muslim.uz
РЎЗАНИ УЛАБ ТУТИШ МУМКИНМИ?
— Ифторлик қилмасдан рўзани улаб тутсам бўладими?
— Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Рўзани улаб тутиш шариатимизда макруҳдир. Бундан мурод рўзани ифторсиз ёки саҳарлик қилмасдан бир неча кун тутаверишдир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўзлари шундай рўза тутганлари билан биз умматларини ундан қайтарганлар. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизлар мендек эмассизлар. Мени кечаси Парвардигорим тўйдиради, чанқоғимни қондиради. Сизлар эса тоқатингиз етадиган амалларни қилинглар”, деганлар (Имом Бухорий, Имом Муслим).
Саҳарлик қилишда барака бор. Пайғамбаримиз озгина сув билан бўлсада, саҳарлик қилишга буюрганлар. Абу Саид Худрий розияллоҳуу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Саҳарлик баракадир. Бир қултум сув ичиб бўлса ҳам, уни тарк қилманглар. Зеро, Аллоҳ ва унинг фаришталари саҳарлик қилгувчиларга салавот айтурлар” (Имом Аҳмад ривояти).
Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ
Маккадаги Ал-Ҳарам масжиди янада ёрқинлашди
Саудия Арабистонида Ал-Ҳарам масжиди ҳудудининг ёритилиши янада яхшиланди. Ҳозирда Макканинг Ал-Ҳарам масжиди ва унинг атрофидаги жойлар жами 120 минг чироқ билан ёритилган бўлиб, улар визуал тарзда маржонни эслатувчи кетма-кетликда ўрнатилган.
Ал-Ҳарам масжиди учун махсус буюртма асосида ноодатий шакл ва ўлчамдаги ёритгичлар ишлаб чиқарилди. Қадамжоларни техник қўллаб-қувватлаш департаменти вакили Амер ал-Луқмонийнинг сўзларига кўра, барча ёритиш қурилмалари ихтисослаштирилган назорат станциясига уланган.
Ал-Ҳарам масжидининг ўзида бинонинг устунлари ва ташқи деворларига бириктирилган 1000 та ёритгичлардан ташқари турли шакл ва ўлчамдаги 304 та қандиллар ўрнатилган, дея хабар бермоқда IslamNews Saudi Gazette нашрига таяниб. Қолганлардан юқорида жойлашган баъзи қандилларда Аллоҳ номи қўшимча ёритиб турилади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Маърифий учрашув ўтказилди
Нукусдаги Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Беруний ўрта махсус ислом билим юртида устоз ва талабалар иштирокида маънавий-маърифий учрашув бўлиб ўтди. Унда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг ўринбосари Иброҳимжон Иномов, Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси, билим юрти мудири Ш.Баҳоуддинов, Нукус шаҳар бош имом-хатиби Б.Разовлар қатнашди.
Даставвал, Иброҳимжон домла Иномов йиғилганларни Рамазони шариф билан табриклаб, уларга Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий ҳазратларининг салом ва табикларини етказдилар. Сўнг устоз аҳли илм, устоз ва ота-оналарнинг фазилатлари, динимизда уларга бўлган юксак эътибор ва ҳурмат ҳақида ҳаётий мисоллар орқали таъсирли маъруза қилдилар.
Сўнг Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси, билим юрти мудири Ш. Баҳоуддинов сўзга чиқиб, меҳмонга ташриф ва файзли суҳбат учун миннатдорчилик билдирди, шундай маънавий-маърифий суҳбатлар нафақат талабалар, балки устозлар учун ҳам манфаатли бўлишини таъкидлади.
Учрушув сўнгида хайрли дуолар қилинди.
Билим юрти устоз ва талабалари билан учрашувдан сўнг устоз Иброҳимжон домла Иномов Нукус Имом эшон Муҳаммад жоме масжидида ҳам бўлиб, у ерда жамоат намозидан олдин намозхон биродарлар билан ҳам суҳбат ўтказдилар.
Суҳбат давомида Иброҳим домла мазҳабсизликнинг хавф-хатари ҳақида ҳужжат ва далиллар асосида маъруза қилиб бердилар. Жумладан, юртимиз мусулмонлари неча асрлардан буюн Ҳанафий мазҳабини маҳкам ушлаб келаётгани, ота-боболаримиз мана шу мазҳабдан оғишмай эътиқод қилганликлари тўғрисида ҳам таъкидлаб ўтди.
Суҳбат сўнгида Аллоҳ таолодан муборак Рамазон ойида ибодатларимизни қабул қилишини, Ўзининг ҳақ йўлидан адаштирмаслигини, мусулмонларнинг бирдамлиги ва ҳамжиҳатлигини таъминлашини, ихтилоф ва фитналардан асрашини сўраб, хайрли дуолар қилдилар.
А.Ережепов,
Билим юрти маънавият
ва маърифат ишлари бўйича
мудир ўринбосари
Тараққиётга таҳдид
Инсоният тамаддуни тараққий этишида бир неча омиллар сабаб бўлади. Булар ичида тинчлик ва барқарорлик асосий ўрин эгаллайди. Бугун инсоният тақдири ва тараққиётига таҳдид солаётган экстремизм, терроризм барча давлатлар бир ёқадан бош чиқариб курашиши зарур бўлган иллатга айланди. Бузғунчи ғояларнинг ҳар қандай кўриниши кишилик жамияти бошига оғир кулфатлар солиб келган. Бундай қора кучлар тажовузидан ҳар йили 100 мингдан ортиқ бегуноҳ кишилар қурбон бўлмоқда, ўрнини тўлдириб бўлмас мудҳиш оқибатларга олиб келмоқда.
Муқаддас динимиз таълимотларида “ғулув”, “туғён”, “ҳаддан ошиш”лар мутлақо қораланган ва мусулмон кишилар бундай амаллардан қайтарилган.
Аллоҳ таоло марҳамат қилади: “Бас, (эй, Муҳаммад) буюрилганингиздек тўғри бўлинг! Сиз билан бирга тавба қилганлар ҳам (тўғри) бўлсинлар! Ҳаддан ошиб кетмангиз, (эй, мўминлар!) У қилаётган ишларингизни, албатта, кўриб турувчидир” (Ҳуд сураси, 112-ояти).
Динимизда ғулувга кетишнинг бир қанча ёмон оқибатлари бор. Аввало, бу инсоннинг ақидаси бузилишига сабаб бўлади. Тарихда динда ғулувга кетиш оқибатида рофизийлар, хорижийлар, мўътазила сингари тоифалар юзага келди.
Рофизийлар Пайғамбар алайҳиссалломдан сўнг халифаликка муносиб, деб фақат Али розияллоҳу анҳудан ва унинг авлодларидан бошқани тан олмади. Кейин улар яна бир қанча тоифаларга бўлинди. Рафовиз сўзи инкор қилувчи, рад этувчилар деган маънони англатади. Рофизийлар ғулув сабабли аҳли сунна вал жамоадан чиққанлар.
Хаворижлар эса ҳазрати Али розияллоҳу анҳуни кофирга чиқардилар. Ҳазрати Али розияллоҳу анҳу бундай деганлар: “Менинг борамда икки хил тоифа ҳалокатга учради: бири ҳаддан ташқари муҳаббат қўйиб, иккинчиси ҳаддан ташқари буғзу адоват қилиб”.
Мўътазила тоифаси Аллоҳ таолонинг зотида ғулувга кетиб, сифатларини инкор қилдилар. Хавориж ва мўътазилалар амру маъруф ва наҳий мункарда ҳаддан ошиб, мусулмонларнинг имомга қарши чиқишига йўл очдилар. Улар раҳбарга қарши чиқишга тарғиб қилдилар. Пайғамбар алайҳиссалом бундай дейдилар: “Ким амирининг бирор ишини ёқтирмаса, унга сабр қилсин. Чунки бирор киши бошлиғининг итоатидан бир қарич чиқса ва шу ҳолида ўлса, жоҳилият ўлимида ўлибди” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоятлари).
Бугун ёшларимизни имон-эътиқодини мустаҳкам, иродаси бақувват, ўз мустақил фикрига эга қилиб тарбиялаш асосий вазифамиз бўлиши керак. Уларнинг тафаккурига динимизнинг соф таълимотлари, асрлар оша сайқалланиб келаётган муқаддас қадриятларимиз, ўзлигини унутмаслик каби фазилатларни сингдириб боришимиз зарур.
Муҳаммадяҳё ЭМИНОВ
Тақво – жаннатга кириш учун сабаб
Мусулмон киши Рамазон ойида тақвони ўрганади. Рўза вақтида таомга, ичимликка яқинлашмайди, шаҳвоний хирсини жиловлайди ва Аллоҳ таолони норизо қиладиган барча нарсалардан ўзини тийишга ҳаракат қилади. Ифтордан кейин ҳам, Аллоҳ таолога хуш келмайдиган, Уни ғазаблантирадиган амаллардан ҳазар қилади. Доимо Аллоҳ таоло уни кўриб, кузатиб турганлигини назаридан четта қолдирмайди. Вақтининг ҳаммасини тоат-ибодатга бағишлайди. Зеро, Рамазон ойи ва рўза ибодатининг самараси, бу тақводир. Аллоҳ таоло Қуръони каримда марҳамат қилган:
﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ﴾
“Эй, имон келтирганлар! Сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби сизларга ҳам рўза тутиш фарз қилинди, шояд (у сабабли) тақволи бўлсангиз” (Бақара сураси, 183-оят).
Тақво – луғатда "тўсиш", "асраш" деган маъноларни англатади. Уламоларнинг тақвога берган энг содда таърифларидан бири: “Тақво – охиратда зарар берадиган ҳар қандай нарсадан узоқлашиш”. Тақво – бу маънавий парда бўлиб, банда у билан ўзини Аллоҳнинг азобидан тўсади, дейилган ибора ҳам мавжуд.
Тақво – бу, нажот йўлидир. Аллоҳ таоло:бундай марҳамат қилади:
﴿وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ﴾
“Аллоҳдан қўрқингиз, зора (охиратда) нажот топсангиз!” (Оли Имрон сураси, 200-оят).
Тақво – бандани Аллоҳга яқинлаштирадиган сабаблардан бири. Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай деган:
﴿وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ المُتَّقِينَ﴾
“Аллоҳга тақво қилингиз ва билингизки, албатта, Аллоҳ тақводорлар билан биргадир” )Бақара сураси, 194-оят).
Тақво – одамларнинг афзалини белгилайдиган меъёр. Бу ҳақда Қуръони каримда шундай дейилган:
﴿إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ﴾
“Албатта, Аллоҳ наздида (энг азизу) мукаррамроғингиз тақводорроғингиздир. Албатта, Аллоҳ билувчи ва хабардор зотдир” (Ҳужурот сураси, 13-оят).
Тақво – жаннатга кириш учун сабаб. Бу ҳақда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам
«أكثر ما يدخل الجنة تقوى الله وحسن الخلق»[أخرجه الترمذي وصححه الحاكم].
“Жаннатга энг кўп киритадиган нарса Аллоҳга тақво қилиш ва чиройли хулқдир”, деганлар (Имом Термизий ривояти).
Рамазон ойи ва рўза ибодатининг яна бир самараси, бу сабрдир. Мусулмон киши ушбу муборак ойда Аллоҳ учун машаққат ва қийинчиликларга чидайди. Аллоҳнинг ризоси йўлида нафсининг қийналишини енгишга ҳаракат қилади.
Рамазон тарбия ойидир. Унда мусулмон киши шаҳватини синдиради, ҳавойи нафсини жиловлайди. Шоят, Рамазоннинг кундузларида мубоҳ нарсаларнинг ман этилиши, тунларида рухсат берилиши, тонг отгач яна ман этилиши мусулмон киши учун Аллоҳнинг буйруқларига итоат қилиш қобилиятини мустаҳкамлайди. Шу тариқа мусулмон одам шариатда рухсат берилган нарсалар ҳудудида амал қилиб яшашга одатланади.
Рамазон ойида мусулмон учун бунданда кўпроқ фойдалар ва ҳикматлар бор.
Аллоҳ таоло ушбу ойда тутаётган рўзаларимиз ва амали солиҳларимизни Ўз даргоҳида қабул айласин. Омин.
Ҳомиджон ИШМАТБЕКОВ