muslim.uz

muslim.uz

الإثنين, 20 شباط/فبراير 2017 00:00

Марсда шаҳар барпо этилади

БАА 2117 йилда Марс сайёрасида мини шаҳарча барпо этади. Бу ҳақида Дубайда бўлиб ўтган Умумҳукумат саммитида хабар берилди. Келажакдаги шаҳар макети ва режаси намойишида БАА вазир ўринбосари ва Дубай амирлиги ҳокими Муҳаммад ибн Рошид ал-Мактум иштирок этди. Дастурда “Қизил сайёра”га озиқ-овқат, керакли хом ашё ва мутахассисларни етказиб бериш ҳам киритилган. “Марс-2117” иккита халқаро ташкилотлар билан ҳамкорликда қурилади.

الجمعة, 17 شباط/فبراير 2017 00:00

Қабр азоби

Ҳар бир мусулмон борки, Аллоҳнинг ягоналигини сидқидилдан тасдиқ қилиб, тили билан тавҳид калимасини айтади. Шунингдек, у Аллоҳнинг фаришталари, китоблари, Пайғамбарлари, қиёмат кунига, тақдирнинг яхши- ёмони Аллоҳдан эканлигига ва ўлгандан сўнг қайта тирилишга ишонмоғи шартдир. Яна ҳар бир мўмин банда бутун олам ягона холиқ тарафидан яратилганига қатъий ишонмоғи лозим. Агар инсон ўз тузилишига, борлиқни яратилишига, уларнинг ҳаёт қонунлари ва ҳаракатларига чуқурроқ назар солса, мазкур нарсаларни ва қонунларни вужудга келтирган ғайритабиий бир қудрат борлигига ишонч ҳосил қилади. Бу эса имон дейилади.

Шу билан бир қаторда ҳар бир мусулмон киши қабр ҳаёти ва азоби борлигига ишониши лозимдир. Дунё  ва охират ўртасида бошқа бир ҳаёт бўлиб, у барзах ҳаёти, яъни, қабр ҳаётидир.

Қабр ҳаёти ўзига хос бир ҳаётки, у ҳар хил сир-асрорларга, ғаройиб воқеа-ҳодисаларга бой бўлиб, ҳали тириклардан бирон-бир кимса уни ўзида синаб кўрган эмас. Мусулмон киши қабр ҳаёти ҳақидаги маълумотларни Аллоҳнинг китоби ва охир замон Пайғамбари (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг суннатларидан олиши керак. Бу далилларга сидқидилдан ишониб, қалби билан тасдиқ этиши зарур. Зеро, мўминларнинг сифатларидан бўлган ғайбга имон келтириш шундай бўлади. 

Аллоҳ Ўзининг ояти каримасида бундай марҳамат қилади: “Алиф, лом, мим. Ушбу Китоб (Қуръон) шубҳадан холи ва (у шундай) тақводорлар учун ҳидоят (манбаи)дирким, улар ғайбий хабарларга (Пайғамбаримиз Муҳаммад келтирган хабарларга) имон келтирадиган, намозни баркамол ўқийдиган ва Биз ризқ қилиб берган нарсалардан (садақа ва) эҳсон қиладиганлардир” (Бақара, 1–3). 

Яна қабрда шундай кўз кўриб қулоқ эшитмаган ғаройиботлар бор. Улар  охиратга тааллуқли ҳодисалардир. Ҳа, бу ғайб нарсалар ҳақиқатда мавжуд, лекин уларнинг борлигига инсоннинг ноқис тасаввури, қисқа фантазияси, ҳис-туйғуларининг ғайриоддий нарсаларни идрок этишга ожизлиги ёки ақлий қуввати Яратганнинг белгилаб берган чизиғидан четда фаолият кўрсата олмаслиги ва шу боис унга билиш насиб этилмаган нарсаларни идрок эта билмаслиги заррача монелик қилмайди.

Масалан, қабрнинг кенг ёки тор, ёруғ-равшан ёки олов бўлиб ловуллаб туриши сингари ҳодисалар шунга мисол бўла олади. Аллоҳ таолонинг иродаси ва ҳикматини қарангки, баъзи махлуқларини шафқат юзасидан қабрда кечадиган воқеаларни кўра олмайдиган ва эшитмайдиган қилиб қўйди. Чунки уларнинг бу воқеаларни кўришга ва эшитишга сабр ва бардошлари етмайди. Ахир банданинг кўз ва қулоқлари қабр азобининг гувоҳи бўлишга жуда ҳам заифлик қилади. Шунинг учун ҳам қулоғу кўзга ўзига хос кўринмас парда тортилади. 

Инсонлар қабрларда азобланиб ётган ўликларни кўра олишганида ғайбга имон келтиришнинг ҳеч бир қизиғи қолмасди. Шундан кейин ҳам, яъни, азобни ўз кўзи билан кўргач, инсонлар ичида бирорта динни ёлғончи дегувчи кофир кимса қолармиди? Унда бандаларни яратишдан кўзланган ҳикмат қайда қолар эди? Ахир илоҳий ҳикмат ким кофир, ким мўмин бўлишини синаб кўришдан иборат-ку.

Лекин шунга қарамасдан баъзи ҳолларда қабр азобини кўрганлар ҳам бор. Аллоҳ ўзи истаган бандаларига малоика ва жинларни кўришини ихтиёр қилганидек, қабр азобини кўришни ҳам баъзиларга насиб қилиши мумкин экан. 

Ибн Абу Дунё “Қубур” (қабрлар) деган китобларида Шаъбийнинг бир киши ҳақидаги ривоятини келтиради. У киши Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га ҳикоя қилиб айтди: “Бадрдан ўтаётиб, ер қаъридан чиқаётган бир кишини кўриб қолдим. Қарасам, иккинчи бир киши уни темир гурзи билан ерга кириб кетгунича уряпти. У эса бир оздан сўнг яна чиқиб келяпти, иккинчи киши яна худди аввалгидек (ерга киритиб юбормоқда)”. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) дедилар: “У Абу Жаҳл ибн Ҳишомдир, қиёмат кунига қадар азоб тортади”.

Ибн Абу Дунё айтадилар: “Ҳишом ибн Урва отасидан ривоят қилишича, отаси бундай деган: “Бир йўловчи (туясида) Макка ва Мадина оралиғида кетаётиб бир қабр ёнидан ўтиб қолибди. Қараса, бир одам қабридан ташқарига чиқиб олган, олов бўлиб ловиллаб ёняпти, яна (ҳамма ери) темир занжир билан кишанлаб ташланган экан... Йўловчи бечоранинг эси оғиб, ҳушидан кетиб, туясидан ағанабди. Эрталаб турса, сочи қордай оқариб кетганмиш. Кўрган-кечирганларини ҳазрат Усмон (розияллоҳу анҳу)га айтиб берибди. У киши эса ёлғиз ҳолда шериксиз сафарга боришни таъқиқлаб қўйибдилар”.
          Абу Қузъа айтадилар: “Басра билан бизнинг ерларимиз ўртасидаги сув бўйлаб кетиб борар эдик. Шу пайт қаёқдандир эшакнинг ҳанграган овози эшитилди. Биз басраликлардан: “Бу қандай ҳанграш?” деб сўрадик. Улар айтишди: “(Бу ҳанграётган эшак эмас), бизнинг томонда бир пайтлар яшаган бир кишининг овозидир. Онаси бирор гaп айтса, унга: “Қани бир ҳанграб юборинг-чи”, дерди. Ўзи ўлганидан кейин, ҳар кеча гўридан мана шу ҳанграш овози эшитилиб туради”.

Аллоҳ Ўзининг каломида қабр ҳаётига ва қабр азобига далил қилиб бир қанча оятлар келтирган.

“(У азоб қабрдаги бир) оловдирки, улар эртаю кеч унга тутиб турилурлар. Қиёмат қойим бўладиган кунда эса, (дўзах фаришталарига): «Фиръавн зодагонларини энг қаттиқ азобга киритингиз!» дейилур”(Ғофир, 46).

Улар дейдилар: «Парвардигоро, Сен бизларни икки бор ўлдирдинг ва икки бор тирилтирдинг. Бас, бизлар (дунёда қилган) гуноҳларимизни эътироф этдик. Энди (бу азобдан) чиқишга бирор йўл борми?(Ғофир, 11).

Токи улардан (мушриклардан) бирортасига ўлим келганида: «Эй, Раббим! Мени (яна ҳаётга) қайтарингиз!Шояд, мен тарк этган жойим (дунё)да яхши амал қилсам», дер. Йўқ! (У асло қайтарилмас). Бу ҳақиқатан у айтувчиси бўлган сўздир. Уларнинг ортида, то қайта тириладиган кунларигача, (икки дунё ўртасини тўсиб турадиган) бир тўсиқ бордир” (Мўминун, 99–100).

Юқоридаги ояти карималардан кўриниб турибдики, дунё  ва охират ўртасида бошқа бир ҳаёт аниқ мавжуддир. Лекин баъзи бир кишилар борки, бунга ишонишмайди.

Баъзилар қабрдаги роҳат ва азобни инкор этишади. Бу борада улар қуйидаги нарсаларни сабаб қилиб кўрсатишади. Масалан, улар: “Бир маййитни дафн қилиш учун эски бир қабр очилса, олдин қўйилган маййитда азобланиш асоратини кўрмаймиз-ку”, деб сўрашади. Шунингдек, улар яна бир маййит қабрда ҳисоб-китоб учун ўтиришини ёки бир жойда ётган икки маййитнинг бири боғу бўстонларда мазза қилиб юрган чоғда, бошқаси азоб тортиб ётишини тасаввур қила олмас эканлар.

Хўш, шу ва шунга ўхшаш даъволарга нима деб жавоб айтиш мумкин?
Инсоннинг бадани ҳаёти давомида турли роҳат ва азобларга дучор бўлади ва шундан сўнг бу (ҳис-туйғулар) унинг руҳига ўтади. Аммо барзах ҳаётида эса роҳат ёки азобни аввал руҳ ҳис қилади, сўнг бу баданга ўтади.

Аллоҳ барчаларимизни қабр азобларидан Ўзи сақласин.

 

Манбалар асосида

Муҳаммад-Акмалхон ШОКИРОВ

тайёрлади

الجمعة, 17 شباط/فبراير 2017 00:00

Хавла бинти Саълаба

Улуғ саҳобийя  Хавла бинти Саълаба (разияллоҳу анҳо) Ислом тарихида ном қолдирган машхур аёллардан. У Пайғамбар (салоллоҳу алайҳи васаллам)га биринчилар қатори иймон келтириб, машҳур саҳоба Авс ибн Сомитга турмушга чиққан эди.

Солиҳа аёл Хавла эрига вафодорлиги, бола тарбиясида сабри, матонати билан машҳур қозонган эди. Хавла зукко ва доно аёл бўлиб, оиласи, фарзандларидан меҳрини аямас эди, уларга чавандозликни, камондан ўқ отишни ўргатар эди.

Тарихчилар  Хавла билан боғлиқ машхур воқеани манбаларда бундай зикр қилади. Жоҳилият даврида Авс ибн Сомит   хотинига: “сен менга онам каби сан”  деб қўйди ва бу айтган гапидан пушаймон бўлди. Хавла бу гапни Пайғамбар (салоллоҳу алайҳи васаллам)га айтганда “эй Хавла энди сен эрингга харом бўлдинг” дедилар. Хавла эрини оқлаб “Эй Аллоҳнинг расули, эрим кексайиб, ақли заифлашиб қолган, болаларим эса ёш, энди мен нима қиламан?”  деб эридан айрилгиси келмаётганини билдирди. Пайғамбармиз яна аввалги жавобни қайтардилар. Шунда Хавла бинти Саълаба йиғлаб Аллоҳ таолога бундай дуо қилди:  “Аллоҳим сенга арз қиламан, мени бу мушкулотдан ўзинг қутқар. Роббим бу ишимизни ечимини Пайғамбаринг тилига ўзинг тушургин” деди.

Оиша онамиз (разияллоҳу анҳо) ривоят қиладилар: мен ҳам, бошқалар ҳам Ҳавланинг ҳолига ачиниб йиғладик. Шу пайт унинг илтижолари, оҳу фарёди Аллоҳ таолога етгани маълум бўлди. Аллоҳ таоло ўз ҳабибига ваҳий тушуриб, аёлни севинтирди. Пайғамбар (салоллоҳу алайҳи васаллам) табассум қилиб, тушган оятни тиловат қилдилар:

قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجَادِلُكَ فِي زَوْجِهَا وَتَشْتَكِي إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ (1) الَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنْكُمْ مِنْ نِسَائِهِمْ مَا هُنَّ أُمَّهَاتِهِمْ إِنْ أُمَّهَاتُهُمْ إِلَّا اللَّائِي وَلَدْنَهُمْ وَإِنَّهُمْ لَيَقُولُونَ مُنْكَرًا مِنَ الْقَوْلِ وَزُورًا وَإِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ

Эй Муҳаммад Аллоҳ ўз жуфти ҳақида сиз билан баҳслашаётган ва Аллоҳга арз қилаётган аёлнинг сўзини эшитди. Аллоҳ икковингизнинг сўзлашувунгизни эшитур. Албатта Аллоҳ эшитувчи ва кўрувчидир. Ораларингиздаги ўз хотинларини  “зиҳор”  қиладиган кишиларга улар (хотинларни алсо) оналари эмасдирлар. Уларнинг  (чин)  оналалари  (уларни)  туққан аёллардир. Улар, ҳақиқатан, номақбул ва ёлғон сўз айтурлар. (Лекин)  Аллоҳ афв этувчи ва кечирувчидир”.

Хавла бинти Саълаба эрига бу хабарни айтганда Авс ниҳоятда севиниб кетди.

Хавла эрининг вафотидан сўнг турмуш қурмади. У эрига кўп ачинар, доим унинг ҳаққига дуо қилар эди. Эрига Аллоҳдан мағфират тиларди. Пайғамбар (салоллоҳу алайҳи васаллам) қачон Ҳавлани кўрсалар: “Ассалому алайкум, эй дуосини Аллоҳ ижобат этган аёл, эй сўзини Аллоҳ тинглаган аёл”  деб саломлашар эдилар.

Бир куни Умар ибн Ҳаттоб (разияллоҳу анҳу) масжиддан қайтаётганда бир аёл йўлини тўсиб чиқиб, насиҳат қила бошлади: “Эй Умар сен бир вақтлар “Умарча” дейишарди,  кейин “Умар” деб аталадиган бўлдининг. Бугун эса “Мўминлар амири” дейишмоқда. Эй Умар, маъсулят бобида Аллоҳ таолодан қўрқ, ким қиёмат кунидан қўрқса, ким ўлимдан қўрқса, ўткинчи нарсалар ҳам уни қўрқувга соладиган бўлади”.

Ҳамроҳлари Ҳазрати Умарга: “Шу кампирнинг гапини қулоқ солиб ўтирибсизми?” дейишди. Шунда Ҳазрати Умар: “Бу аёлнинг кимлигинни билмайсизми? У Авс ибн Сомитнинг хотини Хавла бинти Саълаба бўлади. Бу аёлнинг сўзини Аллоҳ таоло эшитган-у, Умар эшитмасинми?” дедилар.

Зиҳор муоммоси ҳал этилишида сабабчи бўлган тақводор, эрига вафодор бўлган бу аёл саҳобийялар ичида кўркам ва ифорли гул мисли яшаб ўтди. Аллоҳ таоло ундан рози бўлсин.

Давоми бор...

Манбалар асосида

Тошкент Ислом Институти 4-курс талабаси

Тожиддинов Абдуссомад Абдулбосит ўғли тайёрлади

Сўкинч ва ҳақорат инсоннинг кайфиятини бузиб, сўкиш эшитган одамни дили оғриб, кўнгли ўксийди.

Уйдаги фарзанд ҳам ота-онадан ҳамиша ширин сўз кутади. Зеро, яхши гапга илон инидан чиқади. Мусулмон кишиларнинг сўкиниши фазилат саналмайди, фосиқлик ҳисобланади.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) таъкидлашларича, “Сўкинишни бошлаган киши гуноҳкор бўлади, сўкиш эшитган эса, мазлум бўлади”. Ўзаро жанжаллашиб, одамлар бир-бирини ҳайвонлар номи билан атаб ҳақоратлаши ҳам динимиз талабига тўғри келмайди. Ҳатто ҳайвонларнинг ўзини, паррандаю даррандаларни ҳам сўкиш ман қилинган. Расулуллоҳ: “Хўрозларни сўкманглар, зеро улар одамларни бомдод намозига уйғотадилар”, дея айтганлар ҳадисларда.

Ҳозирги кунда пана-пастқамларда эмас, жамоат жойларда айрим ёш яланг, оғзи бузуқ эркакларнинг сўкинишлари қулоққа чалинадиган бўлиб қолди. Бозорларда автобус ёки поъездда муомалалардаги сабрсизликлар туфайли сўкиниш бошланди. Баъзан ота-онадан сўкинадилар, ота-онадан сўкиш, ўз ота-онасини сўкиш билан баробар бўлган гуноҳи кабирадир.

Ўспирин ёшлар орасида ҳазиллашиб, бир-бирларини нолойиқ сўзлар билан аташ, ота-онасини қўшиб сўкиш ҳоллари кўп учрайди. Бундай тубан ҳазиллар ҳам тарбиясизлик оқибатидир. Сўкишни ишлатадиган одамлар, олий илм даргоҳини битирган бўладими, катта мансаб эгаси бўладими, яхши яшаб, яхши кийинган бўладими, ким бўлишидан қатъий назар беодоб фосиқ бўладилар. Чунки Расулуллоҳ: “Мусулмонни сўкиш фосиқликдир, у билан урушиш куфрдир”, деганлар.

Шарият кўрсатган чегарадан чиқиб, гуноҳ ишларни қилувчилар, сўкувчилар тавба қилиб, ўзларини тузатиб олишлари керак. Биз мусулмонлар ўзимизнинг барча ишларимизда яхши сўзларни айтиб, ёмон сўз ва амаллардан қайтишимиз лозим. Ислом динимизнинг нафақат одамни балки ҳайвонни ҳам сўкишни ман қилади. Ёш болаларимизни шу руҳда тарбиялаб боришимиз, катталар ёшларга ўрнак бўлмоғимиз лозим.

Бекобод тумани Улуғбек жомеъ

масжиди имом-хатиби  Х.Холбоев

الجمعة, 17 شباط/فبراير 2017 00:00

Буюк имом...

Видеолавҳалар

Top