Имом Ибн Жавзий ўзининг «Сойдул хотир» китобида талабалик даврининг аввалида чеккан машаққатлари ва ўша қийинчиликларга қилган гўзал сабри ҳақида шундай сўзлайди: «Дарҳақиқат, толиби илмлик лаззати ичида юрганимда қаттиқ қийинчиликларга дуч келганман. Аммо мен ўрганишни истаган нарсалар бу мушкулотлар олдида асалдан ҳам тотли эди.

Ҳар кимда бор эрса олий бир истак,

Дуч келганин бари тотлидир, демак.

Ёшлигимда ўзим билан бирга қотган нон олиб, ҳадис ўрганиш учун йўлга чиқардим, сўнг Бағдоддаги Исо дарёсининг олдига бориб ўтирардим. Чунки бу қаттиқ нонни фақат сув билангина ейиш мумкин эди. Ҳар бир луқмани оғзимга солгач, орқасидан сув ичардим. У пайтда ҳимматим шу қадар эканки, кўзимга илм олиш лаззатидан бошқа нарса кўринмас эди. Бунинг самараси ўлароқ, мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадислари, ҳоллари ва одоблари, саҳоба ва тобеинларнинг аҳволи ҳақида энг кўп эшитган одам бўлиб танилдим».

Яна сўзларида давом этиб шундай дейдилар:

«Мен бир фан билан кифояланиб қолмай, фиқҳ, ҳадис ҳам эшитар, зоҳидларга эргашардим. Кейин луғат илмини ҳам ўргандим. Ривоят ва мавъиза қилган ҳеч бир кишини тарк қилмадим. Узоқ юртдан бирор киши келса, ёнида ҳозир бўлар ва ундан илму фазилат ўрганар эдим.

Ҳадис эшитиш мақсадида устозларнинг ёнига борардим. Дарсга кеч қолмай деб югурганимдан нафасим бўғзимга тиқилиб қоларди. На тонгда, на кеч кирганда ёйишга бирон нарсам бўлмасди. Лекин Аллоҳ таоло ҳеч қачон мени бирон кишига зор қилиб қўймади. Бу ҳақда сўзлайверсам гап узайиб кетади».

Шайх Aбдулфаттоҳ Aбу Ғудда раҳматуллоҳи алайҳнинг «Саҳифалар» китобидан

?Бугунги кунда янгиланаётган Ўзбекистон дунёга ҳар томонлама фаол равишда очилмоқда, юртимизнинг дунёга машҳур зиёратгоҳ, қадамжо ва тарихий объектларига сайёҳларни жалб қилиш орқали мамлакатда сайёҳликни ривожлантириш ҳам ана шу муҳим қадамлардан биридир.

✅Ўз навбатида, мусулмон оламининг машҳур олимлари Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Матуридий, Баҳоуддин Нақшбанд, Маҳмуд Замахшарий, Ибн Сино, Беруний, Форобий ва бошқалар замонавий Ўзбекистон ҳудудида яшаб ижод қилган, уларнинг зиёратгоҳ комплекслари мамлакатда зиёрат туризмни ривожлантиришда муҳим рол ўйнайди. Ўзбекистоннинг кўп асрлик ислом меросини ҳисобга олсак, зиёрат туризмни ривожлантириш мамлакат учун катта истиқболларга эга.

❇️Ўзбекистоннинг хориждаги дипломатик ваколатхоналари раҳбарлари иштирокида бўлиб ўтган бугунги учрашувда ҳам ушбу соҳани янада ривожлантириш борасида муҳим масалалар муҳокама қилинди ҳамда 2021 йил учун аниқ режа ва вазифалар белгилаб олинди.

❗️Учрашувда юртимиз зиёрат туризмни ривожлантириш бўйича бошқа мамлакатларда мавжуд бўлмаган кенг имкониятларга эга экани, ана шу имкониятлар эшигини очиш, уни дунёга тараннум этиш мутасаддилар олдида турган энг муҳим вазифалардан экани ҳам таъкидланди.

?Мулоқот давомида ўтган йилги пандемия шароитида тўхтаб қолган зиёрат туризмни ривожлантириш борасидаги белгиланган чора-тадбирларни 2021 йилда янада кенгроқ кўламда амалга ошириш, юртимиздаги йирик зиёратгоҳлар, шунингдек, Имом Мотуридий, Имом Бухорий, Имом Насафий, Нақшбандий ва Яссавий каби улуғ алломаларнинг бой илмий меросларини дунёга кенг тарғиб қилиш мақсадида тажрибали диний соҳа вакилларидан иборат тарғибот гуруҳини шакллантириш, ушбу гуруҳни режа асосида Россия, Қозоғистон, Туркия, Малайзия, Индонезия, Покистон ва бошқа мамлакатларга сафарларини ташкил этиш масаласи ҳам кўриб чиқилди. Шунингдек, Ҳиндистон, Россия ва Кавказ мусулмонлари, Индонезия, Малайзия, Покистон, Мисрдан зиёратчиларни Ўзбекистонга олиб келиш бўйича музокаралар ўтказилаётгани ҳам алоҳида қайд этилди.

‼️Ўзбекистоннинг хориждаги дипломатик ваколатхоналари раҳбарлари билан бўлиб ўтган учрашувда туризмнинг айнан шу тури бўйича Ўзбекистонга Туркия, Индонезия, Малайзия, Россия, Покистон, Хитой, Ҳиндистон, Япония, Европа ва араб давлатлари фуқароларида қизиқиш жуда катта экани ва бу борада ўзаро ҳамкорликда фаолият юритиш орқали яхши натижаларга эришиш мумкинлиги қайд этилди.

❇️Учрашувда зиёрат туризм йўналишида Ўзбекистоннинг хориждаги дипломатик ваколатхоналари раҳбарлари билан ўзаро ҳамкорликда фаолият юритишга келишиб олинди.

Дин ишлари бўйича қўмита
Ахборот хизмати

Зоҳид бўлмоқ – дунёдан кечиб, охиратни ихтиёр қилмоқ, охират тадорикини кўрмоқдир. Зоҳидда охиратни ўйлайдиган муҳим ва мақбул бир туйғу бўлади. Ишнинг тўғриси ҳам шу. Чунки ҳар бир мўъмин охиратда жуда катта мукофотларга сазовор бўлади, кофир, осий, мужрим, айбдор охиратда қаттиқ азобларга дучор бўлади. Бу дунёда Аллоҳу таолонинг айтганларини бажариб, охиратда ваъда берган мукофотларига эришмоқ керак. Чунки охират бу дунёнинг натижаси... Дунё охиратнинг зироат майдонидир... Аллоҳу таоло охиратда инсоннинг бу дунёдаги ниятига, феълу одати, ҳаракат ва амалларига қараб, муомала қилади... Жазо ё мукофот беради.

فَمَا يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ 7   أَلَيْسَ اللَّهُ بِأَحْكَمِ الْحَاكِمِينَ 8 (سورة التين: 7-8)

Фамо юказзибука баъду биддин. Алайсаллоҳу биаҳкамил ҳокимин. (Тийн сураси, 67-оят). Яъни Аллоҳу таолонинг адлу адолатини зинҳор инкор этиб бўлмайди. Қиёмат кунида ҳар бир киши қилмишига яраша жазосини тортади. Золим ва мазлумнинг қилмишига яраша муомала қилинади!...

Охират муҳим... Мўмин учун уни назардан қочириш, инкор этиш асло мумкин эмас. Зоҳидлик туйғуси ҳам аҳамиятлидир... Хўжамизнинг чиройли исмлари Зоҳид эди. Яъни Муҳаммад Зоҳид Қўтқу раҳматуллоҳи алайҳ эдилар. Фарзандларимизга ҳам бу исмни севиб қўямиз.

Юқорида таъкидлаганимиздек, бу дунё охиратга ҳозирлик кўриш, ибодат қилиш учундир, роҳат фароғат жойи эмас.

Дунёга аҳамият бермаслик туйғуси Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ва саҳобаи киром ризвонуллоҳи таоло алайҳим ажмаийн ҳазратларини, комил мусулмон ва комил қулларни охират ҳаётига тайёрлаган... Улар ҳаётларининг ярқ этиб кўзга ташланадиган ибратли жиҳатларидан бири шуки, бировнинг ҳақига, молига хиёнат қилмаганлар, заррача бўлса ҳам бировнинг ҳақини ейишдан ҳазар қилганлар ва эҳтиёт бўлганлар. Адолатли бўлишга ҳаракат қилганлар, жоиз бўлмаган фойдани рад этганлар, баҳридан кечганлар. Бундай фойдани таклиф этганларга қаттиқ танбеҳ берганлар.

Уларнинг энг кўзга кўринган хусусиятлари шу: ҳаром емаслик, очкўзлик қилмаслик, бошқанинг ҳаққига, молига қўл чўзмаслик.

"Ислом ва ахлоқ" китобидан олинди

Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг 2019 йил январь ойида Германияга амалга оширган расмий ташрифи давомида эришилган келишувларга мувофиқ, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази ва Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказининг исломшунос, шарқшунос олимларидан иборат делегация Германиянинг нуфузли университетлари, илмий-тадқиқот марказлари, музей ва қўлёзма фондларида бўлиб, соҳа мутахассислари билан учрашув ҳамда мулоқотлар ўтказганди.

Сафар давомида Германия ва Ўзбекистонда исломшуносликка ихтисослаштирилган таълим ва илмий-тадқиқот муассасалари ўртасида ўзаро манфаатли алоқаларни йўлга қўйиш, буюк аллома ва аждодларимизнинг Германияда сақланаётган нодир асарларини ўрганиш, ҳамкорликда конференциялар, илмий семинарлар ташкил этиш бўйича келишувларга эришилган эди.

Ана шу келишувларга мувофиқ, Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази ҳамда Германиянинг Гамбург университети ҳузуридаги Осиё — Африка тадқиқотлар институти билан ҳамкорликда “Зарафшон воҳаси тарихи ва маданияти” мавзуи доирасида қатор илмий маърузаларни ўзида мужассам этган онлайн семинарлар ўтказилмоқда.

Ана шундай мулоқотларнинг дастлабкиси Гамбург университети ҳузуридаги Осиё — Африка тадқиқотлар институти директори, профессор Стефан Хайдманнинг “Бухоронинг Ислом салтанатига интеграцияси” мавзуидаги маъруза билан бошланди. Унда нафақат Ўзбекистон ва Германия илмий доиралари вакиллари, балки АҚШ ва Миср Араб Республикасининг шарқшунос ва исломшунос олимлари ҳам иштирок этди.

Яқинда мазкур онлайн-семинар дастуридан ўрин олган навбатдаги маъруза тингланди. Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази директори, доцент Шовосил Зиёдов “Бухоро кутубхоналари тарихи” мавзуида сўз юритди.

Олим маъруза давомида Бухородаги илк кутубхоналар, Хожа Муҳаммад Порсо кутубхонасига оид янги маълумотлар, Жўйбор хожаларининг Говкушон кутубхонасига вақф қилган китоблари, Бухоро қозикалонларининг сулолавий кутубхоналарига доир қимматли маълумотлар берилди.

— Кутубхоналар тарихини ўрганиш Ўзбекистон ҳудудидаги илмий-маърифий даражани аниқлаш имконини беради. Бу, ўз навбатида, Ўрта Осиё тарихи бўйича шуғулланаётган тадқиқотчилар учун муҳим маълумотларни тақдим этиши табиий, — дейди Шовосил Зиёдов.

Олимнинг фикрича, мазкур тадқиқотдан кўзланган мақсад Бухоро ҳудудида мавжуд бўлган кутубхоналарни аниқлашдан иборат. Ўзбекистон қўлёзма фондларида сақланаётган айрим асарларнинг келиб чиқиш тарихи номаълум бўлиб қолаётган эди. Семинар Марказий Осиёда мавжуд бўлган китобат тарихи ва кутубхоначилик маданиятини тадқиқ этиш, ушбу ҳудудда яшаб ўтган зиёлиларнинг ҳаёти тўғрисида тўлиқ ва объектив билимга эга бўлиш, янги илмий маълумотлар билан танишишга имкон берди.

Германиялик олимлар иштирокидаги илмий семинарлар шу йилнинг март ойига қадар давом этади. Унда Ўзбекистон заминининг бой тарихи ва маданиятига оид долзарб мавзуларда маърузалар тингланади.

Мўминларнинг онаси Софийя бинт Ҳуяй розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам эътикоф ўтирган эдилар. У зотни зиёрат қилгани бориб, гаплашиб ўтирдим. Сўнг кетиш учун турдим. У зот ҳам мени кузатиб қўйиш учун турдилар.

Шунда ансорлардан икки киши ўтиб қолди. Улар Набий соллаллоҳу алайҳи васалламни кўришлари билан юришни тезлатишди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Шошилманглар! Бу Софийя бинт Ҳуяй», дедилар. Улар: «Субҳаналлоҳ, эй Аллоҳнинг Расули (сизни бегона билан турибди деб ўйлармидик?!)» дейишди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Шайтон одам боласининг қон оқар жойларида юради. Шунинг учун қалбингизга бирор ёмонлик (ёки бирон нарса) ташлашидан қўрқдим», дедилар» Имом Бухорий ва Муслим ривоят қилишган.

“Солиҳлар гулшани” китобидан