Ҳаёти давомида кишининг боши устидан қуёш чарақлаб туриши баробарида, турли хил ташвиш булутлари ҳам сузиб ўтади. Кенглик—танглик ҳам, тўқлик—очлик ҳам, ғалаба—мағлубият ҳам, шодлик—мусибат ҳам. Умри фақат шодлигу ғалаба билан ўтган кимсани тарих билмайди. Одам боласидан машаққат ва мусибат пайтида сабр қилиши, умидсизланмаслиги, ҳақ устида сабот билан туриши талаб этилади. Дунё ғами келиб – кетувчи меҳмондир. Абадий қолади, деб ранжимаслик керак.Тонгни кутадиган одам сабр қилиши шарт. Тун қиёматга қадар давом этмайди. Неъматга сабр билан эришилади, шошқалоқ ва бесабр неъматдан маҳрум қолади. Неъматни кўриш билан шокир, мусибатга дуч келганда эса собир бўлиш иймон жумласига киради. Ҳаёт қийинчиликларсиз бўлмайди, қийинчиликларсиз маъносини йўқотар эди. Биз ё муваффақият қозонамиз ёки ютқазамиз. Ғалаба қозонмоқчи бўсак курашмоқ керак. Кураш туфайли қўлга киритган ютуғимиз кўнглимизни тоғдек кўтаради, мамнун бўламиз, энг муҳими, руҳимиз яна бир поғона юксалади. Умидимиз сўниб, ҳафсаламиз пир бўлган пайтлар кўп бўлади. Орзуларимиз, режаларимиз амалга ошмаган пайтда ўзимизни қандай ҳис қиламиз? Ҳалол ишласак, тинмай меҳнат қилсак, бировнинг дилига озор бермасак ҳам барибир ҳамма ўйларимиз барбод бўляпти. Нима учун, деб савол берамиз. Мавлоно Жалолиддин Румий шундай дейдилар: “Ҳеч томондан умидим йўқ. Фақат У карам соҳиби : “Умидсиз бўлманг” – дейди. Хоқонимиз доимо бизга далда бермоқда, “Умидингизни узманг” деб қулоғимизни бурамоқда” .

Аллоҳ таоло шундай деб марҳамат қилади:

 “(Эй, Муҳаммад!) Менинг иймон келтирган бандаларимга айтинг: “Парвардигорингиздан қўрқингиз! Бу дунёда эзгу иш қилган зотлар учун (охиратда) чиройли (оқибат – жаннат) бордир.Аллоҳнинг Ери кенгдир. Албатта, сабр қилувчиларга (охиратда) мукофотлари беҳисоб берилур” (Зумар сураси 10 – оят). Ҳисоб–китоб ва кузатишларга қараганда, катта қизиқиш ва манфаат кўриш билан бошланган ҳар қандай фирма, илмий тадқиқотлар қайсидир босқичга етганда бирдан барбод бўлади. Маълумотларга кўра, беш йил ичида ҳар юзта фирмадан атиги бештасигина қолар экан. Қолганлари рақобатга дош беролмагани, ишчилари кетиб қолгани, молиявий қийинчиликлар туфайли ёпилар экан. Худди шунингдек, инсон ҳаётини юз фоиз хурсандчиликдан иборат деб бўлмайди, ҳаётимиздаги энг қувончли кунларда тўсатдан бутун ҳаётимизни остин – устун қилиб юборадиган касаллик, оилавий муносабатлар, хизматдаги кескин ўзгариш, моддий қийинчиликлар билан боғлиқ бирор воқеа рўй бериши мумкин, ана шунда ҳамма орзуларимиз, умидларимиз сўнади.  Нега? Нима учун?

Инсон қанчалар кучли бўлмасин, барибир тўсатдан бошга келган зарбалар ҳар биримизни эсанкиратиб қўйиши табиий. Ҳамма бирдек руҳий ирода ва кучга эга, ҳамма ҳам шароитлар билан муроса қила олишга қодир эмас. Ҳатто жасур, дадил инсон ҳам мушкул вазиятларда талмовсираб қолади, руҳияти тушиб кетади. Энди вазиятни таҳлил қилиб, умидимизнинг сўнишига олиб келадиган сабабларни қидирамиз. Биринчи навбатда ўзимизнинг моҳиятимизни англаб оламиз. Яъни, нима учун бу дунёга келдик, яшашимиздан мақсад нима? Бу дунёга ўзимизни кашф этиш, руҳиятимизни камол топтириш учун келамиз. Мақсад руҳиятимизни мукаммалликка эриштириш экан, ҳаётимиз давомида сабоқ оламиз. Руҳиятимизни чиниқтириш, маълум бир синовлардан ўтиш учун биз дарс ўтишимиз, шахсиятимизни шакллантиришимиз керак. Сабр меъёрни билиш, ирода инсон руҳини чиниқтиради. Умидларни сўндирадиган шароитлар эса руҳиятимизни чиниқтириш учун керак бўлган омилларнинг айнан ўзгинаси. Шулар биз учун дарс вазифасини ўтайди. Баъзида биз кучга, ҳатто жуда катта кучга эга бўламиз. Фалокатлар эса, катта кучга эга бўлганимиз учун эмас, балки шу кучимизни нотўғри тақсимлаганимиз учун рўй беради. Барбод бўлиш – ўзингизнинг шахсингизни тушунмаслик, нотўғри хулоса қилиш, иродангизни суистеъмол қилишдан келиб чиқади. Айрим ҳолларда бу молиявий, ўзаро муносабатлар, мартаба, амал ёки иззат – обрў каби моддий йўқотишларга ҳам олиб келади. Буни ўзимиз ўйлагандек кучимиз қувватли, тушунчаларимиз тўла ва мукаммал эмаслиги учун юборилган аломат сифатида қабул қилишимиз мумкин. Баъзида фалокатлар инсоннинг меҳнатсиз роҳатга эришасан, деган шайтон сўзларига қулоқ солиб тўғри йўлда бўлмаганидан содир бўлади. Агар биз руҳиятимизни камолга эриштириш ўрнига моддий бойлик тўплашга муккасидан кетсак, оқибатда шу кунгача қўлга киритган ва эришганларимизнинг ҳаммасидан жудо бўламиз. Биз кўз олдимизда содир бўлаётган ҳодисалар устидан ғолиб келиб бўй кўрсатишимиз, яъни руҳий юксалишимиз лозим. Аввал бошдан ақл билан иш кўрганимизда ҳозиргидек фалокатлар содир бўлмасмиди?! Лекин энди ақлимиз кирди, агар ҳозирги мушкуллик бошимизга тушмаганда бу ақл ҳеч қачон келмасди ҳам. Демак, у синов ва дарс. Ана шу сабоқни ўзлаштирсак, кейинги сафар ҳудди шунингдек қийин вазиятлардан осон чиқиб кетамиз. Кўпинча зиддиятли вазиятларда биз инсонлар ҳаддимиздан ошиб кетганимизни пайқаймиз ва бунинг учун жавобини беришимиз керак бўлади. Фалокат ўзимизга жуда ишониб, мағрурланиб кетганимиз, аслида мавжуд бўлмаган ирода ва кучимизга ортиқча ишониб юборганимизнинг натижаси.

   “Баъзида ютқазганингизни рўйи рост тан олишингиз керак, қоқилиш – ўзингизнинг айбингиз. Бошга иш тушганда энг аввало умидсизланмаслик керак, қаерда қандай хатога йўл қўйганини тушуниб, уларни тузатишга ҳаракат қилиш лозим” .

Ҳуд сурасида Одам болаларининг қандайлиги чиройли тарзда баён этилган:

“Агарда биз инсонга Ўз марҳаматимизни тоттириб, сўнгра (яна) уни тортиб олсак, (қарабсизки) у ноумид ва ношукр (бўлиб қолур). Агарда унга бирор зарар келиб кетгандан кейин ноз – неъматларни тоттириб қўйсак: “Ёмонликлар мендан (ўзича) кетди”, – дейди, албатта. Зеро, у мағрур ва  фахрланувчидир. Илло, сабрли бўлган ва эзгу ишларни қилганларга, айнан ўшаларга мағфират ва катта мукофот бордир” (Ҳуд сураси 9 – 11 оятлар).

Мазкур уч оят “Бу васф  иймон ва ислом тақозо қилган сифатлари билан тўла сифатланмаган инсоннинг васфидир”, — деб тафсир қилинади “Тафсири ҳилол”да. — Агар ундай одамга бирор неъмат бериб туриб, сўнгра олиб қўйилса, тушкунликка тушиб, дод–вой қилади, ўзини ҳар томонга уради. Ёки аксинча, ё иссиққа кўнади ё совуққа. Охирги оятда солиҳ бандаларнинг икки сифати алоҳида таъкидланмоқда: сабр ва яхши амаллар қилиш. Сабр доимо, ҳаммага керак: яхшилик етганида ҳам, ёмонлик етганида ҳам, зарар – камчилик пайтида ҳам, фойда – борчилик пайтида ҳам ғоятда зарур. Йўқчиликка сабр қилиш осон. Аммо борчилик–тўқчиликка ҳамма ҳам тоқат қила олмайди. Аслида банда оғир пайтда бардош билан, неъмат етганда шукр ва яхшилик билан сабр қилсагина саодатга етиша олади. Орамизда баъзи бировлар ҳаёт йўлларига назар солиб, унинг нуқул тўсиқ, ғовлар тоғидан иборат эканини айтишлари мумкин. Улар ана шу ғовлар устига тик юриб, енгганлар, айланиб ўтганлар. Ҳатто йўлларида: “Бу сенинг қўлингдан келмайди, буни қўлга киритолмайсан, бу сен учун эмас” деб гапирадиганлар учраб қолади. Огоҳлантирувчи кишиларнинг кўп ёки камлигидан қатъий назар, ичимиздаги қандайдир бир куч бизни уйғотади, тетиклаштиради, ҳаётга ва ўзимизга бўлган ишонч кучи, эҳтимол бахтга эришиш умиди, орзуси бизни олдинга қараб, янгича ҳаёт кечиришга ундар. Орада пайдо бўлган танаффуслар олға қадам босишга имконимиз борлигини билдиради ва буни идрок этамиз. Ҳаёт тўсиқлардан иборат. Биз уларни осон ва тез ёки стресс билан қабул қилишимиз мумкин. Биз тўсиқ ва муаммоларни енгиш учун ўзимизни хаёлан тайёрлашимиз ёки таслим бўлишимиз мумкин. Одатда қийинчиликлардан ўтиб олганимизда енгиллик ва мамнунликни ҳис этамиз. Лекин тўсиқлардан ўтиш осон эмас, қатъийлик ва тўғри қарор қабул қилишни талаб қилади. Тўғри қарорга келиш эса ўз ҳаётимизни фалсафий мушоҳада этиш билан амалга ошади. Агарки тўсиқларга таслим бўлсак, бу бизнинг ҳаёт имтиҳони олдидаги катта хатойимиз бўлади. Зеро, юртбошимиз бизларни олға интилишга чақириб шундай дейдилар: “Бировнинг қўлига ва юзига қараб яшайдиган инсон ва давлатнинг озодлиги бутун бўлмайди, мустақиллиги тўлиқ бўлмайди. Ҳаётнинг шафқатсиз қонуни шу: фақат ўз куч–қудратига ишонган халқгина ўз – мурод – мақсадига етади” .

Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг Оли Имрон сурасида шундай деб марҳамат қилади:

“Мол-мулкларингиз ва жонларингиз (офати ва мусибати) ила синалурсизлар. Шунингдек, сизлардан олдин Китоб берилганлар ва мушриклардан кўп азиятли (аччиқ) гапларни эшитасизлар. Агар сабр қилсаларингиз ва тақволи бўлсаларингиз, албатта, бу ишларнинг пухталигидандир” (Оли Имрон сураси 186 – оят).

Ана шу душманлар инсонни йўлдан уришга, унга шаҳватларни чиройли қилиб кўрсатишга ва уни тоат – ибодатлардан узоқлаштиришга уринадилар. Улар кўзлаган мақсадларига эришиш учун бетўхтов ҳуруж қилиб туришади. Шу боис, инсон нафсини жиловлаб олиш, ҳавои – ҳохишини шариат измига юргизиш ва ҳақиқий душманни – шайтонни мағлуб этиш йўлида жидду – жаҳд кўрсатмоғи лозим. Атрофимизда оптимистлар, ўзини кучли деб биладиган одамлар бор, уларни кузатишимиз, кучли шахслар даврасида бўлишимиз керак, негаки биз мулоқот қилган одамлар бизга ҳам куч–қувватларини берадилар, ўз тебранишлари таъсирига киритадилар. Психологик нуқтаи назардан айтганда, омадсизлар ва ҳаёти, яшаш тарзидан доим нолийдиган инсонларга яқин юрмаслик лозим, чунки улар тез ва осон таслим бўладилар, ҳаётга тескари томондан қарайдилар ва нотўғри хулоса чиқарадилар.

 “Дарҳақиқат, инсон бетоқат қилиб яратилгандир. Қачонки, унга ёмонлик (камбағаллик ёки мусибат) етса, у ўта бесабрлик қилувчидир” (Маориж сураси 19 – 20 – оятлар).

“Қатъийлик руҳий кучдир. У инсонни ҳаётий даражага кўтаради. В.Жикарентсев, айнан умидсизлик пайтида биз ҳаёт маъносини ва бахтни туямиз, деб ҳисоблайди. Бу ҳолатда қарама–қарши қутбнинг биридан иккинчисига ўтаётган бўламиз. Инсондан талаб этиладигани шуки, жараёнларнинг кечишига қўйиб бериш учун уларнинг биронтасига боғланиб қолмаслик керак. Ғалаба ва мағлубият, тўғри қарор ва хатолик, қайғу ва қувонч, кўтарилиш ва қулаш–бу қарама–қаршиликлар биргаликда ҳаёт ва бахт деган категорияни келтириб чиқаради. Хўш, ҳаётни тўлалигича қабул қилиб яшашга бизларга нима ҳалал беради? Ўйлаб кўрсак, қўрқув пайтида маълум бир ҳолатда унга бутун кучимиз билан боғланиб қоламиз ва қарама – қарши томонга, яъни қўрқувни енгиб, куч тўплаб ҳаракатланиш ўрнига қўрқув исканжасида қолиб кетаверамиз, тўсиқлардан ўтиш ўрнига монелик қиламиз. Қанчалар эҳтиёткор бўлмайлик, барибир ўтишимиз керак бўлган вазиятга тушамиз.Ичимизда биз ўтадиган вазиятларни яратиб берадиган

кучлар бор, бунинг ортидан тажрибага эга бўламиз. Шунинг учун қийин вазиятга тушдингизми, аввал тинчланинг, муаммони мамнуният билан қабул қилинг. Олдиндан кўра билмаганингиз, сезмаганингиз учун ўзингизни койиб ўтирадиган бўлсангиз, вазиятни янада мураккаблаштирасиз. Бу нарса онгингизга чуқур сингиб бораверади ва ҳозирги ҳолатдан сабоқ чиқармагунингизгача янада қийин вазиятларни келтириб чиқараверади” . Юртбошимизнинг ушбу сўзларини доимо ёдда сақламоқ керак: “Биз бошимиздан кечираётган замон барчамиздан, ҳар биримиздан огоҳ ва сезгир бўлиб яшашимизни, бугунги ва эртанги кунимизни, тинч ҳаётимизни ўзимиз асрашимизни талаб этади. Фақатгина тинчликни ният қилиш, орзу қилиш эмас, балки тинчлик, осуда ҳаёт учун, мусаффо осмон учун албатта баҳоли қудрат курашишимиз даркор” .

“Сизга ваҳий этилган нарсага эргашинг ва то Аллоҳ ҳукм қилгунича сабр қилинг! Албатта, У ҳукм  қилувчиларнинг яхшисидир” (Юнус сураси 109–оят).

“Деярли барча афсоналарда одам боласи махлуқни енгиб ғалабага эришгани ҳақида гапирилади. Эртак ва афсона қаҳрамонлари ички ҳотиржамлиги ва Аллоҳга бўлган ишончи билан уч бошли, тўққиз бошли ва ҳатто қирқ бошли аждарҳони ўлдирган. У билаги кучга тўлган паҳлавон бўлгани учун эмас, балки ватани, халқига хавф туғдираётгани, уларни хавфдан озод этиш ҳисси юрагида жўш ургани, ана шу жўшқинлик жисмоний қувватини оширгани учун ҳам душманини мағлуб этди. Чўпчаклардаги махлуқ рамз, у бизнининг ичимизга жойлашиб олган. Аждарҳо қувватимиз, ҳиссиётларимиз ва биздан – да кучли бўлиши мумкин бўлган хислатларимиздир. Кучингизга, ўзингизга ишонсангизичингиздаги махлуқни ўргатишингиз мумкин. Демакки, ўзингизга ишонсангиз, кучингизга ишонсангиз, энг кучли бўлган душманни ҳам енга оласиз” .

“Қачон (Биз) инсонга (тинчлик, саломатлик, фаровонликни) инъом этсак, у (шукр қилишдан) юз ўгириб, ўз ҳолича кетур.Қачон унга (ҳасталик, камбағаллик каби) бирор ёмонлик етса, ноумид бўлур”(Исро сураси 83 – оят). Умидсизликка тушсак, демак, билишимиз лозим бўладики, биз камолга етишиш йўлидамиз. Қийинчиликларни енгиб, ҳаммасини бир бошдан тиклаб, биз кейинги зинапоядан юқорига кўтариламиз. Мақсадга эришиш учун албатта қўрқувларимизни енгиб, уларни таслим бўлишига эришишимиз лозим. Бунинг учун эса доимий чиройли сабр ва Яратгандан дуо ила умидланиш лозим бўлади. Унутмаслик лозимки, умидсизлик улғайиш учун бор йўғи бир сабаб. Зеро, президентимиз Ислом Каримов шундай дейдилар: “Ўзимнинг ҳаёт тажрибамдан келиб чиқиб айтаманки, бу дунёда ёмонликни кўрмаган одам яхшиликнинг қадрини билмайди. Қийналмаган одам ҳақиқий бахт нима эканини тўлиқ англаб етмайди” .

Хуршида УСМОНОВА

“Хадичаи Кубро” ўрта махсус ислом билим юрти

мударрисаси

ЎМИ Матбуот хизмати

Президентимиз Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан мамлакатимизда таълим-тарбия, диний-маърифий йўналишлардаги ислоҳотларга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Бинобарин, ушбу эзгу саъй-ҳаракатлар Ислом дини улуғлаган фазилатлар — бағрикенглик, саховат, мурувват, яхшилик каби эзгу амалларга ҳамоҳанглиги билан аҳамиятлидир.

28 март куни “Ҳилол нашр” матбаа-нашриёти томонидан чоп этилган Мусҳафи шариф китобхонларга тақдим қилинди.

Бу ҳақда ношир Исмоил Муҳаммад Содиқ «Халқ сўзи» газетаси
мухбирига қуйидагиларни сўзлаб берди:

— Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Аллоҳ таолонинг муборак, барчани ожиз қолдирувчи тенгсиз каломи — Мусҳафи шариф юртимизда нашрдан чиқиши шарафли воқеадир. Куни кеча нашриётимизнинг барча дўконлари орқали бир хил нархда халқимизга етказилишига муваффақ бўлинди.

Авваламбор, бу хайрли ниятнинг амалга оширилишини қўллаб-қувватлаган раҳбарларимиз, унга ўз ҳиссасини қўшган азизларимиз, ватандошларимизни муборакбод этамиз. Қалби Қуръонга ошно халқимиз янги нашр этилган Мусҳафни шод-хуррамлик, хурсандчилик ва севинч кўзёшлари билан кутиб олди. Бу ёрқин ҳодиса мамлакатимизнинг деярли барча оммавий ахборот воситаларида кенг ёритилмоқда.

Давлатимиз раҳбарининг Ислом дини ривожига улкан ҳисса қўшган буюк алломаларимизнинг илмий меросини ўрганиш, миллий-диний қадриятларимизни асраб-авайлаш ва ривожлантириш, динимизнинг софлигини асраш борасидаги эзгу ташаббуслари, эл-юртнинг дардига малҳам бўлиш, ҳар бир фуқаронинг мушкулини осон қилишдек улуғ ишга бел боғлаганлари ҳар биримизга улкан ризолик, миннатдорлик бахш этди.

Бугунги кунда ушалган қалб орзуларимиздан бири Қуръон мусобақаси бўлса, бири ушбу Мусҳафи шарифнинг чоп қилинишидир. Мусҳафи шарифни нашр этиш нашриётимизга асос солган устозимиз, падари бузрукворимиз шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг кўп йиллик саъй-ҳаракатлари, холис дуолари инъикоси, десак, муболаға эмас. Устозимиз кўплаб китобхонларимизнинг талаб ва истакларини инобатга олиб, юртимизда Мусҳаф чоп этишни ҳам йўлга қўйишга астойдил ҳаракат қилган, бунинг учун матбаа-нашриётимизнинг зарур моддий-техник асос ҳамда юқори малакали мутахассислар билан таъминланишига интилган эдилар. Ана шу меҳнатлар туфайли сўнгги йилларда матбаамизда бой ва ноёб тажриба тўпланди, Қуръони Каримни қадимий анъаналарга, ўзига хос тартиб-қоидалари ва одобларига риоя қилган ҳолда, илғор технологиялар ёрдамида сифатли ва гўзал шаклда чоп этиш учун барча шарт-шароит юзага келди. Зеро, Ислом уламолари Мусҳаф чоп этиладиган босмахонанинг шарт-шароити ҳамда ходимларга қўйиладиган талабларни ҳам кўрсатиб берганлар. Жумладан, Мусҳаф нашрга тайёрланадиган хоналар, муқаддас ояти карималар босиладиган дастгоҳларнинг покизалиги ва бошқа кўплаб талаблар борки, “Ҳилол-нашр” матбаа-нашриётидаги шарт-шароитлар буларнинг барчасига тўла жавоб беради.

Қуръони Карим — Аллоҳ таолонинг инсониятни дунё ва охират саодатига элтувчи муқаддас каломидир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Қуръони Каримни Аллоҳ таолодан қабул қилиб олиб, умматларига омонат ила етказганлар, уни ҳаётга татбиқ этиб кўрсатганлар. Пайғамбарларнинг меросхўрлари бўлган уламои киромларнинг вазифаси ушбу илоҳий омонатни — Қуръон ва суннатни халққа етказиш бўлиб келган ва келмоқда. Қуръони Каримни ўрганиш, ёд олиш ва ўргатиш Исломда энг улуғ ибодат саналади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизларнинг энг яхшиларингиз — Қуръонни ўрганган ва ўргатганларингиздир”, дея марҳамат қилганлар. Шунинг учун қадим тарихимиз давомида Қуръони Карим ўқилмаган, Мусҳафи шариф кирмаган хонадон бўлмаган.

Аллоҳ таолога ҳамдлар бўлсинки, Исломга, хусусан, Қуръони Каримга улкан хизмат қилган буюк алломалар юрти бўлмиш жаннатмонанд Ватанимиз мустақилликка эришгач, масжид-мадрасалар очилди, миллий қадриятларимиз, диний таълим, диний адабиётимиз тикланди. Халқимиз яна эмин-эркин Қуръон ўқий бошлади, натижада Мусҳафга бўлган эҳтиёж, талаб кучайди. Шу боис республикамизда Мусҳафи шарифни чоп қилиш давр талабига айланди.

Айтиш жоизки, ҳозирги кунда хориждан келтирилаётган Мусҳафларнинг нархи йўлкира, бож тўловлари ва устама ҳисобига жуда юқорилаб кетмоқда. Биз тақдим этаётган Мусҳафнинг нархи эса бир неча баравар арзон. Зеро, нашриётимизда Мусҳафи шарифни чоп этишдан кўзланган мақсад даромад олиш эмас, балки халқимизнинг маънавий эҳтиёжини қондириш, диёримизда муқаддас китобимизни нашр қилиш анъанасини тиклаш, давом эттириш ҳамда ажру савобга эришишдир.

Мазкур лойиҳа бўйича дунёда Мусҳаф нашри бўйича етакчи матбаалардан ҳисобланган — Миср Араб Республикасидаги “Дорус-салом” нашриёти билан ҳамкорлик шартномаси имзоланган. “Дорус-салом” нашриёти шундан келиб чиқиб, “Ҳилол-нашр”га Мусҳаф чоп этиш учун махсус ижозат берди ва Қуръони Карим нусхаси андозасини тақдим қилди. Шундан сўнг Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита ҳамда Ўзбекистон мусулмонлари идораси кўмагида ушбу табаррук лойиҳани бажаришга киришдик.

Нашриёт имкониятидан келиб чиқиб биринчи босқичда мазкур Мусҳафнинг адади 50000 дона деб белгиланди, дастлаб шу ададдан 10000 нусха савдога чиқарилди ва 31000 сўмдан сотилди. Иншааллоҳ, бундан буён ҳар икки-уч ойда ана шундай ададда Мусҳафи шарифларни халқимизга тақдим қилиб бориш кўзда тутилмоқда. Келгусида фақат Мусҳафи шариф чоп этиш мақсадида алоҳида босмахона ташкил қилишни режалаштирганмиз.

Зеро, Қуръон кириб борган, ўқиладиган ҳар бир хонадонга Аллоҳ таолонинг файз-баракоти ёғилиб туради. Бинобарин, Аллоҳ таолонинг каломи — Қуръони Каримнинг кўп минг нусхада босмадан чиқарилиши ва унинг самараси ўлароқ, ҳар бир мўмин-мусулмоннинг хонадонида мусҳафлар кўз қорачиғидек сақланиши жонажон Ватанимиз учун мислсиз хайр-баракадир.

Қуръони бор хонадонда тарбияланган фарзандлар динига, эл-юртига, миллатига содиқ ватанпарвар, чинакам авлод сифатида камол топади.
Аллоҳ таоло азиз диёримизни Қуръон нури билан мунаввар айласин, бу буюк хизматга бел боғлаб, хайрли ишларга бош-қош бўлаётган Президентимиз Шавкат Мирзиёевни Ўзининг ҳифзу ҳимоясида асраб, кўзлаган барча эзгу мақсадларига етказсин, ниятларини рўёбга чиқариб, ўйлаганларидан ҳам зиёда натижаларга эриштирсин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Дунёда фарзанди одобли бўлишини истамаган ота-она йўқ. Хўш, болани қандай одобли қиламиз? Бунинг учун энг олдин ота-онанинг ўзи тарбияли бўлиши керак. Ахир, инсон ўзида йўқ нарсани бировга беролмайди-ку.

Қуйидаги тавсияларга эътибор бериш ва амал қилиш мақсадга мувофиқ:

– ота-она салоҳиятли, болаларига ибрат бўлиши керак. Китоб ўқимаган киши фарзандининг қўлига яхши китоб тутолмайди;

– болани мустақил фикрлашга ўргатиш жуда муҳим. Воқеа-ҳодисаларга қандай муносабат билдиришига ота-она қизиқиши, уни тинг­лаши, саволларига эринмай жавоб бериши керак. Бундай йўл боланинг мустақил фикр юритишига ёрдам беради, унда фикрини ифодалаш шижоатини шакллантиради;

– муносабатлар икки томонлама бўлсин.  Шундай йўл тутинг, у сизга  яқин дўстидек ишонсин. Шунда унга насиҳат қилсангиз, оғир олмайди. Ҳазрат Али : “Фарзанд билан етти ёшгача ўйна ва унга фикри қабул қилингани ҳамда инобатга олинганини билдириб қўй, бу услубнинг яхши самараси кўп”, деганлар. Фарзанд билан дўстларча муносабатда бўлиш уни ёмонлар билан дўстлашишдан, бузғунчи ахборотларга эргашишдан сақлайди;

– фарзанд оиласида алоҳида ўринга эгалигини, қадрли эканини ҳис этиши зарур;

– бола уй ишларини бажаришда ҳамма билан аҳил-иноқ бўлиши, оила муаммоларини беркитиши, жипсликни сақлашни ўрганиши лозим. Ота-она фарзандига иш ва масъулият юклаб, сўнгра натижасига эътибор қаратса, бола бурчига садоқатли бўлади;

– ота-она уйдаги нарса-буюмларни бир кишига хосламасин. Аксинча, улар ҳаммага тегишли эканини айтсин. Масалан, уйдаги улов фақат отаники деб қаралса, ўғил фарзанд ўзини отасига нисбатан ғариб санаши ва бу ҳол унга салбий таъсир қилиши мумкин;

– боланинг истаган нарсасига эришавериши яхши эмас. Маҳрум бўлиш аччиғини тотиб кўриши, нафсининг хоҳишларини қайтаришни ўрганиши керак;

– ота-она фарзандларининг ёши, ақли, зийраклиги, ривожланиши, таъсирчанлиги ҳамда дунёқарашига эътибор қилиши зарур;

– болалар ёшлигидан бир-бирига гина-адоватли бўлмаслиги учун барчаларига бирдек муносабат кўрсатиш муҳим. 

Кўпинча йўл қўйиладиган хатолар:

– ота-онанинг болага: “лапашанг”, “аҳмоқ”, “одобсиз” сингари нохуш сўзлар билан мурожаат қилиши. Хато, камчилик фарзанднинг ўзида эмас, ишидадир;

– уриб-сўкиб тарбиялаш. Фарзанд хато иш қилганида танбеҳ бериш ва тергаш учун уни уриш-сўкишдан кўра, яхши кўрган нарсаларидан маҳрум қилиш, гапирмаслик, қовоқ уйиш,­ дакки бериш самарали бўлади;

– нотўғри рағбатлан­тириш. Ота-она ўн ёшга тўлмаган болалаларининг яхши ишларини мукофотлашда ширинлик ёки пул бериш билан бирга савоб бўлишини, эвазига жаннатга эришувини ҳам уқтиришсин;

– болаларни бир-бирига қарама-қарши ўстириш. Бир оилада туғилиб ўсган болаларнинг ҳам шахсияти турлича бўлади. Уларни зеҳни, қобилияти ва дунёқарашининг пасту баландига қараб йўналтириш лозим. Бир-бирига солиштириш билан уларнинг ораси бузилиши мумкин;

– ёмон дуо қилиш. Фарзанди жаҳлини чиқарса, айрим оналар дарров қар­ғашга тушади. Бу одатнинг оқибати жуда ёмон;

– ваъда бериб бажармаслик. Ота-она ваъдасида турмаса, ишончини йўқотади. Масалан, “Кел, урмайман”, дейди. Аммо келганида уради. “Бундай қилсанг, уни олиб бераман”, дейди, лекин сўзида турмайди.

– фарзандини ёмон ҳолатларга гувоҳ қилиши. Шаънини юксалтириш, ботирликка ўргатиш ўрнига таҳқирлайдиган манзараларни кўрсатиш бола қалбини синдиради;

– ёқтирмаган нарсасини совға қилиш;

– ёлғон гапириш: одатларнинг энг ёмони ёлғон сўзлашдир. Бола ўрнак оладиган кишилар ёлғон гапириб турса, у ҳам шунга одатланади.

Тошкент Ислом институти мударриси

Имоммуҳаммадхон  УБАЙДУЛЛАЕВ

тайёрлади.

ЎМИ Матбуот хизмати

Аллоҳнинг розилигини топиш ва жаннатга кириш ҳар бир мўмин-мусулмоннинг олий мақсади ҳисобланади. Бу эса бандадан савобли амалларни кўпроқ қилишни талаб қилади. Шундай имкониятлардан бири нафл номозларни уйда ўқилишлигидир. Зайд ибн Собит розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “(Нафл) намозни уйингизда ўқингиз. Албатта, кишининг энг яхши намози уйидагисидир. Фақат фарз намоз бундан мустасно”, дедилар”. Икки шайх ва Термизий ривоят қилган.

Ҳадисдан кўриниб турибдики, нафл намозларни уйда ўқишлик афзал экан. Чунки, бунда риёдан узоқ бўлинади, қабул аниқ бўлади, баракоти уйга уради, шайтон уйдан қочади. Кўпинча уйда барака йўқлиги ҳақида саволлар билан мурожаат қилишади. Баъзилар эса уйимда шайтон кўпайиб кетган деб “уй тозаловчиларга” мурожаат қилишади. Нима учун инсонлар Аллоҳ таолнинг пайғамбари айтган насиҳатга қулоқ солмасдан, ўз билганидан қолмасдан фолбинларга ёки “уй тозаловчиларга” мурожаат қилишади. Текинга мушук ҳам офтобга чиқмайди деганларидек, уларга ҳам анча-мунча ҳаражат қилинади. Ваҳоланки Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳеч қандай харажат талаб қилмайдиган насиҳатни айтиб кетганлар. Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қачон бирингиз масжиддаги намозни битирса, уйи учун ҳам ўз намозидан насиба қилсин. Чунки, Аллоҳ унинг уйида намози сабабли яхшилик қиладир”, дедилар”. Имом Муслим ривоят қилган. Яъни уйда ўқилган нафл намоз уй учун хайр барака ҳосил бўлиши, шайтонга эса насиба қолмаслигига сабаб бўлар экан.

“Кичкина табиб” деган фильмни кўпчилик кўрган. Ана ўша ерда бемор қизнинг буваси табиб боладан нима учун наварам тузалмаяпти, кўрсатмаган шифокорлар қолмади, ҳатто чет элдан ҳам докторлар олиб келдик деганда, у уйингизда фаришта йўқ дейди.  

Абу Мусо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ зикр қилинадиган уй билан, Аллоҳ зикр қилинмайдиган уй мисоли, худди тирик билан ўликнинг мисолига ўхшайди”, дедилар”. Имом Муслим ривоят қилган.

Демак, Аллоҳнинг зикри уйни тирик ҳолига келтиради. Маънавий тирик одамнинг уйи ҳам тирик бўлади. Ким уйида нафл намоз ўқиб турар экан унинг уйининг шарафи ошади, қадри юксалади. Сажда қилинган ҳар бир парча ер, қиёматда сажда қилувчи фойдасига гувоҳлик беради. Шунинг учун ҳам ҳар бир мўмин-мусулмон ўз уйини намоз билан, Аллоҳнинг зикри билан обод қилса фойдадан ҳоли бўлмайди. Зайд ибн Собит розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кишининг ўз уйидаги фарз намозидан бошқа намози менинг ушбу масжидимдаги намозидан афзалдир”, дедилар”. Абу Довуд ривоят қилган.

Одатда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг масжидларидаги бир ракъат намоз бошқа масжидлардаги минг ракъат намозга тенг бўлади. Лекин шундоқ бўлса ҳам, кишининг ўз уйида ўқиган нафл намози Масжиди Набавийда ўқийдиган намозидан афзал экани Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам томонидан тасдиқланиши Аллоҳ таолонинг бандаларига берган жуда катта имконияти эканлигини ҳеч қачон унитмаслигимиз керак. 

М.АБДУСАИТОВ

Бўстонлиқ тумани

 “Дониёр бин Озод” жоме масжиди имом-ноиби

ЎМИ Матбуот хизмати