Муқаддас Ислом динида  биров билан сўкишиш, уришиш, жанжал қилиш гуноҳ ҳисобланади. Бандачилик билан гуноҳкор бўлиб уришиб, жанжаллашганларнинг бир-бирига адоват сақлаб аразлашиб юришлари гуноҳ устига гуноҳдир. Жахли  чиққанда ўзига келиши учун уришган тарафларга уч кун муҳлат берилган. Ўша муҳлатдан кейин ҳам аразлашиб, бир-бирини кўрганда юз ўгириб кетишлик халол эмас. Ўртада юзага келган ноқулай ҳолатдан чиқишни ўз бўйнига олиб қарши томонга биринчи салом берган одам яхши одам бўлади.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мўмин мўминдан уч кундан ортиқ аразлаши ҳалол эмас. Агар у уч кунни ўтказган бўлса, ўша билан учрашиб, салом берсин. Агар унинг саломига алик қайтарса, иккилари ажр (савоб)га шерик бўладилар. Агар саломга алик қайтармаса, у гуноҳни ўзига олган бўлади. Мусулмон эса аразлашдан чиқади», дедилар». Абу Довуд ривоят қилган.

Яна ўша кишидан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мусулмонга ўз биродаридан уч кундан ортиқ аразлаш ҳалол эмас. Ким ўшандан ортиқ аразлаб туриб ўлиб қолса, дўзахга киради», дедилар».Абу Довуд ривоят қилган.

Абу Айюб Ансорийдан ривоят қилинади:

 "Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Мусулмонга ўз биродаридан уч кундан ортиқ аразлаб юриши ҳалол эмас. Учрашганларида униси ҳам юз ўгиради, буниси ҳам юз ўгиради. Уларнинг яхшиси аввал салом берганидир", дедилар".

Аразлашган икки киши кўчада учрашиб қолиб, бир-биридан юз ўгириб ўтиб кетиши халол эмас. Мана шу икки кишининг кай бири аввал салом берса, шуниси яхшироғи бўлади.

Абу Дардодан ривоят қилинади: “Пайғамбаримиз соллаллоху алайхи васаллам:

«Сизларга намоз, рўза ва садақадан ҳам афзалроқ даражани айтиб берайми?» дедилар.

«Ҳа! Айтиб беринг!» дейишди.

«Икки томоннинг орасини ислоҳ қилиш. Икки томоннинг орасини бузиш қирувчидир», дедилар».

Шарҳ: Уришиб қолган томонларнинг орасини ислоҳ қилишнинг даражаси нафл рўза тутгандан, нафл намоз ўқигандан, нафл садақа қилгандан юқоридир.

Икки томоннинг ораси бузилиши ҳалокатга олиб борадиган нарсадир. Бу худди устара сочни қиргандек, жамиятни қириб, расво қиладиган нарсадир.

Бунинг акси, яъни аразлашиб, жанжаллашиб қолган томонларнинг орасини ислоҳ қилиш эса юксак даражадаги савобли ишдир.

Ҳар биримиз аразлашиш ва қариндошлардан узоқлашиш, гина-адоват, нафрат, адоватни авж олдирувчи шайтоннинг фитнасидан паноҳ тилашимиз лозим. Аллоҳ мўминларнинг қалбини иймон билан поклади. Қуръон ва суннатда баён қилинган одоблар кишининг қалбидан шайтоннинг насибасини чиқариб ташлайди. Қуръон ва суннат мусулмонларни яқинларига нисбатан ишончда бўлиши учун бир-бирларига ўзаро муҳаббат ва меҳр-оқибат изҳор қилишга буюрди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам мўмин киши бир-биридан уч кундан ортиқ аразлашиб юриши жоиз эмаслигини марҳамат қиладилар. Зеро, гина-араз яқин кишилар ўртасида меҳр-оқибат йўқолишига олиб келади. Шайтонга мўминлар орасида низо солиши учун қулай фурсат туғилади. Мусулмоннинг араз қилиши уч кеча-кундуздан ортиқ бўлса, бу иш гуноҳи кабирадир. Чунки бу одамларнинг ораси бузилиб кетишига олиб келади. Шунинг учун уч кундан кейин саломлашиб, ярашиб олиш буюрилади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилдилар: "Аллоҳга қасамки, то мўмин бўлмагунингизча жаннатга кира олмайсизлар. То бир-бирингизга меҳр-муҳаббатли бўлмагунча мўмин бўла олмайсизлар. Агар амал қилсангиз, ўрталарингизда муҳаббат пайдо қиладиган нарсани айтиб берайми - ораларингизда саломлашишни ёйинглар" (Бухорий ва Абу Муслим ривоятлари).

Кимдир оила даврасида кўп эркалик кўрганидан, улғайганида ҳам унга ҳамма жойда шундай муносабатни кутади. Аммо ҳамма ҳам бировнинг эркалигини кўтаравермайди. Шундай экан, ҳар нарсага аразлаб, яқинлари билан неча  кунлаб гаплашмай юриш мўминнинг иши эмас. Аллоҳга хуш келмайдиган бундай ишлардан тийилайлик. Шунда яқинларимиз ҳурматига сазовор бўлиб, осуда ҳаёт кечирамиз.

Одилжон Нарзуллаев

Янгийўл туман Имом Султон жомеъ масжиди имом хатиби

2021 йил 21 май куни Афғонистон Ислом Республикаси делегациясининг Ўзбекистон Республикасига ташрифи доирасида Термиз шаҳридаги Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказида диний соҳа вакиллари билан учрашув бошланди.

Тадбир доирасида Афғонистон Ислом Республикаси Олий миллий ярашув кенгаши раиси маслаҳатчиси, Миллий бирдамлик партиясининг Шимолий ҳудудлар бўйича раҳбари Муҳаммад Муҳсин Донеш, Балх вилояти ҳаж ва вақф бошқармаси бошлиғи Маҳмуд Донешжу Муҳаммад Бунёд, Афғонистон шимолий ҳудудлари шиа мазҳаби уламолар кенгаши раиси Саид Муҳаммад Саид Муҳсин Ҳусайний, Афғонистон уламолар кенгаши аъзоси Абдулваҳҳоб Абдулбосит Пайғомий, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомиджон Ишматбеков, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг ўринбосари Ўткирбек Ҳасанбоев  Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази директори Шукурулло Умаров, оммавий ахборот воситалари ва бошқалар иштирок этишмоқда.

Даставвал, мартабали меҳмонлар Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази ва Имом Термизий ўрта-махсус таълим муассасаси фаолияти, яратилган имкониятлар билан яқиндан танишишди.

Анжуманни ўтказишдан асосий мақсад аждодларимизнинг маънавий меросини чуқур ўрганиш асосида ёшларда соғлом дунёқарашни кучайтириш, уларни азалий қадриятларга садоқат руҳида тарбиялаш, ислом дини равнақи ҳамда Ислом цивилизацияси ривожига беназир ҳисса қўшган Муҳаммад Ҳаким Термизий, Имом Термизий, Бурҳониддин Муҳаққиқ Термизий, Варроқ Термизий ва бошқа термизийларнинг оламшумул аҳамиятга молик диний-маънавий меросини ўрганишга бағишланган бугунги тадқиқотлар натижаларини умумлаштириш ҳамда уларнинг навбатдаги босқичида долзарблик касб этаётган вазифаларни белгилаб олишдан иборат.

Айни дамда марказнинг кичик мажлислар залида учрашув давом этмоқда.

Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази МАТБУОТ ХИЗМАТИ

Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам ўзлари ҳақида шундай дейдилар: Мен уйқу билан уйғоқлик ўртасида эдим, шу пайт Жаброил билан Микоил алайҳумассалом фаришталар келдилар ва Жаброил алайҳиссалом Микоил алайҳиссаломга: Эй Микоил, уни вазнини ўлча, дедилар. Микоил алайҳиссалом мени ўнта киши билан ўлчади ва мен оғир босдим.
Жаброил алайҳиссалом: юзта киши билан ўлча, дедилар. Мени юзта киши билан ўлчади ва мен оғир босдим. Жаброил алайҳиссалом: мингта киши билан ўлча, дедилар. Мени мингта киши билан ўлчадилар ва мен оғир босдим. Шунда Жаброил алайҳиссалом: Уни ҳақ билан юборган зотга қасмки, агар осмонлар ва ер аҳолисининг ҳаммаси билан ўлчасак ҳам, у оғир босади, дедилар.
Бир куни Пайғамбаримиз алайҳиссалом Абу Бакр, Умар ва Усмон разияллоҳу анҳумлар билан Уҳуд тоғига чиқдилар. Тоғни тепасига етганларида у силкина бошлади. Шунда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: Эй Уҳуд, тинчлан. Сени устингда Пайғамбар, Сиддиқ ва иккита шаҳид турибди, дедилар.
Жаброил алайҳиссалом Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб: Аллоҳ таоло Сизга салом йўллади ва сизнинг даражангизни улуғ қилганлигини айтди. Қачон Аллоҳнинг исми зикр этилса, албатта ўша вақтда сизнинг ҳам исмингиз зикр этилиши, даражангиз улуғ эканлигидандир, деди. Яъни, Ла илаҳа иллаллоҳ (Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ) дейилганда, Муҳаммадун расулуллоҳ (Муҳаммад Аллоҳнинг элчиси) дейилади. Ушбу калима кундаги беш вақт намозга айтиладиган азон калималарида мавжуд. Намознинг ичидаги ташаҳҳуд калималари ичида мавжуд. Ҳатто, сўнги нафасда, жон чиқар арафасида айтилиши марғуб.
Пайғамбар алайҳиссаломга Мусонинг шижоати, Ҳоруннинг шафқати, Довуднинг пешқадамлиги, Сулаймоннинг улуғлиги, Яҳёнинг очиқлиги, Исонинг меҳрибонлиги, Айюбнинг сабри берилган.
Аллоҳ таоло Пайғамбар алайҳиссалом ҳақларида қасам ичиб шундай деган: Қудратим ва улуғлигимга қасамки, эй Муҳаммад, қайси йўлдан юрмасинлар ва қайси эшикни тақиллатмасинлар агар сизнинг ортингиздан эргашмас эканлар уларга ҳеч қачон очилмайди.
Пайғамбар алайҳиссалом ҳатто Исро ва Меърожга чиққанларида, Сидратул мунтаҳога етганларида ҳам оёқларида кавушлари бор эди, Мусо алайҳиссаломга эса, ерда бўла туриб: “Бас, оёқ кийимингни ечгин. Чунки сен муқаддас Туво водийсидадирсан”, (Тоҳо, 12) деди.
Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳу Расулуллоҳни васф қила туриб шундай деганлар: Мен Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламдан кўра гўзалроқ кимсани кўрмадим. Гўёки қуёш у зотнинг юзларида порлар эди. Дарҳақиқат, Аллоҳ таоло қуёш ҳақида: “Чарақлаб турувчи чироқни (қуёшни пайдо) қилдик” (Наба, 13) деган бўлса, Пайғамбаримиз ҳақларида: “Аллоҳнинг изни билан (Сизни) Унга (Унинг динига) даъват қилувчи ва (йўл кўрсатувчи) нурли чироқ қилиб ҳам (юбордик)” (Аҳзоб, 46) деган.
Али ибн Абу Толиб разияллоҳу анҳу айтадилар: Мен расулуллоҳ алайҳиссаломни ғусл қилдириш учун кирганимда, кийимларини еча олмадим, чунки у зотнинг баданларидан таралаётган нур кўзларимизни қамаштириб юборди. Шунинг учун кийимларининг устидан сув қуйиб муборак жасадларини ювдик.
Абдуллоҳ ибн Масъуд разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, у киши пайғамбар алайҳиссаломдан: Сизга жанозани ким ўқисин, деб сўраганларида: Мени ювиб, кафанлаб бўлганингиздан кейин бир фурсатга ёлғиз қолдиринглар. Менга биринчи бўлиб Халилим Жаброил ва Микоил жаноза ўқийдилар, сўнгра Исрофил ва ўлим фариштаси ўқийдилар. Ана ундан кейин жамоат-жамоат ва ёлғиз ҳолда аввал эркаклар, сўнгра ёллар ўқисинлар, дедилар.
Аллоҳумма солли ва саллим ала саййидина Муҳаммад.

https://t.me/tuhur

Ҳомиджон Ишматбеков,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари

Алҳамду лиллаҳи робил аъламин, вассолату вассаламу ъала хойри ҳолқиҳи ва ъала алиҳий ва асҳабиҳи ажмаъин.

Бугунги кунда, аҳоли орасида “Кимнингдир фарзанди бузғунчи тоифаларга қўшилиб, Сурияга кетиб, у ерда жангларда вафот этибди, ота-онаси фарзандининг адашган тоифаларга қўшилиб қолганлигидан маҳаллада, ёру-дўстлари орасида бош кўтара олмай, фарзанд доғида бу дунёни тарк этибди” деган гапларни эшитиб юрагинг эзилади.

Уларга қараб, “Эй ғофил банда, сенга нима етмаган эди, Аллоҳнинг розилигини олиш учун бошқа тинч одамларни ўлдириш мумкин эмас-ку, Сенинг юртингда дин соҳасида барча шароитлар мавжуд-ку, Сен илм олиб, яхши амалларни қилиб, ота-онанг, ёру дўстларинг, қариндош уруғларинг, энг аввало Она Ватанинг учун фойдали ишлар қилсанг бўлмасмиди?!

Минг афсус, сен ёш ниҳол вақтингда зараркунанда қуртларнинг таъсирига тушиб, ўзингни ва ота-онангни оғир аҳволга солдинг”.

Ахир Аллоҳ инсонга ҳаёт деб аталмиш улуғ неъматни синов учун бир маротаба беради-ку, Сен, бу синовда нега адашдинг?!,

Энди қиёмат куни сен ўзинг ўлдирган ўша юртдаги бегуноҳ мусулмон инсонлар, юрти вайронага айланган, етим қолган норасидалар, бева қолган муслималар, фарзанд доғига учраган ота ва оналар, тинчлиги ва ҳаловати бузилган бошқа мўминларнинг олдида, энг асосийси сени яратиб, сенга улуғ неъматларни берган Аллоҳ таоло олдида нима деб жавоб берасан?!.

Ваҳоланки, Аллоҳ ўзининг муқаддас китобида, Бас, “... ўз қўлларингиз билан ўзларингизни ҳалокатга ташламангиз!”. (Бақара, 195) деб айтиб қўйганку.

Шунингдек, бир қатор дунёдаги ва юртимиздаги олимлар, диний уламмолар ва олимлар адашган кимсаларни тўғри йўлга даъват қилиб, бир неча китоблар ёзишган, ҳозир ҳам ёзишмоқда.

Бироқ, экстремистик оқимга кирган кимсаларнинг гумроҳлиги шундаки, улар фақат ўзларига ўхшаган кишиларнинг гапига қулоқ солади. Марифий суҳбатларга келмай, келса ҳам бефарқ муносабатда бўлади. Унга чин дилдан, самимий насиҳат қилиб, тўғри йўлни кўрсатган олимнинг гапига кўнмайдилар.

Шу сабабли, булар ҳақида Қуръони каримда шундай дейилган: “Парвардигорининг оятлари билан насиҳат қилинганидан сўнг, улардан юз ўгирган кимсадан кўра ким ҳам золимроқдир?! Албатта, Биз (ундай) жиноятчилардан (дунё ва охиратда) интиқом олувчидирмиз”. (Сажда, 22).

Аллоҳ бу каби тоифаларнинг фитнасидан ўзи асрасин, юртимиздаги тинч ва осуда ҳаётни сақланиши, ҳалқимизни фаровон кун кечиришига хизмат қилишга барчамиз масъулмиз. Зеро, Қуръони каримда Аллоҳ “Фитна-қатл этишдан ҳам ёмонроқдир”. (Бақара, 191). деб бежиз айтмаган.

Муҳаммадхон Нуриддинов

Бугун, 19 май куни Маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш вазирлиги ва Ўзбекистондаги Шанхай ташкилотининг Халқ дипломатияси маркази билан ҳамкорликда 15 май – Халқаро оила кунига бағишлаб “Оила қадриятларини мустаҳкамлашда халқ дипломатияси ва фуқаролик жамияти институтларининг ўрни” мавзусида видеоанжуман ўтказилди. Унда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Сенати ва Қонунчилик палатаси, Ички ишлар, Адлия, Маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш вазирликлари, Тараққиёт стратегияси маркази, “Юксалиш” умумиллий ҳаракати, “Нуроний” жамғармаси ҳамда Ўзбекистон мусулмонлари идораси мутасадди вакиллари иштирок этди.

Тадбирда оилавий қадриятларни мустаҳкамлаш учун фуқаролик жамияти институтларининг ўзаро таъсири, ёшлар ўртасида оилавий қадриятларни тарғиб қилиш, оила ва никоҳга ижобий муносабатни шакллантириш масалалари ҳақида сўз юритилди.

Онлайн анжуманда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Иброҳимжон домла Иномов “Исломда анъанавий оилавий муносабатлар” мавзусида нутқ сўзлаб, жумладан бундай дедилар: “Оилани юритишда эр ва аёлнинг вазифа, мажбурият, бурч ва ҳуқуқлари бор. Буларни тўлиқ англаб етиш ва билиш керак. Қачон мўмин-мусулмон банда Аллоҳнинг шариатида кўрсатган одоб, қоидал ва ҳадларига амал қилса, шунда оила мустаҳкам бўлади.

Исломда эрнинг аёли, аёлнинг эри олдида бурчлари бор. Эрнинг бурчлари икки хил бўлади. Биринчиси, молиявий бурчлар. Эр аёлининг маҳрини адо этиши, нафақа (таом, либос, бошпана, рўзғор анжомлари) билан таъминлаши керак. Бу вазифаларнинг яна бири тўйни ҳам эр томон қилиб беришидир.

Аёлнинг эри олдидаги вазифа-бурчлари, биринчидан, эрнинг ризолигини топиш. Қайси аёл, эрнинг ризолигини топса, Аллоҳ ризолигини топади, жаннатнинг истаган 8 эшигидан киради. Ҳадисда шундай башорат келган. Иккинчиси, эрининг шаъни, мол-мулки, қадр-қиммати, иззат-ҳурматини асрайди. Учинчидан, эрининг виждонига айланиши, унинг ҳалол-покиза юриши, ота-онасидан хабар олиши, опа-сингил, ака-ука, қавм-у қариндошларидан хабар олишида эрининг виждонига айланиши керак. Оила мустаҳкам бўлиши учун бундай яхшиликларда бардавом бўлиш керак.

Анжуман давомида оила институтини ҳуқуқий қўллаб-қувватлаш, оилавий қадриятларни мустаҳкамлашда фуқаролик жамияти институтларининг ўзаро таъсири, турли диний конфессиялардаги оилавий қадриятлар, маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг ёшларни ижтимоий ҳимоя қилиш, ёш оилалар учун муносиб ижтимоий шароитлар яратиш ва бошқа мавзулар муҳокама қилинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати