенг жамоатчилик бу савобли ишда жонбозлик кўрсатди. Бу йил баҳор мавсумида 125 миллион дона дарахт кўчатларини экиш мўлжалланмоқда.
Мазкур йиғилишда Президентимиз: “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси бир йиллик тадбир эмас. Унинг доирасида келгуси беш йилда 1 миллиард туп дарахт кўчатини экишни мақсад қилганмиз. Бу умуммиллий ҳаракатнинг натижаси ҳар бир маҳаллада кўриниши керак, бу савобли ишни ҳавас билан қилиш керак”, – дедилар.
Динимиз ҳам бундай хайрли ташаббусга хайрихоҳ бўлиб, уни кўкаламзорлаштириш ишларини кенг тарғиб қилади. Бунга Набий алайҳиссаломнинг ҳатто уруш пайтида ҳам дарахтларни сабабсиз кесмасликни, ўрмонларни ёқмасликни буюрганлари атроф-муҳит муҳофазасига эътиборнинг юксак кўринишидир.
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ алайҳиссаломдан ривоят қилган ҳадисда: “Агар бир мусулмон банда кўчат ўтқазса ёки экин экса, ундан қушми, инсонми ё ҳайвонми еса, бунинг учун унга садақа (қилганлик савоби) бўлади” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).
Дарахт экиш инсонга нафақат тириклигида, балки вафотидан сўнг ҳам манфаат етказиб туради, Қиёмат кунигача садақаи жория сифатида банда фойдасига хизмат қилади. Бошқа бир ривоятда: “Агар мусулмон банда бирон кўчат экадиган бўлса, ундан инсон, ҳайвон ёки қуш еса, бу ўша бандага қиёмат кунигача садақаи жория бўлади”, дейилган (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).
Бундан Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам умматларини кўчат ўтқазиш ва экин экишга тарғиб қилганлари маълум бўлади. Ҳатто Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Агар қиёмат қоим бўлиб қолсаю ва шу вақтда биронтангизнинг қўлида хурмо кўчати бўлса, уни экишга улгурса, экиб қўйсин”,– дедилар (Имом Бухорий ва Имом Аҳмад ривояти).
Бундан келиб чиқадики, ҳар биримиз ўзимиз яшаб турган шаҳару қишлоқларимизни, маҳаллаларимизни обод қилиб, жорий йилнинг 1 мартидан “Яшил йиллик” умуммиллий тадбири доирасида бошланажак кўкаламзорлаштириш ишларида фаол бўлиб, масжидларимиз атрофига, маҳалла-кўйларимизга, кўчаларимизга бир тупдан кўчат ўтқазсак, бутун мамлакатимиз обод бўлиб, боғу бўстонга айланади.
Бундай хайрли ишларимизнинг савоби садақаи жория сифатида то қиёматгача номаи аъмолимизга тўхтовсиз савоб бўлиб ёзилиб туради, иншо Аллоҳ.
Муҳтарам юртдошлар!
Аллоҳ таоло барчамизни покликка интилувчи, билганларига амал қилувчи, жисму имони, уй-жойи – Ватанини тоза тутувчи, боғу роғлар ўстирувчи ва Ер юзини обод қилувчилардан қилсин!
Бу ишларимиз қиёматгача садақаи жория бўлишини насиб айласин! Омин!
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Уламолар Кенгаши,
2022 йил 1 март
Мақолалар
