muslim.uz

muslim.uz

2017 йил 2 февраль куни ahlisunna.uz  каналида Муҳаммад ибн Абдул Ваҳҳобнинг такфирчилиги номли мақолада такфирчилар ва уларнинг манфур асосчиси хақида маълумот берилганди. Жумладан, унда такфир – мусулмонларни кофирга чиқариш шариатда қораланган иш бўлиб, аҳли суннат ва жамоатдан оғишган тоифаларнинг барчаси ўзларидан бошқаларни кофирга чиқариш билан танилганлар. Ана шундай тоифалардан бири Мухаммад Ибн Абдулваҳҳоб (м. 1703-1792 й.) томонидан бошлаб берилган “мазҳабсизлик” (ҳозирда салафийлик, деб юритилади) оқими ҳисобланади. Унинг бошлиғи аввалбошданоқ такфирчи эканлиги билан танилган эди.

Ҳанбалийлар муфтийси Муҳаммад ибн Абдуллоҳ ибн Ҳумайд ан-Наждий (ваф. 1878) ўзининг “Ас-Суҳуб ал-вобила ъала зароиҳ ал-ҳанобила” номли асарининг 276-саҳифасида бундай деганлар: “Унга (яъни, Ибн Абдулваҳҳобга) бирор кимса раддия қилиб, қилмишларини очиб ташласа, уни очиқчасига ўлдира олмаса, уни тўшагида ёки бозорда, тунда ўлдириб кетадиган кимсаларни юборар эди. Уни бу ўзига қарши чиққанларни кофирга чиқарганлиги ва ўлдиришни ҳалол санагани учун қиларди”.

Маккаи мукаррамада шофеъийлар муфтийси, мударрислар раиси бўлган Аҳмад Зайний Даҳлон эса “Ад-Дурар ас-санийя фи-р-радди ъала-л-ваҳҳобийя” асарида бундай ёзиб қолдирганлар: “Ибн Абдулваҳҳоб бундай дер эди: “Мен сизларни тавҳидга ва Аллоҳга ширк келтирмасликка даъват қиламан. Етти осмон остидаги барча одамлар мутлақо мушрикдирлар! Кимки бирор мушрикни ўлдирса, унга жаннат бўлсин!”.

Ибн Абдулваҳҳоб ва унга эргашганлар ўз вақтида жами мусулмонларни кофирга чиқарганлар, қонлари ва молларини ҳалол санаганлар. Аҳмад Зайний Даҳлон “Умаро ал-балад ал-ҳаром” номли асарининг 297-298 саҳифаларида қуйидагиларни айтганлар:“Такфирчилар Тоиф шаҳрига кириб келганларида одамларни қатлиом қилганлар. Каттаю кичик, маъмур-у амир, оқсуяк ва оддий инсонларни ўлдираверганлар. Онанинг қўйнидаги сут эмаётган ёш гўдакни сўйиб ташлаганлар. Одамларни уйларида, ҳовлиларида ўлдирганлар, Қуръон дарсини қилиб ўтирган жамоани кўриб, уларни ҳам ўлдириб юбораверганлар. Сўнгра масжидга кириб, масжидда рукуъ қилувчи ва сажда қилувчиларни  ҳам ўлдирганлар. Мол-дунёларни талаганлар. Ҳатто оёқлари билан мусҳафларни босқилаганлар, “Саҳиҳи Бухорий” ва “Саҳиҳи Муслим” сингари ҳадис, фиқҳ наҳв китобларини ҳам топтаганлар. Мусулмонларнинг молларини талаб, худди кофирлардан олинадиган ғаниматлар сингари тақсимлаганлар”.

Такфир – мусулмонларни кофирга чиқариш бугунги куннинг энг катта балоларидан биридир. такфирчиларнинг бошлиғи Ибн Абдулваҳҳоб бу ишни ўз тоифасига бошлаб берган кимса ҳисобланади.

Такфирчилар ақида манҳажида ҳам фиқҳ манҳажида ҳам аҳли суннага зид масалалар иддао қилиб чиққанлар. Шу боис Муҳаммад ибн Абдул  Ваҳҳобга қарши ўз замонасида хам, ундан кейин ҳам, бугунги кунда ҳам юзлаган раддия сифатида ўнлаб китоблар юзлаб мақолалар ёзилган. Ушбу оқим чиқибдики, мусулмонлар бошига мисли кўрилмаган кулфатлар ёғдириб келишмоқда. Яқин шарқ мамлакатларидаги хунрезликларнинг асосий сабабчиси такфирчилар оқими мафкурасидир.

Такфирчилар тарихда кўп машъум из қолдирганлиги, такфирчиликни эшитганлар улардан хазар қиладиган бир даражага бориб етганлиги  сабаб бугунги кун такфирчилари ўзларини бошқа ном билан кўрсатиб асл башараларини  яширишга ҳаракат қилиб келишмоқда. Жумладан, улар ўзларини Қуръони ва хадисга амал қилувчилармиз, Қуръон ва ҳадис турганда мазҳабга эргашилмайди деган баҳона билан ўзларига оғдириб олишга , такфирчилик мазҳабига эргаштиришга интилишмоқда. Юқорида келтирилган мисоллардан такфирчиларга хос асосий белгилардан бири ўзларига қўшилмаган мусулмонлани куфрда айблаш, уларга суиқасд уюштириб қатл қилиш, борган жойларида мавжуд ҳукуматга қарши фитна қўзғаб боғийлик қилиш, талончилик қилиш, одам ўлдириш, экинзорларни куйдириш, шаҳарларни, турар жойларни, саноат корхоналарни вайрон қилиш, ишлаб чиқаришни издан чиқариш каби ислом шариати қайтарган ишларни амалга ошириб келишмоқда. Хўш ушбу ишларни қайси бири Қуръон ва хадисга мувофиқ?!

Бу аслида мусулмонларни чалғитишдан бошқа нарса эмас. Эътиборли одамга буни тушунтириш осон. Исломнинг беш устуни бўлган барча амалларни ҳанафий мазҳабида асосида амалга оширилса, мисол учун кундалик ибодатларда таҳорат қилиш, намоз ўқиш, рўза тутиш, закот бериш, ҳаж зиёратини амалга оширишда амалларнинг барчаси мазҳаб уламолари томонидан Қуръон ва ҳадисдан тўғри амал қилиб кетаверадиган қилиб ҳукм олиниб уларнинг даражалари белгиланган. Жумладан, буйруқ амалларларда фарз, вожиб, суннат, мустаҳаб, қайтариқларда эса ҳаром ва макруҳ даражалари мужтаҳид уламоларимиз томонидан белгилаб берилган. Ҳеч қайси бири Қуръон ва хадисдан ташқаридан олинган эмас. Балки ҳар бир ханафий мазҳабида бажариладиган ибодатларни барчаси Қуръони карим ҳамда хадиси шарифлардан далилларга асослаган. Бурҳониддин Марғинонийнинг “Ал-Ҳидоя” асарида ҳар бир ҳанафий мазҳаби асосида амалга ошириладиган амалларга Қуръони карим ҳамда ҳадис набавиялардан далиллар келтирилган. Демак ҳанафий мазҳабида ибодатларини амалга ошириб келаётганлар барча амалларида Қуръон ва ҳадисга мувофиқ амал қилаётганларига ишончлари комил бўлсин.

Шу ўринда бир хикоя келтирамиз. Бир кампир шайхдан масала сўради. Шайх унга: “Саволингга  Имом Молик сўзи билан жавоб берайми ёки Қуръону суннатдан?” деди. Кампир айтди: “Имом Молик сўзи билан жавоб қилаверинг. У киши Қуръон ва суннатни сиздан кўра яхши билади”, деди.

Аимма билди қуръон маънисин туз

Кўнгилни қўймағил сен ҳар қаю юз    (Сўфи Аллоёр)

Юқоридаги байтда имомлар (мазҳаб имомлари) Қуръон маъносини тўғри билишди. Сен кўнглингни ҳар тарафга бурмагин, дейилмоқда.

Такфирчилар асли келиб чиқиши Усмонийлар империясини  парчалаб ташлаш, ичдан бузиш учун ғарб томонидан юзага келтирилган оқим ҳисобланади.  Бунга етарли тарихий далиллар мавжуд. Усмонли турклар давлати ҳанафий мазҳабида ибодатларни амалга ошириб, ҳукмларни хам ҳанафий мазҳабида  чиқариб келишган. Усмонийларга қарши ўлароқ такфирчилар атайин кундалик ибодатларни бажаришда ҳанафийлар ушлаган ҳадисларни ушламасдан шоз ва заиф ёки мансух (амали тўхтатилган) ҳадисларни ушлаб ибодатлар бошқа бир услубда амалга оширишган. Бу қайсарликдан бошқа нарса эмас.

Кейинги ўзларига берган номлари ҳақида гоҳида улар ўзларини аҳли сунна вал жамоамиз деб ўзларини такфирчиликларини яширишиб такфирчилик манҳажини давом эттириб келишди. Уламолар уларни ақидавий ва фиқҳий масалаларда иддао қилган масалалари аҳли сунна вал жамоа зид эканини, уларни аҳли суннадан эмаслигини таъкидлашди. 2016 йилнинг август ойида Чеченистонинг пойтахти Грозний шаҳрида бўлиб ўтган конференцияда ислом оламининг кўзга кўринган 200 нафар уламолари қатнашиб такфирчи салафийларни аҳли сунна вал жамоадан эмас деб қарор қабул қилинди.

 Кейинги такфирчилар ўзларининг манҳажи салафи солиҳ дея салафийлармиз деб иддао қила бошлашди. Улар ўз таъсирини муваффақиятли тарқатиш мақсадида “такфирчилик” номидан воз кечишди ва бошқа ном остида яширинишди. Улар ўзларини “салафийлар” деб атай бошлашди. Аслида, Пайғамбаримиздан соллаллоҳу алайҳи вассаллам кейин уч юз йил яшаган мусулмон олимлари салафлар деб аталади. Аслида хақиқий салафи солиҳлар тўрттала мазҳаб соҳиблари экани уламолар томонидан исботлаб берилди.

Аввалги такфирчилар мазҳабни мутлақ инкор қилиб баъзида кофирга ҳам чиқариб келган. Бугунги кун такфирчилари ўзларини мазҳабни инкор қилмаган ҳолатда кўрсатиб такфирчилигини яшириб, яна ақидада такфирчилик ғояларини тарқатишмоқда. Аҳли сунна вал жамоанинг иккита ақилавий таълимот асосчилари аҳли сунна вал жамоа ақидаси ҳимоячилари бўлган Мотуридийлар ҳамда Ашъарийларни аҳли суннадан эмас, адашган дея иддао қилишмоқда. Мустақилликнинг илк кунларида юртимизга кириб келган такфирчиларнинг биринчи бошлаган ишлари мазҳабни инкор қилиш, мазҳабдагиларни мушрикликда айблаш билан бошланган. Шу орқали турли низолар юзага келтиришган.

Бугунги кунда ижтимоий тармоқларда фаол даъват ишларини олиб бораётган ҳаддан ошган жамоалар, такфирчилик хақида лом мим демаяпдилару фақат такфирчилик ғояларини илгари суришмоқда. Улар ҳатто Мухаммад ибн Абдул Ваҳҳоб хақида умуман маълумот беришмаяпди. Ўзларини хақиқий мусулмонлар, уларга эргашмаганларга, уларга раддия бераётганларга нисбатан турли таъна тошларини ёғдириш билан машғул бўлишиб уларни ёмонотлиқ қилиб кўрсатишмоқда. Ижтимоий тармоқларда яна кўпроқ Ибн Таймиянинг фикрлари кўпроқ тарқатилади. Ибн Таймия аҳли сунна ақидасига зид ғояларни иддао қилиб чиққани ва ўзининг шоз (кўпчиликка қарши) фатволари сабаб у ҳаёти давомида тўрт марта маҳкамага тортилиб зиндонга ташланган. Замонасининг кўзга кўринган аҳли сунна уламоларининг мажлисида у ўз ақидасини ҳимоя қила олмаганидан сўнг Ибн Таймия ўз ақидасидан қайтиб тавба қилгани ҳақида аниқ маълумотлар мавжуд. (Ибн Таймиянинг тавбасининг тўлиқ матни мавжуд). Охирги марта у пайғамбаримиз қабрларини зиёрат қилиш учун сафар белбоғи боғланмайди, деган фатво бергани учун яна маҳкамага тортилиб умрининг охиригача зиндонда ўтирган. 

Ижтимоий тармоқларда Абдуллоҳ Бухорий номи билан аудио видео маърузалари тарқатилаётган Мирзағолиб исмли шахс Муҳаммад ибн абдул Ваҳҳобнинг “Ал-усулус-салоса” номли рисоласини таржима қилиб китобдаги ғояларни тўлиб тошиб тарғиб қилган. Аммо муаллифни Мухаммад раҳимаҳуллоҳ деб қўяқолган. Қайси Муҳаммад экани ҳақида мутлақо гапирмаган. Аслида китоб муаллифи Муҳаммад ибн Абдул Ваҳҳоб бўлиб унинг шахси  ҳақида бирор нарса демаган. Бу шахс ўзини яна ҳанафий қилиб кўрсатиб баъзи фиқҳий масалаларни ҳанафийлик асосида гапирган. Ушбу шахс МДҲ мамлакатладаридаги барча масжид ва мадрасаларни зирор деб, ушбу масжид ва мадрасаларга кирмасликка чақирган. Шунингдек у Муҳаммад ибн Абдул Ваҳҳоб томонидан ўйлаб топилган тавҳидни рубубия, улуҳия ва асмои сифатга бўлиб ислом умматини кофирга, мушрикка чиқаришга асосланган такфирчиликни тарғиб этиб яна Муҳаммад ибн Абдул Ваҳҳоб хақида ҳеч нарса демай такфирчиликни тарғиб қилиб ўзини такфирчилигини яширган. 

Шунингдек бугунги кунда ижтимоий тармоқларда фаол тарғибот ишларини олиб бораётган фиқҳий масалаларда ўзини ҳанафий қилиб кўрсатиб ақидада ибн Таймия ва Муҳаммад ибн Абдул Ваҳҳобнинг аҳли суннага зид ақидаларини фаол тарғиб қилаётган кўзга кўринган тарғиботчилари ҳам мана шу услубдан устамонлик билан фойдаланиб ёшларга салафийлик, такфир ақидасини сингдиришга уринишмоқда. Қўштирноқ ичидаги улардан биттаси яқинда бир аудио маърузасида ким Аллоҳ таолони осмонда демаса кофир бўлади, деган. Кўпинча фиқҳий масалаларни ҳанафий мазҳаби асосида саволларга жавоб бериб ўзини гўё ҳанафий қилиб кўрсатадиган бу шахс такфирчилар ақидасини идддао қилмоқда. Ибн Таймия ҳам Аллоҳни осмонда деб макон исбот қилиш ақидасидан тавба қилгани хақида аниқ далил мавжуд. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, Мухаммад алайҳиссалом Аллоҳнинг расулидир, деб гувоҳлик бераман  деган мусулмон мўъмин эканини таъкидлаганлар. Аллоҳ осмонда деб эътиқод қилишга тарғиб этиш Аллоҳ ва Расулига тўқимадир. Аҳли сунна вал жамоа уламолари ижмоъ қилган ақида масалалари Аллоҳ таолога макон исбот қилинмайди. Бу мужассималарнинг ақидасидир. Бунга мўътабар барча ақида матнларига ёзилган шарҳларда кенг изоҳ берилган (бу менинг шахсий сўзим эмас). Калимаи шаҳодатни айтган кишини обрўси қони моли ҳаром эканини ҳажжатул вадоъда Пайғамбаримиз алайҳиссалом таъкидлаганлар. Такфирчилар ким уларни ақидаларини қабул қилмаса, кофирга чиқаришда давом этишмоқда.

Ушбу оқим тарғиботчиларидан яна бири ўзининг аудио маърузаларида ҳанафийлик мазҳаби асосида айрим фиқҳий масалаларни гапирсада, муайян бир мазҳабни ушлаб унга амал қилиш мутаассиблик деган. Яна у Қуръон хадис турганда мазҳаб ушланмайди, деб одамларни чалғитишга уринган. Аҳли сунна вал жамоанинг иккита ақидавий таълимот асосчилари Мотуридийлар ҳамда Ашъарийларни аҳли суннадан эмас адашган, дея иддао қилган. Аслида эса фиқҳий масалаларда барча ҳукмларни мазҳаб уламолари Қуръон ва хадисдан олишган.

Бугунги кунда такфирчилар турли номларда намоён бўлиб ўзларига исломий номларни бериб вайронкор ғояларни илгари суриб, мусулмон диёрларда вайронкорликларни амалга ошириб келишмоқда. Яқин шарқ мамлакатларини, жумладан, Сурия, Ливия, Сомали, Афғонистон, Ироқ каби мамлакатларни вайрон бўлишига, бегуноҳ одамларни, ёш болалар, қариялар, аёлларни ўлдирилишига, милионлаб инсонларни юртларини ташлаб қочоққа айланиб ўзга юртларда хор зор бўлишига, ушбу мамлакатларда иқтисод умуман издан чиқиб ишлаб чиқариш барбод бўлиб очарчилик келиб чиқишига айнан мана шу мафкура сабабчи бўлмоқда. Шу жумладан Макка шаҳрининг собиқ имомларидан Калбоний деган киши ИШИДни ҳам ўзларининг такфирчи, салафий ақидасида эканини эътироф этган.

Ahlisunna.uz каналида эълон қилинган яна бир мақолада улар китоб нашр қилишда хам Муҳаммад ибн Абдулваҳҳоб эътиқодини тарқатишда ваҳҳобийлик номини яширишиб келаётгани айтилган. Китоблар чиққанда ҳақиқий муаллиф исми яширилади ва унинг ўрнига бошқа бир кишининг номи ёзилади. Бунга мисол, Москва шаҳрида “Бадр” номли нашриёт Муҳаммад ибн Абдулваҳҳобнинг “Якка худолик китоби” номи остида китоб чоп қилган. Муаллиф ўрнида Муҳаммад ибн Сулаймон ат-Тамимий кўрсатилган. Китоб бир неча бор турли нашриётларда чоп қилинган ва Россия, Ўрта Осиё ва Кавказ орти республикаларида тарқалиб бўлган. Шунга ўхшаш бошқа мисолни келтиришимиз мумкин. Улар рус тилида “Шубҳаларни кеткизиш” (Кашфуш шубуҳот) номли рисола чоп этишди. Унда таржимон – Муҳаммад Абдуллодан бошқа ҳеч нима йўқ. Чоп этиш санаси, нашриёти ва ҳоказо кўрсатилмаган. Муаллиф сифатида яна ўша Муҳаммад ибн Сулаймон ат-Тамимий кўрсатилган. Ҳақиқий муаллиф кимлигини араб тилида ёзилган “Кашфуш шубуҳот”ни ўқиган киши билади холос. Ушбу рисола 2000 йилларгача ҳаж зиёратига борган ҳожиларга текин тарқатилар эди. Баъзида ҳожилар ушбу рисолани олиб келганига гувоҳмиз. У араб тилида бўлиб, муаллиф Мухаммад ибн Абдул Ваҳҳобдир.

Ислом ва мусулмонларга ушбу такфирчи жамоаларнинг нима фойдаси тегмоқда?. Билакс улардан ислом ва мусулмонларга зарардан бошқа нарса етмаяпди. Жумладан, бегуноҳ мусулмонлар, ёш болалар, аёллар, қариялар қурбон бўлишмоқда.

 Урушлар натижасида милионлаб одамлар уйларини, ватанини тарк қилиб ўзга юртларга кўчиб кетишга мажбур бўлишмоқда. Айримлари денгизда сувга ғарқ бўлиб ҳалок бўлмоқда.

Завод фабрикалар вайрон бўлиб ишлаб чиқариш бутунлай издан чиқиб одамлар ишсиз қолишига сабаб бўлмоқда. Бунинг натижасида одамлар, айниқса ёш болалар очарчилик қурбони бўлишмоқда. Шунингдек тиббиёт ва таълим муассасалари вайрон этилиб тизим бутунлай издан чиққан.

Энг ёмони ғарбда исломни ёмон отлиқ бўлишига булар сабабчи бўлишмоқда. Ғарбда ислом террор дини деб турли таъна тошлари ёғилишига, муқаддас динимизни, пайғамбаримизни карикатура қилинишга сабабчи бўлишмоқда.

Юқоридаги мисоллардан келиб чиқиб барчани, айниқса ёшларимизни огоҳликка чақириб қоламиз. Такфирчилар нима сабабдан асл башараларини яширишмоқда. Куфрда, мунофиқликда, фосиқликда айблаш, таънакорлик, фитна қўзғаш, қотиллик, террор, талончилик такфирчиларга хос кўриниш. Буларнинг аниқ башарасини фақатгина ақида илмидан хабардор кишигина билади. Шунинг учун  аҳли имон мўъмин мусумонлардан Таҳовий ақидаси, Фиқҳул акбар, Бадъул амолий каби ақида матнларининг таржималари чоп этилган бўлиб ушбу китобларни ўқишни, тушунмаган жойларини аҳли илмлардан сўраб олиш зарур. Ижтимоий тармоқларда ушбу тоифага мансуб кишиларни ғийбат, иғво, ҳақоратли сўзлар, расмий диний уламоларни сарой муллалари дея обрўсизлантириб ўзларига қаратиш, ҳукумат раҳбарларига таъна тошлари отиш, куфрда айблаш каби белгилардан таниб олишингиз мумкин. Эҳтиёт бўлинг ёвузлик, шафқатсизлик, бузғунчилик ғояларини тарқатаётганларнинг тузоғига илиниб қолманг.

Д.Абдуқадиров

muslim.uz Ўзбекистон Туризм ва спорт вазирлиги, Мусулмонлар идораси вакиллари Ўзбекистоннинг Куала-Лумпурдаги элчихонаси кўмагида  “Бутунжаҳон Қуръон соати”онлайн-тадбирида иштирок этишди. Тадбир Малайзия Ислом сайёҳлик маркази ва WarisanUmmahIkhlas маънавий маърифий жамғармаси ҳамкорлигида ташкил этилди. 

Тадбирда дунёнинг 80 дан ортиқ мамлакатлари вакиллари иштирок этди. Уни Facebook ва Малайзиянинг йирик ахборот манбалари тўғридан-тўғри ёритиб борди. 

 Унда муқаддас ислом динини ўрганишнинг муҳим аҳамиятга эгалиги, бунда  Имом Бухорий, Имом Термизий  каби алломаларнинг ўрни беқиёслиги қайд этилди. 

Рамазоннинг сўнгги кунларида юзлаб нафар кўнггиллилар  Маккадаги мўътабар масжидда зиёратчиларга хизмат кўрсатмоқда

muslim.uz Муқаддас Рамазон ойида Макка шаҳридаги Мўътабар Масжидда давлат ва хусусий секторлар, хайрия ташкилотларининг кўнггиллилари  дунёнинг турли бурчакларидан ташриф буюрган зиёратчиларга хизмат кўрсатиш учун тиним билмай ишламоқда. 

Ташкилот раҳбариятининг  маълум қилишича, баъзи кўнггилли тадбирлар кексалар ва ногиронларни масжид ичида олиб юриш, намозхоналарини ташкиллаштириш,  кириш жойларидаги видеокузатув камераларини кузатиш ва ижтимоий масофага амал қилишни таъминлаш каби хизматларни ўз ичига олади. 

Шунингдек, Саудия Арабистони Қизил Ярим ой жамияти ҳам энг янги тиббий ускуналар билан жиҳозланган  тез ёрдам бригадаси хизматини  жорий қилди. Расмийлар Рамазон ойида масжидда 500 нафар кўнггилли хизмат қилаётгани  ва сўнгги ўн кунликда улар ўз фаолиятилари соатини оширишга  ҳаракат қилишаётганини маълум қилишди. 


Халқаро юк ташиш тўғрисидаги божхона Конвенцияси доирасида Покистондан Ўзбекистонга биринчи парвоз амалга оширилди

muslim.uz Халқаро юк ташиш тўғрисидаги божхона Конвенцияси доирасида Покистондан Марказий Осиёга биринчи парвоз амалга оширилди. Парвоз АҚШ Халқаро тараққиёт агентлиги ва Покистоннинг TCS Logistics компанияси билан ҳамкорликда  ташкиллаштирилди, деб хабар беради АҚШ нинг Ўзбекистондаги элчихонаси. Ўсимликлар асосида тайёрланган дори воситаларидаан иборат юк Карачи-Қобул-Термиз йўналиши орқали Тошкентга  етиб келди.

Лойиҳадан кўзланган асосий мақсад Халқаро юк ташиш тўғрисидаги божхона Конвенцияси доирасида Марказий Осиё ва ундан ташқаридаги  мамлакатларга турли халқаро транзит йўналишларнинг самарадорлигини  текшириш ҳамда сафар пайтида юзага келадиган  оператив ва логистика муаммоларини аниқлашдир. Бу Покистонни  Марказий Осиё давлатлари билан боғлайдиган қуруқлик йўллари бўйлаб бевосита савдо қилиш имконини беради. 

 

 

И. Абдухалиқов тайёрлади, ЎзА.

Навбатдаги суҳбат Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво бўлими мутахассиси Зикриё Бобораҳимов билан уюштирилди.

Закотни мен бераманми ёки отамми?

Савол: Cавдо соҳасида ишлайман. Нисобдан ошган молим бор. Деярли ҳар куни алмашиниб сотилади. Мол отамнинг ихтиёрида. Бунга закот ҳукми қандай бўлади? Отамга вожиб бўладими ёки менгами?

Жавоб: Мол кимники бўлса, ўша киши закот беради. Бу ҳақда Имом Сарахсий шундай дейдилар: «Закот молнинг эгасига вожиб бўлади» («Ал-Мабсут» китоби).

Закот қуйидаги нарсаларда вожиб бўлади:

  • Тилло, кумуш, қоғоз пуллар, қимматли қоғозлар ва тангалар;
  • Тижорат моллари, яъни олди-сотти қилинадиган ҳар қандай нарса;
  • Чорва моллари – туя, мол, қўтос, қўй, эчки, от;
  • Деҳқончилик маҳсулотлари.

Закотни ҳисоблаганда тилло, кумуш, қоғоз пуллар, қимматли қоғозлар ва тангаларга тижорат молларининг қийматини қўшиб ҳисоблайди. Бир кишининг тилла, кумуш, қоғоз пуллар, қимматли қоғозлар ва тижорат моллари энг камида 85 грамм тилло ёки унинг қийматига етса ҳамда яна бир йил ҳожатдан ортиқча бўлиб, камаймасдан турса, молининг 40 дан бирини закот сифатида бериш шарт бўлади.

Бу ҳақида Аллоҳ таоло шундай дейди: «(Эй, мўминлар!) Намозни баркамол адо этингиз, закотни берингиз ва Пайғамбарга итоат этингиз, зора (шунда) раҳм қилинсангиз» (Нур сураси, 56-оят).

Тижорат моли ҳар куни янгиланиб турса ҳам, нисобга етганидан бир йил ўтгач, унинг қирқдан бирини закот сифатида муҳтожларга чиқариш фарздир. Валлоҳу аълам.

Йил давомида қўшилган қийматдан закот бериладими?

Савол: Ҳар йил Рамазонда закот берадиган одам 2020 йил декабрь ойида ўзига тегишли дўконни сотувга қўйиб, 2021 йил март ойида сотди. Энди 2021 йил Рамазонда закот бераётганда бу дўкон савдосидан келган пулни ҳам қўшиб закот чиқарадими ёки бу пул бир йил айлангандан кейин закот вожиб бўладими?

Жавоб: Агар мазкур сотилган дўконнинг пулини қўшмасдан олдин ҳам маблағингиз нисобга етарли бўлса, унга дўконнинг сотувидан тушган пулни ҳам қўшиб закот берасиз. Агар сизнинг маблағингиз фақатгина мазкур дўконнинг пулидан иборат бўлса, ундан бир йил ўтгандан сўнг закот вожиб бўлади.

Бу ҳақида фиқҳий манбаларимизда шундай дейилади: «Йил давомида муайян нисоб жинсидан орттирилган нарсалар ўз жинсига қўшилади. Яъни, нисобнинг бирор турига эга бўлган кишилар йил мобайнида мазкур нисоб жинсидан мол орттирсалар, ўша нисобга қўшиб закот берадилар» («Дурарул ҳукком» китоби). Валлоҳу аълам.

Қурилиб, битмай қолган бинодан закот бериладими?

Албатта, закот бериш керак. Бунда битмай қолган бинонинг айни вақтдаги қийматини ҳисоблаб, тижорат моли бўлгани учун тилла, кумуш ва қоғоз пулларига қўшиб ҳисоблайди ва жами маблағнинг қирқдан бири (1/40)ни закот сифатида муҳтожларга беради.

Бу ҳақда фиқҳий китобларимизда шундай дейилган: «Тижорат (яъни сотиш ниятида олинган) моллари нима бўлишидан қатъий назар, улардан закот бериш вожиб бўлади» («Жавҳаратун наййира» китоби). Валлоҳу аълам.

Маълумот учун: Сизда шаръий масалаларда саволлар бўлса, Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Telegram’даги @diniysavollar каналига, «savollar.muslim.uz» сайтига ёки фатво бўлимининг 78-150-33-44 рақамли колл-марказига мурожаат қилишингиз мумкин.

 

Лондонликлар Лейбористлар партияси вакили мусулмон бўлган Содиқ Хонни мэр этиб қайта сайлашди. Иккинчи турда Хонга 1 206 036 нафар сайловчи овоз берди (55,2 фоиз овоз), Консерватив партия вакили Шон Бэйли эса 44,8 фоиз овоз олди.

"Раҳмат, Лондон. Мен ўзим севган шаҳарга яна уч йил хизмат қилиш шарафига муяссар бўламан", - деди мэр ўзининг «Твиттер»даги саҳифасида.

Mynamaz.ru хабарига кўра, қайта сайланган мэр пандемиядан сўнг шаҳарни "яхшироқ, ёрқинроқ келажак"ка олиб келишга ваъда берди. Хон, шунингдек, Брекзит мамлакатни ҳам, унинг пойтахтини ҳам ажратиб юборганини ва у миллий тикланиш учун ишлашни ният қилганини таъкидлади.

Содиқ Хон 2016 йилда Европа пойтахти мэриясига раҳбарлик қилган биринчи мусулмон бўлди.

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Баъзилар, Рамазон ойи тоат-ибодатлар, хайрли амаллар қабул бўладиган ой деб, унда кўпроқ ибодат қилишга ҳаракат қиладилар. Рамазон ойидан кейин эса, ғайратлари сўниб, гўё Рамазондан кейин кўп ибодат қилмаса ҳам бўлади, деб ўйлайдилар. Бу мутлақо нотўғри эътиқод. Ҳа, бу баъзи кишиларнинг эътиқодига айланган нотўғри тушунча. Бундай тушунчани тарк этиш лозим. Рамазон ойининг тугаши бизнинг ибодат ва амалларимизнинг камайишига сабаб бўлмаслиги керак, аксинча келаси йилдаги Рамазонга етиш иштиёқида хайрли амалларда бардавом бўлишимиз даркор. Биз бу ҳолатни Абу Бакр Сиддиқ разияллоҳу анҳунинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этган кунларида айтган машҳур гапларига қиёслашни ўринли деб билдик.

Пайғамбар алайҳиссаломнинг завжалари Оиша розияллоҳу анҳо онамиздан ривоят қилинади, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этганларида Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу Сунҳ (Мадинадан бир чақирим наридаги жой)да эдилар. Умар розияллоҳу анҳу масжидда туриб: Аллоҳга қасамки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўлмаганлар, дер эди. Оиша розияллоҳу анҳо айтадилар, Умар: кўнглимга бундан бошқа гап келмаяпти. Албатта, Аллоҳ таоло у зотни қайта тирилтиради, шунда у зотни ўлди деяётганларнинг қўл-оёқ оёқларини кесадилар, дедилар.

Шу пайт Абу Бакр розияллоҳу анҳу келиб қолдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг юзларини очдилар, муборак пешоналаридан ўпдилар ва: Отам ва онам сизга фидо бўлсин ё расулуллоҳ, тириклигингизда ҳам, вафотингизда ҳам муаттарсиз. Жоним қўлидан бўлган зотга қасамки, Аллоҳ таоло сизга ҳеч қачон жон бериш аччиғини икки марта тоттирмагай, дедилар. Сўнгра масжидга чиқиб: Эй қасам ичувчи, шошма, дедилар. Абу Бакр гапира бошлаганларида Умар ерга ўтирди. Абу Бакр Аллоҳга ҳамду сано айтгач: Билиб олинглар! Ким Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга ибодат қилаётган бўлса, ҳақиқатан Муҳаммад алайҳиссалом вафот этдилар. Кимки Аллоҳга ибодат қилаётган бўлса, Аллоҳ таоло барҳаёт ва у ҳеч қачон ўлмайди, деб ((Эй, Муҳаммад!) Албатта, Сиз ҳам ўлувчидирсиз, улар  ҳам ўлувчидирлар) (Зумар,30) ва (Муҳаммад пайғамбардир, холос. Ундан олдин ҳам пайғамбарлар ўтган. Мабодо, у ўлса ёки ўлдирилса, ортингизга (куфрга) қайтиб кетасизми?! Ортига қайтгани билан ҳеч ким Аллоҳга сира зарар етказа олмас. Аллоҳ шукр қилувчиларни, албатта, мукофотлагай) (Оли Имрон, 144) оятларини ўқидилар.

Пайғамбар алайҳиссалом инсонларни ёлғиз Аллоҳга ибодат қилишга, уларга Ислом дини шариатини етказишга юборилган эдилар. Ушбу вазифани мукаммал тарзда адо этиб бўлганларидан сўнг, бандаликлари учун бу фоний дунёни тарк этдилар.

Юқоридаги воқеадан хулоса қилган ҳолда шуни айтамизки, Рамазон ойи ҳам, инсонларга ҳаётлари давомида бажариб юришлари лозим бўлган амалларни уларга яна бир карра эслатиш, тоат-ибодат ва барча хайрли амалларга бўлган иштиёқни янада кучайтириш учун келган. Рамазоннинг улуғ ой бўлишлиги унда Қуръон нозил бўлганлиги билан (Рамазон ойи – одамлар учун ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон нозил қилинган ойдир) (Бақара, 185), Қадр кечасининг улуғлиги ҳам унда Қуръон нозил бўлганлиги биландир (Биз Қуръонни Қадр кечасида нозил қилганмиз) (Қадр, 1). Ушбу улуғ ой ва улуғ кеча насиб қилса, келаси йилгача бизни тарк этди. Аммо, Рамазон ойининг улуғлиги, Қадр кечасининг қадри баландлигига сабаб бўлмиш Қуръони карим мудом қўлимизда, унга амал қилишда бардавом бўлиш эса бизнинг зиммамизда боқийдир.

Фарз намозларни масжидларда адо этиш, нафл ибодатларни давом эттириш, меҳр-мурувватли, раҳм-шафқатли бўлиш, барча аъзоларни гуноҳлардан сақлаб, нафсни поклаш, гўзал ахлоқ ила муомалада бўлиш, ўзгаларга озор бермаслик, бировнинг ҳаққига хиёнат қилмаслик, силаи раҳмни боғлаш, тунлари бедор бўлиб ибодат ва дуолар билан ўтказиш ва бошқа савобли амалларда бардавом бўлиш Аллоҳ таолонинг Қуръони каримда баён этган кўрсатмасидир. Зеро, Аллоҳ таолога ибодат қилиш ҳеч қачон тўхтамайди.

Рамазон ойи давомида ҳосил қилинган тақво мўмин кишига доимо хамроҳ бўлиши лозим. Абу Зар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, у киши айтадилар: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам менга шундай васият қилдилар: “Қаерда бўлма, Аллоҳдан тақво қил, агар бирор гуноҳ иш қилсанг албатта, унинг ортидан ўша гуноҳни ювиб юборадиган савобли амал қилгин, одамларга яхши хулқ билан муомала қилгин”.

Рамазон ойидаги фазилатлар туфайли фақат Рамазондагина ибодат ва истиқоматда бўлиш керак, дегувчилар янглишадилар. Аллоҳ таолога барча замон ва барча маконларда ибодат қилинади. Рамазон ойи эса, ихлос билан ибодат қилишимиз учун руҳимизга қувват ва ибодатга ҳимматимизни оширади. Рамазонда орттирилган руҳий қувват ва ибодатга ҳимматни келаси йил Рамазонгача нафақат сўндирмай бориш, балки янада ошириш талаб этилади. Рамазон ойида қилинган ибодатлар, хусусан тутилган рўзанинг қабул бўлганлиги, гуноҳларнинг кечирилганлиги айнан шу билан билинади.

Аллоҳ таоло барчамизга тавфиқ берсин.

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

раисининг биринчи ўринбосари

         Ҳомиджон Ишматбеков

Top