muslim.uz

muslim.uz

Рамазон ойида жуда катта тарихий воқеалар содир бўлган. Бу ўринда улардан айримларини санаб ўтамиз:

 

* * *

 Милодий 610 йили, ҳазрати Муҳаммадга (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) қирқ ёшларида Рамазоннинг Қадр кечасида Макка яқинидаги Ҳиро ғорида илк ваҳий – Қуръони каримнинг Алақ сурасидан дастлабки беш оят нозил бўлди.

 

* * *

Рамазони шарифда ҳазрати Муҳаммадга (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) мабъус (пайғамбарлик) мақоми берилди.

 

* * *

 

Ҳижратдан икки йил олдин (милодий 620 йили) Рамазон ойининг 10-куни Хадичаи Кубро онамиз (розияллоҳу анҳо) оламдан ўтди.

 

***

 

Ҳижрий 2 йили Расули акрам (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) лашкарларининг мушрикларга қарши олиб борган ва унда мусулмонлар ғалаба қозонган илк қонли кураши – Катта Бадр ғазоти бўлди.

 

* * *

 

Шу йили Рамазон рўзасини тутиш ва закот бериш фарз қилинди.

 

* * *

 

Ҳижратнинг 3 йили Рамазон ойининг 15-куни (милодий 625 йил 1 март) Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг севикли набиралари Имом Ҳусайн туғилди.

 

***

 

Йигирма йил давом этган мўминлар ва мушриклар тўқнашувига чек қўйган Макка фатҳи бўлди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳижратнинг 8-йили Рамазон ойининг йигирманчи куни ўн икки минг кишилик муаззам қўшин ила бутпарастлик марказига айланиб қолган Маккага кириб бордилар. Жума куни инсоният тарихида буюк воқеа содир бўлди – Каъбатуллоҳдан ширк, ботил рамзи бўлган бутлар бутунлай йўқотилди.

 

* * *

 

Ҳижратнинг тўққизинчи йили Рамазон ойида Соқиф қабиласи Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳузурларига келиб, Исломга кирганини эълон қилди.

 

* * *

 

Ҳижратнинг ўнинчи йили Рамазон ойида Яманга Ислом кенг кўламда кириб келди.

 

* * *

 

Саҳиҳ ҳадисларда келтирилишича, жаноб Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) то Рамазон ойи тугагунича кечалари ҳазрати Жаброил (алайҳиссалом) билан учрашиб, Куръони каримни тиловат қилиб берар, шу тарзда ўзларини имтиҳон қилдирар эдилар.

 

* * *

 

Раҳмат ва мағфират, буюк зафарлар ойи бўлган Рамазонда фожеали бир ҳодиса ҳам юз берган. Расулуллоҳнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) амакиваччалари ва куёвлари, хулафои рошидиннинг тўртинчиси Ҳазрати Али ибн Абу Толиб ҳижрий 40-йилнинг Рамазонида бомдод намозига кетаётганида Ибн Мулжам томонидан пичоқланиб, шаҳид этилган.

 

***

 

Ҳижрий 56 йил Рамазон ойининг 17-кунида (милодий 676 йил 12 июль) Оиша онамиз (розияллоҳу анҳо) оламдан ўтди.

 

* * *

 

Испания фатҳи. Ҳижратнинг тўқсон иккинчи йили Рамазон ойининг 28-куни (милодий 711 йили июль ойининг 19-куни) Тариқ ибн Зиёд раҳбарлигидаги шиддатли урушда кофирлар раҳбари бўлган Рузрик устидан ғалаба қозонилди. Сўнгра Куртуба, Ғурната ва Испаниянинг пойтахти бўлган Тулайтилия фатҳ этилди.

 

* * *

 

Ҳижрий 361 йил Рамазон ойининг 7-куни (милодий 971 йил 22 май) Ислом оламининг йирик ўқув марказларидан бири – Мисрдаги Ал-Азҳар университетига асос солинди.

 

***

 

Ҳижрий 256 йил Рамазон ойининг ўттизинчи куни (милодий 869 йил 31 август) буюк муҳаддис, “ал-Жоми ас-Саҳиҳ” ҳадислар тўплами тузувчиси Муҳаммад ибн Исмоил Бухорий дунёдан кўз юмди.

 

 

“Ҳидоят” журнали мақолалари асосида тайёрланди

П'ятниця, 10 июнь 2016 00:00

Рўза ва нафс тарбияси

Рамазон ойи мусулмонни фазилатли қадриятлар, улуғ хулқлар, гўзал ўрнаклар ила тарбиялайдиган ойдир. Шу ойдан бошлаб мусулмон нафсини тийишга, уни бошқаришга ўрганиши лозим. Ҳар қандай разил хулқдан, ёмон йўллардан узоқ бўлиши керак.

Шу билан мусулмон барча ҳолатда мулойимлик, бағрикенглик, кечиримлилик билан сифатланиб, қўполлик ва бузуқликдан тилида ҳам, ишида ҳам узоқ бўлади.

 

Рўзада жоҳиллик, тортишув, фисқ-фужур ва ёмонликдан узоқ бўлинади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтадилар: “Биронтангиз рўза тутса, ёмон гапларни гапирмасин, бақириб-чақирмасин. Агар биров уни сўкса ёки уришса, “мен рўзадорман”, десин” (Муттафақун алайҳ).

 

Рўзанинг мусулмонлар учун тарбия мактаби эканини Аллоҳ таоло ундан кўзланган энг олий мақсад тақвога эришиш эканини баён қилганидан ҳам билиб олсак бўлади. Аллоҳ таоло марҳамат қилади: “Эй, имон келтирганлар! Сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби сизларга ҳам рўза тутиш фарз қилинди, шояд (у сабабли) тақволи бўлсангиз” (Бақара, 183).

 

Тақвонинг энг асосий унсурларидан бири бу одамлар билан яхши муомалада бўлишдир. Одамлардан ўзини юқори олиш, уларга қўполлик қилиш, улар билан ёмон муомалада бўлиш тақвога хилофдир.

 

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу) айтади: “Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га “Фалончи аёл кечаси намоз ўқийди, кундузи рўза тутади. Лекин тили ёмон, қўшниларига азият беради, сурбет”, дейишди. У зот: “Унда яхшилик йўқ, у дўзахда”, дедилар. Яна у кишига: “Фалончи аёл фарз намозларни ўқийди, рамазон рўзасини тутади ва садақа қилади. Лекин унинг бошқа амали йўқ. Қўшниларига азият бермайди”, дейишди. У зот: “У жаннатда”, дедилар” (Имом Аҳмад ривояти).

 

Рўза бандада тақво сифатини намоён қилади, унинг сўзи, иши, юриш-туришида, дўсту душман, каттаю кичик билан муомаласида Қуръон хулқларини акс эттиради.

 

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтдилар: “Ким ёлғон гапиришни, унга амал қилишни тарк қилмаса, унинг ейиш ва ичишдан тийилишига Аллоҳ муҳтож эмас” (Имом Бухорий ривояти).

 

Ибодатлар, хусусан, рўза ибодати нафсларимизни гўзал амалларга, чиройли хулқларга ўргатади. Шунинг учун, Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) эзгуликни “гўзал хулқдир” деб таърифлаганлар. Яна у киши: “Қиёмат куни банданинг тарозисида гўзал хулқдан оғирроқ нарса йўқдир”, деганлар (Имом Термизий ривояти).

 

У зотдан “Одамларни жаннатга кўпроқ киритадиган нарса нима?” деб сўрашди. У киши: “Аллоҳга тақво қилиш ва чиройли хулқ”, дедилар (Имом Термизий ривояти).

 

Яна у зот: “Мўмин гўзал хулқ билан кундузи рўза тутган, кечаси ибодат билан қоим бўладиган кишининг даражасига етади”, деганлар. Шундай экан, бу ой нафсларимизда олижаноблик, чиройли хулқ ва хушмуомалалиликни пайдо қилсин.

 

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ушбу кўрсатмалари билан кишилар, жамият саодатга эришади, хотиржамлик топади. Дарҳақиқат, чиройли хулқ жамиятда хотиржамлик ва омонликнинг асосидир. Ёмон хулқ эса, барча кўнгилсизликлар ва бахтсизлик сабабидир.

 

Рамазон ана шундай гўзал хулқлар, саховат ва мурувват шаклланадиган, камол топадиган ойдир. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бу ойда бошқа ойлардагидан-да сахийроқ бўлиб кетар эдилар. Шу боис, бу ойда Аллоҳ таолога яқин қиладиган яхшиликлар ва тоатларимиз кўпайиб, юриш-туришимиз, сўзимиз ва ишларимиз эзгулик ила йўғрилсин.

 

Жамшид Шодиев тайёрлади.

 

 Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Рамазон ойики, унда одамларга ҳидоят ҳамда ҳидояту фурқондан иборат очиқ баёнотлар бўлиб, Қуръон туширилгандир. Сиздан ким ўша ойда ҳозир бўлса, бас, рўзасини тутсин” дедилар (Бақара, 185). 

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳ таоло Одам боласининг ҳамма амали ўзи учун, фақат рўза Мен учундур ва унинг мукофотини Мен –Ўзим берурман, деди. Рўза сақловчидир. Қачон қайси бирингиз рўзадор бўлса, фаҳшдан гапирмасин ва бақир-чақир қилмасин. Агар бирортаси у билан сўкишмоқчи ёки уришмоқчи бўлса, мен рўзадорман, десин. Муҳаммаднинг жони унинг измида бўлган Зотга қасамки, албатта, рўзадор оғзининг ҳиди Аллоҳнинг наздида мушкнинг ҳидидан хушбўйроқдир. Рўзадорга икки хурсандлик бордир. У иккисини ҳам яшагай. Қачон ифтор қилса, хурсанд бўлгай ва қачон Раббисига мулоқот бўлганда, рўзаси ила хурсанд бўлгай”, дедилар” (Бешовлари ривоят қилганлар).

 

Бошқа бир ривоятда:”Одам боласининг ҳамма амали (савоби) кўпайтириб берилур. Бир яхшиликка унинг ўн мислидан то етти юз баробаригача. Аллоҳ азза ва жалла: “Магар рўза мен учундир. Унинг мукофотини Мен берурман. У (Одам боласи) шаҳвати ва таомини Мен учун тарк қилур”, деди” дейилган.

 

Имон келтирган инсон комил мўмин бўлиш учун бутун умри асносида Аллоҳ таоло буюрган ва Унга маъқул бўладиган хайрли амалларни кўплаб бажариб, Аллоҳнинг ризолигини топишни ва бу билан намои аъмолларига ажру савобларни орттириб ёзилиши ҳаракатида бўлади. Аллоҳнинг Ўзи яратган бандаларига марҳамати жуда кенг эканлигини ва бир қилган солиҳ амалимизга баъзи ҳолларда ўн ёки етти юз баробаригача ёки ундан ҳам зиёд (Валлоҳи аълам) мукофот бериш ваъдаси борлигини ҳам юқорида келтирилган биргина ҳадиси шарифдан кўриб турибмиз. Ана шундай намои аъмолларимизга ажру савобларни  ёзилиши ҳаракатида бўладиган бу муборак улуғ ой ҳидоят, раҳмат ва мағфират ойидир. Бу улуғ ой ҳақида Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай хутба қилганлар.

 

Салмон Форсийдан (розияллоҳу анҳу) ривоят қилинади:

 

“Шаъбон ойининг охирги кунида Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бизга бир хутба ўқидилар.

 

Эй инсонлар! Улуғ ва баракотли ойнинг сояси устингизга тушди. Бу ойда минг ойдан-да хайрлироқ бир кеча бор. Аллоҳ таоло бу ойнинг кундузларида рўза тутишингизни фарз ва кечалари туриб, намоз ўқишингизни суннат қилган. Бу ойда ким заррача яхшилик қилса, бошқа ойларда бир фарз амал қилгандек савоб олади. Ва ким бу ойда бир фарз адо этса, бошқа ойларда етмиш фарз амал бажаргандек бўлади. Бу ой сабр ва қийинчиликларга чидаш ойидир. Сабрнинг эвази эса жаннатдир. Бу ой фақир ва йўқсилларга ёрдам ойидир. Бу ойда мўмин кишининг ризқи кўпайтирилади. Бу ойда бир кишининг бир рўзадорни ифтор қилдириши гуноҳларнинг кечирилишига ва жаҳаннам оловидан қутилишига васила бўлади. Бундан ташқари унга рўзадорнинг савобидан камайтирилмасдан унинг савобичалик савоб ёзилади, дедилар.

 

Саҳобалар:

 

 – Ё Расулуллоҳ! Ҳаммамиз ҳам рўзадорга ифтор беришга кучимиз етмайди-ку, дейишди.

 

Аллоҳнинг Расули:

 

Аллоҳ таоло бу савобни рўзадорга бир хурмо ёки сув қўшилган бир қултум сут билан ифтор эттирганга ҳам беради. Бу ойнинг боши раҳмат, ўртаси мағфират ва охири оловдан қутулишдир. Ким бу ойда хизматкор жорияларига кам иш буюрса, гуноҳлари кечирилади ва (жаҳаннам) оловидан қутулади. Бу ойда қўлингиздан келганча шу тўрт нарсани қилинглар. Бу тўрт нарсадан иккитаси билан Раббингизни хушнуд қиласиз. Иккитасига эса ўзингиз муҳтожсиз. Раббингизни хушнуд қиладиган икки нарса “Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ” деб шаҳодат келтиришингиз ва истиғфор айтишингиздир. Сизлар муҳтож бўлган икки нарса Аллоҳдан жаннатни сўрашингиз ва жаҳаннам оловидан паноҳ тилашингиздир. Ким бир рўзадорнинг чанқоғини қондирса, Аллоҳ таоло ўша одамга Менинг ҳовузимдан сув ичириб, жаннатга киргунича чанқатмайди”,дедилар (Мунзирий; Ибн Ҳузайма, Байҳақий, Ибн Ҳиббон, “Ат-Тарғиб”, 2-жилд, 218-бет).

 

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким Рамазон рўзасини иймон ила савоб умидида тутса, унинг ўтган гуноҳлари мағфират қилинур”, дедилар”. Демак, ихлос ва имон билан савоб умид қилиб, Рамазон рўзасини тутишимиз, ўтган гуноҳларимиз кечирилишига сабаб бўлади. Ҳар биримиз  бу раҳматга, баракотга тўла бўлган ҳидоят, раҳмат ва мағфират ойини ғанимат билайлик. Аллоҳ таоло ҳаммаларимизнинг қилаётган барча тоат- ибодатларимизни ўз даргоҳида қабул қилсин. Омийн.

 

 

 

Қорқалпоғистон Республикаси Хўжайли тумани 

“Муҳаммад Мурод эшон” жоме масжиди имом-хатиби 

Яқуб ЖУМАМУРАТОВ тайёрлади.

Середа, 08 июль 2015 00:00

Умр оқар дарё

Куни кеча Рамазон кириб келганидан шод эдик. Мана, бугун охириги даҳасидамиз! Вақт югурик, умр оқар сувдек ўтиб бормоқда. Ғанимат лаҳзалардан қандай фойдаландик, нималарга эришдик?

Эй, имон келтирганлар! Сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби сизларга ҳам рўза тутиш фарз қилинди, шояд (у сабабли) тақволи бўлсангиз (Бақара, 183). 

 Манбааларда қайд этилишича, рўза тутиш ибодати Одам (алайҳиссалом)дан бошлаб то Муҳаммад (алайҳиссалом) давригача ўтган барча пайғамбарлар ва уларнинг умматларига фарз қилинган.

 

Инсоният тарихида ўтган пайғамбарлар, авлиёлар, буюк мутафаккирлар, табаррук зотлар рўза тутиб улуғ мақомга эришганлар. Мусо (алайҳиссалом)нинг Аллоҳ билан юзлашишдан олдин рўза тутгани, Яҳё (алайҳиссалом) ҳаётининг катта қисмини рўзадор бўлиб ўтказгани, Исо (алайҳиссалом) пайғамбарлик келишидан аввал чўлда рўза тутгани ҳақида ривоятлар келган.

 

Ягона Илоҳга эътиқод қилувчи диндорлар ҳам, бутпарасту мушриклар ҳам рўза тутадилар. Аммо рўза тутишнинг шарт ва қоидалари давр, макон, инсоннинг қайси халқ ва қай бир динга мансублигига қараб фарқ қилиб келган. Ҳатто бир дин вакиллари ўртасида ҳам минтақавий жойлашуви, миллати ёки оқим-йўналишига қараб мазкур ибодатда фарқланиш бўлган.

 

Жоҳилият даврида рўза тутган Қурайш аҳли ҳақида Ойша (розияллоҳу анҳо) шундай дейди: “Ошуро куни Қурайш жоҳилиятда рўза тутадиган кун эди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳам жоҳилият даврида бу кунда рўза тутар эдилар. У зот Мадинага келганларида ҳам бу кун рўзасини тутдилар ва бошқаларга ҳам буюрдилар. Рамазон фарз қилинганида, у фарз бўлиб, Ошуро тарк қилинди. Уни хоҳлаган тутди, хоҳламаган тутмади” (Имом Аҳмад ва Абу Довуд ривояти).

 

Яҳудийлик дини вакиллари ҳам Ошуро куни рўза тутишган. Бу тўғрида Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) ривоят қилган ҳадисда шундай дейилади: “Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Мадинага келганларида яҳудийлар Ошуро куни рўза тутишар эди. Улар: “Бу кунда Мусо Фиръавн устидан ғолиб бўлган”, дейишди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) саҳобаларига: “Сизлар Мусога улардан кўра ҳақлироқсиз, сиз ҳам рўза тутинг!” дедилар” (Имом Бухорий ривояти). Аллоҳ таоло яҳудийларга фарз қилган рўза еттинчи ой ўнинчи кун рўзаси бўлиб, уни “Тисри” деб аташган. Бу гуноҳлар каффорати куни ҳисобланиб, уни “Каббур” деб ҳам аталарди. Кейин яҳудий уламолари яна тўрт кун – тўртинчи, бешинчи, еттинчи ва ўнинчи ойларнинг биринчи кунини рўза деб эълон қилганлар. Яҳудий динидаги нафл рўза тўғрида шундай ҳадис келган: “Аллоҳга энг севимли рўза Довуд (алайҳиссалом)нинг рўзаси... У бир кун рўза тутиб, бир кун оғзи очиқ юрарди” (Муттафақун алайҳ).

 

Насронийлар ҳам яҳудийларга эргашиб рўза тутишар эди. Бу ҳақда Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) ривоят қилган ҳадисда айтилади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Ошуро куни рўзасини тутиб, бошқаларга ҳам тутишни буюрганларида саҳобалар: “Ё Расулуллоҳ, бу кунни яҳудийлар ва насронийлар улуғлайди”, дейишди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Келаси йил бўлганда, иншааллоҳ, тўққизинчи куни ҳам тутамиз”, дедилар. Лекин келаси йилгача Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) вафот қилдилар” (Имом Муслим ривояти).

 

Тарихий манбаалардан маълум бўладики, илоҳий ҳукмга кўра, аввал-бошдан яҳудий ва насроний динларида рўзадорлар кун давомида  озиқ-овқат истеъмолидан буткул тийилиши талаб этилган. Бироқ вақт ўтиб, одамлар мазкур ибодатга ўзгартиришлар киритишган. Жумладан, яҳудийлик динида рўзадорларнинг чўмилиши, хушбўй мойлардан фойдаланиши, пойабзал кийиши, меҳнатнинг айрим турларидан воз кечиши каби талаблар жорий этилган. Насронийликда эса рўза деганда маълум турдаги егуликлардан тийилиш тушуниладиган бўлди.

 

“Православ ва бошқа черковларда жорий қилинган Буюк парҳез (Великий пост)нинг илоҳий рўза хабарини тарқатган Исо Масиҳ ва унинг ҳаворийларига даҳли йўқ, – дейди православ руҳонийси, россиялик жамоат арбоби Андрей Кураев “Эхо Москвы” радосига берилган интервьюда. – Гап шундаки, рўзанинг ушбу кўриниши христиан дини тарихининг 4-5 асрларидан шаклланган. Илк  насронийлар тутган рўза ҳозирги мусулмонларнинг ибодати билан бир хил бўлган. Яъни, кун давомида – саҳардан то қуёш ботгунгача овқат, суюқлик истеъмол қилиш буткул ман этилган. “Ёвғон овқат” (насронийлар рўза кунлари истеъмол қиладиган ҳайвон гўшти, ёғи ва сут маҳсулотларидан холи егулик) деган тушунча насронийлик дини тарқалган пайтда умуман бўлмаган. Рўзами, демак, ҳар қандай егулик таъқиқланган”.

 

Турли динларда рўза нафақат давомийлиги, шартлари, балки кимга ёхуд нимага атаб тутилишига қараб ҳам фарқланади. Маълум саналар, ҳодисалар, турмушда рўй берадиган ҳолатлар рўза тутишга асос қилиб олиниши мумкин. Баъзи динларда бу борада аниқ тартиб-қоидалар белгиланмаган – рўзадорнинг виждони, имконияти, ҳохишига ҳавола этилади.

 

Уч монотеистик дин – яҳудийлик, насронийлик ва Ислом вакиллари, яъни Китоб аҳли учун рўзанинг асосий моҳияти фақат маълум муддатга моддий эҳтиёжларни чеклаш эмас, балки ибодатни янада юқори даражага кўтаришдан иборатдир. Рўза азалдан истиғфор, пушаймонлик, итоат, илтижонинг бир кўриниши бўлиб, шу йўл билан Яратганнинг мағфиратига эришилган. Илоҳга яқинлашиш, У билан мулоқотга тайёргарлик мақсадида ҳам рўза тутилган. Тўлақонли рўза тутишда руҳий тарбия, қалбни ғуборлардан халос этиш, фикр-хаёлни поклаш,  хайрли амаллар билан Аллоҳ розилигига эришишга катта аҳамият берилган, бунга Аллоҳ таолога ибодат,  унинг буйруғига  итоат сифатида қаралган.

 

Ислом шариатида рўза муайян шартлар билан, аниқ белгиланган кунларда тутилиши жорий этилган. Замон ва макони, миллати, шахсиятидан қатъи назар, жами мусулмонлар фарз рўзани бир пайтда, бир тартибда тутадилар. Шундагина ибодатдан кўзланган олий мақсадга етилади, шундагина рўзанинг асосий ҳикматларидан бири – Ислом жамиятида тақводорлик малакасини оширишга эришилади. Аллоҳнинг динига имон келтирган мусулмонлар У яратган борлиқда фақат Ўзининг кўрсатмаларига амал қилиб яшамоқ лозимлигини биладилар. Зеро, Аллоҳ бандаларига икки дунё саодатини раво кўргувчи Зот. Унинг ҳар бир ҳукми инсон манфаатига қаратилгандир. Демак, Ер юзининг қай чеккасида яшамасин, хоҳ мусулмон бўлсин, хоҳ ғайридин, инсон рўзанинг энг тўғри, энг ҳаққоний кўринишини фақат Ислом дини кўрсатмаларида топиши мумкин. 

Юлдуз ҲОШИМОВА

 

 

Мақолалар

Top