Имом Бухорий (раҳматуллоҳи алайҳ) ва бир қанча муҳаддислар ривоят қилган ҳадиси қудсийда Аллоҳ таоло: “Одам боласининг рўзадан бошқа ҳамма амали ўзи учун, фақат рўза Мен учун ва унинг мукофотини Мен Ўзим берурман”, дейди.

Ҳадиси қудсийнинг мазмун ва моҳиятини тушуниб, англаб етишиш учун ҳадиснинг матни изоҳ ва шарҳларга эҳтиёж сезади.

“Саҳиҳул Бухорий”нинг шарҳи “Фатҳул Борий”да Ибн Ҳажар Асқалоний (раҳматуллоҳи алайҳ) ушбу ҳадиси қудсийнинг маъносини ёритиб, ундаги муҳим ўнта асл моҳиятни баён қилади.

1. Бандаларнинг амаллари ҳаммаси ёлғиз Аллоҳ таоло учун бўлишлиги таъкидланган бўлсада, амалларнинг ичида “...фақат рўза Мен учундир...” деб хосланишининг сабаби рўза ибодатига риё (хўжакўрсинлик) аралашмайди. Рўза ўзини тийишдан иборат ботиний амал бўлгани учун риё аралаштиришни имкони ҳам бўлмайди. Рўзадан бошқа ибодатлар зоҳирий амал бўлгани учун риё аралашиш хавф-хатари доим бўлади. Ибодатларга риё аралашса, унинг фақат Аллоҳ таоло учунлиги қолмайди.

Қуйидаги ҳадис бу маънони қўллаб-қувватлайди.

عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: "لَيْسَ فِي الصِّيَامِ رِيَاءٌ"رواه البيهقي

Ибн Шиҳобдан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Рўзада риё бўлмайди”, дедилар (Имом Байҳақий ривоят қилган).

Рўза банда билан Рабби орасидаги сиррий амал бўлиб, ўзига хос ибодатдир. Рўзадан бошқа ҳамма амалларда бирон бир амални бажараётган шахс ўзгаларнинг ҳаваси, мақтови, эътиборини жалб қилишни истаб қолади. Шунинг учун Аллоҳ таоло амалларнинг ичида “...фақат рўза Мен учундир...”, деб хосламоқда.

2. Бандаларнинг ҳамма амалларига мукофотни ёлғиз Аллоҳ таолонинг ўзи бериши ва Ундан бошқа мукофот берувчи йўқлиги аниқ бўлсада, “...унинг мукофотини Мен Ўзим берурман...”, деб хосланишининг сабаби рўзанинг мукофотини ёлғиз Аллоҳ таолонинг ўзи билади. Рўзанинг мукофоти, ажри ва савоби ҳеч кимга ошкор қилинмаган, рўзадан бошқа амалларнинг мукофоти миқдори баъзи инсонларга ошкор қилинган ва ҳадисларда зикр қилинган.

Қуйидаги ҳадис бу маънони қўллаб-қувватлайди.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَعَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ"مَامِنْحَسَنَةٍعَمِلَهَاابْنُآدَمَإِلَّاكُتِبَلَهُعَشْرُحَسَنَاتٍإِلَىسَبْعِمِائَةِضِعْفٍقَالَاللَّهُعَزَّوَجَلَّإِلَّاالصِّيَامَفَإِنَّهُلِيوَأَنَاأَجْزِيبِهِيَدَعُشَهْوَتَهُوَطَعَامَهُمِنْأَجْلِي"

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Одам боласи қилган яхши амалларининг савоби ўн баробардан етти юз баробаригача кўпайтириб ёзилади. Аллоҳ таоло: “Фақат рўза ундан мустасно (яъни, рўзанинг савоби беҳисоб берилади). Чунки, рўза Мен учундир ва унинг мукофотини Мен Ўзим берурман.У (одам боласи) рўзада шаҳвати ва таомини мен учун тарк қилур”, – дедилар (Имом Насоий ривоят қилган).

Рўзанинг савоби беҳисоб эканига қуйидаги ояти карима ҳам далил бўлади.

قال الله تعالى: إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ [الزمر: 10]

Албатта, сабр қилувчиларга (охиратда) мукофотлари беҳисоб берилур.

Рўзасабр билан сайқал топадиган ибодат. Рўзадор киши нафсининг хоҳиш- истакларини сабр билан тўхтатади. Сабр қилувчининг мукофоти ояти каримада айтилганидек беҳисоб берилади.

3. Ҳадиси қудсийда: “...фақат рўза Мен учундир...”, деб хосланиши: “Рўза мен учун ибодатларнинг энг яхшиси. Менинг ҳузуримда у бошқа ибодатлардан устун ва муқаддам ибодат”, деган маънони ҳам ифодалайди.

Ибн Абдул Бирр (раҳматуллоҳи алайҳ) ҳадиси қудсийда “...фақат рўза Мен учундир...” дейилиши рўза ибодатининг фазилатига кифоя қилади дейдилар. Гўёки, бу ибодатнинг фазилати борасида ортиқча таърифга зарурат йўқ.

Қуйидаги ҳадис бу маънони қўллаб-қувватлайди.

عَنْ أَبِي أُمَامَةَ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَخْبِرْنِي بِعَمَلٍ ينفعني الله به قَالَ عَلَيْكَ بِالصَّوْمِ فَإِنَّهُ لَا مِثْلَ لَهُ رواه النسائي

Абу Умома (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади:

У зот: “Эй Аллоҳнинг расули (соллаллоҳу алайҳи ва саллам), Аллоҳ таоло у туфайли менга манфаат берадиган амалнинг хабарини беринг”, дедим.

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)  “Рўзани ўзингга лозим тутгин! Чунки, рўзага баробар келадиган амал йўқ”, дедилар (Имом Насоий ривояти).

4. 4. “...фақат рўза Мен учундир...” деб Аллоҳ таоло рўзани ўзига нисбат беришида уни улуғлаш, қадрини юксалтириш бор. Бу эса ҳамма мулк Аллоҳники бўлсада, каъбани “Байтуллоҳ” деб Аллоҳ таолога нисбат беришга ўхшашдир.

Зайн ибн Мунир (раҳматуллоҳи алайҳ): “Умумий ўринда бир нарсанинг хосланиши фақатгина ўша нарсани улуғлаш учун бўлади”, дейдилар.

5. Аллоҳ таолонинг инсон табиатидан фарқли ўлароқ сув, таом ва бошқа нарсалардан беҳожат экани унинг ўзига хос сифатидир. Рўза тутган инсон Аллоҳ таолонинг сифатига мувофиқ, ўзини емоқ, ичмоқ ва бошқа нарсалардан беҳожат билиб Аллоҳ таолога ибодат қилади. Шунинг учун Аллоҳ таоло “...фақат рўза Мен учундир...” дейди.

Имом Қуртубий (раҳматуллоҳи алайҳ): “...фақат рўза Мен учундир...” ҳадисининг маъноси: “Бандаларнинг амаллари ўзларининг ҳолларига муносибдир. Фақат рўза Ҳақ таолонинг сифатларидан бир сифатига муносибдир.  Аллоҳ таоло “...фақат рўза Мен учундир...” дейиш билан гўёки, “Рўзадор менинг сифатларимдан бирига эга бўлиб, менга яқинлашмоқда”, демоқчи.

6. Нафс истаклари емоқ, ичмоқ ва роҳатланмоқ каби хусусиятлардан беҳожат бўлиши нафақат Аллоҳ таолонинг сифатларидан бири, балки у фаришталарнинг ҳам сифатларидан ҳисобланади. Шу маънода, инсон рўзани гўёки фаришталар сифати билан адо этади.
7. Рўза холис Аллоҳ таоло учундир, унда инсон нафси учун улуш, насиба йўқ. Рўзадан бошқа иодатларда эса нафсга улуш, насиба бўлади.
8. “...фақат рўза Мен учундир...” деб хосланишининг яна бир маъноси – рўза ибодати Аллоҳ таолодан ўзга илоҳлар учун бажарилмади. Намоз, садақа, тавоф ва бошқа ибодатлар турли бут санамлар учун қилинди. Рўза эса фақат Аллоҳ таоло учун бажарилди.
9. “...фақат рўза Мен учундир...” деб хосланишининг яна бир маъноси тўғрисида Ибн Уяйна (раҳматуллоҳи алайҳ): “Қиёмат кунида бандалар орасидаги ҳақ-ҳуқуқлар ўзаро ҳукм қилинади. Рўзадан бошқа ибодатлар бандаларнинг ўзаро турли зулмлари сабаб бир-бирлардан олиб берилади. Фақат рўзанинг ажру савоби сақланиб қолинади. Охир-оқибат рўзанинг мукофоти жаннат бўлади”, дейди.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ يَقُولُ: سَمِعْتُ أَبَا الْقَاسِمِ  صلى الله عليه وسلم  يَقُولُ: "قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ: كُلُّ الْعَمَلِ كَفَّارَةٌ، إِلاَّ الصَّوْمَ، وَالصَّوْمُ لِى وَأَنَا أَجْزِى بِهِ.رواه احمد

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳ таоло айтади: ҳамма амал каффаротдир. Фақат рўза мустаснодир. Чунки рўза Мен учундир ва унинг мукофотини Мен Ўзим берурман”, дедилар (Имом Аҳмад ривояти).

Рўзадан бошқа солиҳ амаллар қиёмат кунида инсоннинг дунёда қилган хато ва камчиликларини каффорот бўлиши учун хизмат қилиш эҳтимоли бўлади. Фақат рўза ибодати сақланиб қолади. Рўзанинг ажру савоби хато ва камчиликларнинг каффороти учун беҳуда кетмайди.

Рўза ҳам ихлос каби сиррий ибодат. Ибодатлардаги ихлосни Аллоҳ таолодан ўзга ҳеч ким билмагани каби рўзани ҳам  ҳеч ким билмайди.

Ибн Ҳажар Асқалоний (раҳматуллоҳи алайҳ) мазкурларни зикр қилиб, буларнинг ичида биринчи, иккинчи, саккизинчи ва тўққизинчиси бошқаларга нисбат эътиборли ва ёрқинроқ эканлигини қайд қиладилар.

Жалолиддин Холмўминов,

“Кўкалдош” ўрта махсус билим юрти мударриси

Биз ўзимиздан олдин ўтган умматлардан бир неча фазилатлар борасида яққол ажралиб турамиз. Ушбу фазилатларни Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) ўз муборак ҳадисларида баён этиб берганлар. Жумладан, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай дейдилар: “Менинг умматимга Рамазонда мендан олдин бирор умматга берилмаган беш нарса берилди:

1. Рамазон ойининг биринчи туни бўлганида Аллоҳ бандаларига назар солади. Кимга Аллоҳнинг назари тушса, у ҳеч қачон азобланмайди;
2. Рўзадорнинг оғзидаги нохуш ҳид Аллоҳнинг ҳузурида мушки анбар ҳидидан ҳам яхшироқ бўлади;
3. Фаришталар Аллоҳ таолодан туну кун бандалари учун истиғфор сўрайдилар;
4. Аллоҳ таоло Жаннатга: “Таёрлан, менинг бандаларим учун безангин, улар яқиндирлар, дунё ҳаётидан толиқиб келиб Менинг ҳузуримда роҳатлансинлар!” – деб амр қилади;
5. Рамазоннинг охирги куни бўлганида эса уларнинг барча гуноҳлари мағфират этилади!”

Бир киши Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан: “Бу Лайлатул Қадр тунида бўладими?” – деб сўради. У зот (алайҳиссалом): “Йўқ, бу худди ишчилар ишини тугатганидан кейин ишҳақи олишига ўхшайди”, – дедилар (Имом Байҳақий ривояти).

Бахтиёр Наджмитдинов,

Тошкент ислом институти талабаси

Рамазон Қуръон ойи, бу ойда Қуръон нозил бўлган. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: «Албатта, Биз уни (Қуръонни «Лавҳул-маҳфуз»дан биринчи осмонга) Қадр кечасида нозил қилдик» (Қадр, 1). 

Қуръони каримнинг ҳар бир лафзи, ибораси, жумласи ва ояти ҳамда уларнинг маънолари илоҳий мўъжизадир. Расулуллоҳ (солллаллоҳу алайҳи васаллам) Рамазон ойида Қуръони каримни кўп тиловат қилиб уни такрорлар эдилар. Умматларига бу борада ҳам аввало ўзлари амалий ўрнак бўлганлар. Ибн Аббос (розияллоҳу анҳумо)дан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) одамларнинг энг саҳийси эдилар. У зотнинг энг саҳийликлари Рамазонда – Жаброил у зот билан учрашганда бўлар эди. Жаброил Рамазоннинг ҳар тунида у зот билан учрашиб, Қуръондан дарс қилишарди. Ҳақиқатда, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва салам) яхшиликда шамолдан ҳам саҳий бўлиб кетар эдилар».

Мўминлар Қуръон тиловат қилар эканлар унинг оятлари борасида тафаккур юритиб, унда келтирилган қиссалару хабарлардан ибрат олишлари лозим. Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам) қачон Қуръон тиловат қилсалар уни тартил билан тиловат қилиб, унинг ҳар бир оятини тадаббур этар эдилар. Тафаккур ила ўқилган суралар Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам)нинг сочларини оқартириб, ҳатто, у зот (саллоллоҳу алайҳи ва саллам)ни қаритган.

Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: “Абу Бакр (розияллоҳу анҳу): “Ё Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам), сочингизга оқ тушибдими?” деб сўради. Шунда у зот: “Менинг сочимни Ҳуд, Воқеа, Мурсалот, Набаъ ва Таквир (суралари) оқартирди”, дедилар” (Термизий, Ҳоким, Байҳақий ва Абу Яъло ривояти).

Ҳуд сурасининг икки ояти Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам)нинг сочларини оқартирган оятлардан ҳисобланади. Имом Байҳақий ўзининг «Шуаб ал–имон» номли асарида Али Шаторийдан қуйидагиларни баён қилади: “Ё Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам) сочимни Ҳуд сураси оқартирди деб айтганингизни эшитдим, деди.

Шунда, Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам): Ҳа шундай, деб жавоб бердилар.

Ё, Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам) сурадаги пайғамбарлар қиссаси-ми ёки уларнинг умматларининг ҳоли-ми сизнинг сочингизни оқартирди.

Йўқ, пайғамбарлар ҳам уларнинг умматлари ҳақидаги оятлар ҳам сочимни оқартиргани йўқ. Балки сурадаги  Бас, (эй, Муҳаммад!) буюрилганингиздек тўғри бўлинг! ояти сочимни оқартирди, дедилар.

Шу боис, Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам) Аллоҳ таолонинг ўзидан тўғри йўлда мустақим қилишини сўраб дуо қилар эдилар. Хусусан, Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам): “Йа, муқаллибал қулуби саббит қалбий аъла дийник (Ё, Қалбларни ўзгартирувчи Зот, қалбимни ўзингнинг динингда собит қил)” деб дуо қилар эдилар. Бундан ташқари саҳобаларни ҳам доимо тўғри бўлишга тарғиб этар эдилар.

Суфён Сақафий (розияллоҳу анҳу) Пайғамбаримиз (саллоллоҳу алайҳи ва саллам)га: “Менга Исломдан  шундай бир сўз айтингки, Сиздан кейин у ҳақда ҳеч кимдан сўрамайин” деганларида Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳга имон келтирдим, дегин-у, сўнгра тўғри бўлгин!” – деганлар.

Рамазонда Қуръонни кўп тиловат қилишлик бизни Аллоҳга яқин қилади. Қуръонни ўқиш қанчалик савобли бўлса, уни тинглаш ҳам шунчалик савобли амаллардандир. Шундай экан, Рамазон ойида, унинг тунларидаги таровиҳ намозларида Қуръонга мухлис бўлиб, уни тиловат қилганимизда ҳам тинглаганимизда ҳам тадаббур қилайлик.

Даврон НУРМУҲАММАД

Бисмиллаҳир раҳмонир раҳийм. Аллоҳ таолога шукроналар бўлсинким, мана бир неча кундан бери Рамазон шукуҳи бутун республикамиз бўйлаб кезиб юрибди. Диёримиздаги  икки мингдан ортиқ жомеъ масжидларда таровиҳ намозлари адо этилмоқда. Аксариятларида хатми Қуръон ҳам бўлиб ўтмоқда. Айниқса, унда ёш қориларнинг ниҳоятда тажвид ва тартиб ила ўқишлари мусулмонларни хурсанд қилмоқда. Истиқлолдан олдин ҳам хатми Қуръонлар  бўлар эди, у диёримиздаги жомеъ масжидлардан фақат саноқлиларда бўларди. Қориларни гоҳ Покистондан, гоҳ Афғонистондан, Туркия ва Мисрдан чақирар эдик.  Бу кунларга етказган Аллоҳга шукроналар бўлсинким,  диёримиздан етишиб чиққан ёш қориларимиз ҳатто, хорижий мамлакатларда бўлиб ўтаётган Халқаро қорилар мусобақаларида иштирок этиб нуфузли юқори ўринларни эгаллаб келмоқдалар. Муборак ҳадиси шарифда айтилишича, Рамазони шариф жаннат эшиклари очиладиган, дўзах азоб-уқубатлари тўхтайдиган улуғ ойдир.

Бу борада пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом марҳамат қилган ушбу ҳадиси муборакда шундай дейилади:

«...Парвардигордан гуноҳларингизни кечиришини сўранг, намоз вақтида қўлларингизни кўтариб Аллоҳга илтижо қилинг, зеро бу вақт фазилатли дамдир. Парвардигор бу вақтда ўз бандаларига раҳмат назари билан боқади, унга мурожаат этсалар ва сўрасалар, ато этади, дуо қилсалар, ижобат айлайди».

Муборак рамазон ойи уч қисмга бўлинади: биринчи ўн кунлиги Аллоҳ таоло томонидан мўмин-мусулмон бандаларига Ўзининг беҳисоб раҳматини нозил қилса, иккинчи ўн кунлигида рўзадорларни инсончилик билан эҳтиётсизлик натижасида қилиб қўйган саҳву хатоларини мағфират қилиб, гуноҳларидан фориғ этади, иншоаллоҳ. Энг муҳими учинчи ўн кунлиги оташи дўзахдан сақловчи кунлардир. Зеро охирги ўн кунлик ичида Аллоҳ таоло «Қадр кечаси»ни беркитди ва бандаларига мана шу кунда, яъни, бу кечадаги ибодатнинг савоби минг ой давомида қилинган ибодатдан афзал деб хабар берди. Бу кеча фазилатини Қуръони каримда қуйидаги мазмунда баён қилинганлигини кўрамиз. Қуръони каримни Биз Муҳаммад алайҳиссалом учун Рамазон ойининг «Лайлатул Қадр» кечасида Лавҳул маҳфуздан биринчи осмонга нозил қилдик. «Лайлатул Қадр кечасининг улуғлиги шу қадарки, у бошқа оддий ойларнинг мингтасидан ҳам афзалдир. Бу муборак кечада фаришталар билан бирга Жаброил алайҳиссалом, Парвардигорнинг изни билан ер юзига тушадилар ва келаси йилнинг шу кунигача бўладиган барча ишларни Аллоҳнинг иродасига мувофиқ равишда белгилайдилар. Бу кечанинг аввалидан то субҳ тонгига қадар инсоният учун хайрли тадбирлар кўрилиши билан бирга фаришталар барча аҳли имон бандаларига салом айтиб турурлар.

Қуръонни  Муҳаммад алайҳиссаломга Рамазон ойида ва айнан Лайлатул Қадр кечасида нозил қилингани тўғрисида бошқа оятлар ҳам мавжуд.

«Рамазон ойи — одамлар учун ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон нозил қилинган ойдир...» (Бақара, 185).

Бу ердаги «ажрим этувчи» деганда, ҳақиқат билан ботил, ҳалол билан ҳаром, савоб билан гуноҳ иш ўртасидаги фарқни белгилаб берувчи деб тушуниш керак. Бошқа бир оятда эса, яъни   «Духон» сурасининг 3-оятида, Аллоҳ таоло: «...Албатта, Биз уни муборак кечада нозил қилдик...» дейди. Бундаги «Муборак кеча»дан мурод Лайлатул қадр кечаси. Ҳадисларда келган маълумотларга қараганда «Қадр кечаси» Рамазон ойининг 26дан 27га ўтар кечаси эканлиги маълум бўлади.

«Духон» суранинг 4-оятида ва «Қадр» сурасининг 4-оятида берилган илоҳий башоратларга қараганда, Қадр кечасида келгуси йилнинг шу кечасига қадар юз берадиган барча ишлар ўлчаб, ҳисобланиб қўйилар экан.

Мана шу ояти карималар далолат қилишича, Қуръони карим Рамазон ойининг Лайлатул Қадр кечасида Лавҳул маҳфуздан биринчи осмонга тўла тўкис 114 сураси билан туширилган. Лекин Жаноби Расулуллоҳ  саллоллоҳу алайҳи васалламга 23 йил мобайнида муқтазои ҳолга қараб, бўлиб турган ҳодисаларга мувофиқ, сура-сура ёки оят-оят шаклида Жаброил алайҳиссалом воситалари ила нозил қилиб турилган.

Муфассирлардан Имом Қуртубийнинг айтишларича, «Таврот»   Мусо алайҳиссаломга рамазоннинг олтинчи куни, «Инжил» Исо алайҳиссаломга, Иброҳим алайҳиссаломга саҳифалар ҳам шу муборак ойда нозил қилинган.

Азизлар, Муборак Қадр сурасидан уч хил фазилатни англашимиз мумкин.

Биринчиси — бу муборак Лайлатул Қадр кечасининг минг ойга баробарлиги ва ундан ортиқлиги.

Иккинчиси — бу кечада осмон фаришталари  Жаброил алайҳиссалом билан бирга  ер юзига тушиб, мўмин мусулмонларга салом айтиб, дуоларга “омин” деб туришлари.

Учинчиси - то субҳи тонггача аҳли имон бандаларига  Аллоҳ таолонинг раҳмати ёғилиб туриши.

Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом Қадр кечасини бедорликда, ибодат билан ўтказар эдилар. Қадр кечаси Рамазон ойининг қайси кунига тўғри келиши хусусида Пайғамбаримиз шундай деганлар: «Қадр кечасини Рамазон ойининг охирги ўн кунлигидан қидиринг». Бу борада Он ҳазрат яна айтганларки: «Кимки Қадр кечасини кутмоқчи бўлса, Рамазон ойи охирги ўн кунлигининг еттинчисида кутсин!».

Пайғамбаримизнинг ушбу кўрсатмаларига биноан, Қадр кечаси Рамазон ойининг 26-кунидан 27-кунига ўтар кечаси кутиб олинмоқда.

Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом бир ҳадис шарифларида:

«Ҳар кимики Лайлатул Қадр кечасида чин ихлос ва имон билан Аллоҳ учун бедор бўлса, ўтган жамики гуноҳлари мағфират қилинур», ─деб башорат берганлар.

Шайх Абдураззоқ  ЮНУС,

 Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари

Дубай шаҳри ҳокимининг маданият ишлари бўйича маслаҳатчиси Иброҳим Муҳаммад Бумалҳа Қуръони карим мусобақаси доирасидаги араб хати ва Ислом санъати кўргазмасини очиб берди.

Тадбир Халқаро Қуръони карим мусобақаси ҳайъати билан Дубайдаги маданият ва санъат ҳайъати ҳамкорлигида ўтказилди. Унда хаттотлик санъати намуналари намойиш қилинди. Кўргазма Кувайт ва Тайланд давлатларида ўтказилган кўргазмалар иштирокчиси, 2015 йилдаги Султон Ал-Авийс муассасаси  ғолиби хаттот Фотима Салмийн хоним ва  Ислом санъати ва маданияти ишлари бўйича бош директор ўринбосари Саид Муҳаммад ан-Набуда иштирок этди.

И. Аҳмедов таржимаси