muslim.uz

muslim.uz

الإثنين, 10 نيسان/أبريل 2017 00:00

Қоидага риоя қилиш – маданият кўзгуси

Қуръони Карим ва ҳадиси шарифда йўл ҳаракати қоидалари хусусида кўплаб кўрсатмалар бор. Чунки йўл ҳаракати қоидаларига риоя қилмаган киши, аввало, ўзиниг жону молини хатарга қўйган бўлади. Бу эса ислом динида қатъиян ҳаромдир. Аллоҳ таоло айтади: “Ўзингизни ҳалокатга ташламанг” (Бақара,195). Бундан ташқари, йўл қоидасини бузган киши бошқаларнинг ҳаётига, мол-дунёсига ҳам хатар туғдиради...

Йўл ҳаракати қоидаларига амал қилиш – жамият аъзолари маданиятининг кўзгусидир. Динимиз йўл ҳаракати одобларини биринчи бўлиб батафсил баён қилиб берганига шубҳа йўқ. Хусусан, “ўнг қўл ҳаракати”, “пиёдаларга йўл бериш”, “орада масофа сақлаш” каби йўл ҳаракати қоидалари айнан суннат амалларидир.

Йўл умум мулки. Шунинг учун йўлдан фойдаланишда бошқаларга зарар етказиш омманинг ҳақини поймол қилиш ҳисобланади. Шариатимиз қоидасига кўра, бировларга зиён етказиш жоиз бўлмагани каби, зиёнга олиб борадиган ишларга қўл уриш ҳам мумкин эмас. Шу боис бировларга зиёни тегадиган бўлса, йўл юриш ножоиздир. Йўл оммавий мулк бўлгани сабабли жиддий зарурат туғилганда ҳаракатланишни тўхташ мумкин. Шунингдек, кишиларнинг ҳаёти ёки молларини сақлаш ва бошқа шу каби заруратлар юзасидан йўлларда тезлик миқдорини белгилаш ҳам шаръан мумкин. Бу, албатта, умумий манфаатлар юэасидан бўлгани учун жоиз ҳисобланади. Зотан, фиқҳий қоидалардан бирида: “Оммадан зарарни бартараф этиш якка шахсга етадиган зарарни кетказишдан устун қўйилади”, дейилган.

Йўлдан фойдаланган киши унинг ҳақларига, хусусан, ҳаракат қоидаларига, шаръий кўрсатмаларга риоя қилиши шарт. Агар уларга оғишмай амал қилинса, у улуғ савобларга сабаб бўладиган ибодат даражасига кўтарилади. Борди-ю, уларга риоя қилинмайдиган бўлса, бузилган меъёрнинг кўламига кўра, йўл юриш макруҳ ёки ҳаром амаллардан бири ҳисобланади.

Ислом фиқҳида: “Зарарни бартараф этиш фойдани жалб қилишдан олдин қўйилади” ва “Жамият манфаати шахс манфаатидан устун туради” дейилади.

Динимизда инсон зиммасида ҳар бир нарсанинг ҳаққи борлиги уқтирилади ва ҳар бир ҳақ эгасига ҳақини бериш буюрилади. Мусулмон киши зиммасида йўлнинг ҳам ҳаққи борлиги ҳадисларда келган. Бу ҳақларни ҳар бир йўл ҳаракати қатнашчиси, у хоҳ пиёда бўлсин, хоҳ ҳайдовчи бўлсин, хоҳ йўловчи бўлсин, адо этмоғи лозим. Шунингдек, йўлда турган, ўтирган ва фойдаланувчилар ҳам ушбу ҳақларга риоя қилишлари шарт.

Имом Табароний Ҳузайфа ибн Усайддан ривоят қилган ҳадисда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким мусулмонларга йўлларида озор берса унга уларнинг лаънати вожиб бўлур”, деганлар.

Бировга озор берадиган ишни қилиш ножоиз иш. Кишиларга йўлларда озор етказиш эса ундан-да оғир гуноҳ. Чунки йўл омманинг мулки бўлганидан кейин жамиятдаги ҳар бир инсон унга ўзини бевосита дахлдор деб билиши лозим. Ҳар бир шахс кўчанинг бир бўлагини ўз уйи деб қараб, унга ана шу асосида муносабатга бўлмоғи даркор. 

Лутфуллоҳ ЖАМОЛОВ,

   “Ҳидоя” ўрта махсус билим юрти ўқитувчиси

الإثنين, 10 نيسان/أبريل 2017 00:00

Китоб - жаҳолатга қарши энг яхши даво

Ёшларимиз тарбиясида илмнинг аҳамиятини янада кенгроқ тушунтириш, фарзандларимизни дунёдаги ягона нажот – илму-маърифатга, касб-ҳунарга тарғиб этиш мақсадида Тошкент шаҳридаги “Ҳазрати имом” жоме масжиди имом ноиби Ҳабибуллоҳ Абдураззоқов Олмазор туманида жойлашган “Шифокорлар”, “Чимбой” маҳаллаларидаги хонадонларда бўлиб, ота-оналар, ўқувчи-фарзандлар билан суҳбат ўтказди.

Инсоннинг билимли, тарбияли, касб-ҳунарли ва албатта бахтли, бўлишининг муҳим омили – илмга эътибор эканини таъкидлади. Шунингдек, имом домла баъзи ёшларнинг таълимга эътиборсиз муносабатда бўлиб, ўқишга бормаслиги ачинарли ҳолат эканини урғулади. Ота-оналар ўз фарзандининг одоб-ахлоқи, таълим-тарбиясига масъул эканини, дарс вақтида беҳуда ишларга чалғимай бор диққат-эътиборини ўқишга жалб этишга қаратиб ўтди.

"Шайх Зиёвуддинхон" жоме масжиди имом-хатиби Эрдон Эсонов ҳам Мирзо Улуғбек туманида жойлашган “Улуғбек” маҳалласида жойлашган кам таъминланган, эҳтиёжманд оилалар хонадонига кириб, улар билан мулоқотда бўлди. 

Суҳбат асносида имом-хатиб янги чоп этилган маърифий ва бадиий адабиётлардан совға қилди.

Бундай хайрли ташрифдан мамнун бўлганлар, кўрсатилаётган моддий ва маънавий эътибордан диллар шод бўлгани, ёшларимиз келажаги китобга ошно тутиниш билан нурафшон бўлишини билдириб қолдилар.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Тошкент шаҳар вакиллиги Матбуот хизмати

الإثنين, 10 نيسان/أبريل 2017 00:00

Китоблар улашилди

2017 йил “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили” муносабати билан Андижон вилоятида ўтказилаётган тадбирларда масжидларнинг имом-хатиблари ҳам фаол иштирок этиб келмоқдалар. Маҳалла, таълим муассаласи, корхона ва ташкилотларда ўтказилаётган тадбирлар хонадонларда ҳам давом этмоқда.

Яқинда Андижон вилоят ҳокими ўринбосари Ш.Турсунов, Ички ишлар бошқармаси бошлиғи Ш.Собиров ва вилоят бош имом-хатиби Н.Холиқназаровлар Избоскан, Хўжаобод ва Жалолқудуқ туманларида бўлиб ўтган тадбирларда иштирок этдилар. Улар туманлардаги бир қатор хонадонларда ҳам бўлиб, аҳолига маърифий исломни тушунтириш, турли диний экстремистик оқимлардан огоҳ бўлиш, тинчлик ва осойишталикнинг қадрига етиш каби масалаларда тушунтириш ишлари олиб бордилар.

Хонадонлардаги учрашувларда вилоят бош имом-хатиби Н.Холиқназаров Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг “Мовароуннаҳр” нашриётида чоп этилган “ИШИД фитнаси” ва “Интернетдаги таҳдидлардан ҳимоя” китобларини тақдим этди.

Андижон вилояти вакиллигининг Ахборот хизмати

الإثنين, 10 نيسان/أبريل 2017 00:00

Ота-онага оқ бўлиш – гуноҳлар гуноҳи

 Динимизда ота-онанинг ҳаққи, улуғлиги, мартабаси ниҳоятда буюклиги айтилган. Биргина шу таълимотнинг ўзиёқ ҳеч бир тузум ёки тарбия воситаси исломга тенг кела олмаслигига далил бўлади.

 Мана бу ояти карималарга диққат қилинг: "...ота-онангизга яхшилик-қилинглар!" (Нисо, 36); "Биз инсонга ота-онасига яхшилик қилишга амр этдик" (Луқмон, 14); "Ота-онангдан бири ёки икковлари қўл остингда кексалик ёшига етсалар, уларга ёмон сўз айтма, ҳатто "уфф" демагин, уларга қаттиқ ҳам қарамагин. Доимо яхши сўз айт! Улар учун меҳрибонлик билан хорлик қанотини паст тут. "Роббим, мени улар ёшлигимда тарбиялаганларидек, Сен ҳам уларга раҳмат қилгин!" дегин" (Исро, 23-24).

Ана шу мазмундаги ҳадиси шарифлар ҳам жуда кўп. Ибн Масьуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:  

"Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан: "Аллоҳ наздида энг суюкли амал қайси?" деб сўрадим. У зот: "Намозни вақтида ўқиш", дедилар. Сўнгра: "Яна қайси амал?" деб сўрадим. Расулуллоҳ: "Ота-онага яхшилик қилиш", деб жавоб қилдилар" (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).

Ота-онанинг хизматини қилиб, уларнинг дуоларини олиш қанчалик савобли иш бўлса, уларга оқ бўлишдаги гуноҳнинг  меъёри жуда катта – Аллоҳ таолога ширк келтиришга яқиндир. Баъзилар, ота-онанинг оғзидан: "Сени оқ қилдим", деган лафз чиқса фарзанд оқ қилинган бўлади, деб юради. Аслида ундай емас. Ота-онага оқ бўлиш Қуръон ва ҳадисларда келган "Ота-онага яхшилик қилингиз!" амрининг аксини қилиш билан содир бўлади.

У қуйидагича белги ва кўринишларга эга:

ота-онани йиғлатиш ва хафа қилиш;

уларга бақириш, жеркиш;

бир ишга буюрсалар, "уф" деб норозилигини намойиш етиш;

уларга хўмрайиш ва пешонасини тириштириш;

ота-она кексайгандаги баъзи ишларига ғаши келиши, ҳолатларидан жирканиш;

уларга иш буюриш;

она тайёрлаган таомдан камчилик топиш;

ота-онага уй ишларида ёрдам бермаслик;

ота-она гапираётганида юзни буриштириш, уларга қулоқ солмаслик, сўзларини бўлиш, уларни ёлғончига чиқариш ёки улар билан гап талашиш, баҳслашиш;

уларнинг раъйларига эьтиборсизлик билан қараш;

ота-она ҳузурида ака-укалар ёки бошқалар билан жанжаллашиш;

одамлар олдида ота-онасини ёмонлаш, уларнинг айбларини муҳокама қилиб, обрўларини тўкиш;

ота-онасини сўкиш, лаьнатлаш;

қабиҳ, пасткаш ишлар қилиш орқали ота-онани шарманда этиш;

уларни ортиқча харажатга қўйиш;

уларни хабардор қилиб қўймасдан уйга кеч қайтиб уларни хавотирга қўйиш;

аҳли аёлини ота-онасидан устун қўйиш;

уларнинг эҳтиёжи бўлиб турганда, улардан алоҳида яшаш;

улар сабабли бошқалардан уялиш;

уларга қўл кўтариш;

уларга хасислик ва бахиллик қилиш;

уларга миннат қилиш;

уларнинг нарсасини ўғирлаш;

уларнинг олдида нолиш ва бўлар-бўлмас дардини тўкиб-солиш;

уларнинг изнисиз сафарга чиқиш;

уларнинг ўлимини тилаш. 

Шундай экан, уларга оқ бўлиб қолишдан сақланиб, яхшилик қилишга шошилайлик ва Аллоҳ ҳузуридаги чексиз ажрга эга бўлайлик.

Зеро, улар ҳеч қачон бизга ёмонликни раво кўрмайди, фақат яхшилик тилайди. Аллоҳ ҳаммамизни уларнинг розиликларини олишга муяссар қилсин.

Фотима КОМИЛЖОНОВА,

ТИИ 1-курс талабаси

 

الإثنين, 10 نيسان/أبريل 2017 00:00

14.04.2017 й. Ишлар ниятга қараб баҳоланади

(“2017 йил Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили”)

بسم الله الرحمن الرحيم

Муҳтарам  жамоат! Ислом динида ҳар бир иш ниятга қараб баҳоланади. Бу иш тилнинг иши бўлсин ёки бошқа бўлсин, бу ишларнинг тўғри бўлишида ниятнинг алоҳида ўрни бордир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилганлар:

عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ ... 

مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Амаллар фақат ниятларга кўрадир”, деётганларини эшитганман”, деди.

Ушбу ҳадисга кўра, қиладиган барча ишларимиз Аллоҳ таолонинг ҳузурида мақбул бўлиши учун ниятимиз тўғри бўлиши лозимлиги маълум бўлади. Бунда агарчи, шу ишни амалга ошира олмасак-да, лекин яхши ният қилган бўлсак, ниятимиз учун ҳам ажр-савоб олаверамиз. Шунинг учун ҳар бир амалда ниятнинг ўрни қанчалик муҳим эканини яхши англаб етишимиз лозим бўлади.

Масалан, илм талаб қилаётган киши Аллоҳнинг розилиги, халқнинг манфаати ниятида илм ўрганса, ҳам илмга, ҳам савобга эришади. Агар фақат мансаб ва мол-дунё учун ўрганса, мансаб мол-дунёга эришиши мумкин, лекин савобдан бебаҳра қолиб кетади.

Демак, бизнинг қилаётган амалларимизда ихлоснинг аҳамияти жуда ҳам катта экан. У хоҳ дунёвий бўлсин, хоҳ ухровий бўлсин ишларимизни яхши ният ва ихлос билан бажармоқлигимиз лозим.

Муҳтарам намозхонлар! Демак ҳар бир амал ихлос билан қилинса, ўша амал пухта даражада амалга ошади. Чунки Аллоҳ таолонинг розилигини кўзлаб амал қилган банда доим Аллоҳнинг назоратида экани, бир лаҳза ҳам Унинг назоратидан четта қолиб кетмаслигини ҳис қилиб амал қилади. Аллоҳ таоло ихлосга буюриб шундай дейди:

وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ

Яъни:  “Ҳолбуки, улар фақат ягона Аллоҳга, Унинг учун динни (ширкдан) холис қилган, тўғри йўлдан оғмаган ҳолларида ибодат қилишга ва намозни баркамол адо этишга ҳамда закот беришга буюрилган эдилар. Мана шу тўғри (ҳаққоний) диндир”. (Баййина сураси, 5-оят)

Бандалар қилаётган ишларида ниятларини тўғри қилиб, ихлос билан бажаришса, шайтоннинг васвасасидан ҳам омонда бўлади. Чунки шайтон зийнатлаб кўрсатадиган гуноҳ ишлардан фақат ихлосли бандаларгина омон қолишади. Қуръони каримда шундай дейилган:

قَالَ رَبِّ بِمَا أَغْوَيْتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَلَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ إِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ   

Яъни:  (Иблис) айтди: «Эй, Роббим! Қасамки, мени йўлдан оздирганинг сабабли, албатта, уларга (Одам болаларига) ердаги (барча гуноҳ ишларни) чиройли кўрсатиб қўюрман ва албатта, уларнинг ҳаммаларини йўлдан оздирурман. Илло уларнинг орасидаги ихлосли бандаларинггина (бундан мустаснодир) (Ҳижр, 39-40).

Муҳтарам азизлар! Маълумингизким, жорий 2017 йил юртимиз раҳбари томонидан “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили”, деб эълон қилинди. Йил бошиданоқ кўпдан-кўп хайрли ишлар амалга оширилиб келяпти.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев жойларда амалга оширилаётган бунёдкорлик ишлари, олиб борилаётган ислоҳотлар жараёни, йирик лойиҳалар билан танишиш ва халқ билан мулоқот қилиш мақсадида мамлакатимизнинг қатор вилоятларида бўлиб қайтдилар. Сафарлар давомида баъзи хонадонларда бўлиб, кекса ва ёшлар билан учрашиб, оилаларнинг кундалик ҳаёти, фарзандлар касб кори ва набиралар тарбияси тўғрисида суҳбатлашдилар. Мана шундай яхши ниятлар ва катта ташаббуслар билан амалга оширалаётган хайрли ва савобли амалларда биз мусулмонлар биринчи сафда бўлишимиз лозимдир. Зеро, Аллоҳ таоло бандаларини хайрли ишларга шошилишни буюрган. Чунончи, Қуръони каримда марҳамат қилиб шундай деган:

فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ

Яъни: “Бас, хайрли (савобли) ишларда (бир-бирингиздан) ўзишга ошиқингиз!(Моида сураси, 48-оят).

Ушбу оятга кўра, инсон доим яхши амаллар қилишга, яхши ниятда бўлишга шошилиши лозимдир. Доим яхши ишлар ва яхши ниятлар билан юрган инсоннинг хотимаси ҳам гўзал бўлади. Инсон ҳаёти давомида барча яхши ишларни амалга оширишга имконияти бўлмаслиги мумкин, лекин барча яхши ишларни ният қилишга имкони бордир. Аллоҳ таоло эса унга ниятига яраша савоб бераверади. Чунки Аллоҳ таоло бандалари қилган хайрли амалларнинг бирортасини ҳам зое қилмайди. Зеро, Қуръони каримда шундай марҳамат қилган:

إِنَّ الَّذِينَ آَمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلًا

яъни: “Имон келтирган ва солиҳ амалларни қилган зотлар эса, (билиб қўйсинларки) албатта, Биз яхши амалларни қилган кишининг мукофотини зое қилмасмиз”. (Каҳф сураси, 30-оят).

Демак, қилган яхши амалларимизда ва эзгу ниятларимизда асло умидсиз бўлмаслигимиз лозим. Чунки сизнинг қилган яхши ишингизни бандалар унутиб юборса ҳам, Аллоҳ таоло асло унутмайди. Аллоҳ таоло Ўз шаънига муносиб  равишда албатта, ажру мукофат беради.

Муҳтарам  жамоат!  Ислом дини хайрли амалларга шу даражада тарғиб қилганки, нафақат хайрли амални қилган кишини, ҳатто хайрли амал қила олмаса-да, уни ният қилган кишиларни ҳам улкан ажр-савоблар билан тақдирлайди. Сўзимизга ушбу ҳадиси шариф далил бўлади:

عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِيمَا يَرْوِي عَنْ رَبِّهِ عَزَّ وَجَلَّ قَالَ: قَالَ إِنَّ اللَّهَ كَتَبَ الْحَسَنَاتِ وَالسَّيِّئَاتِ ثُمَّ بَيَّنَ ذَلِكَ فَمَنْ هَمَّ بِحَسَنَةٍ فَلَمْ يَعْمَلْهَا كَتَبَهَا اللَّهُ لَهُ عِنْدَهُ حَسَنَةً كَامِلَةً فَإِنْ هُوَ هَمَّ بِهَا فَعَمِلَهَا كَتَبَهَا اللَّهُ لَهُ عِنْدَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ إِلَى سَبْعِ مِائَةِ ضِعْفٍ إِلَى أَضْعَافٍ كَثِيرَةٍ وَمَنْ هَمَّ بِسَيِّئَةٍ فَلَمْ يَعْمَلْهَا كَتَبَهَا اللَّهُ لَهُ عِنْدَهُ حَسَنَةً كَامِلَةً فَإِنْ هُوَ هَمَّ بِهَا فَعَمِلَهَا كَتَبَهَا اللَّهُ لَهُ سَيِّئَةً وَاحِدَةً.

رَوَاهُ البُخَارِيُّ

Яъни: Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: “Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз Парвардигори азза ва жалладан ривоят қилиб айтади: Аллоҳ таоло яхшиликлар ва ёмонликларни ёзиб қўйди ва уни баён қилди: Кимки бирор яхшиликни қасд қилса-ю, лекин уни қилмаса, Аллоҳ таоло уни Ўзининг ҳузурида ўша банда учун мукаммал яхшилик қилиб ёзиб қўяди. Агар банда уни қасд қилиб, уни амалга ҳам оширса, Аллоҳ таоло уни Ўзининг ҳузурида ўша банда учун ўнтадан етти юз яхшиликкача, ундан ҳам бир неча баробар кўп қилиб ёзиб қўяди. (Яъни, нияти ва ихлосига қараб кўпайтириб бераверади) Агар бир ёмонликни қасд қилса-ю, (сўнгра Аллоҳдан қўрқиб,) уни қилмаса, Аллоҳ таоло уни Ўзининг ҳузурида ўша банда учун битта мукаммал яхшилик қилиб ёзиб қўяди. Агар уни амалга оширса, Аллоҳ таоло уни Ўзининг ҳузурида битта ёмонлик қилиб ёзиб қўяди”. Имом Бухорий ривоят қилган.

Абдуллоҳ ибн Муборак раҳматуллоҳи алайҳ айтган: “Айрим кичик амалларни ният катталаштиради. Шунингдек, айрим катта амалларни ният кичрайтиради”.

Муҳтарам жамоат! Шундай экан, биз доим яхши ниятлар қилишимиз, яхши ниятда бўлишимиз лозимдир. Ана шунда Парвардигоримиз бизни ниятларимизга яраша амалларимизни ҳам тўғирлаб қўяверади. Мана жорий йил “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили”, деб эълон қилинди. Биз ҳам барча халқимиз сингари ушбу шиор остида бир жону бир тан бўлиб, юртимиз равнақига ўз ҳиссамизни қўшсак, “Кўпники кўл бўлар” деганидек, она Ватанимиз соат сайин тараққий топиб боради.

Аллоҳ таоло барчамизни ҳар бир амалларимизда ниятларимизни тўғри қилишга муваффақ қилсин! Бу юртнинг равнақига бизнинг ҳам ҳиссамиз қўшилишига Ўзи тавфиқ ато қилсин! Омин!

Видеолавҳалар

Top