Самарқанд вилояти Иштихон туманидаги 72-умумий ўрта таълим мактабида 9-синф ўқувчилари учун “Маънавият асослари” дарсининг навбатдаги мавзуси буюк аждодимиз Имом Бухорий роҳматуллоҳи алайҳнинг “Ал Адаб ал Муфрад” (“Одоблар хазинаси”) асаридаги ота-онага яхшилик қилиш бобини ўрганишга бағишланди. Бунинг учун “Муҳожирлар” масжиди имом-хатиби Тошмуҳаммад Абилов таклиф этилди. Домла ўқувчиларга китобнинг 3-4-бобларида келтирилган ҳадиси шарифларни айтиб, шарҳлаб берди. Улардан бири  қуйидаги ҳадисдир:

Ибн Аббосдан ривоят қилинади:

«Бир мўмин-мусулмон инсоннинг мусулмон ота-онаси бўлса, уларга яхшилик қилиб, унинг савобини кутган ҳолда тонг оттирган бўлса, Аллоҳ унга жаннатнинг икки эшигини очади. Агар фақат бири бўлса, биттасини очади. Агар фарзанд ота-онадан бирининг ғазабини чиқарган бўлса, ўша шахс рози бўлмагунича, ундан Аллоҳ рози бўлмайди».

«Ота-она унга зулм қилган бўлса ҳамми?» дейишди.

(Ибн Аббос) «Зулм қилган бўлсалар ҳам», деди».

Имом домла мазкур ҳадиси шарифни айтиб шарҳлар экан, ота-онага яхшилик қилиш, мулойимлик билан хизматларида бўлиш ана шундай улуғ жаннат мукофотига сазовор бўлишини, аксинча уларни дилини оғритиб, норизо қилиш эса икки дунёда ҳам фақат ташвиш, надомат келтиришини ўқувчиларга сўзлаб берди. Ўқувчилар ҳадиси шарифдан ўзларига зарур ибрат ва ҳикмат олганликларини, яна шундай дарслар кўпроқ ташкил этилишини таклиф билдирдилар.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими

Воқеамиз қаҳрамони “Ислом элчиси” лақабини олган Мусъаб ибн Умайр розияллоҳу анҳудир.

У Макканинг, Қурайшнинг асл йигитларидан бўлиб, Исломга илк кирган пешқадамлардан эди. Унинг куняси Абу Абдуллоҳ, тўлиқ исми Мусъаб ибн Умайр ибн Ҳошим ибн Абдуманоф ибн Абдуддор ибн Қусай ибн Килоб Қураший Абдарийдир. Бадр жангида қатнашгани учун Бадрий ҳам дейилади.

У Арқам ибн Абу Арқамнинг ҳовлисида Исломга кирди. Аммо буни қавми ва онасидан яширди. Онаси унинг мусулмон бўлганини билгач, уйга қамаб қўйди. Аммо Мусъаб ўз динидан воз кечмай, барча қийинчиликларга сабр қилди. Буни кўрган онаси уни уйидан чиқариб, оиладаги пулларни ишлатишдануни  ман қилди.

Исломдан олдин у ўзининг ёқимли юзи, хушбичимлиги, гўзал муомаласи, қииммат либослари ва хушбўй атири билан барчадан ажралиб турарди. Ҳатто уни “Макка аҳлининг энг хушбўй йигити” дейишарди.

Исломга киргач, Маккада мусулмонларга тазйиқлар кучайганда у Ҳабашистонга кўчиб кетади. Кейинчалик Биринчи Ақаба байъатидан сўнг Мадинаи Мунавварага ҳижрат қилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уни Мадинадаги мусулмонларга Исломни, Қуръонни таълим бериш учун юборадилар. Шу боис уни “Муқриъ” (Қуръон устози) ҳам дейилади. У сабабли Мадинадаги ансорларнинг улуғларидан бўлмиш Саъд ибн Муоз розияллоҳу анҳу ҳамда Усайд ибн Хузайр розияллоҳу анҳулар Исломга киришади. Кейинги Ақаба байъатида Мусъаб розияллоҳу анҳу ансорлар билан бирга Маккага келади.

Мусъаб ибн Умайр розияллоҳу анҳу Мадинага боргач, Ислом динини, Қуръонни ва Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни ансорларга танитди, ўргатди. Бир йил ичида Мадина халқи Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни соғиниб, кўзларида ёш билан кутадиган содиқ мўминларга айландилар. Буларнинг барчаси Аллоҳнинг фазли эди. Мусъаб розияллоҳу анҳунинг даъвати, таълимоти сабаб бўлди.

Воқеамиз қаҳрамони Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга Бадр ва Уҳуд ғазотларида иштирок этди. Уҳудда мусулмонларнинг байроқдори бўлиб, байроқни олдинги сафда кўтариб борди. Жангда мушриклар билан байроқни кўтарган ҳолда уришди.

Мушриклардан Ибн Қамиъа деган кимса унинг байроқ ушлаб турган ўнг қўлига қилич уради. Қўл узилиб тушгач, дарҳол байроқни нариги қўлига олади. Бояги мушрик бу қўлга ҳам қилич зарбасини беради. Бу қўл ҳам узилгач, байроқни қўлни тепа қисмлари билан бағрига босиб олади. Кейин мушрик унинг кўксига найза ургач, буюк саҳобий шаҳид бўлиб ерга йиқилади. Ўшанда у тахминан 40 ёшда эди.

Уруш тугагач, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бошчиликларида саҳобалар шаҳид бўлган мусулмонларни излаб топишга киришадилар. Мусъаб розияллоҳу анҳунинг жасади устига келганларида икки олам сарвари соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак кўзларидан ёш тўкила бошлайди. Мусъаб розияллоҳу анҳу Маккада бой, моддий томондан бекаму кўст эди. Уҳуд куни эса уни кафанлашга ҳатто мато топилмади. Устидаги кийими унга кафанлик бўлди. У билан бошини ёпилса, оёғи очилиб қолар, оёғини ёпилса, боши очилиб қоларди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Ислом дини қандай вафодор ва фидокор инсонларни етиштирганини кўриб, кўзларига ёш олдилар. Кейин ўша мато билан бошини ёпишга, оёғини эса изхир деган ўсимлик билан беркитишга амр қилдилар.

Ҳа, у барча бойлигини Аллоҳ ва Расулининг розилиги учун Маккада қолдириб келган эди. Мусъаб вафот этар экан, ўзидан ҳеч нарса қолдирмади.

 Бир куни Мусъаб розияллоҳу анҳу устига қўй терисидан ёпиниб олган ҳолида Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам томонга юриб келаётганида, уни кўрган Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ қалбини мунаввар қилган бу кишига қаранглар! Мен уни ота-онаси энг яхши таомлар ва энг покиза ичимликлар билан боқаётганини кўргандим. Аллоҳга ва Унинг Расулига бўлган муҳаббати уни сизлар кўриб турган шу ҳолатда юришга ундади” дедилар.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Уҳуд куни шаҳид этилган Мусъаб розияллоҳу анҳунинг ёнидан ўтаётганларида, Аллоҳ таолонинг ушбу оятини тиловат қилдилар:

مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن يَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلاً

“Мўминлардан Аллоҳга берган ваъдаларига содиқ қолган кишилар бордир. Бас, улардан баъзилари ажалини топди. Баъзилари эса, интизор бўлиб турибди. Улар бирор нарсани алмаштирмадилар” (Аҳзоб сураси, 23-оят)

Мусъаб розияллоҳу анҳунинг аёли Ҳамна бинт Жаҳш бўлиб, мўминларнинг онаси Зайнаб бинт Жаҳш розияллоҳу анҳонинг сингиллари эди. У аёл ҳам ҳадис ривоят қилган, саҳобия аёлардан эди.

Аллоҳ таоло Ислом учун жонини берган, фидокорлик кўрсатган Мусъаб розияллоҳу анҳудан ва барча саҳобалардан рози бўлсин!

Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

2019 йил 17 сентябрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идорасида Халқаро диний эркинликлар бўйича АҚШ комиссияси комиссари Надина Беслер Маэнза ҳамда АҚШнинг Ўзбекистондаги элчиси Даниэл Розенблюм, элчихона назорат ходими Рахель Волф, элчихона котиби Эйтан Пласс ташриф буюрди.

Мулоқотда Дин ишлари бўйича қўмита раиси Абдуғафур Аҳмедов, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов, Рус провослав черковининг Ўзбекистондаги раҳбари Митрополит Викентий, Ўзбекистондаги Рим-католик черкови епископи Ежи Мацулевич, Яҳудий жамияти раиси Аркадий Исахаров, Яҳудий  диний жамоаси раввини Борух Абрамчаев, Арман апостоллик черкови руҳонийси Аваннес (Арамаис Григорян) иштирок этди.

Дастлаб меҳмонларга Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёев томонидан диний бағрикенглик ва миллатлараро тотувликни таъминлаш борасида амалга оширилаётган ташаббуслар ҳақида атрофлича маълумот берилди.

Ўз навбатида, меҳмонлар ҳам Ўзбекистонда амалга оширилаётган ислоҳотларни, инсон ҳуқуқларини таъминлаш, диний бағрикенглик ва миллатлараро тотувликни мустаҳкамлаш бўйича олиб борилаётган эзгу саъй-ҳаракатларни қўллаб-қувватлашларини маълум қилишди.

Учрашувда иштирок этган турли диний конфессия вакиллари ҳам сўз олиб, Ўзбекистонда 16 та диний конфессия аъзолари аҳил-иноқ, ўзаро ҳамжиҳатликда эмин-эркин ҳаёт кечираётгани, ўз диний амаллари, ибодат ва расм-русумларини бекаму кўст адо этаётганларини билдиришди. Улар ўртасидаги бағрикенглик, ўзаро ҳурмат, байрам ва тантаналарда бир бирлари ҳолидан хабар олиш каби эзгу анъаналар том маънода бошқаларга ҳам ўрнак бўлишини айтишди. Ўз навбатида, республикадаги масжидлар билан бир қаторда бошқа конфессия вакилларининг ибодахоналари ҳам таъмирланиб, алоҳида эътиборга олинаётганини таъкидлашди.

Учрашув дўстона ва самимий руҳда ўтди.

Дин ишлари бўйича қўмита

Матбуот хизмати

Миср Араб Республикасидаги “Ал-Азҳар” университети ректори Доктор Муҳаммад ал-Маҳрусовий терроризмнинг дини ва ватани йўқлигини айтиб, Исломнинг тинчлик, меҳр-мурувват ва бағрикенглик дини эканини таъкидлади.

Бу баёнот “Ал-Азҳар” университети ректорининг жорий йилнинг 15-17 сентябрь кунлари Испания пойтахти Мадрид шаҳридаги анжуманлар залида “Тинчлик саноқсиздир” шиори остида ўтказилаётган Умумжаҳон тинчлик форумидаги нутқида маълум қилинди. Доктор Муҳаммад ал-Маҳрусовий агар терроризм черковлар ва ибодатхоналарга зарар етказган бўлса, унинг масжидларга ҳам салбий таъсирини ўтказишини маълум қилиб, шундай деди: “Биз Миср Араб Республикасининг Шимолий Синай вилоятининг “Бир ал-Абед” қишлоғидаги “Ар-Равза” масжидида жума намозида содир бўлган теракт воқеасини эслайлик. Унда 305 киши ҳалок бўлган эди, чунки бу қишлоқнинг умумий аҳолиси 750 киши эди холос. Кўп сонли эркаклар йўқ қилинди, аёллар ва ёш болалар қолди. Барча динларда терроризм қораланади,  тинчлик барча динларнинг, шу жумладан Ислом динининг ҳам асл негизидир. Исломнинг меҳр-мурувват, тинчлик ва тўғрилик дини эканлиги хусусида Қуръони каримнинг бир қанча ояти карималарида таъкидлаб ўтилган. “Ас-Салам” яъни “Тинчлик” сўзи Қуръони каримда 140 марта зикр қилинган”.

“Ал-Азҳар” университети ректори Доктор Муҳаммад ал-Маҳрусовий ўз нутқида тинчлик турларини батафсил баён қилиб, жумладан кишининг ўзи билан, оиласи билан, жамияти билан ва бутун дунё билан тинчлиги бўлишини таъкидлади.

Халқаро алоқалар бўлими ходими

Илёс Аҳмедов тайёрлади.     

Қуйида келтириладиган ҳадис, турли фикрлар ва ҳикматлар сайтлардан ҳамда ижтимоий тармоқлардаги турли саҳифалардан олиб таржима қилинган.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар:

«Роббини зикр қиладиган билан Уни зикр қилмайдиганнинг мисоли тирик билан ўлик кабидир».

Бухорий ривояти

*****

Ҳар бир нарса Аллоҳнинг қадари билан бўлади. Аллоҳ таоло банда учун бахтлилигини, бадбахтлигини, ризқини, умрини тақсим қилиб қўйган. Сенга ёзилган нарса, заифлигингга қарамай, сенга келади. Сендан бошқага ёзилган нарсага қувватинг билан ҳам етолмайсан.

Али Тантовий раҳимаҳуллоҳ

*****

Ҳаёт велосипедга ўхшайди. Мувозанатни сақлашинг учун ҳаракатда бардавом бўлишинг керак.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Келишмовчилик оловини пуфлаб, алангалатишга уринаётган кимса, агар ўша оловдан бир чўғ учиб келиб юзига урилса, шикоят қилишга ҳаққи йўқ.

 “Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Одамлар, улар учун қилаётган ишларингни, то ўша ишларни тўхтатмагунингча тушунмайдилар, сезмайдилар.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи

Нозимжон Иминжонов