Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари “Ислом ҳамжиҳатлиги: Ўзбекистон-Озарбайжон мисолида” халқаро илмий-амалий анжуманида сўзлаган маърузасида Ўзбекистонда виждон ва эътиқод эркинлиги таъминланиб, диний бағрикенглик тобора мустаҳкамланаётгани, қисқа вақтда Қорақалпоғистонда “Имом Эшон Муҳаммад” масжиди, Хоразмда “Охун бобо” масжиди, Тошкентда “Сузук ота” масжидини катта мажмуа шаклида бунёд этилаётгани, Сурхондарёда Имом Термизий, Қашқадарёда Абу Муин Насафий мажмуаларининг қайта қурилаётгани, Бухорода Мир Араб олий мадрасаси ва Термиз шаҳрида Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази иш бошлагани катта туҳфа бўлгани ҳақида сўз юритдилар.

Айниқса, Самарқандда Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази ташкил этилгани аждодларимизнинг бой маънавий мероси бутун ислом оламида кенг ўрганилишига имконият беришини таъкидладилар ҳамда Ҳазрати Имом мажмуасида Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази, Ислом академиясининг очилиши ва мамлакатимиз ҳудудларида ақида, калом, фиқҳ, тафсир ва ҳадис мактабларининг ташкил этилиши диёримиздан яна Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Мотуридий, Бурҳониддин Марғилоний каби алломалар етишиб чиқишига катта ишонч уйғотишини айтдилар.

Муфтий ҳазратлари нутқини: “Фурсатдан фойдаланиб, Сиз азиз меҳмонларни диёримизнинг энг мўътабар масканлари бўлган Тошкент, Самарқанд ва Бухоро шаҳарлари  бўйлаб, азиз-авлиёлар хоки поклари қўним топган жойларни зиёрат қилишга таклиф этаман”, деган таклиф билан якунладилар.

Муфтий ҳазратларининг таклифларига биноан анжуманга ташриф буюрган эътиборли меҳмонлар кеча Ҳазрати Имом мажмуасига зиёратга келиб Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳамда Ҳазрати Имом жоме масжиди билан танишдилар. сўнгра Ҳазрати Усмон Мусҳафини, Бароқхон мадрасасини, Қаффол Шоший ва Зиёвуддин Эшон Бобохон мангу қўним топган масканларни зиёрат қилдилар. Тошкент Ислом институтига бориб ўқитувчи ва талабалар билан самимий суҳбат қурдилар. Ундан кейин эса “Минор” жоме масжидига бордилар. Кечаги куннинг энг муҳим воқеаси хорижлик меҳмонларнинг Президент Шавкат Мирзиёев билан учрашуви бўлди.

Бугун тонгдан меҳмонлар муфтий ҳазрат бошчилигида «Афросиёб» тезюрар поездига ўтириб Самарқандга қараб йўлга тушган эди. Улар куннинг биринчи ярмида Самарқандга етиб боришди. Уларни вилоят раҳбарлари ва олиму уламолари, навқирон ёшлар ҳамроҳлигида катта хурсандчилик билан кутиб олишди. Нуфузли меҳмонлар “Регистон плаза» меҳмонхонасига жойлашди ва вақтни ғанимат билиб Имом Бухорий ҳазратларининг зиёратига ошиқдилар.

Жума намозини ушбу муборак масканда ўқидилар. Сўнгра Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти Ислом Каримовнинг қабрини зиёрат этишди.  Энди эса шаҳардаги диққатга сазовор жойларни кўздан кечирмоқдалар.

Дамин ЖУМАҚУЛ

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Аллоҳ таоло акса урганни яхши кўради, эснаганни ёқтирмайди. Сизлардан бирортангиз акса урса ва Аллоҳга ҳамд айтса, уни эшитган ҳар бир мусулмон: «Ярҳамукаллоҳ» дейиши лозим бўлади. Эснаш эса шайтондандир. Сизлардан бирортангиз эснак келганда имкони борича уни қайтарсин. Чунки сизлардан бирингиз эснаса, шайтон унинг устидан кулади». Бир ривоятда: «Сизлардан бирингиз (эснаб) «А-а-а-ҳҳ» деса шайтон ундан кулади» (Муттафақун алайҳ).

Акса уришни яхши кўрилишига сабаб, у фаоллик ва оч ҳолатдан юзага келади. Эснаш эса тўқлик ва дангасалик оқибатидан юзага келади.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Сизлардан бирингиз акса урса: «Алҳамдулиллаҳ» (Аллоҳга ҳамд бўлсин), десин, шунда биродари ёки ҳамроҳи унга: «Ярҳамукаллоҳ» (Сенга Аллоҳнинг раҳмати бўлсин), десин. «Ярҳамукаллоҳ» деса у: «Яҳдийкумуллоҳу ва юслиҳу болакум» (Аллоҳ сизларни ҳидоят қилсин ва ҳолингизни ислоҳ қилсин», деб жавоб қайтарсин» (Имом Бухорий ривояти).

Акса урганда «Алҳамдулиллаҳ» деб Аллоҳга ҳамд айтишнинг ҳикматларидан бири шуки, инсон юзида еттита сув тўплагувчи халтачалар бўлиб, акса урмасдан юрса, ўша халтачалар сув тўплаб қолар экан, натижада ўша сувларни шипрц ёрдамида чиқариб ташланаркан. Аллоҳнинг фазли билан инсон аксирса ўша халтачадаги сувлар акса уриш натижасида чиқиб кетар экан («Суннатдаги илмий мўжизалар академияси»нинг қарори)

Абу Мусо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шундай деганларини эшитганман: «Сизлардан бирингиз акса уриб, Аллоҳга ҳамд айтса, унга ташмит (ярҳамукаллоҳ) айтинглар. Аллоҳга ҳамд айтмаса, унга ташмит айтманглар» (Имом Муслим ривояти).

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам акса урсалар юзларини қўллари ё кийимлари билан тўсар ва шу билан овозларини пасайтирар эдилар (Имом Аҳмад, Имом Термизий ва Имом Абу Довуд ривояти).

Салама ибн Акваъ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам икки марта аксирган кишининг «Алҳамдулиллаҳ» деганига икки марта «Ярҳамукаллоҳ» дедилар. Ҳалиги киши учинчи марта аксириб «Алҳамдулиллаҳ» деган эди, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бу шамолаган экан», деб «Ярҳамукаллоҳ» демадилар».

Анасдан розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузурида икки киши акса урди. Уларнинг бирига жавоб қайтардилар. Иккинчисига жавоб қайтармадилар. Ҳалиги жавоб қайтарилмаган киши: «Фалон киши акса урувди, жавоб қайтардингиз. Мен акса урсам, жавоб қайтармадингиз», деганида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «У «Алҳамдулиллаҳ», деди. Сен «Алҳамдулиллаҳ», демадинг», дедилар” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).

Уламолар акса уриш тўғрисидаги ҳадисларни ўрганиб акса уришнинг қуйидаги одобларини санаб чиққанлар:

акса урувчи юзини қўли ё кийими билан тўсади;

акса урганда имкон борича овозини пасайтиради;

акса ураётганда ўнг ёки чап томонга қараб акса урмайди, чунки икки томонидаги одамга азият бериб қўйиши мумкин;

акса урган одам баланд овозда «Алҳамдулиллаҳ» деб Аллоҳга ҳамд айтади;

акса урувчининг Аллоҳга ҳамд айтганини эшитган ҳар бир одам унга «Ярҳамукаллоҳ» деб жавоб беради;

«Ярҳамукаллоҳ» дейишда мусулмонларни ўзаро бирлаштирувчи ва муҳаббат пайдо қилувчи туйғу бор;

акса уриб «Алҳамдулиллаҳ» демаган одамга «Ярҳамукаллоҳ» дейилмайди;.

Жума хутбаси ўқилаётган пайтда акса урган кишига «Ярҳамукаллоҳ» деб жавоб бериш макруҳ;

ҳожатхонада туриб акса урган киши “Алҳамдулиллаҳ” демайди ва унга «Ярҳамукаллоҳ» дейилмайди;

намозда туриб акса урган кишига «Ярҳамукаллоҳ» деб жавоб берса намози бузилади;

Икки мартадан кўп аксирган одам шамоллагани сабабли аксираётган бўлиши мумкинлиги учун унга «Алҳамдулиллаҳ» деган тақдирда ҳам «Ярҳамукаллоҳ» деб жавоб қайтармаса гуноҳ бўлмайди.

Одилхон қори ЮНУСХОН ўғли,

Тошкент шаҳар, Шайхонтоҳур тумани бош имом-хатиби

Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев кеча "Ислом ҳамжиҳатлиги: Ўзбекистон ва Озарбойжон мисолида" халқаро конференциясининг Кавказ мусулмонлари идораси раиси шайхулислом Оллоҳшукур Пошшозода бошчилигидаги иштирокчилари делегациясини қабул қилди. 

ЎзА хабарига кўра, давлат раҳбари меҳмонларни самимий қутлар экан, ушбу конференция ташкил қилингани ва унинг ишида хорижий мамлакатлардан нуфузли делегациялар иштирок этгани жамиятда миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни мустаҳкамлаш, конфессиялараро мулоқотни ривожлантиришга қаратилган халқаро ҳамкорлик тобора кенгайиб бораётганидан далолат эканини алоҳида таъкидлади. 

Ҳамкорликдаги бундай саъй-ҳаракатлар жаҳонда муқаддас ислом динининг асл қадриятлари ва инсонпарварлик ғояларини тарғиб этиш, замонамизнинг халқаро терроризм ва экстремизм сингари таҳдид ва хатарларига қарши самарали курашишга қаратилгани қайд этилди. 

Ўзбекистоннинг «Жаҳолатга қарши маърифат» – таълим олишнинг ҳамма учун очиқлигини таъминлаш, саводсизлик ва жаҳолатга барҳам бериш каби принципиал ёндашувлари нуфузли халқаро форумларда бир неча бор билдирилди. 
Ўзбекистон Президенти Нью-Йорк шаҳрида бўлиб ўтган БМТ Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида "Маърифат ва диний бағрикенглик" махсус резолюциясини қабул қилиш ташаббусини илгари сурди.

Шуни таъкидлаш жоизки, бугунги кунда мамлакатимизда бу йўналишда аниқ мақсадга йўналтирилган ишлар амалга оширилмоқда, халқаро ҳамкорлик кенгаймоқда. 
Хусусан, буюк аждодларимиз меросини ўрганиш ва уни келажак авлодларга етказиш мақсадида Самарқандда Имом Бухорий номидаги Халқаро илмий-тадқиқот маркази, Тошкентда Ислом цивилизацияси маркази ташкил этилмоқда. 
Учрашувда бугунги кундаги глобал жараёнлар, хавфсизлик ва барқарорликка нисбатан тобора кучайиб бораётган таҳдид ва хатарлар саъй-ҳаракатларни бирлаштириш, конфессиялараро ҳамкорлик ва мулоқотни ривожлантиришни тақозо қилаётгани қайд этилди. Миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни янада мустаҳкамлаш, таълимни ривожлантириш ва ёшларнинг ахлоқий тарбиясини юксалтириш масалалари муҳокама қилинди.

Кавказ мусулмонлари идораси раиси Оллоҳшукур Пошшозода самимий қабул учун Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевга миннатдорлик билдирди, Озарбойжон Республикаси Президенти Илҳом Алиевнинг саломи ва эзгу тилакларини етказди. 

Меҳмонлар мамлакатимизда бағрикенглик ва ўзаро ҳурмат, эътиқод эркинлигини таъминлаш, динга эътиқод қилувчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича амалга оширилаётган изчил ишларга юксак баҳо берди. 

Халқаро конференция иштирокчилари тинчлик, тотувлик, барқарорлик ва фаровонликни таъминлаш йўлида Ўзбекистон Республикаси билан фаол мулоқот ҳамда кенг кўламли ҳамкорликни янада ривожлантиришдан манфаатдор эканини таъкидлади. 

“Ислом ҳамжиҳатлиги: Ўзбекистон-Озарбайжон мисолида” халқаро илмий-амалий анжуманига қатнашган хорижлик меҳмонлар бугун Ўзбекистон мусулмонлари идорасига ва Ҳазрати Имом мажмуаси билан янада яқиндан танишиш мақсадида Ўзбекистон мусулмонлари идорасига ташриф буюрди.

Нуфузли меҳмонларни идора раҳбарлари ва ходимлари кутиб олдилар.

Дастлаб Идоранинг катта мажлислар залида қисқача суҳбат бўлиб ўтди. Унда кечаги анжуман таассуротлари билан ўртоқлашилди.

Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита раиси Ортиқбек Юсупов йиғилганларга анжуман тафсилотлари ҳақида сўзлаб берганидан сўнг муфтий ҳазратларига сўз берди.

Анжуманнинг аҳамияти борасида сўз юритган муфтий ҳазрат, жумладан, бундай дедилар:

– Ислом инсонларни ҳамжиҳатликка, дўсту биродарликка ундайди. Қуръони каримда тинч-хотиржам ҳаёт кечириш зарурлиги юздан ҳам кўп уқтирилган. Бундан аён бўладики, бировга озор бермаслик, инсонларнинг тинч яшашига дахл қилмаслик ҳам ибодат экан. Расули акром соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Золим ва мазлум биродарингизга ёрдам қўлини чўзинг”, дедилар. Саҳобаи киромлар: “Ота-онамиз Сизга фидо бўлсин, ё Расулуллоҳ! Мазлумга ёрдам қилиш кераклигини тушундик. Аммо золимга нега ёрдам қиламиз?” деб сўрашди. Пайғамбар алайҳиссалом: “Золимни зулмдан тўхтатинг, ана шу сизнинг унга кўрсатган ёрдамингиз бўлади”, дедилар.

Бугунги кунларда ўтказаётган анжуману тадбирларимиз айнан ана шу мақсадга хизмат қилади. Биз мўмин-мусулмонлар қўлни қўлга берсак, эзгу ишларга бош қўшсак, зулму ситамлар ўз-ўзидан барҳам топиб кетади.

Ўзбекистон мусулмонлари идорасига хўш келибсиз!

Кавказ мусулмонлари идораси раиси, МДҲ динлараро кенгаш ҳамраиси, Кавказ халқлари Олий диний кенгаши раиси, Шайхулислом Оллоҳшукур Пошшозода анжуманнинг юксак савияда ташкил этилганини айтиб ташкилотчиларга миннатдорчилик билдирди ва мўмин-мусулмонларга, улар қаторида бошқа дин вакилларига ҳам шундай ажойиб шароит яратиб берган давлат ва давлат раҳбари омон бўлсин, дея дуо қилди.

Туркия Республикаси Диний бошқармаси раиси Доктор Али Эрбаш гапини жуда ҳам катта ҳаяжон билан бошладики, бу ҳаяжон залда ўтирганларга ҳам таъсир қилди:

– Мен Ўзбекистонга биринчи марта келдим, аммо ҳамма одам кўзимга таниш кўриняпти. Чунки бу макон – ота юртим. Бир замонлар ёвқур аждодларимиз ана шу муқаддас заминда от чоптириб юрганлар. Мен сиз азизларга Туркиядан саломлар олиб келдим. Туркияликларнинг Ўзбекистонга келганларининг ҳам, келмаганларининг ҳам келгиси келади. Сизнинг гўзал чеҳрангизнинг таниш кўринишининг яна бир сабаби, мўъжаз кутубхонамдаги Бухорий, Термизий, Самарқандий, Мотуридий, Насафий асарларини ўқиганимда кўз олдимда айнан шу юртнинг, шу юртда яшайдиган шарафли халқнинг сиймоси гавдаланар эди.

Биз кеча турли давлат вакиллари тўпланиб кўплаб масалаларни муҳокама қилдик. Бунинг учун устоз Усмонхон ҳазратларига ҳамда Пошшозода ҳазратларига беҳад миннатдорчилик билдираман.

Мана шу даврада ҳозир бўлган азизлар, биз барчамиз “Олимлар пайғамбарларнинг ворисларидир” ҳадисига мувофиқ пайғамбарларнинг ворисларимиз, Бизга мерос бўлиб ўтган ана шу омонатни садоқат билан бажаришни барчамизга насиб айласин!

Шундан сўнг меҳмонлар идора ва мажмуа билан танишмоқни бошладилар. Уларга ЎМИнинг халқаро алоқалар бўлими бошлиғи  Акмалхон Шокиров йўлбошловчилик қилмоқда.

Дамин ЖУМАҚУЛ