Хайр-саҳоват, меҳр-оқибат, сийлаи-раҳм каби улуғ фазилатлар доимо соҳибига зийнат бўлиб келган. Бундай олийжаноб хислатларни ўзида мужассам эта олган инсонгина эл-юртнинг оғирини енгил қила оладиган фазилатли шахс ҳисобланади.

Хайр-эҳсоннинг яхшиси бу қийинчилик ва муҳтожлик вақтда қилинганидир.

Бугун юртимизда карантин сабабли ана шундай хайр-саҳоват, яхшилик ва эҳсонларни кўпайтиришнинг айни вақтидир. Қолаверса, саҳоват ойи бўлган Рамазони шарифни кириб келгани ҳам хайр-эҳсонни кўпайтиришимизга чорлайди.

Аллоҳ таоло каломида шундай марҳамат қилади: “Ким бир яхшилик қилса, унга ўн баробар қайтарилур. . .”. (Анъом сураси, 160-оят)

Мусулмонларнинг қиладиган яхшиликлари эвазига қилган ёмонликлари ёпилиб кетади. Энг аввало яхшиликни, яхшилик қилган инсонга эмас, балки яхшилик қилмаган инсонга нисбатан амалга оширилса, фазилатли ишни амалга оширган бўлади.

Агар яхшилик қилган инсонга яхшилик қилинса, бу-вафодорлик, Агар яхшилик қилмаган кишига яхшилик қилинса, бу-саҳоватдир. Агар ёмонлик қилган кишига яхшилик қилинса бу-айни мусулмончиликдир!

Толҳа ибн Абдурроҳман ибн Авф ўз замонасида Қурайшнинг энг саҳоватли кишиси эди. Бир куни унга хотини: “Сизнинг биродарларингиздек пасткаш инсонларни кўрмаганман”, деди. У: “Нима учун бундай деяпсан?”, деди. Хотини: Агар сиз бойиб кетсангиз, улар сиздан ажралишмайди, агар сиз камбағал бўлиб қолсангиз, (хабар олиб) келишмайди”, деди. У хотинига қараб: “Аллоҳга қасамки, бу уларнинг мукаррам хулқ соҳиблари эканидандир. Уларга саҳоват кўрсатишга имконимиз бор пайтда келишади, агар уларнинг ҳаққини адо қилишдан ожиз бўлиб қолсак, бизни безовта қилиб, хижолатга қўймаслик учун келишмайди”,  деб жавоб берди.

Демак, саҳоватли инсон бой бўлса ҳам, камбағал бўлса ҳам саҳоват қилишга ошиқади. Шу билан бирга менга яхшилик қилгани учун яхшилик қиламан деб кутиб турмайди. Жамиятдаги ҳар бир инсонга нисбатан ёрдамга тайёр бўлади.

Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинган ҳадисда: Расулуллох соллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қилиб айтадиларки:

“Мусулмон мусулмон кишининг биродаридир, унга зулм ҳам қилмайди ва биродарини душманига топшириб ҳам қўймайди. Ким биродарининг ҳожатида бўлса, Аллоҳ унинг ҳам ҳожатида бўлади.

Кимки мусулмондан ғам ташвишни кетказса, Аллоҳ таоло қиёмат ғам ташвишларидан уни халос этади. Кимки мусулмоннинг айбини беркитса, Аллоҳ таоло қиёматда унинг ҳам айбини беркитади”, дедилар. (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).

Мусулмон киши ўзимнинг ташвишим етарли, дея ёнидаги биродарининг ташвишини  ёдидан чиқармаслик керак. Зеро, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам асҳоблари ва умматларининг ташвишларини ўз ҳолига ташлаб қўйганлари йўқ, балки уларнинг ташвишларини ҳам ўзларининг ташвишлари деб билганлар.

Қолаверса, шароитим йўқ, мен бой эмасман ёки мен эҳсон қила олмайман, дея ўзига тасалли бераётган кишилар оловни ўчирмоқчи бўлган чумолидан ўрнак олсалар яхши бўларди.

Айтишларича, Аллоҳнинг пайғамбари Иброҳим алайҳиссаломни оловда

ёқмоқчи бўлишганда чумолилардан бири оғзида сув ташиб, оловни ўчирмоқчи бўлибди, шунда бошқа ҳайвонлар таажжуб билан: “Сен шу сувинг билан оловни ўчираман деб ўйлаяпсанми?”-дейишди. Чумоли: “Йўқ,   бунга ишончим йўқ, мен умид ҳам қилмайман, лекин харакат қиламан... Чунки, Аллоҳнинг олдида жавоб бермоғим бор...

Аллоҳ: Менинг пайғамбаримни ёқишганида сен нима қилдинг?!”- деб сўраса нима дейман. Қолаверса, мен ким томонида эканлигимни билдириб қўйишим керак,- деган экан чумоли.

Пайғамбар алайҳиссалом марҳамат қиладилар: “Ким хайру саҳоват кўрсатиб, кийимга муҳтож одамни кийинтириб, хурсанд қилса, Аллоҳ уни жаннат кийимлари билан кийинтиради. Ким бир кишини тўйдирса, овқатлантирса, жаннатдаги таомлардан насибадор бўлади”. Бошқа ҳадисда садақа ҳақида Пайғамбаримиз бундай деганлар: “Ҳар куни тонгда инсонлар уйқудан уйғонганида ер юзига иккита фаришта тушади. Улардан бири: “Эй, Аллоҳ, инфоқ-эҳсон қилган инсоннинг моли ўрнини тўлдиргин” деса, иккинчиси: “Эй, Аллоҳ, зиқна одамнинг молига талафот етказгин”, деб дуо қилади” (Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари).

Демак, моддий имкониятга эга бўлган киши садақа қилиш, муҳтожларга ёрдам беришдан сира қўрқмаслиги, балки хайру эҳсон билан улкан савобларни қўлга киритишга ошиқмоғи зарур.

Абдулазиз Бобамирзаев

“Ҳидоя” ўрта махсусислом

билим юрти мудири

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Саҳарлик қилинглар! Албатта, саҳарлик қилишда барака бордир”, дедилар (Имом Насоий ривояти).

Ушбу ҳадисда рўзадор саҳарлик қилишга тарғиб қилинади. Чунки саҳарлик қилишда кўплаб яхшиликлар ҳамда диний ва дунёвий буюк баракалар бор. Демак, саҳарлик қилиш фазилат, вожиб эмас. Агар вожиб бўлганида эди Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ва баъзи саҳобалар ўтар рўза тутмаган бўлар эдилар.

Энди қуйида юқоридаги ҳадисдан келиб чиқиб, саҳарликдаги фойдаларнинг бир нечтасини келтириб ўтамиз:

1. Саҳарлик қилиш билан ибодатни тақво ила адо қилиш бор. Чуник гўё саҳарлик қилиш ила кундузги Қуръон қироати, намозлар ва зикрларни адо қилиш учун Аллоҳ таолодан ёрдам сўрашлик бор. Зеро, қорни оч инсон ибодатларни қилиш учун кучи етмай, дангасаликка йўл қўйиши мумкин.
2. Саҳарлик қилиш билан очлик сабабли содир бўладиган гуноҳ ишлардан ўзини сақлаб қолади.
3. Саҳарлик қилиш билан рўза тутишни енгил санаб ҳатто, яна кўпроқ рўза тутиш рағбати пайдо бўлади. Натижада рўза тутиш киши учун осон ишга айланади.
4. Саҳарлик қилиш билан Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига эргашиш бор. Агар суннат дея ният қилиб, саҳарлик қилса, ажрга ҳам эга бўлади. Бироқ, қорнини тўйдириш ва қувватга эга бўлиш мақсадида бўлса, ўша мақсадига эришади.
5. Саҳарлик сабабли таҳажжуд намозини ҳамда дуо ва зикр қилиш учун энг хайрли вақт бўлмиш кечанинг охирида уйқудан уйғонади.
6. Саҳарлик қилиш билан аҳли китобларга хилоф қилиш бор. Зотан, динимизда уларга ўхшашдан қайтарилганмиз. Ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Биз билан аҳли китобларнинг рўзасидаги фарқ, саҳарлик ейишдадир”, дедилар.
7. Саҳарликка туриш билан бомдод намозини жамоат бўлиб ўқишга муяссар бўлади. Шунинг учун ҳам рамазон ойида бошқа ойларга нисбатан бомдод намозида одамлар кўпаядилар.

Шунингдек, саҳарлик қилишда бир қанча манфаатлар бор. Баъзилари ошкор бўлган ва баъзилари ҳали ошкор бўлмаган. Нима бўлганда ҳам ҳақиқий мўмин Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга нисбатан муҳаббати бор экан, у зотнинг айтганларидан манфаат топадими ёки йўқми, эргашишда давом этаверади. Аллоҳ таоло барчамизни севикли Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига эргашишни осон қилсин.

Яҳё АБДУРАҲМАНОВ,

“Шайх Зайниддин” жоме масжиди имом-хатиби.

Махсус репортаж 

Хотира - муқаддас туйғу. У бор экан, қадр-қиммат, ардоқ аталмиш тушунчалар замонлар оша барҳаёт бўлиб қолаверади. Динимизда инсон шаънига ҳурмат кўрсатиш, унинг жамиятга кўрсатган яхши амалларини хотирлаб, ёд этишлик фазилатли амаллардан ҳисобланади. Айниқса, савобли ишлар, хайру саҳоват учун 70 баробар кўпроқ ажрлар берилувчи Рамазон ойида бундай ишларга ташаббус кўрсатиш айни муддао бўлади.

Куни кеча Тошкент шаҳар Миробод тумани бош имом-хатиби Одил домла Холмуродов мазкур туманда ишлаб, ўз хизмат вазифасини ўташ чоғида ҳалок бўлган Шодиев Иброҳим ва Зокиров Улуғбеклар хонадонига Ички ишлар бошқармаси ходимлари билан биргаликда ташриф буюриб, оила аъзолари холидан хабар олди. Қуръони карим тиловат қилиниб, юрт ҳимояси, ватан осойишталиги йўлида жонини фидо этган марҳумлар хотираси ёдга олинди. Хонадон эгалари учун ифторлик озиқ овқатлари ва моддий ёрдам берилиб, ушбу муборак кунларда маҳзун дилларга ҳамин қадар хурсандчилик улашилди. 

ЎМИ Масжидлар бўлими

Ҳакимул уммат, мавлоно Ашраф Али Таҳановий раҳматуллоҳи алайҳ бундай дейдилар:

Худди рўза ботиний беморликлар яъни, гуноҳлардан сақлагани каби, жуда кўп зоҳирий (яъни, жисмоний) беморликлардан ҳам сақлайди. Чунки, жуда кўп беморликлар еб-ичишдан пайдо бўлади. Рўза сабабли уларда камлик бўлади ва бундай касалликлар ҳам юзага келмайди. Қуйидаги ҳадисда унга ишора қилингандир:

Ҳазрати Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Ҳар нарсанинг закоти бор ва баданнинг закоти рўзадир" дедилар (Ибн Можа ривояти).

ФОЙДА: Яъни, худди закот ила молнинг кир-чири кетганидек, рўза ила баданнинг кир-чири, яъни беморликлар пайдо бўлишига сабаб бўладиган айниган моддалар кетади. Қуйидаги ҳадисда бу маъно очиқ-ойдин келгандир:

Ҳазрати Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Рўза тутинг, соғ бўласиз", дедилар (Имоми Табароний ривояти).

Рўза сабабли зоҳирий ва ботиний зарарлар кетганидек, ундан зоҳирий ва ботиний хурсандчилик ҳам ҳосил бўлади. Чунончи, Ҳазрати Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан  ривоят қилинган бир узун ҳадисда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Рўзадорга икки хурсандчилик бор: Бир хурсандчилик ифторлиги вақтида. Иккинчи хурсандчилик Роббисига йўлиққан вақтида" дедилар (Имоми Бухорий ривояти).

"Муборак Рамазон аҳкомлари" китобидан. Урду тилидан

Тошкент шаҳар, Уч-тепа тумани, "Ҳазрати Али" масжиди ноиби-имоми Абдулқайюм Комил таржимаси.