muslim.uz
“Ҳар бир лаҳза умримнинг сўнгги сониясидек ўтмоқда...”
Яқинда хизмат сафари билан йўлим Термиз томонга тушди. Тошкентга қайтишда поездга чиқдим. Йўл олис, шериклар билан суҳбат бошланди. Ўтирганлар турли мавзуларда гаплашиб борардик. Аммо, тўртинчи шеригимиз жим кетар эди. Савол билан уларга юзландим. Билсак, афғонистонлик экан. Ватанинггиз тинчми, деган саволим уни бироз ғамга ботирди. Савол бермасам бўлар экан, деб ўйлаб қолдим. Бироздан сўнг, ўзбек ва рус тилларини аралаштириб юрти ҳақидаги ҳикоясини бошлади:
Мен Қобулга яқинроқ қишлоқда тураман. Ёшим 50 да. Агрономман. 5 нафар фарзандим бор, бир нечта қора молим. Эсимни таниганимдан бери уруш алангаси ва қурол овози билан яшаяпмиз. Ҳар куни эрталаб ишга ёки юмушга кетар эканман, оилам билан видолашиб, улардан рози-ризолик олиб кетаман. Улар ҳам кўчага чиқса шундай қилишади. Эҳтимол сизларга эртакдек туюлар аммо, бугунгача юзга яқин портлаш ва отишмаларнинг гувоҳи бўлиб бир нечтасида яраланганман. Аёлимнинг икки оёғи йўқ, беш йил аввалги терактлардан бирида оёқларидан айрилган...
Шу пайт ўтирганлардан бири нега у ердан кўчиб кетмайсиз, тинчроқ жойларга дея савол берди. Афғонистонликнинг жавоби эса барчамизни ҳайратга солди. Уруш бўладими, портлашми нима бўлса ҳам у ер менинг ватаним. Ватан эса ташлаб кетиладиган буюм эмас. Афсуски, у ерда қурол кўтариб юрганларнинг аксариятининг дарди дин эмас, дарди пул. Мулозамат деб ўйламанг, сизлар чинакам бахтли ва бой одамсилар, тинч ва осуда юртингиз, меҳнатка одамларингиз, хотиржам оилангиз бор, биз учун бу орзу холос. Бизлар ҳар бир лаҳзани умримизнинг сўнги сонияларидек қайғуда ўтказамиз. Сизларда катта-катта тўйлар бизда эса тўйларда ҳам портлаш. Сизларда болалар шинам ва катта мактабларга боради, бизларда эса мактабнинг ўзи йўқ. Сиз мамлакатингизнинг бу бурчагидан у бурчагига бемалол, бехавотир борасизлар биз эса уйимизда хотиржам ўтира олмаймиз... Сизлар ҳақиқий омонликда, сакинатда яшаётган бахтиёр одамларсиз. Сизларга ҳавасим келади... Қани эди менинг юртим ҳам сизларникидек бўлса... Ҳозир ҳам ўзим сизлар билан кетяпман, юрагим, ҳаёлим ва ақлим оиламда, нима бўлди экан, бомба тушмадимикан ёки отишмада қолмадимикан деган фикр ич-эимни тирнамоқда...
Шайх Муҳаммад Ғаззолий айтадилар: “Башар ўз ерига, гарчи у тап-тақир саҳро бўлса ҳам қаттиқ боғланади. Ватанни севиш инсон руҳиятидаги асл табиатдир. Ушбу табиат ватанда яшашда ҳузур-ҳаловат, ундан узоқ бўлинганда соғинч, ҳужум қилинганда мудофаа ва камситилганда ғазаб ҳисларини пайдо қилади”.
Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи васаллам) Маккани ўз ихтиёрларисиз, мажбуран тарк қилиб, Мадинага ҳижрат этадилар. Ул зотни Маккадан қавмлари қуваётганди. Шунда Макка атрофларида Маккага хитоб қиладилар. Унинг тоғлари ва водийларига хитоб қиладилар. Кўчалари ва биноларига хитоб қиладилар. Маҳзунлик қалбларини эзиб, ёш кўзларига тўлиб, шундай хитоб қиладилар: “Қандай ҳам яхши шаҳарсан! Қандай ҳам менга севимлисан! Агар қавминг мени сендан қувмаганда сендан бошқада яшамасдим!” (Имом Термизий ривояти).
Бугун, тинч ва осуда ватанини арзимас мол-дунё ва хориждаги динни ниқоб қилиб олган, Ислом номидан гапириб ўзлари Исломда бўлмаган ёвуз ниятли турли экстремистик ташкилотлар, террорчи гуруҳлар ва ғаразгўйларнинг сарқит “садақа”сига алмашаётганлар учун доно халқимизнинг пурмано бир ҳикматини эслатиб қўймоқчимиз: “Кафангадо бўлсанг бўл-у, ватангадо бўлмагин...”
Саидаброр Умаров
Миср анжуманида энг йирик уламолар қатнашмоқда
15 октябрь куни Мисрдаги Бутундунё фатво ҳайъати томонидан ташкил этилган “Фиқҳий ихтилофларнинг маданий бошқаруви” номли халқаро анжуман Миср муфтийси Шавқий Иброҳим Алломнинг кириш сўзи билан бошланди. Унда бутун дунёдан борган фатво бўйича олиму уламолар қаторида Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво бўлими мудири Хомиджон Ишматбеков ҳам иштирок этмоқда.
Анжуманда Миср Араб Республикаси Адлия вазири Ҳусам Абдурраҳим, Иордания Ҳошимийлар мамлакати бош муфтийси Муҳаммад ал-Холайила, Фаластин давлати қозилар қозиси Маҳмуд Сидқий ал-Ҳаббош, Жазоир Ислом Олий Мажлиси раиси Буабдуллоҳ Буғуломуллоҳ, Ироқ сунний вақф девони раиси Абдуллатиф ал-Ҳамим, Сенегал давлати президенти маслаҳатчиси Мансур Ниёс кабилар ҳам нутқ сўзлади.
Ал-Азҳар мажмуаси шайхи Аҳмад Муҳаммад Тоййиб беморлиги учун иштирок эта олмади. Унинг номидан табрик сўзини Исломий тадқиқотлар академияси бош котиби доктор Назир Иёд ўқиб берди.
Куннинг иккинчи ярмида анжуман ўз ишини шўъба мажлисларида давом эттириб, биринчи шўъба мажлиси мавзуси “Фиқҳий ихтилофларнинг маданий бошқаруви назарияси” деб номланди. Унда ал-Азҳар уламолари кенгаши аъзоси Али Жума, Ливан давлати Муфтийси Абдуллатиф Дарён, Абу Даби шаҳридаги Тоба муассасаси раиси ал-Ҳабиб Али ал-Жаъфарий, Ливан академиясининг исломий фанлар кафедраси устози Ризвон ас-Саййид, Миср фатво идорасининг фатволар бўйича котиби Маждий Муҳаммад Ошур ва бошқалар нутқ сўзлади.
Шунингдек, Бутундунё фатво ҳайъатлари ва идоралари бош котибияти Олий ҳайъатининг мажлиси ҳам бўлиб ўтди. Унда мазҳаблар ўртасидаги ихтилофий масалалар мусулмонларни ўртасида зиддият чиқишига сабаб бўлмаслиги кераклиги балки, мусулмонларнинг муаммоларини ечишда ёрдамчи бўлиши, уларнинг бирлашиши ва ўзаро ҳурматларини ошишига хизмат қилиши лозим экани айтиб ўтилди.
Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам “Умматимнинг ихтилофи Аллоҳнинг раҳматидир” деган ҳадислари эслаб ўтилди. Айни пайтда турли хилдаги экстремистик кайфиятдаги гуруҳлар ихтилофли масалалардан мусулмонларнинг ўртасини бузишда фойдаланмоқдалар. Шунинг учун чиқариладиган фатволарни ўзаро келишган ҳолда чиқаришга эришиш лозимлиги айтиб ўтилди.
Анжуман иши давом этмоқда.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Замонавий ҳаётда янги тафсири Ирфон
Давлатимиз раҳбари томонидан 2019 йилнинг 19 март куни ўтказилган йиғилишда бешта энг муҳим ташаббусни илгари сурган эди. Мазкур ташаббуснинг тўртинчи бандида мамлакатимиз ёшларини кенг тафаккурли, билимли ва баркамол қилиб тарбиялаш, маънавиятини юксалтириш, аҳоли, айниқса ёшлар ўртасида китобхонликни кенг тарғиб қилиш бўйича долзарб вазифалар белгилан эди.
Мазкур ташаббусга асосан ҳамда октябрь ойи Тошкент ислом институтида “Қуръон ва тафсир” ойлиги муносабати билан, Ахборот-ресурс маркази ва “Таҳфизул-Қуръон” кафедраси ҳамкорликда жорий йилнинг 16 октябрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратларининг қаламига мансуб “ТАФСИРИ ИРФОН” Қуръони карим маноларининг ўзбекча таржима ва тафсири китобининг тақдимоти бўлиб ўтди.
Тадбирда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий маслаҳатчиси Абдулҳаким қори Матқулов, “Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими” мудири Салоҳиддин Шерхонов, Тошкент ислом институти ректори Уйғун Ғафуров, проректор Жаҳонгир Мелиқўзиев, матбуот котиби Аброр Мухтор Алий, “Таҳфизул-Қуръон” кафедраси мудири Жаҳонгир қори Неъматов, ўқитувчилар Яҳё қори Абдураҳмонов, Исломхон қори Убайдуллаев, “Ҳадис ва ислом тарихи фанлари” кафедраси ўқитувчиси Абдулазим Сайидаҳмедов, ЎМИ кутубхона мудири Камолиддин Маҳкамов, ТИИ АРМ мудири Ўткир Собиров ва 3-курс талабалари иштирок этди. Тақдимот Қуръони карим тиловати ва хайрли дуолар билан бошланди.
Тақдимотда сўзга чиққанлар, “Тафсири Ирфон” китобининг бугунги воқеаликка мос, халқчил, барча учун тушунарли, соддадиллик, юксак илмий маҳорат билан баён этилганлигини таъкидлаб ўтдилар. Муаллиф томонидан замонавий ҳаётда дуч келиши мумкин бўлган муаммоли масалаларга ечимларни оддий ва содда усулда, таъсирчан етказишга ҳаракат қилинганлиги таъкидлаб ўтилди. Мазкур китоб тафсир илми бобида келгусида илм аҳлининг йўриқномаси бўлиши билан бирга ҳалқимиз, хусусан ёшларимиз ўртасида уларни баркамол авлод бўлиб шакилланишида муҳим аҳамият касб этади.
Дарҳақиқат,тафсир илмига оид китоблар жуда ҳам кўп. Ҳар замон, макон, халқ, миллат, элат, мазҳаб ва йўналишнинг ўз тафсири бор. Бутун дунёнинг, айниқса, мусулмон оламининг Қуръони каримга бўлган чексиз қизиқиши уламоларни доимо уни ўрганишга, унинг тафсирини ёзишга чорлаб келган. Қадимдаёқ тафсирлар ва муфассирлар ҳақида алоҳида катта-катта китоблар битилган.
Бинобарин, “Тафсир” сўзи луғатда “баён қилиш”, “очиб бериш” ва “равшан қилиш” маъноларини англатади. Аммо уламолар истилоҳида қуйидагича таърифланади:
“Тафсир – инсон қудрати етгунча Қуръони каримдаги Аллоҳнинг муродини ўрганадиган илмдир”. Бу улуғ илм Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида юзага келган.
Шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, қадимдан Мовароуннаҳрда “Итқон”, “Тафсири Нўъмоний”, “Тафсири Тибён”, “Тафсири Мавлоно Чархий” каби маҳаллий тилларда таълиф қилинган кўплаб тафсирлар мавжуд. Улар тожик, ўзбек, татар ва бошқа тилларда ёзилган. Бугунги кунда мазкур машҳур тафсир китоблариларнинг мамлакатимиз кутубхона ва музейларида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси қошидаги кутубхонада ҳам мавжуддир. Бу китоблардан бугун уламоларимиз ва талабаларимиз илм йўлида кенг фойдаланмоқда.
Тафсир илмининг мақсади талабаларимизга жамият ва инсон маънавий ҳаётининг муҳим ва асосий қисми бўлган Қуръон ва унинг таълимоти, тафсир илми тарихи тўғрисида илмий-назарий тушунчалар бериш, уларни диний бағрикенглик руҳида тарбиялаш, тафсир ва унинг турлари, таълимоти, йўналиши хақида тўғри илмий хулосалар чиқара оладиган дунёқарашни шакллантириш. Тафсир илми, унинг ва мазмун-моҳиятини талабалар онгига етказиш уларни соғлом тафаккур ва эзгулик ғоялари билан тарбиялашдан иборатдир.
Шунга асосан бугун аҳли илм китобхонлар ўртасида кенг миқиёсда тақдимоти бўлиб ўтаётган “Тафсири Ирфон” китоби халқимиз хусусан ёшларимиз, илми толибларимиз учун дастури амал бўлиб хизмат қилишига ишонамиз.
Тадбир сўгида Аллоҳ таолодан муфтий ҳазратларининг илм йўлида қилган энг улуғ эзгу ишларинининг савобидан у киши томонидан ўтган аждодларининг руҳониятларига етказишини сўраб дуои хайрлар қилинди. Аллоҳ у кишини узоқ йиллар Ўзи хуш кўрган ва рози бўлган хайрли ишларга муваффақ қилсин! Омийн!
Тошкент ислом институти
Ахборот-ресурс маркази мудири
Ўткир СОБИРОВ
Расмлар муаллифи Шаҳзод Шомансур
Мустаҳкам оила масъулияти
Аллоҳ таоло инсонларни оила қуришга чақиради. Оила Яратганнинг розилигини топиш, Пайғамбаримиз алайҳиссалом ахлоқлари, исломий одоб билан зийнатланиш ва пок йўл билан инсоният наслини давом эттириш мақсадида қурилади. Шунинг учун динимиз оилани никоҳ асосида қуришга алоҳида эътибор беради.
Каттақўрғон тумани ФҲДЁ бўлимида ташкил қилинган “Ёш оила қурувчилар” мактаби тингловчилари билан бўлиб ўтган учрашувда Каттақўрғон туман бош имом хатиби Хайруллоҳ Шомуродов Исломда балоғатга етган ва ҳар тарафлама қодир бўлган эркак ва аёл никоҳланишга, шу йўл билан фарзанд кўпайтириш, жамиятга манфаат келтиришга буюрилгани, бундай ҳукмлар Қуръон карим ва Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадисларида қайд этилгани ҳамда бахтли ва саодатли келажак гарови бўлган мустаҳкам оила, соғлом она ва бола масъулияти, оилада эр ва хотиннинг мажбуриятлари ҳақида гапириб ўтди.
ЎМИ Самарқанд вилоят вакиллиги
Ер сайёраси қандай шаклда?
Ер сайёраси туяқуш тухуми шаклида. Буни Қуръони Каримда аниқ баён қилинган. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِكَ دَحَاهَا
“Ва ундан сўнг ерни тухум шаклида қилди” (Назиат сураси, 30-оят).
Оятдаги “даҳа” феъли “ёйиб қўйди”, “чўзиб қўйди”, “кенг қилди” маъносини ифода қилади.
Шунингдек, “даҳа” феълининг ўзаги бўлмиш “даҳв”дан олинган “ал-мадҳа” сўзи “туяқуш тухуми турган жой” маъносини ифода қилади. Ҳозирги кундаги кўплаб олимлар “даҳв” калимасини тухумсимон нарса, туяқуш тухумига ўхшаган нарса маъноларини билдирувчи сўз эканини айтмоқдалар. Шундай олимлардан бири Зағлул Нажжордир.
Бугунги кунда космонавтлар орбитадан туриб олган Ер сайёрасининг расмлари бутун дунёга тарқалиб кетган. Унда Ернинг товуқ тухумидек ўта чўзинчоқ (эллипссимон) ёки дум-думалоқ (доирасимон) эмас, балки айнан туяқуш тухуми каби бироз чўзинчоқ ҳолатда экани ҳаммага кўрган.
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда биргина сўз билан Ер сайёрасининг қандай шаклда экани, унинг сирти текис, ёйиқ, яшаш учун қулай тарзда яратганини баён қилиб қўйган.
Қуръони Карим нозил бўлган пайтда Арабистон ярим оролида бирорта обсерватория, астрономик кузатиш станцияси мавжуд бўлмаган, космонавтикага оид ҳеч қандай тасаввур йўқ эди.
Шундай шароитда Қуръони Каримда Ернинг шакли, ҳолати ҳақида аниқ илмий маълумотларнинг берилиши Қуръон Аллоҳ таолонинг ҳақ Каломи эканига, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам У Зотнинг ҳақ пайғамбари эканликларига яққол далилдир!
Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
Видеолавҳалар
