muslimuz
استمرار زيارة رسمية لرئيس وزراء ماليزيا لأوزبكستان في مدينة سمرقند
تلبية لدعوة فخامة الرئيس شوكت ميرضيائيف رئيس جمهورية أوزبكستان يقوم معالي السيد أنور إبراهيم رئيس وزراء ماليزيا بزيارة رسمية لبلادنا.
ووصل رئيس وزراء ماليزيا في 18 مايو الحالي إلى مدينة سمرقند.
وكان كل من معالي السيد آتشيلباي راماتوف النائب الأول لرئيس وزراء جمهورية أوزبكستان ومعالي السيد إيركينجان تورديموف حاكم محافظة سمرقند وغيرهما من المسئولين في استقبال الضيف العالي.
وبدأ معالي السيد أنور إبراهيم بجولته في مدينة سمرقند من زيارة مجمع الإمام البخاري حيث اطلع على سير أعمال التعمير في هذا المجمع.
واطلع رئيس وزراء ماليزيا أثناء جولته في مدينة سمرقند على نشاطات مركز الإمام البخاري الدولي للأبحاث الدولية.
وتسلم معالي السيد أنور إبراهيم الهدايا المكونة من مؤلفات الإمام البخاري.
وتعرف رئيس وزراء ماليزيا على متحف مركز الإمام البخاري الدولي للأبحاث الدولية.
وشارك معالي السيد أنور إبراهيم في إطار زيارته الرسمية لبلادنا في 18 مايو الحالي في فعاليات منتدى الأعمال المشترك.
وتحدث معالي السيد جمشيد خوجائيف نائب رئيس وزراء جمهورية أوزبكستان عن تطوير العلاقات الاقتصادية والتجارية بين البلدين.
ومن جانبه أكد رئيس وزراء ماليزيا على رغبته في اطراد تطوير التعاون مع أوزبكستان في مجالات الطاقة والتكنولوجيات الرقمية والسياحة.
وفي ختام منتدى الأعمال المشترك تم التوقيع على وثائق التعاون الاقتصادي والتجاري.
كما اطلع معالي السيد أنور إبراهيم في 18 مايو الحالي أثناء جولته في مدينة سمرقند على معالمها الإسلامية والتاريخية والثقافية.
وتعرف رئيس وزراء ماليزيا على مجمع شاه زنده وضريح الأمير تيمور وساحة ريجيستان.
وتستمر زيارة معالي السيد أنور إبراهيم لبلادنا.
وكالة أنباء أوزبكستان
يطلع رئيس وزراء ماليزيا على مدرسة مير عرب العليا
وصل معالي السيد أنور إبراهيم رئيس وزراء ماليزيا في 19 مايو الحالي إلى مدينة بخاري.
واطلع معالي السيد أنور إبراهيم على مدرسة مير عرب العليا التي تم تجديدها بموجب مبادرة من فخامة الرئيس شوكت ميرضيائيف رئيس جمهورية أوزبكستان.
وتحدث رئيس وزراء ماليزيا مع الطلبة الدارسين في مدرسة مير عرب العليا.
ويذكر للعلم خلال زيارته لبخارى عام 2017، أصدرفخامة الرئيس تعليماته باستعادة الوضع التاريخي للمدرسة. وبعد ذلك تم بناء مبنى جديد بالقرب من الأرك القديم. والمدرسة العليا بها 200 مقعد، وتقوم بتدريس القرآن الكريم والحديث والفقه والتصوف واللغات الأجنبية. وتوجد فصول دراسية ومكتبة وقاعة للناشطين ومسكن للطلاب ودار خدمات وصالة ألعاب رياضية وغيرها من المرافق.
وكالة أنباء أوزبكستان
“Жаннат”га етакловчи гуноҳ
Унутмангки, Аллоҳ таоло Ўзига юзланишингиз учун сизни турли мусибатлар билан синайди. Баъзан Аллоҳдан имтиҳонлардан муваффақиятли ўтишни ёки солиҳа жуфт ҳалол ё яна бошқа нарсаларни сўраб ой ва йиллар давомида дуо қиласиз. Аммо дуоингиз ижобат бўлмаётганидан ташвишга туша бошлайсиз.
“Нега Аллоҳ дуоларимни қабул қилмаяпти?” деган саволлар ҳаёлингизда тинмай айланади. Аммо Аллоҳ сизга қанча неъматларини тайёрлаб қўйганини билмайсиз! Сиз банда эканингизни эътироф этиб, ноумид бўлмай Аллоҳдан қанча кўп сўрасангиз, қалбингиз шунча юмшайди. Тобора Аллоҳга муҳтож эканингизни тушунасиз. Аслида, ҳар бир олган ва чиқарган нафасимиз Аллоҳнинг бизга берган чексиз неъматидир.
Аллоҳнинг юборган синовлари сабабли банда ожизлигини англаш билан бирга, Аллоҳдан бошқа ҳеч ким унга ёрдам бермаслигини тушуниб етади. Бу банданинг иймонини янада мустаҳкамлайди.
Агар Сиздан “Аллоҳга энг яқин бўлган вақтиниз қачон бўлган?” деб сўрасалар сиз “Оила қурганимда”, “фарзандли бўлганимда” ёки “янги ишга кирганимда” деб айтмайсиз. Балки ҳаётингизнинг энг қийин лаҳзаларини, қийинчиликка дуч келганингизда вазиятдан қандай чиқишни билмай қолганингизни, фарзандингиз касал бўлганда, онангиздан айрилганингизда Аллоҳга янада яқин бўлганингизни эслайсиз.
Сиз ҳаётингизнинг ана шундай энг мушкул вазиятларида Аллоҳга ҳар қачонгидан ҳам кўра кўпроқ ёлвориб дуо қилгансиз.
Нега? Чунки фақат Аллоҳ сизни бу қийинчиликлардан қутқариши мумкинлигини билгансиз. Аллоҳдан бошқа ҳеч ким ёрдам бера олмаслигини англаб етгансиз.
Ҳа, айрим бандалар турли синов-мусибатлар сабабли Аллоҳга юзланади, Роббига қайтади.
Яна баъзи бандаларнинг эса Аллоҳ таолога қайтишига гуноҳ амаллар сабаб бўлади. Бу ҳақда Ибн Атоуллоҳ Сакандарий раҳматуллоҳи алайҳи бундай дейдилар: “Гоҳида У Зот сенга тоат эшигини очади ва қабул эшигини очмайди. Гоҳида сенга гуноҳни тақдир қилади ва у (У Зотга) етишишга сабаб бўлади”.
Уламолардан бири айтади: “Банда гуноҳ сабабли жаннатга кириши ва савоб иш туфайли жаҳаннамга тушиши мумкин”, деди.
Одамлар таажжубланиб: “Қандай қилиб бундай бўлиши мумкин?” деб сўрашди.
Олим уларга: “Банда баъзан гуноҳга қўл уради, кейин ўзига келиб, қилган гуноҳига қаттиқ афсусланади, тинмай афсус-надомат чекади. Охир оқибат унда ўзини паст олиш, синиқлик ва надомат пайдо бўлади. Аввалгидан кўра тоат-ибодатга кўпроқ уринади, ихлос қилади. Натижада бу гуноҳи унинг жаннат сари ҳаракат қилишига сабаб бўлади.
Яна бошқа банда бир яхшилик қилиб, кибрга, ужбга, мақтанишга, одамлардан мақтов эшитишга берилади. Айнан шу ҳол унинг ҳалокатига, дўзахга сари етаклайди”.
Даврон НУРМУҲАММАД
Солиҳ фарзандни қандай тарбиялаш мумкин?
Бугун ёшларнинг гапга кирмаслиги, ўқишининг пастлиги, одобининг ҳаминқадарлиги ҳақида кўп гапирилмоқда. Буни тўғрилашимиз учун нима қилмок керак? Шу мавзуда пойтахтимиздаги “Ҳасанбой” жоме масжиди имом ноиби Ҳасанхон Яҳё Абдулмажид домланинг фикрлари билан қизиқдик.
– Тарбия ҳам бир илм. Уни эгаллаш учун тарбияга оид китоблар ўқиш ёки солиҳ инсонлардан, устозлардан ўрганиш лозим. Бу борада Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳадислари ва боболаримизнинг асарлари, миллий қадриятларимиз энг катта асосдир. Бой маънавий меросимиз неча асрлар ўтса ҳамки, ўз қийматини йўқотгани йўқ. Инсон тарбияси барча замонларда долзарб бўлган. Бу борада Имом Бухорийнинг “Адабул муфрад”, Имом Ғаззолийнинг “Иҳёу улумид дин”, Абул Ҳасан Бовардийнинг “Адабуд дунё ва дин”, Шайх Абдуллоҳ Шибравийнинг “Унвонул баён ва бўстонул азҳан” ҳамда замонамиз олимлари Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ва Шайх Рамазон Бутий ҳазратлари каби кўплаб уламоларимизнинг асарлари инсон камолотида ўта муҳимдир.
Имом Ғазоллий “Иҳёу улумид дин” китобида бундай ёзади: “Яхши хулқ Раҳмон ҳузуридаги жаннат неъматларига очиб қўйилган қалб эшиги бўлса, ёмон хулқ – жаҳаннамга очиб қўйилган эшик... Яхши хулқ диннинг ярмидир... Ёмон хулқ хор қилувчи бузуқлик, Аллоҳдан узоқлаштирувчи разолат, шайтон хизматига ёлланишдир”, дейди.
Афсуски, кейинги пайтларда жамиятимизда одоб-ахлоқ тушунчалари бироз четга суриб қўйилди. Ибодатларимиз кўпайяпти, лекин ахлоқимиз унга мос эмас. Қаерда ахлоқий меъёрлар пасайса, у ерда жиноятчилик, оилаларнинг пароканда бўлиши, порахўрлик ва шу каби иллатлар илдиз отади. Бойлик тўплаш, фақат ўзини ўйлаш каби тушунчалар ҳукмрон бўлади. Ён-атрофга назар солсак, ҳамма мол-дунё тўплаш илинжида тиним билмаётир. Лекин ахлоқимизга ҳавас қилиб бўлмайди.
Қуръони каримда: “Эй иймон келтирганлар! Ўзларингизни ва оила аъзоларингизни ёқилғиси одамлар ва тошлар бўлмиш дўзахдан сақлангиз...” (Таҳрим сураси, 6-оят) дея марҳамат қилинган. Бу оят оила бошлиғининг аҳли аёли, фарзандлари учун Аллоҳ олдида жавобгар эканини англатади.
Оилада ота болаларига ҳар томонлама намуна бўлмас экан, фарзандларидан бирор яхшилик кутиши қийин. Бу ҳақда уламоларимиз: “Фарзандинг солиҳ бўлишини истасанг, аввало, ўзинг солиҳ бўл. Уни ахлоққа чақиришдан аввал ўзинг ахлоқли бўл”, дейдилар.
МУНОСИБ ОНА
Она – миллат тарбиячиси, келажак бунёдкори. Агар у одоб-ахлоқли, она тилини, адабиётни, динимизни яхши билса, тафаккури кенг, етук шахс бўлади. Бундай аёлларнинг фарзанди ҳам шунга монанд – миллатига, динига хизмат қиладиган буюк инсонлар бўлиб етишади.
Замонамизнинг таниқли олими Муҳаммад Ҳасан Деду айтади: “Қуръонни, сийрат ва бошқа фанларга оид кўплаб китобларни онам ёдлатган”. Яна бир машҳур уламо Абдулқодир Ҳусайн: “Мен онамдан бирор нима сўраб қолсам, гапимни она тили қоидаларига солар, сўнгра уларни шарҳлаб, саволлар берарди. Шу тарзда тил қоидаларини ўрганганман”, дейди.
Қизларни ҳар томонлама илмли қилиб тарбиялаш ота-оналарнинг бурчидир. “Қиз бола ўқиши шартмас” деган гапларни ҳамон эшитиб қоламиз. Бунинг оқибатида қанча қизларнинг иқтидори йўқ бўлиб кетяпти. Қиз бола илм олиши, оиласини обод қилиши керак.
Жамиятимизда маърифатли аёллар кўпайса, муаммоларимиз шунча тез ечим топади.
Онамиз зиёли оилада камол топгани учун диний ва дунёвий илмларни яхши билган, мактабни олтин медалга битирганди. Айниқса, адабиётни яхши биларди. Навоийнинг кўплаб ғазалларини ёддан айтар, бирор юмуш қилганда ҳам тилидан салавоту ғазаллар тушмасди. Саккиз ёшда отадан етим қолдик. Онам саккиз болани катта қилди. Ўқимишли бўлишимизга жиддий қарар, рўзғордан бир сўм орттирса, доим китоб олиб келарди.
Она дарахт илдизи бўлса, болалар унинг меваси ва шохларидир. Уларнинг жамият учун қанчалик манфаат бериши онанинг тарбиясига боғлиқ.
ТАРБИЯДА МУҲИМ ЖИҲАТЛАР
Япониялик болалар мактабга боришдан олдин икки йил одоб-ахлоқни ўрганар экан. Бунинг натижасини бугун ҳар бир кунчиқар юрт вакилида кўрамиз. Яқин ўтмишда бизда ҳам болаларга одоб бериш таълимнинг ажралмас қисми бўлган. Ўқувчиларга кўплаб ахлоқ қоидалари ёдлатилиб, аниқ рисолалар, китоблар ўқитилган. Ҳозир эса болалар тарбияси ўлда-жўлда.
Кўпинча ота-оналар фарзанди тарбиясида бирор нохушлик сезса, уни қаттиқ сиқувга олади. Бу тўғри эмас. Аллоҳ ҳар кимни турли характерли қилиб яратади. Унга ўйлаб муомала қилиш лозим.
Ҳозир нафақат болани, балки катталарни ҳам тўғри йўлдан чалғитувчи омиллар кўпайди. Бу омиллар умрнинг исроф бўлишига сабаб бўлмоқда. Буларга оғишмасликнинг энг тўғри йўли эса илму маърифат, фарзандлар онгу шуурига миллий ва диний қадриятларимизни сингдиришдир. Фарзандларимиз тилимиз, урф-одатларимиз, тарихимиз, анъаналаримиз, борингки, шу эл учун қадрли бўлган барча нарсаларни билишлари шарт.
Суҳбатни Бобур МУҲАММАД
ёзиб олди.
Кома ҳолатидаги инсондан махсус жиҳозни узишнинг ҳукми
Cавол: Комага тушиб қолган инсондан сунъий ҳаёт бериб турадиган мосламани қачон узишга шаръан рухсат этилади?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Бу саволга жавоб бироз тафсилотга эга. Халқаро Ислом Фиқҳи Академияси ҳижрий 1407 йил, 8-13 сафар/милодий 1986 йил, 11-16 октябр кунлари бўлиб ўтган учинчи мажлисида инсон жисмидан ҳаётни тутиб турувчи жиҳозларни олиш ҳақидаги масалани кўриб чиқиб, бу масала бўйича мутахассисларнинг баёнотларини диққат билан ўрганиб чиққан ва муноқаша ва фикр алмашувлардан кейин бир овоздан қуйидаги қарорларни қабул қилинган: “Қуйидаги икки аломатдан бири аниқ бўлса, шаръий жиҳатдан бемор ўлган деб эътиборга олинади ва унга вафотга оид ҳукмлар жорий бўлади:
- Беморнинг юраги ва нафаси батамом тўхтаса ва шифокорлар юрак уриш ва нафас олиши қайта ишга тушмайди деб қатъий таъкидлашса.
- Бемор миясининг барча вазифаларининг фаолияти бутунлай тўхтаса ва мутахассис шифокорлар унинг мия фаолияти қайта ишга тушмаслигини қатъий таъкидлашса ва миянинг емирилиши бошланган бўлса. Мана шу ҳолатда беморга уланган ҳаётни тутиб турувчи жиҳозни олишга рухсат берилади. Бунда гарчи юрак каби айрим аъзолар жиҳоз ёрдамида ишлаб турган бўлса ҳам ҳукм шундай”.
Шуни ҳам қўшимча қилиш керакки, мия фаолияти тўлиқ тўхтагани билан, агар жиҳозни олгандан кейин юрак ва нафас олиш табиий равишда амалга ошаётган бўлса, мазкур одам ўлганга ҳукм қилинмайди. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази
Янгиликлар
