Бошловчи — Саидолим Турдибоев: — Ассалому алайкум, азиз дўстлар! Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистон Мусулмонлари идораси ҳамда “UzReportTV” телеканали билан ҳамкорликда тайёрланиб, жонли эфирга узатилаётган “Муборак ой суҳбатлари” кўрсатувининг навбатдаги сони эътиборингиз марказида.

Эслатиб ўтамиз, кўрсатувимиз бош ҳомийси — “Ipak yo’li banki”. Ҳомийларимиз “Biolife” ҳамда “Plasterm” савдо белгилари.

Бугун Рамазон ойининг мағфират даҳасида турибмиз. Тутаётган рўзамизни Аллоҳ таоло ўз даргоҳида хусни қабул айласин.

Бугун студиямиз меҳмони Тошкент вилояти бош имом-хатиби Жасур домла Раупов бўлади. Ассалому алайкум! Кўрсатувимизга хуш келибсиз!

Ҳаммага маълумки, Ислом динининг асосини Қуръони карим ташкил этади. Ушбу муқаддас китоб мазмун-моҳиятини биргина кўрсатув билан очиб бериб бўлмайди. Қуръони карим тўғрисида чет давлатларда кўплаб фильмлар, узундан узун кўрсатувлар тайёрланган. Демоқчимизки, Қуръони каримни қанча ўқисак, у ҳақда маърузалар қилсак шунча камдир.

Келинг, бугунги кўрсатувимизда Қуръони карим ва унинг ушбу муқаддас ойда нозил бўлгани, мўмин-мусулмонларни нажотга бошловчи илоҳий калом эканига эътиборимизни қаратсак.

• Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракатуҳу. Ойларнинг султони бўлган Рамазони шарифнинг биринчи ўн кунлиги тугади. Халқимизда гап: “Вақт — қилич, сен кесмасанг, у сени кесади”. Шу маънода Рамазон ҳам ўз фазли ва хайру барокати билан ўтиб бормоқда. Албатта, Рамазон — Қуръон ойи. Аллоҳ таоло шу ойда Қуръонни нозил қилган.  Қуръони карим ҳақиқатан ҳам мўъжиза. Инсонни ҳар томонлама ожиз қолдиради. Қуръон ҳақида бир неча йил кўрсатув қилса ҳам охирига етиб бўлмайди. Унинг ҳар бир сураси ва оятида олам-жаҳон маъно-мазмун мужассам.

Эътибор беринг, Қуръони карим нозил бўлганига неча асрлар бўлди. Ҳали бирорта нуқтаси ҳам ўзгаргани йўқ. Чунки у Аллоҳнинг каломи. Бандаси ёзган эмас.

Аллоҳ таоло қуръони каримда “Албатта, бу зикрни, Қуръонни Биз нозил қилдик ва уни ҳимоясини ҳам қиёматгача ўзимиз қиламиз”, дейди. Шунинг учун ҳам қуръони карим ҳозиргача сақланмоқда, токи қиёматгача асл ҳолида туради.

Не бир замонлар ўтмади. Қуръони карим ўтларда ёқилди, сувларда оқизилди. Уларни хатм қилган қориларнинг бошига ташвиш  тушди. Лекин Қуръонга зиён етмади. У ҳозирда миллионлаб нусхада қайта ва қайта нашр қилинмоқда. Чунки бу китоб — мўъжиза. Аллоҳнинг уни Ўз ҳимоясига олган.

Чиндан ҳам Қуръон инсонни ожиз қолдиради. Уни хамт қилган одам роҳатланади. Мусулмонми, мусулмонмасми барибир таъсирланади. Мисол учун ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу мусулмон бўлмаган пайтларида сингиллари ва куёвларидан қасд ва ўч олишлик мақсадида уйига бостириб кириб келади. Улар Қуръони каримни тиловат қилиб турган бўлади. Уларнинг овозини эшитиб таъсирланиб кетади, кўнглига бир илиқлик, нур иниб киргандай бўлади. Аллоҳ таоло унинг қалбига ҳидоят солиб қўйган бўлади. Менга қайта ўқиб беринглар дейди шунда. Синглиси ва куёви бу мусулмонларга ўқиладиган китоб деганларида, мен ҳам мусулмон бўламан дейди ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу. Шу билан ҳазрати Умар мусулмон бўлади ва Ислом тарихида ўзининг мустаҳкам ўрнига эга бўлиб, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг розилигига эришади.

Қуръони карим уни тиловат қилган инсонни бой қилади. Албатта, мол-мулк бериб эмас. Унинг қалбини бойитади. Ҳаловат беради.

Қуръони карим шифо. Мусулмон бўлмаганларни ҳам Қуръони карим билан даволамоқдалар.

Мушриклар даврида шоир ва адиблар ўзлари ёзган энг яхши шеърларини Каъбага осиб қўйишаркан. Улар жудаям фасоҳат билан ёзилган шеърлар экан. Одамлар Каъбага келиб шу шеърларни ўқирканлар. Шунда Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламга ваҳий кела бошлайди. “Кавсар” сураси нозил бўлганида уни ҳам Каъбага осиб қўядилар. Шунда барча шоирларнинг шеърлари ушбу суранинг олдида ожиз қолади. Энг кучли воиз ва шоирлар келиб ўқиб кўриб, буни инсон ёзмаганлигига ишонч ҳосил қиладилар. Сура уларни ожиз қолдиради.

20 асрга келиб Қуръоннинг мўъжизалари ўрганила бошланди. Биргина “Наҳл” сурасини олайлик. Бу сура асалари тўғрисидадир. Суранинг 68-69 оятларида Аллоҳ таоло ваҳий қиладики, асалларига уйингдан чиққинда, дов-дарахтлар, тоғу тошлардан инсон учун асал йиққин, дейди. Ўтган асрга келиб олимлар томонидан асалари ўрганилганда фақатгина ўрғочи асалари асал йиғишлик, бола боқишлик билан шуғулланраркан. Эркаги ҳеч иш қилмаскан. Фақат уруғлантиришга ҳисса қўшаркан, холос. Араб марфологиясида “музаккар” ва “муаннас” деган сўз бор. Бу эркак ва аёл деган маънони англатади. Аллоҳ асалариларга нисбатан фақат “муаннас” хитобини қилади. Яъни аёл ариларга урғу беради. Олимлар асаларилар устида тадқиқотлар олиб боришганида ҳақиқатан ҳам ҳамма ишни аёл ари қиларкан. Эркаклари эса уйда ҳеч иш қилмасдан ўтиришини тасдиқлаганлар. Аслида бу ҳақиқиат 14 аср муқаддам Қуръони каримда баён қилинган. Ана сизга мўъжиза!

Қуръони каримнинг мўъжизалиги яна шундаки, унда еру осмон жисмларининг барчаси ва уларнинг жойлашиши, ўз ўрнида умуман жилмаслиги баён қилинган. Шу маънода Қуръон карим ҳозирги жамиятимиздаги барча фанларни ўзида мужассам этган.

Қуръони каримда “Чумоли” сураси бор. Ғарб олимлари Қуръони каримдаги хатоларни излаб бошлайди. Оятда чумолиларга қарата шундай дейилади: “Ташқарига чиққанларингда эҳтиёт бўлинглар, Сулаймонниг лашкарлари сизларни эзғилаб, синдириб, босиб қўймасин, дейди. Бу ерда синдириб қўйишлик ибораси ишлатиляпти. Аслида эзғилаб қўйишлик, мижғалаб қўйишлик ишлатилишлик керак эди, деган гумон билан олимлар чумолини текшириа бошлайди. Ва уларнинг қобиғида кристал моддаси борлигини аниқлайди. Ва бу Аллоҳ таоло томонидан ушбу ибора тўғри ва ўз ўрнида ишлатилганини тасдиқлайди. Синдириш каломи тўғри ишлатилганини билдилар. Мана сизга мўъжиза! Кристал синади, эзилмайди.

Бошловчи: Шукрки бугуни кунда барчамизнинг уйимизда Қуръони карим сақланади. Уни сақлаш одоблари, ўқиб туришликнинг савоблари, барокатлари ҳақида ҳам гапиириб ўтсангиз.

Домла: Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам беш нарса беш ўринда ғарибдир, дедилар. Уларнинг биттаси қуръони карим. Қуръони карим точкада осиғлик турсаю уни ҳеч ким ўқимаса у ғарибдир. Агар бир маҳаллада Қуръонни биладиган бир олим бўлсаю унинг илмидан ҳеч ким истифода қилмаса у ҳам ғарибдир. Бир байтуллоҳ, масжид бўлсаю жамоат чиқмаса у ҳам ғарибдир. Шунингдек, яна бир жуфт аёл бор, солиҳа, иффатли, диёнатли аёл бор, эри эса бунга нисбатан зулмкор, бу ғарибдир. Кейингиси бир эркак бор, унинг аёли  иффатсиз, диёнатсиз у ҳам ғарибдир.

Пайғамбаримиз соллаллоҳ алайҳи васаллам мана шу бешта нарсанинг ким ғариб бўлиб қолишига сабабчи бўлса унга Аллоҳнинг лаънати бўлсин, дедилар.

Шунинг учун Қуръони каримни ўқишимиз керак. Уломалар тўрт нарсага тикилиб қараб туришлик ибодат дейишган. Қуръони каримга, Каъбага, устозларга ва ота-онасига тикилиб қараб туришликдир.

Қуръони каримни ўрганишимиз лозим. Бугунги кунда имкониятлар катта. Пайғамбар алайҳиссалом Қуръони каримни ўқиётганда ҳар бир ҳарфига ўнтадан ажр берилади, дейди. 6666 оят бўлса уларга 10 тадан ҳисоб қилинганда 150 миллион ажр бераркан. Қуръон қалбга нур, сакинат беради.

Осмонда юлдузлар қандай ёниб туради. Ер юзининг қаерида Қуръони каримдан тиловат қилинса, шу ердан нур чиқиб тураркан. Бу ерга барака, файз кираркан. Қуръони эшитиб, тадаббур қилишнинг ўзи бир ибодатдир.

Аллоҳ таоло, Эй инсонлар, сизлардан аввал ҳам инсонларни яратган Раббингизга ибодат қилингиз. Шоядки, тақвордар бўлсангиз, дейди. Муфассирлар бу оят учта тоифа одамларга нисбатан айтилган, дейди. Мўмин-мусулмонларга, кофирларга, мунофиқларгадир.

“Ерни сизларга тўшак қилиб қўйдик, дейди Аллоҳ таоло Қуръони каримда. Осмонни қобиқ, устунсиз бино қилиб бердик. Ёмғир ёғдириб қўйдик. Аллоҳ шунча ризқ берди, шундаям Аллоҳни тан олмайсизларми?” Бу оятнинг келтирилишига шу пайтда инсонлар Қуръонни тан олмаган бўлди. Уларга нисбатан айтилгандир. Қуръонга ўхшайдиган бирор китобни келтиролмайсизлар.

Қуръоннинг мўжизалик томони шундаки, ёдлайман деган одам ёдлаб олади. Чунки у зеҳн беради. Лекин бошқа китобни ёд олиш қийин.

Шифобахшлиги эса Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам даврларига бир жамоани чаён чақади. Шунда саҳобаи кромлардан бири ҳалиги одамга “Фотиҳа” сурасини ўқиб дам солганларида шифо топади. Ҳазрати Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу айтадиларки, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Қуръондаги энг улуғ оят, деб “Фотиҳа” ва “Бақара” сурасини айтганлар. Киши бу сураларни ўқиб Аллоҳдан нимани сўраса, шубҳасиз, унга етади.

Шунингдек, ҳадиси шарифда Аллоҳнинг тўқсон тўққизта исмини айтиб дуо дуо қилиб нажот сўралса, албатта, ниятига етишлиги баён қилинган.

Қуръони карим  йил давомида нозил бўлган. Мадинада нозил бўлган оятлар ибодат, таълиф, ҳукм масалаларига бағишланади. Маккада нозил бўлган оятларда эса Аллоҳнинг бирлиги баён қилинади.

Домла сизга мазмунли суҳбатингиз катта раҳмат. Энди кўрсатувимизнинг иккинчи қисми, савол-жавобларга ўтсак. Зеро, илм савол-жавоб асосида ўрганилади.

 — Ассалому алайкум. Яқинда бир домла саволларга жавоб бераётиб жаннатда ҳамма бир хил ёшда бўлади, дедилар. Менда савол пайдо бўлди. Биз Аллоҳ буюрган барча амалларни қилиб, жаннатга Аллоҳнинг розилиги билан тушсак, шунда мен фарзандимнинг овозини эшита оламанми? У билан соғлом ҳолатда гаплаша оламанми?

— Албатта, жаннатда ҳамма соғлом ҳолатда бўлади. Ҳадисда айтиладики, жаннатга ҳамма ўн саккиз ёшда бўлиб кирадилар. Овозни ҳам эшитадилар, инша Аллоҳ. Аллоҳнниг фазли кенг. Улар бу дунёда қаттиқ синовда бўлганлиги туфайли охиратда мукофотини оладилар.

— Кар-сақовлар бу дунёда сабр қилиб, ибодатда мустаҳкм бўлса, энг улуғ мукофот Аллоҳнинг жамолини кўриш насиб этармикин?

— Албатта, энг олий мукофот Аллоҳнинг жамолини кўриш. Алишер Навоий бобомиз айтади, Сенинг жамолинг олдида менга жаннатинг керак эмас, дейди шеърларида. Аллоҳ таолонинг жамоли жжантдан ҳам юқори. Жамолини кўрган одамга жаннат нақд бўлади. биз ҳам бу дунёда синовларга учраганларга Аллоҳ жамолини кўришлик насиб қилишини сўраймиз.

 — Закариё алайҳиссалом тўғрисида маълумот берсангиз.

— Бу кишини баъзи ривоятдарда бепушт ўтган дейдилар. Аллоҳга кўп йиғлаб дуолар қилган. Парвардигор менгаям бир зурриёт ато қилгин, деганларида ёшлари улуғ ёшга етганларида Яҳё алайҳиссаломни унга ҳадя қилган эканлар.

— Ҳозир овозли жойнамозлар чиққан. Улардан фойдаланса бўладими?

— Бу жойнамозлардан фойдаланса бўлади. Фақат ўрганиб олгунга қадар фойдаланса бўлади.

— Намоз ўқиётганимда ҳаёлим кўп бўлиняпти. Буни олдини олиш учун қандай оятларни ўқиб юриш мумкин?

— Бу нафс билан боғлиқ. Кимки кўз ҳаёсини тийса, унга ибодат ҳаловати бўлади. Кўзни тийиш керак.

— Мен қўй сўяман. Суяётган пайти оғизда дам солинса рўза очилмайдими?

— Аммо пушлаш макруҳ. Чой ичганда, овқат еяётганда пувланмайди, микроб тушади.

— Ёшим 87 да. Бир йилдан ортиқ вақт бери оёғим синиб бир ердаман. Лекин рўза тутаяпман. Намозни таяммум қиляпман. Бу қабул бўлармикин?

— Бу киши узр сабаб бўлгани учун таяммумини Аллоҳ қабул қилади.

— Исмим Гулсанам. Исмимни кўпчилик ўзгартиришни айтишади. Бу қанчалик тўғри?

— Гулсанам – санамларнинг гули. Ўзгартирса бўлади. Исм ўзгарганини эълон қилса бўлди. Аслида ота-она фарзандига чиройли исм қўйиши керак. Исм соҳибига қайсидир маънода таъсир қилади. Саҳобалар ҳам исмларини ўзгартирганлар.

— Мен мева-чева сотаман. Бировга насияга берган пулим қолиб кетди. Шу пулни закот ўрнида кечиб юборсам бўладими?

— Йўқ. Закот қўл билан берилади.

— Дуо тақдирни ўзгартиради, дейишади. Шу ростми?

— Инсоннинг тақдири азалида белгилаб қўйилган нарсани сиёҳ қуриганидан кейин ўзгартириб бллмайди. Лекин ҳадисларда ота-онанинг дуолари ҳам инсоннинг тақдирини ўзгартиради, дейилади. Тақдирни ўзгартириш фақат Аллоҳ таолонинг изнида.

— Бизнес қиламан. Битта телефон олиб, уни устига пул қўйиб бошқа одамга уч-тўрт ойга пулни бўлиб бериш эвазига сотаман. Бу тўғрими?

— Бу ҳалол. Таҳсид савдоси, дейилади.

— Истиғфор нима, шу саволга жавоб бериб ўтсангиз?

— Кечиримлик сўрашлик Аллоҳдан. Бир куни Пайғамбар алайҳиссаломнинг олдига бир бола келиб мени дуо қилинг, камбағалман бойиб кетай деганида Аллоҳ таолога кўпроқ истиғфор, айт дедилар.

— Закотни фақат мусулмонларга бериш керакми? Бошқа дин вакилларига, қийналганларга бериб бўлмайдими?

— Қуръони каримда Исломга қалби мойил бўлганларга закот берса бўлади, дейилган.

— Ҳовли олаётган эдик. Бир қўшним чилёсин қилинг, деди. Бу қанчалик тўғри?

— Бу ҳам бир ирим. Хурофот бу. Янги ҳовли олган чилёсин қилиш деган нарса шариятимизда йўқ.

Ассалому алайкум, ҳурматли ватандошлар!

Қадрли уруш ва меҳнат фахрийлари!

Аввало, мана шу улуғ айём кунларида, муҳташам Ғалаба боғида туриб, сиз, азизларни, бугунги тантанали маросимни жойлардаги студияларда, ҳарбий округларда, оила даврасида телевидение орқали томоша қилаётган барча фахрийларимизни кўпмиллатли бутун халқимизни Хотира ва қадрлаш куни ҳамда буюк Ғалабанинг 76 йиллиги билан чин қалбимдан табриклайман.

Барчангизга ўзимнинг юксак ҳурмат-эҳтиромим ва эзгу тилакларимни билдираман.

Муҳтарам уруш ва меҳнат фронти фахрийлари!

Бугунги шонли санани биз доимо чексиз қувонч ва чексиз изтироб билан нишонлаймиз. Ватан озодлиги учун, ҳозирги тинч-омон кунлар учун жанг майдонларида ҳалок бўлган ота-боболаримизни, фронт ортида фидокорона меҳнат қилган юртдошларимизнинг муқаддас хотирасини ёд этиб, ҳурмат бажо келтирамиз.

Сиз, мўътабар фахрийларимизнинг беқиёс қаҳрамонлигингиз инсоният тарихига абадий ўчмайдиган, буюк саҳифа бўлиб ёзилганини чуқур миннатдорлик билан эътироф этамиз.

Улуғ ва табаррук ёшларга етиб, бугун орамизда соғ-саломат, дуогўй бўлиб юрган уруш ва меҳнат фронтининг барча жангчиларига яна бир бор юксак меҳр ва ҳурматимизни изҳор этиб, уларнинг барчасига чин юракдан ташаккур айтамиз.

Ҳаётнинг оғир ва аччиқ синовларини мардона енгиб ўтган Сиз, азизларнинг Ўзбекистонимизни ҳар томонлама ривожлантириш, ёшларни Ватанга муҳаббат ва садоқат руҳида, мустаҳкам иродали инсонлар этиб тарбиялашга қўшаётган муносиб ҳиссангизни барчамиз юксак баҳолаймиз.

Сизларнинг мардлик ва матонатингиз коронавирус пандемияси давом этаётган ҳозирги мураккаб даврда ҳам ана шу хатарли касалликка қарши курашда бизга куч ва мадад бермоқда.

Биз – бугунги миннатдор авлодлар сизлар каби жасур оталаримиз билан умрбод фахрланамиз.

Мана шу ҳаяжонли дақиқаларда сизларнинг жанг майдонларида буюк қаҳрамонлик кўрсатганингиз, урушдан кейин мамлакатни тиклаш ва ривожлантириш йўлида қилган фидокорона хизматларингиз учун барчамиз бош эгиб таъзим қиламиз.

Орадан яна қанча йиллар, асрлар ўтмасин, сизларнинг фашизмга қарши кўрсатган матонатингизни халқимиз ҳамиша қалбида, хотирасида сақлайди, бу жасорат ёшларимиз учун абадий ибрат намунаси бўлиб қолади.

Ҳурматли юртдошлар!

Иккинчи жаҳон уруши миллионлаб бегуноҳ инсонларнинг ўлимига сабаб бўлган, мислсиз йўқотиш ва талафотларга олиб келган энг даҳшатли қирғин бўлганини ҳаммамиз яхши биламиз. Олти йил давом этган бу қонли урушда ўша пайтда дунёдаги мавжуд 73 та давлатдан 62 таси, Ер юзи аҳолисининг 80 фоизи иштирок этгани ҳам бу ҳақиқатни тасдиқлайди.

Европа, Осиё ва Африка қитъаларидаги 40 та давлатни бевосита қамраб олган уруш ҳаракатларига 110 миллион киши сафарбар этилгани ва бу қирғинда жами 70 миллион киши ҳалок бўлгани ҳар қандай одамни ларзага солади. Энг кўп қурбонлар собиқ Иттифоқ республикалари ҳиссасига тўғри келиб, қарийб 27 миллион кишини ташкил этганини бугун ҳам улкан қайғу ва изтироб билан эслаймиз.

Ўзбекистон халқи бутун тараққийпарвар инсоният қаторида урушнинг биринчи кунларидан бошлаб фашизмга қарши жангга кирди. Ёвуз душманни тор-мор этиш учун бор куч ва имкониятларини сафарбар этди.

Шу борада баъзи бир энг муҳим, илгари бизга номаълум бўлган факт ва рақамларни яна бир бор эслаб ўтиш ўринли, деб ҳисоблайман.

Маълумки, 1941 йилда республикамиз аҳолиси 6 миллион 800 мингдан зиёд кишини ташкил этарди. Уруш бошланиши билан қарийб 2 миллион юртдошимиз фронтга отланди. Ҳар бири том маънода қаҳрамон бўлган бу азиз инсонларнинг 500 мингдан зиёди шафқатсиз жангларда ҳалок бўлди.

Бизбу рақамларни ҳар йили 9 май – Ғалаба байрамида қайта-қайта эсга оламиз. Булар шунчаки оддий рақамлар эмас. Уларнинг замирида муштипар оналаримиз, момоларимиз, мард ва жасур оталаримиз, бутун халқимиз қалбидаги чексиз қайғу ва ҳасрат мужассам.

Бу дарду аламларни ҳеч қандай рақам, ҳеч қандай сўз билан ифодалаб бўлмайди, десак, янглишмаган бўламиз. Нега деганда, 500 мингдан зиёд қурбон – бу 500 мингдан ортиқ фожиа дегани. Бу умр йўлдошидан айрилган минг-минглаб аёллар, ота-онасидан жудо бўлган миллионлаб етим болалар дегани. Бу – орадан шунча йиллар ўтса ҳамки, халқимиз юрагидаги битмаган, ҳеч қачон битмайдиган мудҳиш яра, туганмас нола ва армон демакдир.

Ўзбекистон халқи ана шундай оғир талафотлар кўриб, буюк Ғалабага беқиёс ҳисса қўшди. Бу ҳақиқатни
200 мингдан зиёд аскар ва офицерларимиз жанговар орден ва медаллар билан мукофотлангани ҳам яққол исботлайди. Ватандошларимизнинг 301 нафари Совет Иттифоқи Қаҳрамони деган юксак унвонга, 70 нафардан ортиғи учала даражадаги “Слава” орденига сазовор бўлганини алоҳида таъкидлаш лозим.

Инсоният тақдири ва келажаги ҳал бўлаётган ўша суронли йилларда Ўзбекистон фронтнинг мустаҳкам таъминот базаси бўлиб хизмат қилди.

“Ҳамма нарса – фронт учун, ҳамма нарса – Ғалаба учун!” деган ғоя эл-юртимизнинг ҳаётий эътиқодига айланди. Халқимиз туну кун тинимсиз меҳнат қилиб, улкан миқдордаги озиқ-овқат, кийим-кечак, қурол-аслаҳа, дори-дармон захираларини жанг майдонларига узлуксиз етказиб берди. Бомба ва снарядлар тинимсиз портлаб турган ҳудудлардан 170 га яқин завод ва фабрикалар Ўзбекистонга эвакуация қилинди ва қисқа муддатда қайта ишга туширилди.

Урушдан жабр кўрган 1 миллион 500 мингдан ортиқ кексалар, аёллар ва болалар республикамизга кўчириб келтирилди. Уларнинг 200 мингдан зиёди ота-онасидан айрилган етим болалар эди.

Эл-юртимиз мудҳиш уруш йилларида ўзининг юксак гуманистик фазилатларини намоён этди. Ўзбекистонга олиб келинган турли миллатга мансуб минг-минглаб  инсонларга бошпана берди, меҳр-шафқат, одамийлик кўрсатиб, энг сўнгги нонини ҳам улар билан баҳам кўрди. “Тошкент – нон шаҳри”, “Ўзбекистон – меҳр мамлакати” эканини амалда яна бир бор исботлади.

Халқимизнинг бундай улкан жасорати, олижаноблиги бутун дунёда ҳурмат-эҳтиромга сазовор бўлди. Ва бу билан биз ҳар қанча фахрлансак, ғурурлансак арзийди.

Муҳтарам ватандошлар!

Сизларга маълумки, кейинги йилларда халқимизнинг буюк Ғалабага қўшган улкан ҳиссасини ҳар томонлама ўрганиш ва тарғиб этиш бўйича юртимизда катта ишлар амалга оширилмоқда. Бу борада илгари ёпиқ бўлган архив ҳужжатлари очилгани, собиқ Иттифоқ республикалари ва чет элдаги архив ташкилотлари, музей ва фондлар, олим ва мутахассислар, кенг жамоатчилик билан ҳамкорлик кучайгани муҳим аҳамиятга эга бўлмоқда.

Ҳозирги кунда мамлакатимизнинг Иккинчи жаҳон уруши давридаги тарихи янги маълумот ва далиллар, ноёб ҳужжатлар билан бойиб бормоқда. Мавзуга оид янги-янги илмий тадқиқотлар, бадиий асарлар, кинофильм ва альбомлар, кўплаб картина ва ҳайкаллар яратилмоқда.

Таълим масканлари ва маҳалла идораларида ушбу йўналишда ташкил этилган стенд ва кўргазмаларда жангчи ота-боболаримизнинг ўлмас сиймолари, улар ҳақидаги муҳим тарихий маълумотлар акс эттирилмоқда. Биз бу ишларни янада кенг кўламда, фаол давом эттиришимиз зарур.

Бугун уруш йилларида беш азамат ўғлидан жудо бўлган Зулфия Зокирова ва унинг оиласига ўрнатилган ёдгорлик пойига гулчамбар қўйиб, ҳурмат бажо келтирдик. Бу матонатли инсон тимсолида барча Ўзбекистон оналарига юксак ҳурмат-эҳтиромимизни изҳор этдик.

Ишончим комилки, ана шундай фидойи оналаримиз – севган ёри ва фарзандларига, оиласи ва юртига содиқ аёлларимизнинг жасорати ёш ўғил-қизларимиз учун Ватанга муҳаббат, вафо ва садоқат, сабр-матонат тимсоли бўлиб хизмат қилади. Шунинг учун ушбу мажмуадаги ҳар бир ёдгорликнинг маъно-мазмуни ва фалсафасини, халқимиз, айниқса, ёш авлод қалби ва онгига сингдиришга алоҳида эътибор қаратишимиз лозим. Ғалаба боғи фаолиятини ташкил этиш ҳақида ўтган йили қабул қилинган Президент қарорига мувофиқ, бу борада эътиборга лойиқ ишлар амалга оширилмоқда.

Албатта, уларнинг барчаси ҳақида сўзлаш учун кўп вақт керак. Мен фақат энг муҳим ишлар ҳақида қисқача тўхталиб ўтмоқчиман.

Аввало, Ғалаба боғи ёдгорлик мажмуасини ҳарбий тарихимиз, уруш ва меҳнат фронти қатнашчилари жасоратини ўрганиш бўйича илмий марказга айлантириш ҳаракати бошланди. Шу мақсадда ташкил этилган ишчи гуруҳ томонидан мажмуанинг электрон платформаси, онлайн дастурлар яратилди ва уларнинг фаолияти йўлга қўйилди. Мажмуанинг веб-сайти такомиллаштирилди. Иккинчи жаҳон урушида иштирок этган 2 миллионга яқин ватандошларимизнинг тўлиқ рўйхатини шакллантириш ва шу асосда “Ватан фидойилари” хотира китобини тайёрлаш ишлари олиб борилмоқда.

Ўтган қисқа даврда, карантин шароитига қарамасдан, Ғалаба боғига 350 мингга яқин юртдошларимиз ва чет эллик меҳмонлар ташриф буюрди. Уларнинг орасида ўқувчи ва талаба ёшлар, муҳтарам нуронийлар, ҳарбий хизматчилар, Ҳамдўстлик давлатлари ва бошқа чет эл фуқаролари, юқори мартабали хорижий делегациялар аъзолари борлиги айниқса эътиборга сазовор.

Бу ерга ташриф буюрган одамларнинг Ўзбекистонда Иккинчи жаҳон уруши қатнашчилари хотирасига кўрсатилаётган улкан ҳурмат-эътибор ҳақида билдирган самимий фикрлари, юксак баҳолари, ўйлайманки, ҳеч кимни бефарқ қолдирмайди.

Ғалаба боғи қисқа муддатда табаррук зиёратгоҳга, турли учрашувлар, маънавий-маърифий, ҳарбий-ватанпарварлик руҳидаги тадбирлар мунтазам ўтказиладиган қутлуғ масканга айланиб қолгани барчамизни қувонтиради. Айниқса, 300 мингдан зиёд ёшлар иштирок этган “Шон-шараф” ҳарбий фестивали, ёш ижодкорларнинг уруш мавзусидаги кўргазмалари, кўрик-танловлар кўпчиликда катта таассурот қолдирди.

Бугунги кунда мажмуа таркибида фаолият кўрсатаётган “Шон-шараф” давлат музейида 12,5 мингга яқин экспонат тўпланган бўлиб, уларнинг сони тобора ортиб бормоқда.

Бу ҳақда гапирганда, ўтган йили нашр этилган “Ўзбекистон халқининг фашизм устидан қозонилган ғалабага қўшган ҳиссаси” китоб-альбомини тилга олиш ўринлидир. Бу йилги байрам арафасида унинг узвий давоми бўлган “Ўзбекистон Иккинчи жаҳон уруши даврида” ва “Ғалаба боғи фалсафаси” номли китоб-альбомлар чоп этилганини алоҳида қайд этиш лозим. Ушбу нашрларда халқимизнинг уруш йилларидаги қаҳрамонлиги ҳақида илгари бизга номаълум бўлган кўплаб янги маълумотлар келтирилган.

Шу борада биргина мисолга эътиборингизни қаратмоқчиман.

Маълумки, таниқли саҳна устаси Маъсума Қориева урушдан олдинги йилларда собиқ Ҳамза театрининг етакчи артистларидан бири бўлган. Унинг қайнотаси – жадидчилик ҳаракатининг таниқли намояндаси Абдувоҳид қори, қайин укаси – истеъдодли шоир Олтой Қориев, турмуш ўртоғи – Маданият вазирлиги санъат бошқармасининг бошлиғи Босит Қориев 30-йилларда ноҳақ сиёсий қатағонга учрайди. Қайнотаси ва эри ўлим жазосига ҳукм қилинади.

Юртга ёв бостириб келган оғир кунларда Маъсума Қориева ўз бошига тушган фожиани унутиб, икки фарзанди – Шавкат ва Ботир Қориевларни фашизмга қарши жангга юборади. Ўзи эса ҳозирги Ўзбек миллий театрида касаба уюшмасига раҳбарлик қилиб, ғоят оғир даврда ходимларни моддий таъминлаш учун жонбозлик кўрсатади.

Уруш тугайди, лекин Маъсума аянинг фарзандларидан дарак бўлмайди. Муштипар она уларнинг изларини излаб Москвага боради. У ерда иккала ўғли ҳам жангларда ҳалок бўлганини аниқлайди.

Маълум бўлишича, урушда кўрсатган жасорати учун Шавкат Қориев “Қизил байроқ” ордени, Ботир Қориев эса “Қизил юлдуз” ордени билан тақдирланган экан. Минг афсуски, Маъсума Қориева у пайтда бундан бехабар эди. Онаизор фарзандлари доғини кўтаролмасдан, 1946 йили Москвада вафот этади.

Мана шундай қайғули воқеалар билан танишганда, қаҳрамон аждодларимизнинг ўчмас хотираси олдидаги қарзимиз ва бурчимизни янада чуқур ҳис этамиз. Бугунги тинч, эркин ва ёруғ кунларнинг қадрига етиш кераклигини яна бир бор англаймиз.

Ўйлайманки, тарихчи олимларимиз, ижодкор зиёлиларимиз, киночи ва рассомларимиз Ғалаба боғидаги ҳар бир мажмуа ҳақида янги илмий тадқиқотлар, бадиий асарлар яратиб, халқимизга тақдим этса, нур устига нур бўларди.

Шу нуқтаи назардан қараганда, Иккинчи жаҳон уруши тўғрисидаги бор ҳақиқатни аниқлаш ва халқимизга етказиш, аждодлар хотирасини абадийлаштириш бўйича ҳали кўп иш қилишимиз керак. Юртимиздаги ҳар бир қишлоқ, маҳалла ва таълим муассасаси, давлат ва нодавлат ташкилотлар, кенг жамоатчилигимиз уруш иштирокчиларига доир материалларни тўплаш ва тарғиб этишда янада фаол иштирок этадилар, деб ишонаман.

Айниқса, замонавий илм-фанларни, хусусан, миллий тарихимизни катта қизиқиш ва меҳр билан ўрганаётган ёшларимиздан бу борада янги ташаббус ва ҳаракатларни кутиб қоламиз.

Бугунги кунда юртимизда уруш қатнашчилари ҳақидаги маълумотларнинг тўлиқ электрон базасини яратишнинг вақти-соати келди. Россия, Беларусь, Қозоғистон каби давлатларнинг бу борадаги ижобий тажрибасини ўрганиб, бундай амалий ишларни Ўзбекистонда ҳам ташкил этишимиз лозим.

Шу муносабат билан Вазирлар Маҳкамасига икки ҳафта муддатда Иккинчи жаҳон уруши иштирокчилари ҳақидаги маълумотларнинг электрон базасини яратиш, бу борада махсус сайтлар, Интернет ресурсларни кўпайтириш ҳақида қарор лойиҳасини тайёрлаб киритиш топширилади.

Ҳурматли анжуман қатнашчилари!

Ҳаёт қонуниятига кўра, вақт ўтиши билан кўп нарса унутилади, эсдан чиқади. Лекин бу ёруғ дунёда улуғ бир ҳақиқат борки, у ҳеч қачон ўзгармайди, ҳеч қачон эскирмайди. Яъни, Ватан ва халқ озодлиги, келгуси авлодларнинг бахту саодати йўлида мардлик ва жасорат кўрсатган инсонлар хотираси ҳамиша барҳаёт яшайди.

Шу боис биз учун уруш ва меҳнат фахрийларининг иззат-ҳурматини жойига қўйиш, ўтганларнинг хотирасини абадийлаштириш доимо муқаддас вазифа бўлиб қолади. Байрам муносабати билан бу борада кўп ишлар амалга оширилди. Жумладан, тегишли вазирлик, идора ва ташкилотлар, ҳарбий қисмлар раҳбарлари иштирокида уруш ва меҳнат фахрийлари, уларнинг оила аъзоларини қутлаш, табрик ва совғалар топширишга бағишланган маросимлар тантанали вазиятда ўтказилди. Ёлғиз яшаётган уруш ва меҳнат фахрийларининг уй-жойлари таъмирланди ва обод қилинди. Иккинчи жаҳон уруши қатнашчилари ва ногиронларининг ҳар бирига тиббий ва ижтимоий хизматлар кўрсатадиган, уларни парвариш қилиш билан шуғулланадиган патронаж хизмати йўлга қўйилди. Ана шундай фахрийларимиз ўз хоҳиш-истаклари асосида республикамиздаги санаторийларда даволанмоқда. Байрам кунларида барча шаҳар ва қишлоқларимизда хотира тадбирлари ўтказилмоқда.

Албатта, халқимиз маънавиятининг ажралмас қисми бўлган бундай савобли ишларни биз бундан буён ҳам изчил давом эттирамиз.

Қадрли дўстлар!

Бугунги нотинч ва таҳликали ҳаётнинг ўзи Иккинчи жаҳон урушининг қонли фожиаларидан хулоса ва сабоқ чиқариб яшашни бутун дунё халқларидан талаб этмоқда. Ер юзида тинчлик учун курашиш, дунё давлатлари ўртасида ўзаро дўстлик ва ҳамкорлик алоқаларини кучайтириш бугун ҳар қачонгидан ҳам долзарб аҳамият касб этмоқда.

Биз янги Ўзбекистонни барпо этиш стратегиясини айнан мана шундай тамойиллар асосида амалга оширмоқдамиз ва бу йўлдан ҳеч қачон ортга қайтмаймиз.

Айниқса, бебаҳо бойлигимиз бўлган тинчлик ва барқарорликни, миллатлар ва динлараро аҳиллик ва тотувликни асраш, мустақиллигимизни янада мустаҳкамлаш ҳамиша бош вазифамиз бўлиб қолади.

Дунёда ва минтақамиздаги нотинч вазиятни ҳисобга олган ҳолда, биз доимо ҳушёр ва сезгир бўлиб яшашимиз, Қуролли Кучларимиз салоҳиятини ошириб, ёшларимизни ватанпарварлик ва жасорат руҳида тарбиялашимиз зарур.

Ана шундай ғоят муҳим вазифаларни самарали адо этишда буюк аждодларимиз, муҳтарам фахрийларимизнинг мардлиги ва шонли анъаналари, ҳеч шубҳасиз, биз учун доимо ибрат мактаби бўлиб хизмат қилади.

Халқимиз ва миллатимизнинг юксак қадрият ва фазилатлари айнан ана шундай асосда шаклланади ва ривожланади.

Қаҳрамон оталаридан ўрнак ва намуна олиб, улар билан доимо фахрланиб яшайдиган халқ ҳеч қачон кам бўлмайди ва ўзининг эзгу мақсадларига албатта етади.

Қадрли ва муҳтарам ватандошларим!

Сиз, азизларни бугунги қутлуғ байрам – Хотира ва қадрлаш куни билан яна бир бор чин қалбимдан табриклайман.

Мана шу имкониятдан фойдаланиб, яқинлашиб келаётган яна бир улуғ айём – муқаддас Рамазон ҳайити билан ҳам барчангизни самимий муборакбод этаман.

Хонадонларингизга тинчлик-хотиржамлик, файзу барака, бахту саодат тилайман.

Халқимиз ва бутун инсоният учун буюк Ғалаба келтирган барча жасур жангчиларимизга шон-шарафлар бўлсин!

Тинчлик ва озодлик йўлида ўз азиз жонларини фидо этган қаҳрамонлар хотираси ҳамиша барҳаёт бўлсин!

Барча эзгу орзу-ниятларимиз амалга ошсин!

Юртимиз тинч, халқимиз омон бўлсин!

Доимо соғ-саломат бўлинг, азизларим, қадрдонларим!

Сонмез Кутлу, профессор теологического факультета Университета Анкары (Турция), рассказал ИА “Дунё” о своих взглядах на преобразования в Узбекистане в духовной сфере:
- Узбекистан, как сегодня, так и исторически, является центром развития цивилизации. Раньше ее территория была известна как Маверауннахр и Туркестан. Огромное количество ученых и мыслителей взрастила эта благодатная земля. Оставленное ими духовное наследие служит развитию мировой цивилизации. Все, кто бывал в этом регионе, признают величие таких городов, как Самарканд, Бухара, Фергана и Хива, назвав их «куполом ислама».
В последние годы Узбекистан предпринял важные шаги по возрождению огромных научных центров. В частности, за последние пять лет по инициативе Президента Шавката Мирзиёева, были созданы международные исследовательские центры Имама Бухари и Имама Мотуриди.
В настоящее время в этих центрах узбекские ученые проводят исследования в области религии и просвещения. Я верю, что в результате практического успеха таких научных центров Узбекистан снова станет центром науки – заложит основу Третьего Ренессанса. Уверен, что в результате этих усилий страна снова подарит миру новых Мотуриди, Насафи, Самарканди и Бухари.
Изменения, происходящие в Узбекистане в сфере религии и просвещения, служат укреплению мира и спокойствия во всем мусульманском мире. В частности, хочу подчеркнуть, что между узбекскими и турецкими учеными укрепляются тесные связи сотрудничества. Хочу выразить огромную благодарность руководству Узбекистана за плодотворную работу, проводимую в этой сфере.
Пользуясь случаем, сердечно поздравляю весь народ Узбекистана с наступающим праздником Рамазан-хайит.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана

6 мая при содействии нашего Посольства Узбекистана в г.Куала-Лумпуре представители Министерства туризма и спорта нашей страны и Управления мусульман приняли участие в онлайн-мероприятии «Всемирный час Корана» (World #QuranHour), организованном Центром исламского туризма Малайзии совместно с духовно-просветительским фондом «Warisan Ummah Ikhlas», сообщает ИА «Дунё.
Центр исламского туризма был создан в 2009 году и является структурным подразделением Министерства туризма, искусства и культуры Малайзии. Центр исполняет функции консультативного органа по вопросам развития исламского туризма страны пребывания.
Фонд «Warisan Ummah Ikhlas» был учрежден в 2013 году с целью распространения и популяризации истинной сути исламской религии и ее главной книги Корана, продвижения идей согласия и мирного сосуществования.
«Всемирный час Корана» проводится ежегодно с 2015 года с целью ознакомления общественности с богатым духовным наследием исламской цивилизации, распространения истинно гуманистической сути ислама, а также развития паломнического туризма. В этом году география участников акции достигла более 80 стран мира.
Мероприятие транслировалось в прямом эфире в социальной сети «Facebook» и на крупных малазийских информационных ресурсах, в частности Государственной телерадиокомпании «Radio Televisyen Malaysia», телеканалу Национального информагентства «Bernama TV», телеканалам «Astro Oasis», «TVAlhijrah» и других.
В ходе мероприятия отмечена важность изучения просвещенного ислама, повышения осведомленности широкой общественности о наследии теологов и мыслителей Ислама, неимоверно обогативших сокровищницу человеческого мышления, поднявших на качественно новый уровень философию, религиоведение и право. В данном контексте акцентировано внимание на роли крупнейших знатоков религии Имама Бухари и Имама Термизи.
Участие в программе представителей Узбекистана послужило позитивным фактором для дальнейшего повышения узнаваемости как родины великих ученых, мыслителей и теологов Исламского ренессанса, страны с богатым опытом межкультурного и межрелигиозного сосуществования. Это, в свою очередь, поспособствует продвижению туристического потенциала Узбекистана за рубежом, в частности, как основного направления зиёрат-туризма в регионе.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана

В священный месяц Рамазан узбекские дипломаты организовали в Вашингтоне ифтар с участием членов Конгресса, высокопоставленных представителей Государственного департамента, Министерства обороны, а также руководителей главных мечетей страны, сообщает ИА «Дунё».
В мероприятии приняли участие представители мусульманского сообщества США – члены действующей администрации и Конгресса, а также духовные лидеры страны. Среди них - одна из двух мусульманок в Конгрессе США Ильхан Омар, директор Офиса по противодействию насильственному экстремизму Бюро по борьбе с терроризмом Госдепартамента Ирфан Саид, страновой куратор Узбекистана в Пентагоне Хусейн Сутервала, глава международного отдела центра «ADAMS» - крупнейшей мечети США в восточном побережье страны Хуринесса Фариад, имамы Национальной мечети имени Мухаммеда в Вашингтоне Талиб М.Шариф и Кадыр Абдулсалам и другие.
Во время ифтара Посол Жавлон Вахабов презентовал большой потенциал паломнического туризма в нашу страну, информировал о богатом историко-культурном наследии Узбекистана, сохранении и продвижении традиционных исламских ценностей в обществе, а также предпринимаемых мерах по обеспечению религиозных свобод в стране. До участников доведена информация о традициях толерантности узбекского народа, проявляемых в том числе в широком праздновании в нашей стране священного месяца Рамазан совместно с представителями всех религиозных конфессий Узбекистана.
В ходе разговения конгрессвумен Ильхан Омар, первая представительница небелого населения, избранная в состав Палаты представителей США от штата Миннесота, отметила заметный прогресс в сфере обеспечения религиозных свобод в Узбекистане. По словам законодателя, решение Госдепартамента США об окончательном выводе Узбекистана из списка стран-нарушителей религиозных свобод в 2020 году – это весьма знаковое событие и очень важная веха, отражающая серьезные и последовательные усилия правительства и парламента Узбекистана за последние несколько лет.
«Достигнутый прогресс будет служить не только интересам граждан Узбекистана, но и выведет страну как модель перемен и лидерства по вопросам продвижения религиозных свобод в Центральной Азии», - добавила Ильхан Омар.
Директор Офиса по противодействию насильственному экстремизму Бюро по борьбе с терроризмом Госдепартамента Ирфан Саид высоко оценил успешную реализацию Узбекистаном гуманитарной операции «Мехр-5» и возвращение из зон вооруженных конфликтов 95 женщин и детей.
«Узбекистан демонстрирует всему миру пример гуманности в отношении тех, кто оказался в сложной ситуации», - заявил Ирфан Саид. Он выразил готовность оказать всяческое содействие нашей стране в вопросах реабилитации и реинтеграции в мирную жизнь вернувшихся из зон боевых действий женщин и их несовершеннолетних детей.
Представитель крупнейшей мечети США «ADAMS» Хурунесса Фариад подчеркнула, что «была очень рада решению главы Госдепартамента полностью вывести Узбекистан из списков стран-нарушителей религиозных свобод. Узбекистан заслуживает исключения из подобных списков, это огромный прогресс. Мы молимся о лучшем для вашей прекрасной страны, и я надеюсь в скором времени вернуться на Родину моих предков».
Кроме того, Хурунесса Фариад выразила готовность организовать 18 мая встречу имама центра «ADAMS» Мохамеда Маджида с представителями Международной исламской академии и Центра исламской цивилизации для обсуждения перспектив сотрудничества в сфере исламской теологии, исследования Корана, хадисоведения и мусульманского права, в том числе совместного обучения имамов.

Напомним, Центр «ADAMS» является главным местом богослужения мусульман на восточном побережье США, которое обслуживает более 5 тысяч семей в штате Вирджиния. Учреждение предлагает широкий спектр услуг, включая обучение основам ислама и арабского языка, специальные занятия для детей и юношей. Исполнительным директором центра является Имам Мохамед Маджид – ведущая фигура в американском мусульманском сообществе, посещал Узбекистан осенью 2019 года в составе делегации США из числа американских пасторов, раввинов и имамов для ознакомления с ходом реформ и преобразований в сфере продвижения свободы вероисповедования и межкофессионального согласия в обществе.
В ходе своего выступления имам старейшей мечети США – Национальной мечети «Масжит Мухаммад» Талиб Шариф, особо отметил свою первую поездку в нашу страну. «Имел честь посетить Узбекистан в рамках визита посла по особым поручениям в сфере религиозных свобод в сентябре 2018 года. Глубоко впечатлен тем, как в Узбекистане дорожат своим наследием и передают из поколения в поколение бесценные знания и традиции просвещённого Ислама», - заявил глава американской мечети. По его словам, на фоне усугубляющихся в мире тенденций религиозного национализма, репрессий этнических и религиозных меньшинств Узбекистан уверенно позиционирует себя в качестве модели светского государства, в котором процветают межнациональное согласие и межрелигиозная гармония.
Мечеть имени Масжида Мухаммеда основана в 1930 году, став первым религиозным учреждением мусульманского сообщества США. В настоящее время прихожанами данной мечети являются тысячи горожан американской столицы. Легенда бокса Мухаммад Али также регулярно посещал данную мечеть в свои годы проживания в г.Вашингтоне.
Отметим, что на сегодняшний день Ислам является третьей религией по количеству верующих в США после христианства и иудаизма. Мусульманское сообщество США насчитывает около 3,5 миллиона человек.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана