muslim.uz

muslim.uz

الجمعة, 29 تموز/يوليو 2016 00:00

Хорижлик мутахассислар эътирофи

الجمعة, 29 تموز/يوليو 2016 00:00

Ҳажнинг тарихи

Аллоҳ таолонинг улулазм  пайғамбарларидан бири Иброҳим (а.с) жуфти ҳалоллари Сора онамиз билан узоқ ҳаёт кечирдилар. Уларнинг ҳаёти Аллоҳ ва дин йўлида кураш билан ўтди. Фарзанд кўрмадилар. Қариб қолганларига қарамай, кофир  қавмлар у зотни тинч қўймаганлари сабабли она ватанлари Фаластинни тарк этиб, аёллари билан  бирга Мисрга кетишга мажбур бўлдилар. Ўша вақтдаги Миср подшоҳи  у  зот ҳақида турли гаплар  борлигини эшитиб, ҳузурига чорлади.

 Иброҳим (а.с)  Сора онамиз билан подшоҳ ҳузурига келдилар. Подшоҳ Иброҳим (а.с) билан суҳбатлашаётганда Сора онамизга назари тушиб, ҳуснига маҳлиё бўлди ва кўнгли бузилди. Золим подшоҳ дарҳол бу гўзал мусофир аёл билан ёлғиз қолиш чораларини кўрди.

 Улар танҳо қолдилар. Аммо, не ажабки подшоҳ ёмон ният билан Сора онамиз  томон қадам ташлаши билан  қўл-оёғи ишламай қолди. Ёмон ниятидан қайтган эди, соғ ҳолига қайтди. Яна ёмон ният қилган эди, яна қўл ояғи ишламай қолди. Бу ҳолат бир неча бор такрорланди.

 Шунда подшоҳ меҳмонлар оддий одамлар эмаслигини тушуниб етиб, уларни рози қилиш пайига тушди. Иброҳим (а.с) ни яна ҳузурига чорлаб, ҳадялар тақдим этди. Ўша вақтнинг урф одатига кўра Ҳожар исмли бир қизни ҳам у зотга тортиқ қилди.

 Иброҳим (а.с) совғаларни қабул қилиб, яна ўз юртларига қайтиб кетдилар. Ҳожарга уйланиб, Аллоҳнинг иродаси ила, тўқсон ёшларида ундан бир ўғил  фарзанд кўрдилар. Фарзандга Исмоил деб исм қўйдилар. Тез орада инсон оиласида бўлиб турадиган гап-сўзлар бу оилада ҳам бўлди.

 Бир куни Ибоҳим (а.с) Ҳожар онамизга гўдакни олиб сафарга отланишни буюрдилар. Учовлон сафарга чиқиб, чўлу биёбонларда узоқ юрдилар. Оҳири бир ерга келиб тўхтадилар. Иброҳим (а.с) Ҳожар онамизга Исмоил икковларини  шу жойга ташлаб кетишга мажбур эканларини тушунтирдилар.

 Ҳожар онамиз: “Эй Иброҳим, бу Аллоҳнинг буйруғими ёки ўзингизнинг ишингизми?-дедилар. Иброҳим (а.с)-“Аллоҳнинг буйруғидир”-дедилар. Шунда Ҳожар онамиз “Ундай бўлса, сиз хотиржам кетаверинг. Аллоҳ бизни ўзи муҳофаза қилиб олади” дедилар. Иброҳим (а.с) ортларига қайтдилар. Бир жойга  бориб, қақроқ чўлда ёлғиз қолаётган хотинлари Ҳожар онамиз билан ўғиллари Исмоилга яна бир бор назар ташладилар. Сўнг уларни ҳақларига Аллоҳ таолога ёлвориб дуо қилдилар.

 Иброҳим (а.с) қайтиб кетганларидан сўнг ёлғиз қолган Ҳожар онамиз чанқай бошладилар. Атрофга назар солмоқчи бўлиб, ўзларига яқин турган тепаликга чиқдилар. Бу тепалик  ҳозир Сафо тепалиги деб  номланади. Қарши тарафдан ул муҳтарамнинг кўзларига сув кўринди, ўша тамонга югурдилар. Тепаликга чиқдилар. Бу иккинчи тепалик ҳозир Марва тепалиги деб номланади. Сув бўлиб кўринган нарса сароб экан. Ҳожар онамиз ортларига қарадилар, энди нариги томондан сув кўринди. Югуриб борсалар, у ҳам сароб бўлиб чиқди.

 Шу тарзда Сафо ва Марва тепаликлари орасида  етти марта югурдилар. Охири ҳолдан тойиб, чақалоқлари Исмоилни ётқизиб қўйган жойга қарадилар. У йиғлаб товонларини ерга урган жойдан сув чиқиб, қумда оқиб борарди.  Ҳожар онамиз югуриб келиб: “Зам –зам” (тўхта-тўхта) дея сувнинг йўлини тўсдилар.

 Бу фазилатли сув она-болага ҳам таом, ҳамда ичимлик ўрнида ўтиб, улар тирикчиликларини ўтказа бошладилар.

 Ўшандан буён бу сувдан инсонлар тўйиб-тўйиб ичмоқдалар, юртларига олиб кетмоқдалар. Аммо бу сув заррача камаймай чиқиб турибди.

 Ўша замонларда бир юртдан иккинчи юртга сафар қилиб бораётган карвонлар Ҳожар онамиз билан Исмоил яшаётган Зам-зам қудуғи атрофида ҳаёт борлигини узоқ яқиндан сезиб, шу тамон буриладиган ва сув ичиб дам оладиган бўлдилар. Баъзилари эса хусусан Журҳум қабиласига бу жой ёқиб қолиб, доимий яшаш учун қолиб кетдилар. Шундай қилиб аста секин қишлоқ ва шаҳарлар пайдо бўлди.

 Орада Иброҳим (а.с)  хотинлари  ва ўғилларидан хабар олгани келиб турдилар. Бир келганларида: “Исмоил ўғлим, Аллоҳ таоло мен билан сенга ўзи учун уй  қуришга фармон қилди”, дедилар. Ота бола фаришта Жаброил (а.с) кўрсатиб берган пойдевор асосида тошдан Каъбани қуришга киришдилар.

 Байтуллоҳнинг қурилиши битгач, Аллоҳ таоло Иброҳим (а.с) га одамларни ҳажга чақиришини буюрди. У зот чақирдилар, чақириқга “лаббай” деб жавоб берганлар ҳажга келдилар.

 Ўшандан бери ҳаж ибодати давом этиб келмоқда. Фақат Иброҳим (а.с) дан кейин, вақт ўтиши билан бу ибодатга жуда кўп бидъат ва хурофотлар аралашиб кетди. Пайғамбар (а.с) даврларига келиб, Каъбатуллоҳнинг ўзида уч юз олтмишта бут санамлар бўлган. Одамлар кийимларимизни кийиб гуноҳ ишлар қилганмиз деб кийимларини ечиб Каъбани тавоф қилар эдилар.

 Ислом дини Аллоҳ ирода қилмаган бу каби амалларни чиқариб ташлаб, ҳақиқий ибодатни йўлга қўйди.

 Ҳаж ибодатида улкан ҳикматлар бўлиб, бу ҳикматларнинг барчасини инсоннинг ожиз ақли тўла англаб олиши қийин. Шундай бўлсада уламолар ижтиҳод қилганлар.

 Ҳажда исломий бирлик ёрқин намоён бўлади. Ҳаж чоғи мусулмонларнинг  ҳис-туйғулари, ибодатлари ва хатто сувратлари бир хил бўлади. Бу ерда  ирқчилик, маҳаллийлик, табақачилик каби салбий ҳолатларга ўрин қолмайди. Ҳамма бир Аллоҳга иймон келтириб, бир Байтуллоҳни тавоф қилади.

 Тинчлик исломнинг шиори экани ҳажда яна бир бор намоён бўлади. Ҳамма тинч, юрт тинч, ибодат тинч, халқ тинч.  Ҳаж улкан исломий анжуман бўлиб, ҳар бир мусулмон дунёнинг турли бурчакларидан келган дин қардошлари билан учрашади. Турли масалаларни муҳокама қилади. Ислом ва иймон ришталари мустаҳкамланади.

 Аллоҳ таолонинг ризолигига эришиш учун ҳамма нарсадан, ҳатто дунёвий кийимлардан-да холи бўлиб, ёлғиз унинг хизматига бел боғлаш зарур. Бошқа динларда  Аллоҳнинг розилигини топиш учун таркидунёчиликга бериладилар.

 Ислом динида ҳаж, таркидунёчиликнинг ўрнига жорий қилинган. Аллоҳ таоло ўз уйини улуғлаб шарафлади ва бандалари учун унга етишишни олий мақсад қилиб қўйди. Ана ўша уйни зиёрат қилган мусулмон қалби софланиб яхшилик қилишга интиладиган ва ёмонликдан нафратланадиган бўлиб қайтади. Ҳажда мусулмон банда омонлик юрти бўлмиш Маккаи мукаррамага сафар қилади. Макка улуғ муқаддас шаҳар. Аллоҳ таоло унинг номи билан Қуръони каримда қасам ичган. Ўзининг уйи бўлмиш Каъбанинг шу шуҳарда қарор топишини ирода қилган.

 Охирзамон пайғамбари Муҳаммад (а.с) нинг ҳам шу шаҳарда дунёга келишларини ҳоҳлаган. Оҳирги китоби Қуръони карим оятларини туширишни ҳам шу шаҳарда бошлаган. Бу шаҳарни Аллоҳ таоло Қуръони каримда “Уммул қуро”- “Шаҳарларнинг онаси” деб атаган. Ҳар бир мусулмон учун азиз ва мукаррам бўлган бу муқаддас шаҳарга сафар қилиш, ҳар куни намозларида неча бор юзларини тўғирлаётган қиблани тавоф этиш чексиз бахтдир.

 Ҳаж улуғ руҳий озуқа берадиган ибодат бўлиб, унда мусулмон банданинг вужуди Аллоҳ таолога тақво билан, унга тоат қилишга азму қарор билан, гуноҳларига надомат ҳисси билан тўлади. Бу сафарда Аллоҳга ва унинг расулига ва мўмин-мусулмонларга бўлган муҳаббати зиёда бўлади. Дунёнинг ҳамма тарафларидан дин қардошларига нисбатан дўстлик туйғулари уйғониб, мустаҳкамланади.

 Ҳаж машаққатларни енгишни ўргатадиган машқ майдони ҳамдир. Ватандан, аҳли аёлдан, роҳат фароғатдан воз кечиб, турли қийинчиликларга ўзини урган одам, албатта бошқа ҳар қандай машаққатларни осонлик билин енгишга малака ҳосил қилади.

 

Юсупов Авазбек

الجمعة, 29 تموز/يوليو 2016 00:00

Ифоза тавофи

Бу уч кун ҳайит кунлари бажарилиши зарур. Бу тавоф бажарилмаса, умр бўйи соқит бўлмайди. Лекин уч кундан кечикса, бу тавоф учун жонлиқ сўйиш вожиб бўлади. Шундан сўнг аёллар ҳам ҳалол бўлади. Агар олдин қилинган бўлса, бу тавофдан сўнг саъй қилинмайди,

 

2016 20-21-июл кунлари Хитой Халқ Республикасининг Урумчи шаҳрида «Исломнинг мўътадил тафаккури экстремизмга қарши» мавзуида  халқаро симпозиум бўлиб ўтди. Мазкур симпозиумда 150 дан зиёд делегатлар иштирок этишди. Жумладан, Ўзбекистон, Россия Федерацияси,  Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон делегациясилари ҳамда  Хитой Халқ Республикаси Ислом ассоцацияси  раиси, Хитой Халқ Республикаси Дин ишлари бўйича қўмита раиси, Шинжон-Уйғур автоном  ҳукумат аъзолари, Хитой Халқ Республикасининг профессор олимлари, Хитой Халқ Республикаси уламолари ва вилоят бош имом-хатиблари иштирок этишди.

Симпозиумни Шиншон – Уйғур автоном тумани партияси раиси Шуҳрат Закир очиб, мазкур симпозиумдан мақсад бугунги кунда Исломда мўътадиллик масаласи, терроризм ва экстремизмга қарши курашда яқиндан ҳамкорлик қилиш масаласини ўртага ташлади.  Бу борада яқинда Ўзбекистон Республикаси пойтахти Тошкент шаҳрида бўлиб ўтган Шанхай ҳамкорлик ташкилоти аъзолари Давлат раҳбарларининг 15 йиллик юбилей йиғилишида ҳам алоҳида келишув ва қарорлар имзоланганини ҳам таъкидлаб ўтди.

Хитой Ислом уюшмаси раиси Чянъ Гуан Юанъ, ХХР Дин ишлари бўйича қўмита раиси Ван Су Анлар сўзга чиқиб, маърузаларида Исломда мўътадиллик, ҳанафия мазҳабининг афзалликлари, динда ўртаҳол бўлиш ва тафриқалардан сақланиш, экстремизмга қарши курашда ҳамкорликни кучайтириш кераклиги ҳақида алоҳида тўхталиб ўтди.

Шунингдек, ХХРнинг «Марказий Осий ва Европа халқлари маданияти ва ҳаётини тадқиқ қилиш институти» профессори Су Чанг хоним сўзга чиқиб, диний экстремизмга қарши курашда Тошкент ислом университети ўқув программасини ўзлаштиришни, Ўзбекистонннинг маҳалла институти тажрибаларини жорий қилиш кераклигини билдирди ва марказий Осиё халқларининг дини ва урф-одатлари ўзаро уйғунлашиб кетгани, миллий қадриятларга бўлган юқори даражадаги эътибори ва энг асосийси ҳаёт турмуш тарзи уйғунлашиб кетганлиги ҳақида сўзлар экан, жумладан бундай деди: «Мен қадим Самарқанд, Бухоро ва Хивадаги мусулмонлар урф-одатини юксак қадрлайман. Уларнинг ҳаёти, турмуш тарзи қалбимдан мустаҳкам жой олди”.

       Шундан сўнг Урумчи шаҳар бош имом-хатиби Мухтарам Сирипжонов «Ақидада Мотурудия мазҳабининг мўътадиллиги» мавзуида маъруза қилди. Шунингдек, йиғилишда Россия Федерацияси мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Равил Гайнуддин, Қирғизистон мусулмонлари идораси раиси Мақсатбек Тўхтамешов, Ўзбекистон делегатларидан Муҳаммадбобур Юлдошев каби вакиллар сўз олди. Йиғилишда, Имом Мотурудий ҳазратлари қадим Самарқанднинг Мотуруд қишлоғида таваллуд топгани, гўзал Самарқандда таҳсил олиб, ижод қилгани ва ҳозирда Имом Мотурудий ҳазратларининг мақбараси гўзал ҳолатда  обод этилгани тўғрисида алоҳида тўхталиб ўтилди.

Куннинг иккинчи ярмида Ўзбекистон вакилларидан А. Қаюмов сўз олиб «Ўзбекистондаги диний бағрикенглик» мавзуида атрофлича гапирар экан, Ўзбекистонда дин ва виждон эркинлиги, динлараро ва миллатлараро ўзаро тотувлик, ҳамжиҳатлик ва барча жабҳалардаги сингари диний соҳада ҳам катта-катта ютуқлар қўлга киритилаётганини баён қилди. Россия муфтийлар Кенгаши, Россия мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Рушан ҳазрат Аббосов: "Дарҳақиқат, маърузада энг долзарб, актуал масалалар аниқ баён қилинди, ҳақиқатан Ўзбекистонда дин ва этиқод эркинлиги борасидаги олиб борилаётган ишлар таҳсинга сазовордир. Ўзбекистоннинг қадим Бухоро шаҳридаги «Мир Араб» мадрасаси нафақат ҳозир, балки собиқ иттифоқ пайтида ҳам диний кадрлар асосан шу даргоҳда, яъни Россия ва СНГ давлатларининг бир нечта муфтийлари, дин арбоблари шу мадрасада таҳсил олган. Имом Бухорий, Имом Термизийлар ҳам шу юртда етишиб чиқди. Бугун Ўзбекистонда янги-янги масжид ва мадрасалар очилмоқда, маънавий-маърифий соҳада ҳам олиб борилаётган ишлар ўсиб келаётган ёшлар онгини турли зарарли иллат ва ёт ғоялардан ҳимояланишида ёрдам бермоқда. Шу боис бу юртда миллатлараро ва динлараро ўзаро тотувлик ҳукм сурмоқда ва бу борада Ўзбекистон ҳукумати энг юқори баҳога лойиқ ишларни амалга оширмоқда”, дея эътироф этди.

Симпозиум якунида Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан нашр этилган «Смута ИГИЛ» китобидан делегация раҳбарларига бир донадан совға қилинди. Россия Федерацияси муфтийси Равил Гайнуддин ушбу китоб жуда қимматли манба экани ва Россия мусулмонлари идораси веб-сайтида ушбу асардан парчалар мунтазам бериб борилаётганини билдириб: “Бу китоб мен учун энг қимматли совға бўлди” дея ўз ташаккурини изҳор этди.

Маълумот учун: Ҳозирда Хитой Халқ Республикасининг аҳолиси 1миллиард 400 млнга яқин. ХХРдаги 30 миллионга яқин мусулмонларни асосан хуэй, уйғур, қозоқ, қирғиз, ўзбек, татар, тожик, дунсян, салар ва боан каби миллатлар ташкил этади. Мусулмонларнинг деярли ярми Шинжон-Уйғур автоном туманида яшайди. Шинжон Автоном туманининг умумий майдони 1660 минг кв км бўлиб, аҳолиси 23 миллиондир. Шундан 50 % Ислом дини (мусулмонларни) вакилларини ташкил этади. СУАР (Синъзян-Уйгурский Автономний район) Монголия, Россия, Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон, Афғонистон, Покистон ва Ҳиндистон билан чегарадош ҳудуддир.

Бугунги кунда Хитойда 30 000 дан зиёд масжид, 10 та Ислом ўқув билим юртлари мавжуд бўлиб, шундан биттаси Урумчи шаҳрида жойлашган. Мазкур Ислом институтида ҳозирда 300 га яқин талаба таҳсил олмоқда.

Хитойда диний ташкилотлар тўғрисида илк қонун 1949 йилда қабул қилинган. Барча дин вакиллари Дин ишлари бўйича қўмита томонидан мувофиқлаштириб борилади. Ислом дини фаолиятидаги ташкилотлар эса Хитой Ислом Ассоцацияси томонидан бошқарилади. Мазкур бошқармада 70 нафарга яқин ишчи ходимлар фаолият олиб боради. Тузилманинг амалдаги раиси Чянъ Гуан Юанъ бўлади. Фатво ишларида ҳанафия мазҳабига, ақидада эса мотурудия йўналишига амал қилинади. Шундан бўлса керак, Хитой Халқ Республикасидаги  мусулмонларнинг 99 % ни ҳанафия мазҳабигилар ташкил этади.

Хитой Халқ Республикасида турмуш қуриш ёши ўғил болаларга 20, қизларга 18 ёш қилиб белгилаб қўйилган...  

Муҳаммадназар ҚАЮМОВ, 

                                          Ўзбекистон мусулмонлари идораси

                                         масъул ходими

Видеолавҳалар

Top