muslim.uz

muslim.uz

 Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Рамазон ойики, унда одамларга ҳидоят ҳамда ҳидояту фурқондан иборат очиқ баёнотлар бўлиб, Қуръон туширилгандир. Сиздан ким ўша ойда ҳозир бўлса, бас, рўзасини тутсин” дедилар (Бақара, 185). 

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳ таоло Одам боласининг ҳамма амали ўзи учун, фақат рўза Мен учундур ва унинг мукофотини Мен –Ўзим берурман, деди. Рўза сақловчидир. Қачон қайси бирингиз рўзадор бўлса, фаҳшдан гапирмасин ва бақир-чақир қилмасин. Агар бирортаси у билан сўкишмоқчи ёки уришмоқчи бўлса, мен рўзадорман, десин. Муҳаммаднинг жони унинг измида бўлган Зотга қасамки, албатта, рўзадор оғзининг ҳиди Аллоҳнинг наздида мушкнинг ҳидидан хушбўйроқдир. Рўзадорга икки хурсандлик бордир. У иккисини ҳам яшагай. Қачон ифтор қилса, хурсанд бўлгай ва қачон Раббисига мулоқот бўлганда, рўзаси ила хурсанд бўлгай”, дедилар” (Бешовлари ривоят қилганлар).

 

Бошқа бир ривоятда:”Одам боласининг ҳамма амали (савоби) кўпайтириб берилур. Бир яхшиликка унинг ўн мислидан то етти юз баробаригача. Аллоҳ азза ва жалла: “Магар рўза мен учундир. Унинг мукофотини Мен берурман. У (Одам боласи) шаҳвати ва таомини Мен учун тарк қилур”, деди” дейилган.

 

Имон келтирган инсон комил мўмин бўлиш учун бутун умри асносида Аллоҳ таоло буюрган ва Унга маъқул бўладиган хайрли амалларни кўплаб бажариб, Аллоҳнинг ризолигини топишни ва бу билан намои аъмолларига ажру савобларни орттириб ёзилиши ҳаракатида бўлади. Аллоҳнинг Ўзи яратган бандаларига марҳамати жуда кенг эканлигини ва бир қилган солиҳ амалимизга баъзи ҳолларда ўн ёки етти юз баробаригача ёки ундан ҳам зиёд (Валлоҳи аълам) мукофот бериш ваъдаси борлигини ҳам юқорида келтирилган биргина ҳадиси шарифдан кўриб турибмиз. Ана шундай намои аъмолларимизга ажру савобларни  ёзилиши ҳаракатида бўладиган бу муборак улуғ ой ҳидоят, раҳмат ва мағфират ойидир. Бу улуғ ой ҳақида Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай хутба қилганлар.

 

Салмон Форсийдан (розияллоҳу анҳу) ривоят қилинади:

 

“Шаъбон ойининг охирги кунида Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бизга бир хутба ўқидилар.

 

Эй инсонлар! Улуғ ва баракотли ойнинг сояси устингизга тушди. Бу ойда минг ойдан-да хайрлироқ бир кеча бор. Аллоҳ таоло бу ойнинг кундузларида рўза тутишингизни фарз ва кечалари туриб, намоз ўқишингизни суннат қилган. Бу ойда ким заррача яхшилик қилса, бошқа ойларда бир фарз амал қилгандек савоб олади. Ва ким бу ойда бир фарз адо этса, бошқа ойларда етмиш фарз амал бажаргандек бўлади. Бу ой сабр ва қийинчиликларга чидаш ойидир. Сабрнинг эвази эса жаннатдир. Бу ой фақир ва йўқсилларга ёрдам ойидир. Бу ойда мўмин кишининг ризқи кўпайтирилади. Бу ойда бир кишининг бир рўзадорни ифтор қилдириши гуноҳларнинг кечирилишига ва жаҳаннам оловидан қутилишига васила бўлади. Бундан ташқари унга рўзадорнинг савобидан камайтирилмасдан унинг савобичалик савоб ёзилади, дедилар.

 

Саҳобалар:

 

 – Ё Расулуллоҳ! Ҳаммамиз ҳам рўзадорга ифтор беришга кучимиз етмайди-ку, дейишди.

 

Аллоҳнинг Расули:

 

Аллоҳ таоло бу савобни рўзадорга бир хурмо ёки сув қўшилган бир қултум сут билан ифтор эттирганга ҳам беради. Бу ойнинг боши раҳмат, ўртаси мағфират ва охири оловдан қутулишдир. Ким бу ойда хизматкор жорияларига кам иш буюрса, гуноҳлари кечирилади ва (жаҳаннам) оловидан қутулади. Бу ойда қўлингиздан келганча шу тўрт нарсани қилинглар. Бу тўрт нарсадан иккитаси билан Раббингизни хушнуд қиласиз. Иккитасига эса ўзингиз муҳтожсиз. Раббингизни хушнуд қиладиган икки нарса “Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ” деб шаҳодат келтиришингиз ва истиғфор айтишингиздир. Сизлар муҳтож бўлган икки нарса Аллоҳдан жаннатни сўрашингиз ва жаҳаннам оловидан паноҳ тилашингиздир. Ким бир рўзадорнинг чанқоғини қондирса, Аллоҳ таоло ўша одамга Менинг ҳовузимдан сув ичириб, жаннатга киргунича чанқатмайди”,дедилар (Мунзирий; Ибн Ҳузайма, Байҳақий, Ибн Ҳиббон, “Ат-Тарғиб”, 2-жилд, 218-бет).

 

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким Рамазон рўзасини иймон ила савоб умидида тутса, унинг ўтган гуноҳлари мағфират қилинур”, дедилар”. Демак, ихлос ва имон билан савоб умид қилиб, Рамазон рўзасини тутишимиз, ўтган гуноҳларимиз кечирилишига сабаб бўлади. Ҳар биримиз  бу раҳматга, баракотга тўла бўлган ҳидоят, раҳмат ва мағфират ойини ғанимат билайлик. Аллоҳ таоло ҳаммаларимизнинг қилаётган барча тоат- ибодатларимизни ўз даргоҳида қабул қилсин. Омийн.

 

 

 

 

Яқуб ЖУМАМУРАТОВ тайёрлади.

Рамазон рўзасининг фарзлиги ҳақида етарли маълумот олмагунча киши тутаётган рўзасининг аҳамиятини англаб етиши қийин.

Бу ибодат Қуръони карим оятлари, Пай­ғамбаримиз (алайҳиссалом)нинг ҳадислари ва Ислом умматининг ижмоъи ила собит бўлгандир. Аллоҳ таоло бу ибодатни серфазилат қилиб қўйган. Мазкур фазилатларни санаб адоғига етиш қийин.

 

Рўза араб тилида «сиём» деб аталиб, луғатда бир нарсадан ўзини тиймоқликни билдиради. Шариат истилоҳида эса, «тонг отгандан то қуёш ботгунча ният билан рўзани очувчи нарсалардан ўзни тиймоқликдир». Рўзани очувчи нарсалар деганда емоқ, ичмоқ, жинсий яқинлик қилмоқ ва рўзани очиб юборадиган бошқа нарсалар тушунилади.

 

Рамазон ойи рўзасини тутмоқ иккинчи ҳижрий санада фарз қилинган бўлиб, рўза тутишнинг инсон учун фойдалари жуда ҳам кўп. Жумладан, рўза тутган кишининг тақводорлиги ошади. Аллоҳ таоло рўза ҳақидаги оятнинг охирида:

 

«Шоядки, тақво қилсангиз», деган.

 

Аллоҳ таоло бандаларни рўза тутишга буюриб:

 

«Эй имон келтирганлар, сизларга ҳам, худди сиздан олдин ўтганларга фарз қилинганидек, рўза фарз қилинди, шоядки, тақво қилсангиз», деган (Бақара: 183-184).

 

    Ва яна:

 

«Рамазон ойики, унда одамларга ҳидоят ҳамда ҳидояту фурқондан иборат очиқ баёнотлар бўлиб, Қуръон туширилгандир. Сиздан ким ўша ойда ҳозир бўлса, бас, рўзасини тутсин», деган (Бақара. 185).

 

Бундан аввалги оятда рўза «саноқли кунлар» фарз қилингани айтилган эди. Бу оят ўша «саноқли кунлар – «Рамазон ойи» эканини баён қиляпти. Айни чоқда, Рамазон ойининг фазли ҳам зикр этиляпти.

 

Рамазон ойи йил ичидаги энг афзал ой ҳисобланади. Унинг фазли ҳақида кўплаб ҳадиси шарифлар бор, улуғ уламоларнинг сўзлари, мадҳлар айтилган, китоблар битилган. Лекин бу ҳақдаги таърифларнинг гултожиси Роббил Оламийннинг Ўз каломида айтган мадҳидир. Бу Рамазони шарифнинг энг улкан фазилатлари ҳақидаги таърифдир. Яъни:

 

«Унда одамларга ҳидоят ҳамда ҳидояту фур­қондан иборат очиқ баёнотлар бўлиб, Қуръон туширилгандир».

 

 Абу ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий алайҳиссалом: «Сизга муборак Рамазон ойи келди. Аллоҳ азза ва жалла сизга унинг рўзасини тутмоқни фарз қилди. Унда осмонларнинг эшиклари очилур. Унда жаҳаннамнинг эшиклари ёпилур. Унда ўзбошимча шайтонлар кишанланур. Унда Аллоҳнинг бир кечаси бўлиб, у минг кечадан яхшидир. Ким у кечанинг яхшилигидан маҳрум бўлса, батаҳқиқ, маҳрум бўлибди», дедилар» (Насаий ва Байҳақий ривоят қилганлар).

 

 

 

Рўзанинг фазилати ҳақида Абу ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган яна бир ҳадисда:  «Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам):  «Аллоҳ таоло Одам боласининг ҳамма амали ўзи учун, фақат рўза Мен учундир ва унинг мукофотини Мен - Ўзим берурман, деди. Рўза сақловчидир. Қачон қайси бирингиз рўзадор бўлса, фаҳшдан гапирмасин ва бақир-чақир қилмасин. Агар бирортаси у билан сўкишмоқчи ёки уришмоқчи бўлса, мен рўзадорман, десин. Муҳаммаднинг жони қўлида бўлган зот ила қасамки, албатта, рўзадор оғзининг ҳиди Аллоҳнинг наздида мушкнинг ҳидидан хушбўйроқдир. Рўзадорга икки хурсандлик бордир. У иккисини ҳам яшагай. Қачон ифтор қилса, хурсанд бўлгай ва қачон Роббисига мулоқот бўлганда, рўзаси ила хурсанд бўлгай», дедилар»   (Бешовлари ривоят қилганлар).

 

Бошқа бир ривоятда: «Одам боласининг ҳамма амали (савоби) кўпайтириб берилур. Бир яхшиликка унинг ўн мислидан то етти юз баробаригача. Аллоҳ азза ва жалла: «Магар рўза Мен учундир. Унинг мукофотини Мен берурман. У (Одам боласи) шаҳвати ва таомини Мен учун тарк қилур», деди» дейилган.

 

Демак, инсоннинг рўзадан бошқа ҳамма қилган амали ўзи учун бўлади. Фақатгина тутган рўзаси Аллоҳ учундир. Буни бундай тушуниш мумкин:  Рўзадан бошқа ҳамма амалларда амал қилувчи хоҳласа ҳам, хоҳламаса ҳам бир оз хўжакўрсинлик, ўзгаларнинг ҳаваси, мақтови, обрў-эътибор пайдо бўлади. Мисол учун, намоз ўқиган одам таҳорат қилганида, намозга жой танлаганида ва ниҳоят намоз ўқиётганида бошқалар кўради. Бу одам намоз учун таҳорат қилмоқда, бу одам намоз учун жой танламоқда, бу одам намоз ўқимоқда, яхши одам экан, деган фикр хаёлидан ўтиб, унга ҳурмат-эътибор билан қарайди.

 

Шунга ўхшаб, закот берганида ҳар қанча яширса ҳам ҳеч бўлмаганда закотни олган киши билиб, ҳаққига дуо қилади.

 

Ҳажга борганида эса, умуман, шов-шув бўлиб кетади. Қайтганидан сўнг гуруҳ-гуруҳ кишилар зиёратига келади. «ҳожи ака» ёки «ҳожи она» деган ном билан чақирилади.

 

Рўзада эса, бу нарсаларнинг бирортаси йўқ, кечаси ҳеч ким кўрмайдиган вақтда саҳарлик қилади. Кундузи эса ҳамма баробар юраверади. Ифтор вақти кираётганда ҳам, ҳеч кимсиз ёлғиз ўзи қолганида ҳам рўзадор Аллоҳ таоло кўриб турганини ҳис қилиб, оғзини очиб юбормайди. Ана шуларнинг ҳаммаси рўза Аллоҳ учун тутилишининг белгисидир.

 

Шунинг учун ҳам ёлғиз Аллоҳ учун бўлган ибодатнинг мукофотини Аллоҳ таоло Ўзи билиб беришга ваъда қилмоқда.

 

Шу билан бирга, рўза учун бериладиган савобнинг кўпайиши шунчаларки, уни Аллоҳ таолодан бошқа ҳеч ким билмайди, идрок ҳам қила олмайди. Рўзадорнинг амали бунчалар юқори баҳоланишининг сабаби у фақат Аллоҳ таоло учун таоми ва шаҳватини тарк қилиб, рўза тутганидандир.

 

Дарҳақиқат, азизлар, бизларга Аллоҳ таоло баракот ойини насиб қилди. унинг қанчалик даражада баракалик эканлигини, имонимиз ва ишончимиз  даражаси ила ҳис қиламиз. Аммо бу раҳмат ойида кўп яхшилик борлигига ҳеч кимнинг шубҳаси йўқ. чунки бу ойда тутаётган рўзаларимиз билан кўп ўзимиздаги ёмонликлардан тийиламиз. “Мен рўзадорман” деб анча мунча ножоиз ишларимиздан тўхтаймиз.

 

Пайғамбаримиз (солаллоҳу алайҳи ва саллам) айтганларидек, рўза бу омонатдир, рўза бу ибодатдир. Шунинг учун бу иссиқ кунларда тутаётган рўзалармизни чиройли адо этайликда Парвардигордан унинг ажрини кутайлик. Пайғамбаримиз с.а.в. шундай марҳамат қилдилар:

 

Рўза тутган кишининг уйқуси ибодат, сукут сақлашлиги Аллоҳга тасбеҳ, қилган амалининг савоби орттириб берилади ва гуноҳи кечирилгандир

 

Агар менинг умматим Рамазон ойи ичидаги нарсаларни билганларида эди, албатта, йилнинг ҳаммаси Рамазон бўлсайди, деб орзу қилардилар. Зеро, савоблар Рамазон ичида йиғилгандир ва тоатлар мақбулдир, дуолар мустажобдир ва гуноҳлар кечирилгандир ва жаннат рўзадорларга муштоқдир.

 

الأحد, 20 أيار 2018 00:00

Рўза нияти

Рўза ибодатдир. Кишининг ўз ихтиёри билан Аллоҳ таоло учун, Унинг амрига биноан, бажарадиган ҳар бир амали ибодат бўлади. 

 

Ҳеч бир ибодат, жумладан рўза ҳам ниятсиз дуруст бўлмайди. Оддий, кундалик ишлар ҳам ният билан, уларни бажаришда  Аллоҳ таоло розилигини ният қилиш билан, ибодатга айланади.

 

Пайғамбаримиз бундай деганлар: “Нияти бўлмаган кишининг амали (мақбул) бўлмайди” (Байҳақий, Ибн Абид Дунё).

 

Ният амални бошлаш олдидан бўлиши керак. Шунга асосан, рўза бошланадиган вақт, яъни тонг отиш вақти рўза ниятининг вақтидир. Аммо тонг отиш вақтини кутиб ўтириш машаққат бўлганидан ё тонг отиши пайтида уйқу ғалаба қилиши эҳтимоли борлигидан, ифторлик пайтида ё кечаси Рамазон рўзасига ният қилишга рухсат қилинган. Агар мазкур вақтларда Рамазон рўзасига ният қилиш ёддан кўтарилган бўлса тонг отганидан сўнг катта чошгоҳгача, агар бу вақтгача рўзага зид ишларни қилмаган бўлса, (соат 11 00 гача) ният қилса бўлади. Бу ҳолда “тонг отишидан бошлаб рўзадорман” деб ният қилиш лозим. Агар ният қилган вақтидан бошлаб масалан “соат 9 00дан бошлаб рўза тутаман” деб ният қилса тутадиган рўзаси рўза ҳисобланмайди.

 

Рамазон рўзасига тонг отмасидан олдин ният қилиш мустаҳабдир.

 

Ният қалб амалидир. Рўза тутишни (масалан Рамазон рўзасини тутишни) кўнглидан ўтказиш рўза нияти бўлади. Бизнинг мазҳабимизда Рамазон ойининг ҳар бир куни рўзаси учун ният қилиш лозим.

 

Рўза тутишни кўнглидан ўтказиш билан бирга тил билан айтиш суннат дейилган.

 

 Агар кечаси (ифтор пайтида) рўзага ният қилинадиган бўлса кўнглидан бу маънони ўтказиш ва тил билан айтиш керак:

 

        Навайту ан асума ғадин лиллаҳи  таоло мин фарзи Рамазона (Рамазоннинг фарз рўзасини эртага холис Аллоҳ таоло учун тутишни ният қилдим).

 

Агар тонг отгач рўзага ният қилинса кўнглидан бундай ўтказиш ва тил билан айтиш лозим:

 

Навайту ан асума ҳазал явми лиллаҳи таоло мин фарзи Рамазона (Рамазоннинг фарз рўзасини бугун холис Аллоҳ таоло учун тутишни ният қилдим).

 

Рўза тутишни кечаси ният қилгач тонг отгунча еб-ичса ният бузилмайди.

 

Рамазон ойида саҳарлик қилиш Рамазон рўзаси нияти ўрнига ўтади. Шунингдек бошқа рўза (қазо, каффорат) учун ҳам саҳарлик қилиш ана шу рўза нияти ҳисобланади.

 

Рамазон рўзасининг қазоси, каффорат рўзалари учун тонг отмасидан олдин, кечаси ният қилиш лозим.

 

Барча нафл рўзалар учун катта чошгоҳгача, агар бу пайтгача рўзага зид ишлар қилинмаган бўлса, ният қилиш мумкин.

 

Барча амаллар савоби ниятга боғлиқ. Барчамизга ниятни тўғри қилиш ва  Рамазон рўзаси ажрига мушарраф бўлиш насиб этсин. Омин.                                     

 

МУҲАММАД ШАРИФ ЖУМАН

 

 

Бу йил ҳам муқаддас ойни узун кунлару қисқа тунлар билан қаршиладик.

Бу, мусулмонлик бурчини бажарган ҳолда, тўғри овқатланишни йўлга қўйишимиз учун ажойиб имкониятдир.

Очлик муолажаси, яъни рўза тутиш ўзига хос мураккаб жараён бўлиб, у муайян қонуният ва тамоиллар асосида кечади. Илмий асосга таяниб, маълум қоидаларга амал қилиб тутилган рўзанинг афзал жиҳати шундаки, унинг саломатлик учун ҳеч бир зиёни ва ҳавфи йўқ. Зеро, Қуръони каримда рўзадорнинг очлик ҳолатида инсоний (табиий) қонунлар эмас, балки илоҳий қонунлар ишга тушиши эътироф этилган. Рўза эса бу қонунлар талабига риоя этган, мослашган вужудни ҳимоя қилиш механизмини юзага чиқаради. Қирқ кун давомида рўза тутиб, очлик муолажасини ўтказган киши илоҳий қонуниятлардан чинакам баҳрамандлик ҳиссини туйиб, рўзани ҳар йили баҳорни соғингандай интиқлик билан кутади. Умрни ортга қайтаришнинг иложи бўлмаса-да, одам ўзини ёшаргандек ҳис қилиб, вужудида ёшлик шижоатини мавжлантирувчи ҳаётбахш қон гупуриб оқа бошлайди. Қирқ кунлик чилладан сўнг бош мия томирлари хилтлардан тозаланиб, одамнинг фикрлаш, тушуниш, англаш, ҳис қилиш, ўрганиш, хаёлни жамлаш қобилиятлари ортиб, таъм сезиш ҳисси кучаяди. Рўза тутиш даври, очлик жараёнида тананинг ички яширин имкониятлари намоён бўлиши учун одам руҳан, маънан ва жисман тайёр бўлиши керак.  

Ифторлик хурмо ва сув билан

Илмий изланишлар кўрсатишича, дунёда миллионлаб кишилар меъёридан ортиқ овқат ейишнинг қурбонидирлар. Айни пайтда одам организми минерал ва витаминлар етишмовчилигидан  қарийди. Тана учун энг муҳими – организмдаги сув меъёрини жойига келтириш, бунга айниқса, Рамазон ойида алоҳида эътибор қаратиш керак. Истеъмол қилинаётган сув миқдорини назорат қилиш ва доимийлигини таъминлашимиз зарур. Ифтордан саҳарликкача бўлган пайтда энг камида икки литр сувни бўлиб-бўлиб ичиш зарур. Масалан, ифторликка ярим литр сув ичилса, кейин ҳар соатда 0,3 литр сув исътемол қилиш мақсадга мувофиқ бўлади. (Дарвоқе, ифторлик сувига  бир қошиқ асал қўшилса, нафақат озиқлантирувчи, балки шифобахш, антибактериал ичимликка айланади)

Рўза тутганда, айниқса ифторлик маҳали хурмо исътемол қилиш аънанага айлангани бежиз эмас. Хурмо инсон танасидаги қувват – энергияни тиклаб берувчи витамин ва минералларга бой мевадир.

Рўзада таркибида кофеин моддаси бўлган ичимликлар, яъни чой, қаҳвадан тийилган маъқул. Улар ташна организмга фойда бермайди, аксинча, ундаги муҳим минерал – магний ва бошқа витаминларни чиқариб ташлайди, танадаги намликни қуритади. Агар сиз чой ва қаҳва ичишда ўзингизни чеклай олмасангиз,  истеъмол қилинадиган сув миқдорини оширинг.

Ифторликда сув ва хурмо билан оғиз очгандан сўнг турли мевалардан тайёрланган салат ёки мева шарбати истеъмол қилинса, айни муддао бўлади. Мевалар инсон ҳаётида катта аҳамиятга эга, балки, шу боис ҳатто жаннатда ҳам Аллоҳ бандаларини мевалар билан сийлайди. “Уларга у жойда (турли) мевалар ва улар учун истаган нарсалари мавжуддир” (Ёсин, 57). “Сизлар учун у жойда кўплаб мева(лар) бўлиб, сизлар улардан егайсиз” (Зухруф, 73).

Мевалар сув, витамин, минералларга бой, энг табиий егуликдир. Мева сабзавотга қараганда тезроқ парчаланади, овқат ҳазм қилиш каналларини очади ва организмни витамин, минераллар билан бойитади. Уй шароитида янги таёрланган шарбат таркиби ич қотишига қарши, танадаги заҳарли моддалар – токсинларни чиқариш, овқат ҳазм қилиш ва қон айланиш тизимига ёрдам берувчи тўқималарга бой бўлади. Бироқ тайёр қадоқланган шарбатлар ҳам фойдадан холи эмас.  Энг осон ва тез ҳазм бўладиган егулик тарвуздир.

Ифторликда ёнғоқлар, сут маҳсулотларини емаган маъқул. Бундай озиқланиш, витамин минералларга организмнинг тўйинишига етарли миқдордаги қувват билан тамиллашга ёрдам беради.

Саҳарлик дастурхони – оқсиллар макони

Саҳарлик дастурхони ҳайвон гўшти, ёғлар ва сабзавотлардан тайёрланган таомлардан иборат бўлиши керак. Гўшт инсон организмида 16 соат давомида парчаланади.  Димланган қўй гўшти, қовурилган жўжа, сабзавотли қуймоқлар кишини тўқ тутади. Аммо уларни иложи борича гуруч ва нон маҳсулотларидан алоҳида истеъмол қилган маъқул. Гуруч ва нон каби крахмал ва углеводларга бой маҳсулотлар ошқозонда ишқорий муҳит яратилишини талаб қилади, аммо оқсилларни парчаловчи пепсин ферменти ишқорий муҳитда кучини йўқотади. Демак, икки хил озуқа гуруҳига мансуб маҳсулотларни парчаловчи ферментлар бирга ишлай олмайди, бу эса ошқозонга тушган овқатнинг бижғишига олиб келади. Натижада қорин дам бўлиши, жиғилдон қайнаши каби ҳолатлар вужудга келади.

Таъкидлаш лозимки, саноат миқёсида ишлаб чиқариладиган гўшт маҳсулотлари таркибида юқори миқдорда гормонлар қўлланилган бўлиши мумкин. Махсус доривор моддалар мол, паррандалар озуқасига уларнинг вазнини ошириш – семиртириш учун қўшиб берилади. Бундай гўштнинг таркибида яна катта миқдорда карбомид кислота токсинлари мавжуд бўлиб, уларнинг одам организмидан чиқиб кетиши қийиндир. Жонивор сўйилаётганда танасида қанча зарарли токсин бўлса, ҳаммаси гўштда сақланиб қолади. Шу ўринда дудланган, консерваланган гўшт, колбаса, сосиска каби маҳсулотлар ҳақида тўхталсак. Уларнинг таркибида маҳсулот яроқлилик муддатини узайтириш учун қўшилган холестерин, ёғ, катта миқдорда туз, ҳазми оғир бошқа қўшимчалар бўладики, аксариятини саломатлик учун безарар деб бўлмайди. Демак, харид қилаётган маҳсулотларимиз, хусусан гўштнинг ҳалол-покиза инсонлар томонидан етиштирилгани, рўзадорнинг танасига соф қувват беришига алоҳида аҳамият бермоқ лозим.

Ниҳоят, рўзага оид энг асосий жиҳатлар. Биринчидан, кун давомида оч юриб, ифтордан кейин бирданига кўп овқат ейиш рўзанинг ҳикматига зид, қолаверса, ошқозонга оғирлик қилиб, оқибатда инсон соғлигига салбий таъсир қилиш мумкин. Иккинчидан, саҳарлик қилиш, яъни кечанинг охирги қисмида таомланиш рўзанинг мустаҳаб одобларидан ҳисобланади. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) саҳарлик қилишга буюриб, айтганлар: «Саҳарлик қилинглар, зеро саҳарликда барака бордир» (Муттафақун алайҳ). Рўза вақтида сабр ва тиришқоқлик билан тўғри овқатланиш, табиий егуликлар истеъмол қилиш жисм саломатлиги, руҳиятнинг енгиллашиши, тиниқ фикрлаш, узоқ умрга олиб келади, иншааллоҳ. 

Дилфуза РАҲИМЖОН қизи тайёрлади

 

 

الأحد, 20 أيار 2018 00:00

Раҳмат даҳасининг фазилати

Муборак ва файзу шукуҳга тўла, раҳмат, мағфират ойи рамазон кириб келди.

Рамазон Аллоҳ таолонинг бизларга берган энг буюк неъматларидан биридир. Зеро, бу ойда икки дунёмиз саодати учун васила бўлган Қуръони карим нозил қилинган. Аллоҳ таоло Бақара сурасининг 183-оятида бундай марҳамат қилади: “Эй имон келтирганлар, тақволи бўлишларингиз учун сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби сизларга ҳам рўза тутиш фарз қилинди”.

 

Рамазон рўзаси Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Мадинага ҳижрат қилганларидан сўнг бир ярим йил ўтгач, шаъбон ойининг ўнинчи кунида фарз қилинган. Ундан аввал Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳар ойда уч кун ва муҳаррам ойининг ўнинчи кунлари нафл рўза тутар эдилар.

 

Аллоҳга беадад шукрлар бўлсин, муборак Рамазон ойи­ни барчамиз тинчлик-хотиржамликда, осойишталикда ўтказиб келаётирмиз. Бу ойнинг дастлабки ўн куни – “раҳмат” даҳасида рўйи заминга Аллоҳнинг раҳмати ёғилди. Яратганнинг ўзи қодир қилганича рўза тутиб, таровеҳ намозларини адо этамиз.

 

Салмон Форсий  (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Шаъбон ойи охирида бизларга хутба қилдилар: Эй инсонлар! Буюк, муборак ой сизларга соя солиб турибди. Бу ойда минг ойдан кўра яхшироқ бир кеча бор. Аллоҳ таоло бу ойнинг рўзасини фарз қилди, кечаси бедор бўлишни нафл қилди. Ким унда бирор бир яхшилик ила Аллоҳга яқинлик ҳосил қилса, худди бошқа ойларда фарзни адо қилганга ўхшайди. Бу ой сабр ойидир. Сабрнинг савоби жаннатдир. Бу ой ўзгалардан кўнгил сўраш, меҳр-мурувват кўрсатиш ойидир. Бу ойда мўмин кишининг ризқи зиёдалашади. Ким у кунда бирор рўзадорга ифторлик қилиб берса, бу унинг гуноҳларига мағфират ва жаҳаннамдан озод бўлишига сабаб бўлади. Ҳамда унга ҳам рўзадорнинг ажридан бирор нарса камайтирилмаган ҳолда ўшанча ажр бўлади”, дедилар. Шунда: “Ё Расулуллоҳ, бизларнинг ҳар биримиз рўзадорни таомлантирадиган нарса топа олмаймиз-ку”, дедик. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳ таоло бу савобни рўзадорга бир ютим сут ё бир дона хурмо ё бир қултум сув билан ифторлик қилган кишига ҳам беради, ким рўзадорни тўйдирса, Аллоҳ таоло уни менинг Ҳавзимдан суғорадики, ундан кейин то жаннатга киргунига қадар чанқамайди. Бу ойнинг аввали раҳмат, ўртаси мағфират, охири жаҳаннамдан озод бўлишдир. Ким қўл остидагига (қулига) енгиллик қилса, Аллоҳ таоло уни мағфират қилади ва уни дўзахдан озод қилади. Бу ойда тўрт хислатни кўпайтиринглар. Икки хислат билан Раббингизни рози қиласизлар. Яна яна икки хислатга эса албатта муҳтож бўласизлар. Раббингизни рози қиладиган икки хислат, “Ла илаҳа илаллоҳ” шаҳодат калимаси ва У зотга истиғфор айтишларингиз. Сиз уларга албатта муҳтож бўладиган икки хислат эса, Аллоҳ таолодан жаннатни ато қилишини ва жаҳаннамдан сақлашини сўрашларингиздир”, дедилар (Имом Байҳақий ривояти).

 

“Ўша йили Рамазоннинг илк куни ёз ойининг охирги чоршанбасига тўғри келган, бомдод намозига чиққанларнинг барчаси рўзага ниятланган эди. Саййиди коинот ҳазратларининг юзлари барқ уриб турарди. Ҳар доимгидан хурсанд эканларига шубҳа йўқ. Файзини, баракотини кечаги суҳбатда англатганлари ушбу муборак ойга етишиш ва бир ой муддат билан Раббиларига ибодат низоми ичига кириш ул зотни албатта хурсанд этиб, саодатманд қиладида! Бунинг устига, тунда Жаброили амин яна янги хушхабар келтирди: бундан буён Рамазон ойларида Қуръони каримнинг ўша кунигача нозил бўлган қисмини биргаликда ўқиб, яна бир бор хатм қиладиган бўлдилар.

 

Ваҳий фариштаси Жаброил ўқийди, Сарвари анбиё жим тинглаб ўтиришлари керак. Лекин бу тинглаш қулоқ билан эмас, қалб билан, руҳ билан, кўнгил билан бўлар, моҳиятини Оллоҳдан ва расулидан бошқа ҳеч ким билмайдиган бир тиловат ва тинглаш билан тунлар безалар эди. Ўқилган ҳар оятда пайғамбаримизнинг айри бир хотиралари бўларди. Ҳар бир оятнинг қаерда, қачон, қайси сабаб билан нозил қилинганини яхши биладиган ҳам ул зот эдилар. Жаброили аминни тинглар эканлар, баъзан Ҳиро тоғининг қияликлари орасида берилган «Ўқи» амрини эслар, баъзан уйларида ваҳийнинг таъсиридан қутулиш учун ётоққа кирганларида нозил бўлган «Эй (либосларига) бурканиб олган зот, турингда, (инсонларни охират азобидан) огоҳлантиринг» (Муддассир, 1-2) оятлари билан титрар, баъзан Сафо тепалигида инсонларга илк бор даъват қилган кунларининг хотиралари билан яшар эдилар” (“Саодат асри қиссалари”дан).

 

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам) Рамазон кириши арафасида бундай марҳамат қилган эканлар: “Муборак ой сизларга кириб келмоқда. Сизларга унинг рўзасини тутиш фарз қилинди. У ойда жаннат эшиклари очилади, жаҳаннам эшиклари қулфланади ва шайтонлар кишанланади. Унда минг ойдан яхшироқ бир кеча ҳам бор. Кимки бу ойнинг яхшиликларидан маҳрум қолса, ҳақиқатдан ҳам маҳрум қолгандир!” (Имом Аҳмад ва Насоий ривояти).

 

Аллоҳ таоло ҳузурида рўза тутувчиларнинг мақоми қай даражада эканлиги ҳақида ҳадиси шарифда бундай дейилади: “Жаннат тўрт турли инсонга муштоқ бўлиб туради: Қуръон ўқувчи, тилини (ёмон сўзлардан) сақлагувчи, оч-яланғочларга овқат берувчи ва рамазон ойида рўза тутувчиларга”.

 

Шунингдек, рамазоннинг ўзига хос одоблари борки, инсон уларга бир ой мобайнида кўникма ҳосил қилгач, йил давомида ўша ахлоқ ва одобларни ўзида сақлаб, амал қилиши лозим бўлади. Яъни, ғийбат, чақимчилик, ёлғон сўз ва ёлғон қасамлардан тийилиш керак. Шу билан бирга, тилни фаҳш ва беҳудаликлардан, қалбни хусумат ва адоватдан, кўзни гуноҳ ишларга қарашдан, қулоқни ношаръий нарсаларни эшитишдан ва аъзоларни бировга зулм қилишдан сақлаш зарур.

 

Аллоҳ таоло барчамизга рамазонни қандай гўзал бошлаган бўлсак, шундай якунлашни насиб этсин!

 

 

 

Видеолавҳалар

Top