Ҳар бир ота-она фарзанд кўрганда хурсанд бўлaди, ўзларини дунёдаги энг бахтиёр инсонлар деб ҳис қилади. Ана шу хурсандчилик кунидан бошлаб улар зиммасига фарзанд тарбиялашдек масъулиятли вазифа тушади. Буни эса сидқидилдан бажаришлари шарт бўлади. Зеро, фарзанд тарбияси, унинг диёнатли бўлиши ва соғлигини сақлаш ота-онанинг зиммасидаги бурч ҳисобланади.

Фарзандни тарбиялашда унинг ўсиш ва ривожланиш даври эътиборли эканини англаб етиш зарур. Жумладан, боланинг эмизикли даври келажаги учун жуда аҳамиятли.   Зеро, Аллоҳ таоло гўдак болаларнинг ризқини ўзига хос озуқа қилиб яратди. Боланинг соғлом ўсишида она сутининг аҳамияти ва фойдалари беқиёс. Она сути гўдак  учун ризқ қилиб берилган тайёр озуқа ва соғлом бўлишининг гаровидир.

Динимизда гўдакнинг она сути билан озуқаланишига катта эътибор қаратилган.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда фарзандларни она сути билан озуқалантиришга буюриб, шундай марҳамат қилади:

“...Оналар болаларини тўла икки йил эмизадилар.(Бу муддат) эмизишни камолига етказишни истовчилар учундир...”(Бақара сураси, 233-оят).

Оят дарак гап маъносида бўлса-да, аслида, буйруқни ифода этади.  Аллоҳ таоло бандаларига буюрган ишларнинг ҳар бирида кўплаб ҳикматлар ва бандаларининг дунё ва охиратлари учун манфаатлар бор.

Фақиҳларимиз фиқҳ китобларида алоҳида “разоат” (эмизиш) бобини келтириб, унга тааллуқли масалаларни батафсил баён қилиб ўтганлар.

Тиббиёт мутахассислари ҳам она сути боланинг соғ-саломат улғайишида қанчалик муҳим аҳамиятга эга эканини алоҳида таъкиллайдилар.

Тиб илми билимдони Абу Али ибн Сино она сутини қуёш нурига қиёс қилади. Ер юзидаги барча тирик мавжудотлар учун қуёш нури қанчалик зарур бўлса, ўсаётган бола учун ҳам она сути шундай зарур экан.

Она чақалоғини озиқлантиришида нафақат фарзандининг, балки ўзининг ҳам жисмоний, ҳам руҳий саломатлигига кўплаб манфаатлар бор. Илм-фан тараққий этаётган ҳозирги даврда олимлар томонидан турли тадқиқотлар, илмий изланишлар олиб борилиб, бу улкан ҳақиқатнинг янгидан-янги фойдали жиҳатлари аниқланмоқда.

Оналарнинг гўдакларини эмизишидаги ўз саломатликлари ва фарзандлари соғлиги учун фойдалари, ҳикматлари борасида яна мутахассислар томонидан кўплаб илмий изланишлар олиб борилиб, янги кашфиётлар қилинади, албатта.

Лекин фарзандини она сути билан озиқлантиришнинг фойдасини билмаган баъзи “замонавий” оналар вақти йўқлиги ёки бошқа арзимас баҳоналар билан бу муқаддас ва масъулиятли амалдан бўйин товлайди.

Оналик бахтига муяссар бўлган диёнатли, ўзлигини йўқотмаган ҳеч бир аёл узрсиз ўз боласини озиқлантиришдан бош тортмайди. Туғилган фарзандини она сути билан боқиш онанинг шарафли ва масъулиятли бурчи эканини унутмайди.

 Дадамирзаев Муҳаммад Зариф

тайёрлади

Масканнинг очилишига бағишланган маросимда Президентимизнинг 2016 йил 28 декабрдаги “Ўзбекистон фахрийларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш “Нуроний” жамғармаси фаолиятини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармони кекса авлодга муносиб ҳурмат-эҳтиром кўрсатиш, уларнинг манфаатларини ҳимоя қилиш, турмуш шароитларини янада яхшилашда муҳим дастуриламал бўлиб хизмат қилаётгани таъкидланди, деб хабар беради ЎзА.

Замонавий ва миллий меъморчилик услублари асосида қурилган масканда дам олиш, шахмат-шашка, спорт-соғломлаштириш, тиббиёт хоналари, чойхона ташкил этилган. Бой китоб фондига эга кутубхона ҳам фаолият кўрсатмоқда.

– Вилоятимизда 153 мингдан зиёд меҳнат фахрийси истиқомат қилади, – дейди «Нуроний» жамғармаси Бухоро вилояти бўлими раиси С.Ҳусенов. – Улар давлатимиз эътиборини кундалик ҳаётида ҳис қилиб турибди ва бундан миннатдор. Айни пайтда катта ҳаётий тажрибага эга фахрийларимиз ижтимоий ҳаётда, айниқса, ёшлар тарбиясида фаол иштирок этмоқда. Барча туман ва шаҳарларда ташкил этилган “Нуронийлар маскани” эса бу борада улар имкониятларидан самарали фойдаланишга хизмат қилади.

“Нуроний” жамғармаси Бухоро вилояти ва шаҳар бўлимлари вилоят марказий маданият ва истироҳат боғида барпо этилган “Нуронийлар маскани”да фаолият кўрсатади.

2018 йилнинг биринчи чорагида Саудия Арабистонига 65 давлат фуқаролари сайёҳлик визасини олишлари мумкин. Виза бериладиган давлатлар рўйхати кенгайтирилиб, 65 тага етгани тўғрисида “Ал Иқтисодия” нашри расмий мутасаддиларга таяниб хабар берди.

“РИА Новости”нинг хабар беришича, ҳозирги вақтда қироллик фақат чекланган миқдордаги давлатлар фуқароларига туристик виза бермоқда, бироқ виза олиш бирмунча мураккаб. Ҳозирда Ар Риёд фақат меҳнат, оилавий ва зиёрат (ҳаж ва умра учун) визаларини бермоқда.

Бироқ мамлакатнинг 2030 йилгача бўлган иқтисодий ривожланиш дастури доирасида қироллик ҳукумати мамлакатга ташриф буюриш имкониятларини кенгайтириш ва йилига 30 миллион туристни қабул қилиш кўзда тутилган.

“Саудия Арабистони – мусулмонлар таянч нуқтаси” давлат лойиҳаси раҳбари Холид Тоҳирнинг сўзларига кўра, визалар зиёратчилар, мусулмон сайёҳлар, мусулмон тадбиркорлар, давлат таклифи билан мамлакатга ташриф буюрувчи мусулмонлар, ҳамда транзит йўловчиларга берилади.

Виза берилувчи мамлакатлар рўйхати ва виза нархлари ҳозирча эълон қилинмаган.

Унинг сўзларига кўра, ҳукумат сайёҳлар оқимини еттита асосий йўналиш – кўргазма ва конференцияларда иштирок этиш, сайёҳлик йўналишларида саёҳат қилиш, зиёратдан кейин саёҳат қилиш, соғлиқни сақлашни яхшилаш, даволаш, мамлакатнинг маданий меросини ва инвестициялар билан таништириш орқали жадаллаштиришни режалаштирмоқда.

Кунларнинг бирида Абу Жаҳл Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга келиб: “Эй Муҳаммад! Сен дунёдаги энг хунук одамсан” деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Тўғри айтдингиз”, дедилар. Мусулмончиликни қарангки, ул зот Абу Жаҳлнинг кўнгли оғримасин деб табассум билан чиройли жавоб қилдилар. Кунлар ўтиб ёнларига Абу Бакр разияллоҳу анҳу келиб: “Ё Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир ойга қарадим, бир сизнинг муборак юзингизга қарадим, сизнинг юзингиз ойдан-да чиройли экан” дедилар. Расули акром соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишига ҳам: “Тўғри айтдингиз” дедилар. Қарангки, Абу Жаҳлни хунук деган гапларини маъқуллаган зот ҳазрат Абу Бакрнинг гапини ҳам хушмуомалалик ва табассум ила тасдиқладилар. Олимлардан бунинг маъноси сўралганда: “Ул зот ойина эдилар, ким ул зоти бобаракотга қараса ўзини кўрар эди” дейдилар.

Ҳақиқатан, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам барчамиз учун ойина эдилар, қайси биримиз у кишининг ҳаётига қарасак, ҳаётимиз учун энг зарур ва керакли нарсаларнинг барчаси топилади.

Венадаги дорулфунуннинг ҳуқуқшунослик факултети декани, профессор Шибрил 1927 йилда бўлиб ўтган ҳуқуқ анжуманида қуйидагиларни айтган: “Башарият Муҳаммад алайҳиссаломдек кишининг ўзига мансублигидан фахрланади. У киши, ўқиш-ёзишни ўрганмаганига қарамай, бундан ўн уч аср аввал биз европаликлар икки минг йилдан кейин эришсак ҳам бахтли бўладиган қонунларни келтирган”. 

Дарҳақиқат, бизнинг фахримиз бўлган зотнинг гўзал сўзларию гўзал хулқларидан ўзимизнинг ҳаёт дастурхонимизни безатишга барча нозу неъматлар топилади. У зот келтирган шариатдан нафақат биз мусулмонлар, балки бутун инсониятнинг ҳаётига фойдали нарсалар топилади. Инглиз тарихчиси Вилз ўзининг “инсоният тарихи ифодалари” китобида: “Европа ўзининг идоравий ва тижорий қонунлари бўйича Исломдан қарздордир”, дейди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга келтирган шариат, ҳамма вақт инсониятнинг фойдаси учун хизмат қилган ва қилиб келмоқда. Бу шариат инсоннинг ҳар бир ҳаёт лаҳзасини ҳисоб-китоб қилишга чақиради. Бу ўтиб кетаётган умрда нималар қилганимизни ва қилаётганимизни англамоққа чақиради.  Исломнинг тўртинчи халифаси, жаннат башорати берилган зот, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг яқин дўсти ва қайнотаси бўлган ҳазрат  Умар розияллоҳу анҳу: “Ҳисоб-китоб қилинишингиздан олдин ўзингизни ҳисоб-китоб қилинг, амалларингиз ўлчанишидан олдин ўлчаб кўринг” деганлар. Улар жаннат башоратини олган бўлсалар ҳам, доимо амалларининг ҳисоб-китобини қилишган.

Бизнинг улуғ зотларимиз ҳаётининг ҳар бир лаҳзасини ғанимат билган, ҳар бир дақиқада қалбларини Аллоҳга боғлаб юрганидан, бизлардан ана шундай улуғ зотлар чиққан. Улар ўзларидан бирор манфаат қолдириш мақсадида ҳаракат қилган. У зотлар доимо бир-бирларига ёрдамчи бўлган.

Аллоҳ таоло: “Яхшилик ва тақво йўлида ҳамкорлик қилинг. Гуноҳ ва душманлик йўлида ҳамкорлик қилманг. Аллоҳга тақво қилинг. Албатта, Аллоҳ иқоби шиддатли Зотдир” (Моида сураси, 2-оят), деб амр қилган.

Улуғларимиз ҳар бир кўрган нарсаларидан ўзлари учун ибрат олишган, ҳеч бир нарсага қўл силтаб кетмаган. Улар бугунларини охиргиси деб ҳаракат қилишган.

Ибн Умар розияллоҳу анҳу: “Кеч кирса тонгни кутиб ўтирма, тонг отса кеч киришни кутиб ўтирма, соғлик вақтингда беморлигингда қила олмайдиган ишларингни қилиб ол, тириклигингда вафотингдан кейин асқатадиган амалларни қилиб ол” деб айтиб юрар эдилар. (Имом Бухорий ривояти)

Бизнинг ота-боболаримиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадисларини ҳаётларига татбиқ қилиб юришган. Шунинг учун ҳам уларни дунё танийди. Чунки улар ҳаётларининг ҳар бир лаҳзасини китоб мутолаасига бағишлаганлар. Агар биз ҳам китобга қарасак, ўзимизнинг ҳаётимизни гўзал амаллар билан бой этамиз.

Бир шоир: “Америкага борганимда беҳад китоб, беҳад кино. Бунча китобни ким ўқийди-ю бунча кинони ким кўради? деб сўрадим. Улар айтишдики, “Юқори табақага мансуб, бой-бадавлат кишилар китоб ўқийди. Чунки уларга ақл керак. Вақтини нимага сарфлашни билмайдиганлар кино кўради”, дейди.

Бизнинг юрт алломаларининг, шиорлари битта бўлган: “Дил баёру, даст ба кор” мана шу шиор билан дунё бизнинг алломаларимизни танийди. Агар биз китобни дўст тутсак, қалбларимизни Аллоҳнинг зикрига машғул қилсак ва ўтатётган умримизни ғанимат билсак, биздан кейинги тарих бизни гўзаллик билан эслайди.

 Дилшод АЛИЕВ,

                                                           “Боло Ҳавз” масжиди муаззини

http://www.naqshband.uz/makolalar/umr-sarhisobi