muslim.uz

muslim.uz

Қуръони карим ва ҳадиси шарифда сабр-қаноатли бўлиш ва ғам-қайғуларни мардоновор қарши олиб ҳар доим кўтаринки кайфиятда юриш лозимлиги кўп айтилган. Бунинг ҳикмати шундаки, сабрлилик ва ижобий фикрлаш инсонни даволаш воситаларининг иккитаси ҳисобланади. Қуръони каримда:

وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ

Албатта, Биз сизларни бир оз қўрқинч ва очлик билан, мол-мулкга, жонга меваларга нуқсон етказиш билан синаймиз. Ва сабрлиларга башорат бер.

الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَيْهِ رَاجِعونَ

Улар мусибат етганда: «Албатта, биз Аллоҳникимиз ва, албатта, биз Унга қайтувчимиз», дерлар.

أُولَـئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَـئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ

Ана ўшаларга Раббиларидан салавотлар ва раҳмат бор. Ана ўшалар ҳидоят топганлардир (Бақара сурасининг 155-157-оятлари), деб марҳамат қилинган.

Замонавий илм-фан тадқиқотлари кўрсатишича, Аллоҳ таолонинг ушбу марҳамати ила собир бўлганларга кўрсатган сабри унинг ўзининг соғлигини мустаҳкамлашга хизмат қилар экан. 

Бернард Женсен “Фан ва иридодиагностика” (кўзнинг рангдор пардаси ҳолатига қараб ташхис қўйиш – муқобил тиббиёт) китобида: “Бугунги врач инсон организми механизми учун энг муҳими, унинг жисми эмас, уни бошқарадиган мияси эканини яхши билади”, деб ёзган эди. Доктор Тед Мортер “Сизнинг соғлигингиз – сизнинг танловингиз” асарида ушбу фактни тасдиқлаб бундаё дейди: “Салбий фикрлар – инсон танасида кўплаб касалликлар келтириб чиқарадиган кислоталар ҳосил қилади. Чунки инсон танаси жисмоний таъсирларга реакция кўрсатгани каби муайян фикрлар сабабли юзага келган салбий ақлий ва ҳиссий зарбага ҳам реакция кўрсатади.

Тадқиқотларнинг кўрсатишича, шифохоналарнинг клиника бўлимида ётиб даволанаётган 70 фоиз беморнинг органик шикояти йўқ. Бу жуда ҳам баланд рақам. Тиббий нуқтаи назардан уларнинг ички органларида касал бўлишга сабаб бўладиган ҳеч нарса йўқ бўлса-да, улар касалликни руҳий шарт-шароитлар юзасидан орттириб олган.

Фрейднинг ўз-ўзини таҳлил қилиш концепциясида саломатлик билан боғлиқ муаммоларни бартараф этишда руҳий томонга кўпроқ эътибор бериш ғояси  илгари сурилди. Аммо шуни унутмаслик керакки,  инсоннинг жисми ва руҳи бир-биридан ажралмасдир. 

Руҳият мия билан боғлиқ. Мия эса орган бўлиб, тананинг бошқа органлари сингари битта  озиқ манбаидан озиқланади ва бошқа органлар билан бир хил муаммога мойил бўлади. Мия танамизнинг бошқа аъзоларига ўхшаб калий ва ёғлар ишлаб чиқарадиган тўқималардан фарқли ўлароқ глюкозага эҳтиёж сезади. Натижада мия танада қанднинг кам миқдорда эканидан азият чекади. Фрейднинг фикрича, психоанализ биокимёвий жараёнлар келтириб чиқарадиган шизофренияга ўхшаган касалликларни даволашда асқатмайди. Мия – тана аъзолари фаолиятини мувофиқлаштирувчи бир орган. Шунинг учун инсоннинг ақлий жиҳати унинг жисмоний ҳолатига таъсир кўрсатади. Масалан, тафаккур қилиш ва илм ўрганиш танадаги озуқавий моддаларни, асосан, фосфорни нобуд қилади.

Ҳадиси шарифда: “Паҳлавон деб бошқаларни йиқитганни эмас, ўз нафсидан туғиладиган ғазабига ғолиб бўлган кишига айтилади”, дейилган. 

Ушбу ҳадисдан жисмоний қувватнинг калити сабр ва хотиржамлик экани аён бўлади.

Фосфор руҳий сиқилиш ва безовталик сабабли тугаб кетадиган ягона модда эмас. Агар ҳиссиётлар учун жавобгар бўлган асосий аъзо – қалқонсимон без меъёридан ортиқ ишласа, инсонда йод танқислиги кузатилади. Ишдан айрилиш ёки оилавий ажрим ёхуд унчалик севимли бўлмаган бошқа жойга кўчиб ўтиш сабабли танада калий ва натрий етишмаслиги пайдо бўлади. Ҳатто танада қанд миқдорининг кам бўлиши ҳам ҳиссий ҳаяжонни чақиради.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳар қандай вазиятда ҳам вазминликни сақлаб қолишни маслаҳат берганлар. Аммо биз кўпинча туйғуларимизни бошқара олмай қоламиз ва эҳтиросларга бериламиз. Шунинг учун жуда қаттиқ безовталанган вақтда танадаги қанд миқдори ортиб кетади ва кишини беҳол қилади. “Алҳамдулиллаҳ” калимасини айтиб юриш инсоннинг кайфиятини кўтаради ва соғлигига ижобий фойда беради. Бу сўз кишини хотиржам қилади. Соғлигини қадрлаган одам жотиржам бўлсин ва ортиқча сиқилишлардан ва руҳий зарбалардан сақлансин.

Кутилмаганда юз берадиган руҳий зарбалардан сақланишнинг ягона йўли – Аллоҳ таолога ҳамду сано айтиб, ундан паноҳ сўрашни одат қилишдир. Қачонки инсон ақлий ва жисмоний саломатлик ўртасидаги алоқани эътиборсиз қолдирса, у соғлигини бой берган бўлади. Кўплаб хасталиклар ва муаммолар айнан ана шу муҳим профилактика қилиб юрилмагани сабабли юз беради. Шунинг учун салбий ҳислар таъсиридан қочиб Қуръон ва ҳадис ҳикматларига амал қилиш даркор. Нимангиз бўлса, ҳаммасининг шукронасига “Алҳамдулиллаҳ”, дейишни; бирор ишни бошлашни ният қилсангиз “Иншоаллоҳ” дейишни; бирорта гўзалликни учратиб қолсангиз “Субҳаналлоҳ”, дейишни; сабр-тоқатингиз тугаса ва ўзингизни заиф ва нотавон ҳис қилсангиз “”Астағфируллоҳ дейишни; қийинчиликларга дуч келсангиз “Аллоҳу акбар”, дейишни одат қилинг. Чунки ана шу бешта сўз билан инсон ўзининг соғлигини ҳимоя қилиб, кўплаб касалликлардан шифо топиб юради.

 

Муаллиф: Сайда Хайат

Таржимон:  Дамин  ЖУМАҚУЛ

Жорий йилда ташкил этилган навбатдаги "Ўтмишда ва бугунги кунда Муқаддас Қуръонни тафсир қилиш" олтинчи халқаро ислом анжумани кўплаб уламоларнинг ташрифи билан ажралиб турганини қайд этиш лозим.

Татаристон Республикасида ўтказилаётган олтинчи халқаро ислом конференциясида иштирок этиш учун келган суриялик уламолар Болгар ислом академиясига ташриф буюрдилар. Бу ҳақда islam-today нашри хабар берди.

Сурия делегацияси таркибида Сурия Араб Республикаси Вақф вазирлиги вакили шайх Муҳаммад Шариф ас Саввафа, Сурия ва Дамашқ ханафийлари шайхи ал-Ханафиялар ва бошқа бир қатор етакчи уламолар киритилган. Улар Болгар ислом академиясида талабалар учун яратилган шароит: ўқув хоналари, кутубхона, намозхоналар ва ётоқхоналар билан танишганлар.

Уларга Татаристон Республикаси муфтийси Комил ҳазрат Самигуллин ҳамроҳлик қилгани қайд этилган.

ЎМИ Матбуот хизмати

Четвер, 13 сентябрь 2018 00:00

Охирини ўйлаган мўмин бўлади

Дунё дунё бўлганидан буён ҳар нарсанинг охири айрилиқ эканига боқ.

Бу жаҳонга келгандан кейин кетмаганни ким кўрибди?

Кексалар суҳбатидан (“Hidoyat” журнали)

* * *

Жамоат транспортида кетяпсиз. Тиқилинч. Йўловчилардан бири уловдан тушиш учун ҳаммани туртиб-суртиб олдинга интилади. Қўлингиздан келганча унга осон бўлсин деб ҳаракат қиласиз. Шунга қарамай, у тушиш олдидан заҳрини сизга сочади: “Сал сурилсангиз бўлмайдими?!”

Шундай пайтда нима қиламиз? Хотиржам, мақола ўқиб ўтирганимизда мийиғимизда кулиб қўя қоламиз. Чунки ичида бўлмай туриб ҳолатга аниқ баҳо бериш осон эмас. Лекин ўша жойда йўловчи заҳрини сочган одам биз бўлсак-чи? Табиий, ўрнида жавоб қайтарамиз, “ҳақимиз”ни едирмаймиз. Чунки айбсиз ҳолда, индамайгина кетиш жуда қийин.

Бу ҳол эса мўмин бўлиш осон эмаслигининг бир далилидир. Мўмин ҳам одам, унинг ҳам ғазаби, иззат-нафси, оғриқлари, дарду аламлари бор. Унинг ҳам озор чеккан пайтида бошқалардек бақириб-чақиргиси, жаҳл қилгиси, аламини нималардандир олгиси келади. Бироқ ҳар қандай ҳолатда охирини ўйлайди, бу ишидан дунёсидан ҳам кўра, охиратига етадиган зиённи ҳисобга олиб, ўзини босади...

Руҳиятшунос асабийлашган пайтда бошқаларга жаҳл қилишдан сақланиш учун кимсасиз жойда буюмларни уриб-синдириш, ҳеч бўлмаса, қоғоз парчалаш ёрдам бериши мумкинлигини айтади. Яна кимдир ранжитган одамнинг расмини қўйиб, нишон ўрнида фойдаланишни тавсия қилади. Мўмин эса қарайди – бирор буюмни синдириш исроф, суратни нишонга олиш ҳам ярашадиган иш эмас. Энг зарарсизи – қоғоз парчалашни танлайди, бироқ бундан ҳам бирор натижа чиқмаслигини англайди. Яна ҳар галги амали – сабр ва намоз билан Аллоҳдан ёрдам сўраш учун тиз чўкади...

* * *

Бир кун ҳамма нарса тугайди, умримиз ҳам. Охират сафарида ёнимизда амалларимиздан бошқа нарса бўлмайди. Ибодатларимиз қай аҳволда? Бандалик бурчларимизни, масъулиятларимизни қандай бажаряпмиз?

Мўмин бу саволларни бериб, ўзидан ҳисоб сўрайдиган, ҳар бир иши, айтар сўзининг натижасини, охирини ўйлайдиган, амалларида ихлосли, Аллоҳ таолодан қўрқиб, умидини ҳам йўқотмаган ҳолда ибодат ва ҳаракатларига нозик ёндашган кишидир.

Мўмин одам Аллоҳ таолонинг ризосига эришиш мақсадида У Зотга холис, самимий итоат қилади.

Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) айтдилар: “Мен сизлар учун энг қўрқадиган нарса кичик ширкдир”. Асҳоби киром сўради: “Ё Расулуллоҳ, кичик ширк нима?” “У риёдир”, дедилар Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам). Кейин бундай давом этдилар: “Аллоҳ таоло қиёмат куни ҳаммани амаллари учун ҳисобга тортганида: “Боринглар, риё қилган кишиларингиз олдига, қаранглар-чи, уларнинг ҳузурида бирор мукофот топармикансиз?” дейди» (Имом Аҳмад ривояти).

Ҳар зарранинг ҳисоби қилина­диган улуғ кунда ҳеч банда амаллари зое бўлишини истамайди. Нафсоний алданиш кишини кўр ва кар қилади. Хўжакўрсинга ўқилган намоз, одамлар сахий дейишларини хоҳлаб, берилган садақа, бирор манфаат, кимгадир ёқиш учун қилинган яхшилик, адолат кабилар нафсни озиқлантиришдан бошқа нарса эмас.

* * *

“Охирини ўйлаган қаҳрамон бўлолмайди”, дейилади бир фильмда. Балки охирини ўйлаган қаҳрамон бўлмас, аммо мўмин бўлади. Зеро, мўминликнинг ўзи қаҳрамонликдир. Фикримиз исботи учун унга ҳақсизлик қилишганида жаҳлини ичига ютиб, сукут сақлай олишини ва Пайғамбаримизнинг (алайҳиссалом) “Одамлар енголмаган киши эмас, ғазабланганида ўзини боса олган киши ҳақиқий паҳлавондир” (Имом Бухорий ривояти), ҳадиси шарифларини эсласак, кифоя.

Зумрад ФОЗИЛЖОН қизи

ЎМИ Матбуот хизмати

Аввал, Қирғизистоннинг Бишкек шаҳрида «Маънавий ипак йўли: Буюк инсоний қадриятлар ва замонавий таҳдидлар» номли халқаро анжуман бошлангани ҳақида маълумот берган эдик.
Куни кеча, 12 сентябрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари бошчиликларидаги делегация Қирғизистонга хизмат сафарини бошлади.
Муфтий ҳазрат дастлаб анжуман дастуридан ўрин олган Бишкек шаҳридаги «Абу Бакр Сиддиқ Мусахон тўра» жоме масжидининг очилиши маросимида табрик сўзлари билан иштирок этдилар.
Тадбирда Россия муфтийлар кенгаши раиси ўринбосари Дамир Ҳазрат, Қозоғистон Бош муфтийси Серикбай ҳожи Ўраз, Қирғизистон бош муфтийси Максатбек Токтомушев, Тожикистон муфтийси Саидмукаррам Абдуқодирзода, Литва муфтийси Якубаускас Ромас ва бошқа меҳмонлар қатнашди.
Меҳмонлар ушбу масжидда аср намози адо этдилар.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Четвер, 13 сентябрь 2018 00:00

Мусулмоннинг ҳурмати

Ҳужжатул-ислом имом Ғаззолий “Иҳё улумид-дин” китобининг “Тил офатлари” бобида бир ажиб ҳикояни келтиради.

“Бир ғассол аёл бор эди. Кунларнинг бирида одатдагидек бир майит аёлни юваётганида қўли марҳуманинг баданига ёпишиб қолди. Ҳар қанча ҳаракат қилмасин, қўлини майитнинг танасидан ажрата олмади. Хунук бир ҳолат юзага келди. Кимдир аёлнинг қўлини кесиб ажратиш керак, деса, яна кимдир ўликнинг танасидан кесиб ажратиш керак, дер эди.

Охири бу воқеанинг хабарини Имоми Моликка етказишди. Имом озгина сукут қилгандан сўнг ғассол аёлни саксон дарра уришга буюрди. У айтгандай қилиб аёлни уришди. Саксонинчи даррани уриб бўлишган ҳам эдики, унинг қўли марҳуманинг жасадидан ажраб кетди.

Воқеага гувоҳ бўлганлар бу ҳодисанинг сабабини сўрашганида, Имоми Молик бунинг сабабини аёлнинг ўзидан сўрашларини айтди. Аёл эса кўзда ёш билан: “Мен бу аёлни юваёганимда қалбимдан: “Бу аёл зинокор бўлса керак”, деган ҳаёл ўтган эди”, дея жавоб берди”.

Хулоса шуки, дунёдан ўтган киши ҳақида нафақат ёмон гапларни гапириш, балки қалб ила бўлса ҳам ёмон гумонда бўлиш яхши иш эмас. Исломда мусулмоннинг вафотидан кейинги шаъни ҳам шунчалар азиз.

 

Ёрбек ИСЛОМОВ,

Олмазор туманидаги “Мевазор” масжиди имом ноиби 

Мақолалар

Top