Мақолалар

Қалдирғочбий  мақбараси

Қалдирғочбий мақбараси Тошкент шаҳридаги бетакрор меъморий ёдгорликлардан бири.  Мазкур кичик мақбара Шайх Хованди Тоҳур мажмуаси таркибида жойлашган бўлиб 15 асрнинг биринчи ярмида барпо этилган. Мақбара тарихи кўплаб ривоятларга бориб тақалади. Баъзи манбаларда келтирилишича қадимда Дашти Қипчоқда яшаган Қалдирғочбий  лақаби билан танилган киши қабри узра тикланган. Бундан ташқари у ерда кўплаб улуғларни қабри бор, дея тахмин қилинади. Қизиғи шундаки мақбара номи у қурилганидан бир неча  юз йиллардан сўнг яшаган Тўлабий Алибийқул номи билан боғлиқ. Ривоятларга қараганда уруш хавфи туғилганда кўпчилик ўз ерларини тарк этади. Аммо Тўлабий ўз ўтовини йиғмайди. Босқинчилар ўтов ёнига яқинлашганда  лашкарбоши  Тўлабийдан нега кетмаганлигини сўрайди. Шунда Тўлабий “Бу йил ўтов бошига қалдирғоч ин қурди. Қалдирғоч афсонавий қуш. Қушни уйини бузишга, болаларини нобуд қилиш қўлимдан келмади” дея жавоб беради. Шундан сўнг ёв Тўлабийни авлиё дэб билиб,унга тегмайди. Шундан сўнг мақбара Қалдирғочбий дея атала бошлаган. Иншоот меъморий жиҳатдан бетакрор ҳисобланади. Унинг гумбази ҳам ўзгача услубда. Пирамидасимон, кулохий гумбаз мовий кошинлар билан безатилган. Мақбара ичкарисида Тулабийнинг қабр тоши жойлашган.

Мақбаранинг киравериш пештоқида эса сулc хатида “Юнус” сурасининг 62-63 оятлари битилган бўлиб, у қуйидаги маънога эгадир: “Огоҳ бўлингизки, албатта, Аллоҳнинг валийлари( дўстлари) га хавф йўқ ва улар ташвиш ҳам чекмаслар. Улар иймон келтирган ва тақволи бўлганлар (ҳисобланади).”

 

Read 3404 times

Мақолалар

Top