Убайдуллоҳ домла Абдуллаев

Фарғона вилояти бош имом-хатиби

Кўз очиб юмгунча умримизнинг яна бир йили ўтиб, раҳмат ва мағфират, баракот ойи бўлган Рамазон кириб келди. Бу кунни муштоқ кутган, бу ойнинг ташрифидан умидвор қанчадан-қанча инсонлар ичида бизни ҳам омонлик ва сиҳатликда ушбу янги Рамазон билан сийлаган Аллоҳга чексиз ҳамдларимиз бўлсин.

Бу ойнинг фазилатлари, таърифларга сиғмас хислатлари ва меҳрибончиликларини ўз умматларига илинган Пайғамбаримизга с.а.в. саловот ва саломларимиз бўлсин.

Ушбу муборак ойнинг имкониятларидан оқилона фойдаланиб, бу ойни “мўминнинг мавсуми” дея ғанимат билган, олти ой Аллоҳдан Рамазонга етказишини сўраб йиғлаган, яна олти ой эса Рамазонда тутилган рўзаларини қабул бўлишлигини сўраб илтижолар қилганча ушбу ойдан гуноҳлари мағфират қилинган ҳолатда чиққан саҳобалар ва Аллоҳнинг жамики суюкли бандаларига Роббимизнинг раҳматлари ёғилсин.

Бу ойнинг фазилатлари ва хосиятлари, биз билган ва билмаган тухфаларининг саноғи беҳисоб. Бир бугун уларга урғу бермоқчи ёки рўзанинг фарзлиги ҳақида эслатмоқчи ғам эмасмиз. Чунки ҳар йили Рамазон яқинлашиши билан бу маълумотлар такрор ва такрор айтилганидан кўпчилигимиз Рамазон ҳақида, рўза ҳақида анчагина маълумотларга эгамиз. Бугун биз йил бўйи эътибор бермаганимиз, айнан Рамазон ойининг рўзаси туфайлигина бизнинг жасадимизда содир бўладиган ОЧЛИК деган ҳолатнинг дунё ва охиратимиз учун нечоғлик фойдали эканлигини эслатиб қўймоқчимиз холос.

Аввало Аллоҳ учун бўлган очликда Аллоҳнинг розилиги бор. Имом Ғаззолий “Иҳёи улумид-дин” китобларида ушбу ҳадисни келтирадилар. Росулуллоҳ с.а.в.:   “Нафсларингизга қарши очлик ва чанқоқлик билан курашинглар. Албатта бу иккисининг ажри Аллоҳ йўлида жиҳод қилувчининг ажри кабидир ”, дедилар.

 Қиёмат кунининг   шиддати ва қўрқинчларидан омонда бўлади. Абу Ҳурайра р.а. айтадилар: Бир куни Росулуллоҳнинг с.а.в. хузурларига кирдим ва у зотни ўтириб намоз ўқиётган ҳолатларида топдим. Бас, у кишидан бунинг сабабини сўрадим. У зот: “Очлик сабабли, туриб намоз ўқишга холим йўқлигидан ўтириб намоз ўқияпман”, дедилар. Буни эшитиб мен йиғладим. Шунда Росулуллоҳ с.а.в.: “Йиғлама, эй Абу Ҳурайра! Албатта қиёмат кунининг шиддати Аллоҳдан савоб умидида оч юрувчи кишига етмайди”, дедилар.  (Мансур ривояти)

Аллоҳ таолонинг ҳузуридаги манзилларнинг афзалида бўлади.  “Аллоҳ таолонинг ҳузурида манзил жиҳатидан энг афзалингиз очлиги ва тафаккури узунроқ бўлганингиздир. Аллоҳ ёмон кўрадиган кишилар эса ҳар бир кўп ухловчи ва кўп еб-ичувчилардир” (Ғаззолий)    

Қалбнинг мунаввар бўлишига ва шайтоннинг йўлларини торайтиришга сабаб бўлади. Набий с.а.в. айтадилар: “ Қалбларингизни очлик ва дағал либос кийишлик билан мунаввар қилинглар. Албатта шайтон инсоннинг қон томирларида юради. Унинг йўлиниочлик билан торайтиринглар”. 

Яҳё ибн Муъоз ар-Розий айтадилар: “Васваса шайтоннинг уруғидир. Агар унга ер ва сув берилса ўсади, агар бу иккиси топилмаса қуриб кетади. Айтилди: “Ер нимаю, сув нима?”. Айтдилар: “Тўқлик васваса учун ер, уйқу эса у учун сувдир”.

 Айтиладики : “ Дунёда очликни ихтиёр қилганлар, охиратда тўқ бўладилар. Бу дунёда тўқ бўлган инсонларнинг кўплари охиратда оч бўладилар”.

Имом Ғаззолий (р.а.) ўзларининг “Иҳёу улумид-дин” китобларида шундай дейдилар: “ Тўқ қорин устига овқатланиш мохов касалини келтириб чиқаради”.

Имом Байҳақийдан ривоят қилинган бир ҳадисда айтилади: “ Бир кунда икки маҳал овқатланиш исрофдир. Ва Аллоҳ исроф қилувчиларни суймас”.

Саҳл ибн Абдуллоҳ айтадилар: “ Охират талабида юрган киши учун тўқликдан кўра зарарлироқ нарсани билмайман”.

Боязид Бистомий ҳазратларидан: “ Бу улкан даражаларга нима сабабидан етдингиз?”, деб сўрашди. Шунда у зот: “ Оч қорин ва яланғоч бадан билан”, дея жавоб беришди.

Демак , очликнинг инсон учун дунё ва охиратда фойдалари катта экан. Айтишадики: “ Агар Фиръавн оч бўлганда, худоликни даъво қилмаган бўларди”.

Хулоса ўрнида шуни айтмоқчимизки, рамазон ойи келиши билан баъзи бир инсонлар арзимаган баҳоналар ва беморликларини рўкач қилиб рўза тутишдан ўзларини “озод” қилиб олишади. Агар шундай кишилар ҳам ихлос билан, озгина сабр-тоқат билан, Аллоҳ таолодан савоб умидида бир ой рамазон рўзасини тутсалар, ва мана шу одатни тарк қилмаган ҳолда йил бўйи маълум бир кунларда рўза тутиб очлик ҳиссини туйиб юрсалар, ҳам охиратлари учун, ҳам бу дунёдаги хожатларининг рўёби учун, соғлиқлари учун ҳам фойдали бўлади. Энг асосийси эса, Росулуллоҳ с.а.в. айтганларидек: “Бир банда Аллоҳ йўлида бир кун рўза тутса, ўша кунги рўзаси сабабли Аллоҳ унинг юзини дўзахдан етмиш йиллик масофага узоқ қилади”. (Муттафақун алайҳ)

Олмазор туманидаги “Мевазор” масжиди имом-ноиби:    Ёрбек Исломов

Аллоҳ таъоло қуръони каримда аввалда ўтган пайғамбарлар ва уларнинг қавмлари қиссаларини хабарини берган. биз улардан ибрат олишимиз лозим. Қуйида Юнус алайҳис салом қиссалари ва дуолари зикр қилинади.

وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَى فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ (87) فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَكَذَلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ (88)

Зуннунни эсла. Ўшанда у ғазабланган ҳолда чиқиб кетган эди. Бас, у Бизни ўзига (ер юзини) тор этмас, деб гумон қилди. Зулматларда туриб: “Сендан ўзга илоҳ йўқ, Сен поксан, албатта, мен золимлардан бўлдим”, деб нидо қилди. Бас, Биз уни (дуосини) ижобат қилдик. Унга ғамдан нажот бердик.  Мўминларга шундай нажот берурмиз. (Анбиё сураси, 87-89 оятлари)

Аллоҳ таъоло Қуръони каримнинг Ал-Анбиё сурасида Пайғамбар алайҳис саломга Юнус алайҳис саломни эслашга буюради. Зуннунни эсла. Ўшанда у ғазабланган ҳолда чиқиб кетган эди. Юнус алайҳис салом қавмларини даъват қилганларида улар ижобат қилмади. Шунда сабр қилмасдан уларга ғазаб қилиб чиқиб кетдилар. Ўзларича Бас, у Бизни ўзига (ер юзини) тор этмас, деб гумон қилди. “Аллоҳнинг ери кенг”,-деб ўйладилар. Денгиз бўйига келиб бир кемага чиқдилар. Денгиз қаттиқ тўлқинланди. Кемадагилар “ичимизда итоатсиз киши бор”, дейишди. Кимлигини аниқлаш учун қайта-қайта қурра ташлашди. Қурра Юнус алайҳис саломга чиқди. Шунда Юнус алайҳис саломни денгизга улоқтирдилар. Аллоҳни ҳукми билан Юнус алайҳис саломни бир катта балиқ ютиб юборади. Юнус алайҳис салом  Зулматларда туриб: “Сендан ўзга илоҳ йўқ, Сен поксан, албатта, мен золимлардан бўлдим”, деб нидо қилди. Абдуллоҳ ибни Масъуд розияллоҳу анҳу “Зулматлардан мурод балиқ қорнидаги зулмат, денгиз қаъридаги зулмат ва кечаси (тунги) зулмат”, деганлар. Бас, Биз уни (дуосини) ижобат қилдик. Унга ғамдан нажот бердик. Саъд розияллоҳу анҳу ривоят қилган хадиси шарифда Пайғамбар алайҳис салом “Ким Юнус (алайҳис салом дуоси) билан (Аллоҳга) дуо қилса, у (нинг дуоси) ижобат қилинади”, - дедилар.  Мўминларга шундай нажот берурмиз. Хасан Басрий раҳимаҳуллоҳдан “(Юнус алайҳис салом) Балиқ қорнида қирқ кун қолганликлари ривоят қилинган.

Ҳурматли азизлар! Аллоҳ таъолонинг каломи хақ, ваъдаси хақ. Пайғамбар алайҳис саломнинг ҳам ҳадиси шарифлари хақ, ваъдалари хақ. Биз ҳам устимизга келган бу эпидемия ғами, ташвиши зулматлари ичида қолдик. Кечалари туриб Юнус алайҳис салом дуолари билан Аллоҳга илтижо қилайлик. Шояд Аллоҳ дуоларимизни ижобат қилса. Юнус алайҳис салом қирқ кун балиқ қорнида қолган эканлар. Алҳамду лиллаҳ биз уйимиздамиз. Шундай экан, азизлар сабр қилайлик. Уйда қолиб дуо қилайлик. Аллоҳ таъоло дуоларимизни қабул қилади. Аллоҳ таъолонинг ваъдаси (Мўминларга (ҳам) шундай нажот берурмиз).

Юнус алайҳис саломнинг дуолари.

لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ

Ўқилиши. Ла илаҳа илла анта субханака инни кунту миназ золимин

Маъноси. Сендан ўзга илоҳ йўқ, Сен поксан, албатта, мен золимлардан бўлдим.

Тафсир китоблари асосида “Муҳаммад Ал-Амин” масжиди имом хатиби

Қодир Абдуразаков тайёрлади

Бутун дунёга катта ташвиш бўлиб турган коронавирус касаллиги пандемияси даврида қатор хорижий мамлакатлар, хусусан, араб-мусулмон мамлакатларида Рамазон ойи ибодатларини қандай ўтказилиши билан боғлиқ масалалар, фатволар ва баёнотларни ўрганишни давом эттирмоқдамиз.

Ўтган куни Саудия Арабистони Подшоҳлигидаги Уламолар Кенгаши Бош котибияти ҳам ўзининг баёнотини эълон қилди. Баёнот Saudianews.ru интернет нашрида эълон қилинди. Хабарда жумладан қуйидаги масалалар баён этилган:

Саудия Арабистони Подшоҳлигидаги Уламолар Кенгаши Бош котибияти барча мусулмонлар ибодатларининг барча шаклларини бажаришда эҳтиёт чораларига қатъий риоя қилган ҳолда Рамазон ойини ўтказишни тавсия этди.

Уламолар Кенгаши Бош котибияти тавба-тазарру билан Аллоҳга қайтиш ва Аллоҳ таолонинг амрларига итоат қилишни қатъий ният қилган ҳолда барча мусулмонларнинг муборак Рамазон ойини ўтказишларини тавсия қилди.

Бош котибият бу масала бўйича баёнот тарқатди. Унда мўмин-мусулмонлар учун рўзанинг фазилати ва буюклиги ва бунинг савоби зикр қилинди. Шунингдек бу муқаддас ойда ҳам мусулмонлар хайрли ишларни адо этишга даъват этилди.

Коронавирус пандемиясининг бугунги аҳволини ҳисобга олган ҳолда, Бош котибият мусулмонларни ўзлари яшаётган мамлакатлардаги ваколатли органлар томонидан чиқарилган эҳтиёт чораларига қатъий риоя қилишга ундамоқда. Зеро, Ислом инсон қалби ва инсоний эҳтиёжларини сақлаб қолиш учун чақирилган.

Ҳар бир мусулмон билсинки, Ислом шариатида эҳтиёт ва олдини олиш чораларини кўриш тамойили жорий этилган. Бунга Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоят қилган ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Агар бир жойда вабо тарқалганини эшитсангиз, у ерга борманглар. Агар ўзингиз турган жойга вабо келса, у ердан чиқиб кетманглар!” деган сўзлари, шунингдек бир қатор бошқа матнлар далил бўла олади.

Ислом дини қоидалари ҳамда тиббий хулосалар асосида Саудия Арабистони Подшоҳлигидаги Уламолар Кенгаши Бош котибияти барча мусулмонларга қуйидагиларни тавсия қилади:

1. Инсон саломатлигини асраш ва коронавирус эпидемияси тарқалишини чеклашга қаратилган ўз мамлакатлари ёки ўзлари яшаётган давлатларнинг ваколатли органлари қарорларига тўлиқ риоя этиш зарур.
2. Мўмин-мусулмонлар ўз юртларида ёки ўзлари яшаётган диёрлардаги ваколатли идоралар шундай чораларни тавсия қилса, жумладан, намозни уйларида ўқишлари шарт.
3. Тиббий хулосаларга кўра, тўпланиш ушбу касаллик инфекцияси тарқалишининг асосий сабаби эканини эътиборга олган ҳолда мўмин-мусулмонлар жамланишдан ўзларини сақлашлари лозим. Шунингдек, жамоат бўлиб ифторликлар ва саҳарликлар қилишдан ҳам сақланиш даркор.
4. Бой-бадавлат мусулмонлар мол-мулкларини эзгу мақсадлар учун (ифторликлар, саҳарликлар ва бошқалар) сарфлашни ният қилган эканлар буни ваколатли органларнинг одамлар тўпланишининг олдини олиш ва бошқа тавсияларига амал қилган ҳолда тегишли тартибда адо этмоқликлари керак.

Мазкур тавсияларга амал қилишда ҳар бир мўмин-мусулмон мамлакат ва халқ манфаатлари ҳақида қайғурадиган бошқалар учун яхши ўрнак бўлиши ва шу билан бирга диннинг тартиб-қоидаларига амал қилаётганлигини англаши лозимдир.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси