Эсимни таниганимдан бери оилавий жанжаллар, бақир-чақирлар, келишмовчиликлар ичида катта бўлдим. Уйдаги ота-онамнинг ўзаро урушлари менинг ички оламимни ҳали мурғак пайтимдаёқ вайрон қилиб юборган эди. Уларнинг жанжаллари, доимо бир-бирларига қовоқ-тумшуқ қилиб юришлари менинг нафақат руҳиятимга, балки мактабдаги дарсларимга ҳам ўз таъсирини ўтказарди. Худонинг берган куни уйида нотинчлик бўлган боланинг дарс қилгиси ҳам келмай қоларкан.

Мактабдаги дарслар у ёқда турсин, умуман ҳаётга бўлган қизиқиши ҳам сўниб, тушкунликка тушиб қолар экан. Мен буларнинг ҳаммасини бошимдан ўтказдим. Мактабдаги дарслар тугаган пайт синфдошларим хурсанд бўлиб уйларига, ота-оналарининг бағрига шошилишарди. Лекин менинг ичимдан тамоман бошқа туйғулар ўтарди. Қани энди шу дарслар тугамаса-ю мен уйимга бормасам дердим. Уйдан шунчалик безиллаб қолгандимки, бўйим етиб оила қуриш даври яқинлашганда ўзимга ўзим биринчи келган совчиларга розилик бераман, куёвнинг қанақалигини суриштириб ўтирмай эрга тегиб кетаман, шу “жаҳаннамдан” қутулсам бўлгани деган қарорга келдим.

Ниҳоят мен кутган ўша “нажот фаришталари” келишди. Совчиларнинг мақташига қараганда куёв унчалик ёмон одамга ўхшамади. Биринчи хотини билан ажрашган экан. Лекин менга бунинг қизиғи йўқдек эди гўё. Агар шу совчиларга йўқ десам худди кетидан бошқа ҳеч ким мени сўраб келмас, оқибатда шу “дўзаҳ”да қолиб кетадигандек эдим. Ўйлаб ўтирмай совчиларга розилик бердим. Лекин кўнглимнинг бир четида шошилётганимни, хато қилаётганимни сезиб турардим.

Афсуски, ёмғирдан қочиб дўлга тутилган эканман. Эрим мени уйимдаги ғурбатхонадан озод қилади деб ўйлагандим. Чучварани хом санабман. "Ҳар ерни қилма орзу ҳар ерда бор тошу тарозу" деганларидек, оилавий ҳаётда ҳам омадим келмади. Турмуш қурганимизга кўп қақт ўтмаган бўлса-да уйимизда деярли ҳар куни жанжал бўларди. Лекин мен ота-онам каби бўлишни, улардек умримни жанжал, тўполонлар ичида ўтказишни истамасдим. Шу сабаб қўлимдан келганича турмуш ўртоғимга юмшоқ гапирардим. Ҳақ бўлиб туриб гап эшитган пайтларимда ҳам сабр қилардим. Барча машаққатларга фарзандларим учун чидадим. Чунки фарзандларим мен каби ота-онасининг орасидаги муносабатлар қурбони бўлишларни хоҳламадим. Уларга уйда сокин ва хотиржам муҳит яратиб беришга ҳаракат қилардим.

Болалар зийрак бўлишар экан. Ҳар сафар дадалари мени ҳафа қилганда кўнглимни олишга уринишарди. Атрофимда гирдикапалак бўлиб, ишларимга ёрдам беришарди. Катта қизим ҳам 9 ёшга етиб анча ишимни қўлимдан олди. Биз у билан сирдош эдик. Қизалоғим ўзи ҳали ёш бўлса ҳам гапирмасимдан олдин нима дейишимни, ичимдан нималар ўтаётганини кўз қарашларимдан билиб оларди. Ортиқча гапирмасди. Ўрни келганда юмшоқ гаплар билан кўнгил сўраб ёнаётган юрагимга сув сепарди, қалбий дардларимга малҳам қўярди.

Фарзандларим катта ёшга етиб ўзларини эплаб кетганлурича шу зайлда чидаб яшадим. Аллоҳга шукрки, болалигимдан бери чекиб келаётган заҳматларим қариганимда роҳатга айланди. Болаларимнинг ҳаммаси эсли-хушли, тарбияли бўлиб ўсишди. Оталарининг оғир феълига қарамасдан барчаси ўқишлари ва хулқларида барчага намуна бўладиган фарзандлар бўлиб вояга етишди. Кўча-кўйда менга фақат раҳмат эшиттиришди.

Ота-оналар фарзандларининг келажагини ўз ораларидаги жанжалларнинг қурбонига айлантирмасликлари керак. Айниқса аёл киши, агар сабрли бўлса, турмушнинг аччиқ зарбаларига сабру сабот билан туриб берса, ўткинчи дунёнинг машаққатларига озгина бардош берса, тез орада чеккан азоб-уқубатлари роҳатга айланишини ўз кўзи билан кўради.

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг

“Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ” китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси жамоаси Тошкент шаҳар Учтепа тумани "Файзуллохўжа ўғли Муродҳожи" жоме масжиди имом-хатиби Дилшод домла Қўчқоровнинг падари бузрукворлари вафоти муносабати билан у кишининг яқинларига чуқур таъзия изҳор этади.

Охират сафарига кузатилган отахон эл корига ярайдиган, дину диёнат йўлида хизмат қиладиган фарзанд ва невараларни ўстирдилар, чиройли тарбия қилдилар.

Аллоҳ таоло марҳум отахоннинг барча солиҳ амалларини ўзларига ҳамроҳ айлаб, Ўз мағфиратига олсин. Ҳақ таоло марҳум отахоннинг яқинлари, фарзанду аржумандларига чиройли сабр бериб, бу мусибатларига ажру мукофотлар ато этсин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси жамоаси, уламолари, имом-домлалари ва ўқитувчи-мударрислари номидан Дилшод домла Қўчқоровга, у кишининг оила аъзолари, ёр-биродарлари, яқинларига ҳамдардлик билдирамиз.

Жаноза намози бугун, 6 декабрь куни соат 13:30 да Фарғона вилояти Бешариқ тумани Деҳқонтўда қишлоғидаги Дилшод домлани уйида ўқилади.

"Иннаа лиллааҳи ва иннаа илайҳи рожиъуун".

«Мусибат етганда «Албатта, биз Аллоҳникимиз ва албатта, биз Унга қайтувчимиз», деган сабрлиларга хушхабар беринг». 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Қорақалпоғистон Республикасининг Хўжайли туманида хайрия тадбири ўтказилди. “Вақф” хайрия жамоат фонди Қорақалпоғистон Республикаси филиалининг бир гуруҳ ходимлари ҳомийлар билан ҳамкорликда Хўжайли туманида яшовчи кам таъминланган, боқувчиси йўқ, эҳтиёжманд оилалар яшаш шароитларини ўрганиб, ҳолидан хабар олишди.

Тадбир давомида 25 та ана шундай оилага турли зарурий озиқ-овқат маҳсулотлари, қишки кийим-кечак ва болалар ўйинчоқлари хайрия қилинди. Бундай хайрия тадбирлари бошқа ҳудудларда ҳам давом этмоқда.

Vaqf.uz

Ислом дини мусулмонларга ризқларини ҳалол меҳнат қилиб топишга ва оила аҳлларини нафақа билан таъминлашга тарғиб этган. Шунга биноан, ҳар бир мусулмон киши ўзи учун муносиб касб танлаши ва шу касби орқали ризқини истамоқлиги лозим.

Бир куни саҳобалардан бири: Ё Расулуллоҳ! Энг ҳалол касб қайси? — деб сўради. Пайғамбар алайҳиссалом: “Киши ўз қўл меҳнати билан қилган амали ва ҳалол савдодир”, деб жавоб бердилар (Имом Аҳмад ривояти). Бошқа бир ҳадисларида Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бирортангиз арқонини олиб, тоғу тошдан бир боғ ўтин териб келиб, уни сотиб, шунинг пули билан кифояланиши одамлардан тиланиб, улар унга ё бериб ёки бермаганларидан кўра яхшироқдир”, деб марҳамат қилганлар (Имом Бухорий ривояти).

Динимизда ҳалол касб қилиб оила боқиш энг катта савобли амал даражасига кўтарилган. Бу ҳақда қуйидаги ҳадисда бундай дейилган: Каъб ибн Ужра разияллоҳу анҳу айтадилар: Бир йигит Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларидан ўтди. Унинг кучини ва ғайратини кўрган саҳобалар: Ё Расулуллоҳ! Қани энди бу куч ва ғайрат Аллоҳ йўлида бўлса эди, — дейишди. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Агар у ёш болаларини деб кўчага чиққан бўлса, демак, у Аллоҳ йўлида, агар қария ота-онасини деб кўчага чиққан бўлса, демак, у Аллоҳ йўлида, агар у ўзининг иффатини сақлаш учун чиққан бўлса ҳам, у Аллоҳ йўлида. Аммо ўзини кўз-кўз қилиш, мақтаниш учун чиққан бўлса, у ҳолда шайтон йўлида бўлади”, дедилар (Имом Табароний ривояти).

Инсонлар ризқ топиш ва касб қилиш борасида бир неча тоифага бўлинади. Масалан, бир тоифа инсонлар ризқ топиш учун касб қилиш ўрнига одамлардан тиланиб кун кўришни, тиланчиликни ўзлари учун тирикчилик манбаига айлантириб олган. Динимиз тиланчилик қилишдан қайтарган бўлиб, бу борада юқоридаги ҳадис ворид бўлган.

Бошқа бир ҳадисда айтилишича, ансорийлардан бир киши Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига тиланчилик қилиб келади. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам ундан: “Уйингда бирор нарсанг борми?” деб сўрадилар. У: Ҳа, остимизга солиб ўтирадиган бўйра ва сув ичадиган хумчамиз бор, деди. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Уларни олиб кел”, дедилар. Олиб келгач, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам уларни қўлларига олиб: “Бу иккисини ким сотиб олади?”, деб сўрадилар. Бир киши: Мен бир дирҳамга оламан, деди. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким бир дирҳамдан кўпроқ беради?”, деб икки-уч марта такрорладилар. Бошқа бир киши: Мен икки дирҳамга сотиб оламан, деди. Расулуллоҳ икки дирҳамга сотиб, пулни ансорийга бердилар ва: “Бир дирҳамига оилангга таом сотиб ол, иккинчисига эса болта сотиб олиб олдимга келгин”, дедилар. Болтани сотиб олиб келгач, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам унга ёғочдан соп ясаб бердилар ва: “Энди бориб ўтин териб сотгин ва ўн беш кун меннинг кўзимга кўринма”, дедилар. Ўн беш кун ўтин териб, сотиб ўн дирҳам даромад қилди. Унга кийим-кечак ва таом сотиб олди. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам унга: “Мана бу ишинг қиёмат куни юзингда тиланчиликнинг асаридан доғ пайдо бўлишидан кўра яхшироқдир. Тиланчилик фақат уч кишига мумкин: ўта қашшоқ кишига, ночор қарздор кишига ва зиммасида товон тўлаш мажбурияти бўлган кишига”, дедилар (Имом Абу Довуд ва Имом Термизий ривояти).

Иккинчи тоифа кишилар касб қилиш, ризқ топиш экан деб ҳалолидан ҳаромини фарқ қилмайди. Бундай кишилар охир-оқибат қилган ишларидан пушаймон бўлиб, ҳасрату надоматда қолишлари аниқ. Чунки ҳаромдан топилган молдан барака қочади, бундай кишиларнинг эҳсони қабул, дуоси ижобат бўлмайди. Уламолардан бирлари бундай деган: “Гарчи ибодат вақтида устундек қотиб турсанг-да, то қорнинга кираётган луқманга эътибор бермагунингча ибодатингдан фойда йўқ”.

Учинчи тоифа кишилар касб қилишда ҳалол йўлни тутади ва топаётган молу давлатларида Аллоҳнинг ҳаққини ҳам адо этади.

Инсоннинг қилаётган ҳалол касби гарчи одамларнинг назарида ҳақир, бировлар менсимайдиган даражада бўлса-да, ўзгалардан тиланиб, бошқаларга боқиманда бўлишдан яхшироқ. Зеро, инсон ўзгаларга қарам бўлмаслик билан ўз ор-номусини асрайди. Умар ибн Хаттоб разияллоҳу анҳу айтади: “Энг паст касбни қилиш ҳам одамлардан тиланчилик қилиб юришдан яхшироқдир. Мен бир одамни кўриб, унинг кўринишига ҳавасим келса, унинг нима касб қилишини сўрайман. Шунда менга: У ишламайди, деб айтишса, назаримдан қолади” (Имом Ибн Абдулбар ривояти).

Инсон касб қилар экан, топган молу давлатини тежаб, иқтисод қилиб сарфлашни ҳам билиши лозим. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: “(Нафақада) ўртача бўлган киши ҳеч ҳам камбағал бўлмайди”, деганлар (Имом Табароний ва Имом Дорақутний ривояти).

Абдуллоҳ ибн Масъуд разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган марфу ҳадисда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Иқтисод қилган кимса фақирлик кўрмас, исроф қилиш билан кўп мол ҳам қолмас”, деганлар (Имом Абу Шайх Асбаҳоний ривояти) .

 Абдулмалик ибн Марвон қизи Фотимани Умар ибн Абдулазизга никоҳлаб бераётганида: Қизимга қанча нафақа берасан? — деб сўради. Шунда Умар ибн Абдулазиз: Икки гуноҳнинг ўртасидаги савобни, деб жавоб берди ва қуйидаги оятни ўқиди: “Улар эҳсон қилганларида исроф ҳам, хасислик ҳам қилмаслар, (тутган йўллари) бунинг ўртасида – мўътадилдир” (Фурқон сураси, 67-оят). Демак, барча соҳаларда бўлгани каби иқтисодий жабҳада ҳам мўътадилликка риоя қилиш керак бўлади.

Аллоҳ таоло барчамизни ҳалолдан касб қилиб, ҳаромдан ҳазар қилишга, озига қаноат қилиб, кўпини ўзгалар билан баҳам кўришга муяссар қилсин!

 Жалолиддин домла ҲАМРОҚУЛОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари.