Аввал хабар берилганидек, амалий ташриф билан Санкт-Петербург шаҳрига жўнаб кетган Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакиллари 7 май куни “Ленинград ёшлар уйи”да шу шаҳарда вақтинча яшаб, ишлаётган Ўзбекистон фуқаролари билан мулоқот бўлиб ўтди.

Мазкур йиғилишда Ўзбекистон делегациясидан ташқари Санкт-Петербург ва Ғарбий-шимолий минтақа мусулмонлари идораси раиси, муфтий Р.Панчеев, Санкт-Петербург шаҳридаги Ўзбек диаспораси раҳбари А.Хайдаров ва бошқа мутасадди идора масъуллари иштирок этди.

Йиғилиш аввалида муфтий Р.Панчеев Ўзбекистон делегацияси аъзоларини ва раҳбари И.Иномовни таништириб, унга сўз берди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари И.Иномов йиғилганларга бугунги кундаги долзарб муаммолардан бўлган диний-экстремизм, терроризм, унинг оқибатлари, бу йўлга кирмаслик учун нималарга эътибор бериш лозимлиги ва бугунги кундаги бошқа ижтимоий муаммолар ҳақида маъруза қилди. И.Иномов маъруза давомида Ўзбекистон мусулмонлари идораси нашри бўлган “Смута ИГИЛ” китоби ҳақида атрофлича маълумот берди.

“Ленинград ёшлар уйи”га йиғилган 600 дан ортиқ фуқароларимиз, Санкт-Петербург ва Ғарбий-шимолий минтақа мусулмонлари идораси раҳбарияти И.Иномовнинг маърузаси ва унда берилган маълумотлар учун миннатдорчилик билдирдилар.

Шунингдек, ташрифнинг навбатдаги куни 8 май санасида, Ўзбекистон делегацияси Р.Панчеев, бир қатор фронт орти фахрийлари билан Пискарев мемориал қабристонига бориб, у ерда Иккинчи Жаҳон Уруши вақтида вафот этган жангчилар қабрини зиёрат қилиб, Қуръон тиловат қилинди.

Ўзбекистон делегациясининг Санкт-Петербург шаҳрига амалий ташрифи давом этмоқда. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Халқаро алоқалар бўлими

muslim.uz

1. Ислом тақвими ойнинг ҳаракатига асосланган. У 365 кундан иборат григорян календаридан тахминан 10 кун қисқа. Шу боисдан Рамазон ва Қурбон байрамлари ҳар йили ўн кун олдинга сурилиб келади.

2. Одам алайҳиссаломнинг бўйи 30 зироъ атрофида бўлган. Зироъ узунлик ўлчови бўлиб бир зироъ тахминан ярим метрга тўғри келади.

3. Мусулмонларнинг аксари Яқин Шарқда яшамайди. Аҳоли энг зич яшайдиган мусулмон давлати Индонезиядир. Бу мамлакат 257 миллион (2015 йилги маълумот) аҳолиси билан нуфус бўйича дунёда тўртинчи ўринда туради. Ҳиндистондаги мусулмонлар аҳолиси сони Сурия, Ироқ, Иордания, Фаластин ва Арабистон ярим ороли давлатларидан кўп.

4. Ойнинг бўлиниши Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг буюк мўъжизаларидан биридир. Қурайш мушрикларининг раҳбарлари келиб: “Агар ростдан ҳам пайғамбар бўлсанг ойни иккига бўлиб бер-чи”, дейди. Уларнинг аксари Пайғабаримизнинг қариндошлари эди. Пайғамбаримиз уларнинг иймонга келишини, нажот топишини истар эдилар. Аллоҳ таолога илтижо қилиб қўлларини юқорига кўтардилар. Ой ўртасидан иккига ажралиб икки тоғнинг устига келди. Ойнинг иккига ажралганини йўлда карвонда келаётиб кўриб, нега бундай бўлганига ҳайрон қолган бадавийлар, яҳудийлар Маккага келганларидан сўнг бу Муҳаммад алайҳиссаломнинг иши эканини билиб иймон келтириб мусулмон бўлдилар. Аммо у зотдан шу ишни талаб қилган мушриклар “Муҳаммад (с.а.в.) сеҳр кўрсатди”, деб шовқин солиб иймон нуридан бебаҳралигича қолаверди.

5. Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг уммати олдин ўтган пайғамбарларнинг барчасининг умматини қўшгандаги ҳисобдан ҳам кўп.   

6. Каъбани Одам алайҳиссаломдан кейин Иброҳим алайҳиссалом ва ўғли Исмоил алайҳиссалом бино этганлар.

7. Мусулмонлар Каъбага сажда қилмайдилар, Каъба Аллоҳ таоло қайси томонга қараб ибодат қилишни кўрсатган йўналишни белгилайди. 

8. Ашаддий мушрик Абу Жаҳл Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга нозил бўлган муқаддас Қуръон оятларини яширинча эшитиб юрган. Чунки унга ояти карималарни тинглаш ёққан.

10. Статистик маълумотларга кўра, дунёда 1.6 (2010 йилги маълумот) миллиард мусулмон яшайди.

11. "Муҳаммад" исми дунёда энг кўп тарқалган исмдир.

12. Пайғамбар алайҳиссаломнинг аёлларидан бири африкалик, иккита аёллари яҳудийлардан бўлган.

13. Албания Европадаги аҳолисининг 90 фоизи мусулмон бўлган ягона давлат.

14.Милодий йилни ҳижрийга айлантириш учун милодий йилдан 622 айириб олинади. Қолган сон 32 га бўлинади. Кейин эса икки амал натижаси қўшилади. Ана шу қўшилма натижаси ҳижрий-қамарий йил бўлади.

15. Алгебра, нол, пахта, диван, гуруч, конфет, шафран, балкон сўзларининг инглизча ифодаси инглиз тилига арабчадан ўзлаштирилган. Булар арабчадан инглизчага ўзлашган сўзларнинг озгина қисми, холос.

16. Чечак ва қизамиқ ҳақидаги биринчи рисолани биринчи бўлиб  Абу Бакр Ар-Розий (864-925) ёзган. Шундан кейин мусулмон давлатларида чечакка қарши эмлаш одатий амалиётга айланган.

17. Оксфорд ва Кембриж университетининг биринчи талабалари математика, медицина, кимё, оптика ва астрономия фанларини мусулмон олимлари ёзган дарсликлардан ўрганган.

18. Аделард Батский Ўрта асрларнинг пешқадам олимларидан бўлган. Мусулмон олимларининг асарларини арабчадан латинчага таржима қилиш уни машҳур қилган.

19. Масжиди Набавийнинг эшикларининг оғирлиги беш тоннадан. Катта миқдордаги ёғочлар тўпланиб қуритиш учун компьютерлашган печларда қуритиш учун Бирлашган Араб Амирликларига жўнатилди (уларни одатдаги печларда қуритиш жараёни бир неча йилга чўзилиб кетиши мумкин эди). Ёғочларни қуритишга беш ой вақт кетди. Яхши қуриган ёғочлар Барселонага (Испания) юборилди ва эшикнинг асосий қисми ўша ерда ясалди. Ниҳоят бадиий безак бериш учун Францияга олиб борилди.

20. Фақат 1932 йилда кисвани (Каъба ёпинчиғи) тўлиқ Саудия Арабистони фуқаролари тайёрлаган.

21. Масжиди Набавийнинг томи устидан яна қўшимча қаватлар қураверилса бўладиган қилиб ёпилган.

22. Қуръони карим оятлари эркак ва аёлни тенглаштирган: “эркак” сўзи 24 маротаба тилга олинган бўлса, “аёл” сўзи ҳам шунча тилга олинган.

23. Қуръони каримдаги энг узун сура Бақара. Энг қисқа сура эса Кавсар сурасидир.

24.Қуръони каримда сут энг фойдали ичимлик сифатида, асал эса энг фойдали егулик сифатида тилга олинган.

25. Қуръони карим 23 йил давомида нозил бўлган.

26. Қуръони каримнинг битта ҳарфини чин ихлос билан ўқиган киши ўн савоб олади. Ихлос сураси Қуръони каримнинг 1/3 дир.

27. Рамазонда ўқилган бир оятнинг савоби бошқа ойларда Қуръони каримни тўлиқ хатм қилганнинг савобига яқин.

28. Қиёмат кунида Қуръони карим уни ўқиган одамларни шафоат қилади. Қиёмат кунида Қуръони карим уни ўқимаган одамлардан шикоят қилади.

29. Зам-зам суви Иброҳим алайҳиссалом даврида Исмоил алайҳиссаломнинг чанқоғини босиш учун отилиб чиққан. Кейин орада 2600 йил йўқолиб кетган. Шунча йил ўтганидан сўнг севикли пайғамбаримизнинг боболари Абдулмутталиб қазиб булоқ кўзини очган. Булоқнинг жойи унга тушида аён бўлган.

30. Ислом энг тез тарқалаётган дин ҳисобланади. 2030 йилга келиб у биринчи рақамли динга айланади.

31. 10 та саҳобага ҳаётлик пайтидаёқ жаннатнинг хабари берилган. Улар:

• Абу Бакр Сиддиқ;
• Умар ибн Хаттоб;
• Усмон ибн Аффон;
• Али ибн Абу Толиб;
• Зубайр ибн Аввом;
• Талҳа ибн Убайдуллоҳ;
• Саъд ибн Абу Ваққос;
• Абу Убайда ибн Жарроҳ;
• Абдурраҳмон ибн Авф;
• Саъид ибн Зайд.

32. Ислом шамширлар тиғи остида тарқалмаган. У маърифат билан тарқалган. Зеро, Қуръони каримда: “Динда зўрлаш йўқ, зеро, тўғри йўл янглиш йўлдан ажрим бўлди. Бас, ким шайтонни (ёхуд бутларни) инкор этиб, Аллоҳга имон келтирса, демак, у бузилмас, ишончли ҳалқани тутибди. Аллоҳ эшитувчи ва билувчидир” (Бақара сураси 256-ояти), дейилган.

33. Муслима аёллар Аллоҳнинг ҳукмларини бажаришга қулай бўлсин учун одмигина кийинган. Диндор аёллар бутун тарих бўйича кенг-мўлгина кийиниб келган. Анъанавий кийимлар сирасига роҳиба аёллар киядиган кийимлар яққол мисол бўлади. Шунингдек, Исо алайҳиссаломнинг волидаси Биби Марям тасвирланган санъат асарларида ҳам унинг кийими шундай тасвирланган.

Ҳанафий мазҳаби фақиҳлардан Бадриддин Айний роҳимаҳуллоҳ «Умдатул Қорий» деган асарида силаи раҳмнинг фазилатини таърифлаб, «Силаи раҳм – насабдошларга, қариндошларга ҳамда қуда-андаларга яхшилик қилишдир», деганлар.

Демак, динимизда ниҳоятда юксак қадрланадиган, ҳатто инсоннинг умрига баракот берадиган ибодат ҳисобланмиш силаи раҳмнинг таърифига қуда-андалар ҳам қўшиляпти. Бунинг маъноси шуки, гарчи улар анча узоқда бўлсалар ҳам, ҳатто сизга ёмонлик қилсалар ҳам, уларга лутф-карам қилиш, меҳрибонлик қилиш, ҳолларидан хабар олиш керак бўлар экан.

“Лутф” сўзи аслида ўзи арзимаса ҳам, марҳамат кўрсатишни англатади. Аллоҳ таолонинг Ал-Латиф исмининг маъноларидан бирида шунга ҳам ишора бор, яъни бу – бандалари арзимаса ҳам, уларга лутф кўрсатувчи деган сифатдир. Бандалар жаннатга киришга арзимайди, уларнинг гуноҳи кўп. Лекин Аллоҳ таоло уларга лутф кўрсатиб, марҳамат қилиб, жаннатга киритади. Қариндош-уруғчиликда ҳам худди шундай. Аллоҳ асрасин, мабодо қуда-андалар уруш-жанжал қилса ҳам биз силаи раҳм эътиборидан келиб чиқиб, уларга лутф кўрсатмоғимиз, азбаройи қариндошлик ҳаққи-ҳурматидан кечирмоғимиз лозим экан. Чунки Аллоҳ таоло Қуръонда қудаларни ҳам қариндош деб атаган экан. Қондан ташқари, қариндошлик собит бўладиган ягона йўл – никоҳ, яъни қуда-андачилик йўлидир.

Раҳматуллоҳ САЙФУДДИНОВ,

Юнусобод тумани бош имом-хатиби

Ёднома

Хўбларни хўбига тож,

Зиёси сўнмас  сирож.

Ислом динига ривож,

Партави ирфон эди.

Аксар вақти хорижда,

Форсу, Хинду, Халижда.

Эллар аро хўп жуда,

Файзиёб мехмон эди.

Заковатли хўп зукко,

Зарофати сер жило.

Забардаст зўр рахнамо,

Машхури жахон эди.

Рўйи замин бўлиб ром,

Руфақоси хосу ом.

Фасих маликул калом,

Нутқи хўп равон эди.

Атеистлар давронда,

Миллат эди армонда.

Шундай залил замонда,

Ношири Қуръон эди.

Таваллуд Тошкент шахри,

Ўрта  Осиё   фахри.

Илму хикматлар нахри,

Даъвати шоён эди.

Зубдаи замон бўлиб,

Аллома пурдон бўлиб.

Хофизи Қуръон бўлиб,

Зикрила  хушхон эди.

Илму хикмат илғори,

Маънан етук сардори.

Хайру сахо тождори,

Химмати чандон эди.

Ёзмиш қанча китоби,

Хидоятга хитоби.

Айлаб Каъба тавофи,

Зуюфи рахмон эди.

Воиз нотиқ сухандон,

Хам қомусий билимдон.

Етти иқлимга аён,

Олими бурхон эди.

Улуғ аждоди эшон,

Ибн эшон Бобохон.

Унвони муфтий замон,

Фатвоси фармон эди.

Дини исломга рахбар,

Хақ йўлда боғлаб камар.

Сўзлари дурри гавхар,

Бехад нуктадон эди.

Дину диёнат сочиб,

Мушкулотларни ечиб.

Масжид, мадраса очиб,

Имоми замон эди.

Истаги тинчлик ахди,

Устоз дуоси бахти.

Пойида қирол тахти,

Машъали  Турон эди.

Номи машхур муқтадо,

Толибларга муттако.

Такрори йўқ мутлақо,

Маънавий боғбон эди.

Хуш тиловат сехрли,

Фақих олим фахрли.

Тимсоли йўқ мехрли,

Фозили даврон эди.

Оқ кўнгилли пок тийнат.

Зиёси сўнмас хилқат,

Хар давр учун зийнат,

Баркамол инсон эди.

Нидо келди ногахон,

Куллу ман алайха фон.

Абдулахад   беимкон,

Кўз ёши уммон эди.

Бўз туман бош имом хатиби

Абдулаҳад Қори Шахрихоний

Ҳар биримиз оила қурар эканмиз, оиламиз тинч, ҳаётимиз фаровон бўлишини истаймиз. Оила тинч бўлса, кўнгил хотиржам, ишлар барорли бўлади. Акси бўлса муносабатлар чигаллашади. Расулуллоҳдан соллаллоҳу алайҳи васалламдан саҳобалар: “Ё Расулуллоҳ! аёлларнинг қандоғи яхшиси бўлади?” деб сўрашди. У зот: “Эрининг кўзини қувонтирадиган, амрига итоат этадиган, ўзини тутиши ва молини тасарруф этишда эри ёқтирмайдиган ҳолатга йўл қўймайдиган аёлдир”, дедилар (Термизий ривояти).

Ана шу ҳадисда таърифланган аёл ҳар бир эркакнинг орзусидир. Дарҳақиқат, эрнинг кўзини қувонтирадиган аёл покиза, иффатли, эрига итоаткордир. Бир куни Ҳазрати Умарнинг розияллоҳу анҳунинг ҳузурига келган эр-хотин ажрашиш нияти борлигини айтишди. Аёл эри билан уч ой турмуш қурганини, бу вақт давомида у билан чиройли муносабатда  бўлмаганини ҳамда ажралиш иккиси учун ҳам яхши эканини айтди. Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу эркакдан ҳам бу ҳақда сўраган эдилар, у: ”Менинг ундан ҳеч қандай шикоятим йўқ. Ундан ажралишни истамайман”,деди. Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу эркакниниг аҳволини кўриб, хотинга уйга бориб, бироздан сўнг келишини, унгача эри билан суҳбатлашиб олишларини айтдилар. Аёл уйга кетди. Шундан сўнг, эркакни ҳаммомда ювинтиришни, тоза кийимлар кийдиришни ва атирдан сепиб, чиройли хушсурат бир кўринишга келтиришни буюрдилар. Шундай ҳам қилишди. Аёл бир муддатдан сўнг кириб келди. Эрининг чиройли кўринишидан кўзлари қувнаб: ”Менинг ажрашадиган эрим йўқ”, деди-да, эри билан уйга қайтиб кетди. Шунда Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу атрофдагиларга қараб: ”Сизлар ўз аҳилларингизни яхши ва покиза ҳолда кутиб олишларини ёқтирганингиздек, улар ҳам сизларни покиза ва чиройли суратда кўришни ёқтиради”, дедилар. Никоҳ билан қурилган оиланинг саодати, фаровонлиги эр-хотиннинг мана шундай  ўзаро гўзал муносабатларига боғлиқ. Бундай зарур ҳолатлар оила тинч-тотувлигига, мустаҳкамлигига сабаб бўлади.    

Баҳодир ТЎЛАКБОЕВ,

Наманган вилояти, Учқўрғон тумани,

“Қосимқори” жоме  масжиди имом-хатиби