muslim.uz

muslim.uz

Салтанатида бирор инсон беҳуда ранжитилмасин дея амр этган, илм аҳлини ҳурматлаган адолатли саркарда Амир Темур мағрибу машриқнинг фотиҳи эди. Ўттиз беш йил давомида Осиёни бирлаштириб, буюк салтанат барпо этиб, унинг пойтахти Самарқандни тенгсиз меъморий обидалар билан безатган саркарда Хитой сари юриш бошлаганида умри поёнига етиб қолди.

Амир Темур моҳир саркарда, жуда ғайратли раҳбар, қатъиятли, шижоатли жангчи бўлгани бизга маълум. Унинг шахси мураккаб, қарама-қарши ва ранг-баранг бўлиб, бу инсон тиниб-тинчимас бунёдкор эди. У ўз аскарлари билан ёнма-ён яшаган, уларнинг ташвишларини баҳам кўрган, жангга киришда уларга бош бўлган, ҳарбий юришларининг чарчоқларига, жангоҳларнинг оғир ҳаётидан роҳат топувчи жисмонан мукаммал жангчи бўлишига қарамай, айни куч-қувватга тўлган вақтида бир оёғи ва қўлидан жиддий жароҳат олиб умр бўйи унинг асоратидан азоб чекиб яшаган.

Унинг қўшинидаги ҳар бир жангчиси ирқи, эътиқоди ва мавқеидан қатъи назар мардлиги ва қаҳрамонлиги учун қадрланар эди. Жангчиларни рағбатлантириш ва жазолаш масаласида Амир Темур фақат ўз сўзи ва ўз фикрига таянар эди. Мана, нима учун унинг аскарлари у хаста бўлган пайтларида уни Осиёнинг чексиз оловли ва музли йўлларида елкаларида олиб юришган. У қўшиндаги барча аскари билан турли тилда сўзлашиб уларнинг қалбига йўл топа олган эди.

Амир Темур тузган кучли ва ўзаро боғлиқ фуқаровий ва ҳарбий бир маъмурият, у узоқ муддатли сафарга кетганида ҳам самарали фаолият кўрсатар, котибият вакиллари ҳам (форс тилида олиб борилган) ёзма кўрсатмаларига мунтазир турар, барча воқеаларни рўйхатга олар, чет эллар билан ёзишмалар, янгиланиб борадиган ҳужжатлар ишини тартибли юритишар эди.

Табиийки савол туғилади: нима сабабдан турли ўлкалар, миллатлар ва турфа одамлардан ташкил топган, мукаммал тартиб қоида ва ҳар соҳага жиддий эътибор қаратилган улкан салтанат унинг асосчиси вафотидан сўнг узоққа бормади? Соҳибқироннинг салтанат келажагини таъминлаш борасидаги қатор режалари нега рўёбга чиқмади?

Соҳибқирон Амир Темур вафотининг вақтида ошкор этилмагани ҳамда унинг васиятини бажариш пайсалга солиниши яқин атрофда бўлган хоинларнинг тахтни эгаллаш мақсади йўлида фойдаланиб қолишига ва узоқдаги шаҳзодаларнинг бу ишлардан бехабар бўлишларига сабаб бўлди.

Натижада Амир Темурнинг жияни, Ўтрор ҳукмдори Султон Ҳусайн фитна уюштириб Самарқанд тахтини қўлга киритиш режасини туза бошлади. Амир Темурнинг учинчи ўғли Мироншоҳнинг фарзанди, Тошкентдаги ҳарбий қўшин саркардаси Халил Султон бобоси тайинлаган валиаҳд Пирмуҳаммаднинг (бу вақтда Пирмуҳаммад Шарқий Афғонистонда ноиблик қилар эди) узоқдалигидан фойдаланиб, қонуний тахт ворисига хиёнат қилган ҳолда Самарқанд шаҳри калитларини қўлга киритди...

Амир Темурнинг тўртинчи ўғли Шоҳрух Мирзонинг Самарқанд шаҳрини ўғли Мирзо Улуғбекка топшириши пойтахтни маданий-маърифий, илмий жиҳатдан қайта тикланишига ва қирқ йил давомида гуллаб-яшнашига сабаб бўлди. Бу давр тарихда “Самарқанднинг олтин асри” деб аталди.

Хуллас, Амир Темур ҳукмдорлик фаолиятларининг асосий мақсади эл-юрт тинчлигини асраш ва адолатни ўрнатиш, инсонларнинг манфаатларини таъминлаш бўлган. Бу орқали “Темурийлар даври уйғониш маданияти” деб номланган иккинчи ренессансга асос солинган эди.

Назокат РАСУЛОВА,

Олмазор туманидаги 261-мактабнинг тарих фани ўқитувчиси

Маълумки, Сурхондарё вилоятига келган ҳар бир сайёҳ буюк аллома ва авлиёлар қадамжоларини ихлос билан зиёрат қилади.
Ҳозир нафақат Ўрта Осиё, балки ислом оламида машҳур бўлган Ал-Ҳаким ат-Термизий зиёратгоҳи X-XIV асрларга тегишли меъморий ёдгорлик мажмуаси ҳисобланади.

ЎзА хабарига кўра, Амударё бўйида жойлашган буюк мутафаккир зиёратгоҳи вилоятдаги энг обод, энг кўркам масканлардан бирига айланган. Бу муқаддас даргоҳга зиёратга келувчи маҳаллий ва хорижий сайёҳлар сони ҳам йилдан-йилга кўпайиб бормоқда.

Бу ерга келган сайёҳлар буюк бобомиз қабрларини зиёрат қилиш билан бирга, парваришланаётган 39 мингта турли манзарали ва кўркам тропик дарахтлар, атрофга ўзгача чирой бахш этаётган гуллардан ҳам ўзгача завқ олади.

– Сўнгги пайтларда мазкур зиёратгоҳга келувчилар учун қулайлик яратиш мақсадида бир қатор ишларни амалга оширдик, – дейди Ҳаким ат-Термизий ёдгорлик мажмуаси директори Абдураим Чориев. – Ўтган йили намозхонлар учун барча қулайликларга эга 29 ўринли таҳоратхона қурилди. Бундан ташқари, зиёратгоҳ ёнида вилоят ва туман ҳокимликлари билан келишилган ҳолда, маҳаллий тадбиркорларнинг маблағи ҳисобидан кўркам 10 та савдо растаси ҳам қурилиб, фойдаланишга топширилди. Бунинг натижасида қўшимча иш жойи яратилди. Ҳунармандлар ўзлари қўл меҳнати билан ясаган кўзалар, тикилган чиройли сурхон кашталари, бойсун дўппиларини кўрсангиз кўзингиз қувнайди.

Маълумотларга кўра, Ҳаким ат-Термизий 400 дан ортиқ асарлар ёзган бўлиб, улар дунёвий ва диний илмларнинг турли соҳаларига бағишланган. Бобомиз асарларининг 50 дан ошиғи бугунги кунгача етиб келган.

Мажмуа ҳудудидаги Термиз ва термизийлар мероси тарихи музейида вилоятнинг тарихий ёдгорлик намуналари намойиш этилмоқда.
Музей бўлим мудири Умид Йўлдошевнинг таъкидлашича, бу ерда қадимги Термиз шаҳри қазишма ишларида топилган 300 га яқин турли ашёлар, тарихий қўлёзмалар, уй-рўзғор буюмлари ва ҳарбий қуроллар жамланган. Қадимги асрларга оид Буддавийлик, Ислом динларига оид эскпонатлар коллекциясини томоша қилганганингизда ўша даврлар ҳақида таассуротларга эга бўлиш мумкин.

Шунингдек, сайёҳларга қўшимча ахборот бериш мақсадида Термизий бобомиз ҳақида ҳужжатли фильмлар ҳам намойиш этилади.
Шу кунларда мазкур ёдгорлик мажмуаси зиёрат учун келган сайёҳлар билан гавжум. Президентимизнинг 2021 йил 9 февралдаги “Ўзбекистон Республикасида ички ва зиёрат туризмини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармони билан оилавий саёҳат қилувчилар, хусусан, ота-оналар, қариндошлар, қариялар ва ёшлар билан биргаликда муқаддас қадамжоларга келиш учун барча зарур қулайлик яратиляпти.

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Фақат Рамазончи бўлишдан эҳтиёт бўлинг

Инсонларни ибодатдаги аҳволини кузатган инсон уларнинг кўпчилигини Рамазон вақтида ибодатга қаттиқ берилганини ва Рамазон ўтгач ўзларининг оддий ҳаётларида бекорчилик ва ибодатларни вақтида қилмасликларини кўриш мумкин. Гўё Рамазон ойи Роббиси ўзга ойлар Роббиси эмасдек. Кўпчилик инсонларни масжидда намоз ўқишдан узоқлашганини, садақаларни қизғанишларини, нафл рўзаларни тутмасликларини, чиройли хулқдан узоқлашганини кузатиш мумкин.

Бишрил Ҳофийга айтилди: “Бир қавм борки улар Рамазонда ибодатга қаттиқ киришадилар. “Қандай ҳам ёмон қавм экан, Аллоҳнинг фақат Рамазондаги ҳаққини билишар экан. Йил давомида ибодатга қаттиқ киришган инсонгина солиҳ бўлади”- дедилар. (Ибн Ражабнинг “Латоифул Маъориф” китоби).

Алоҳ таоло маълум бир вақтда ибодатга қаттиқ киришиб бошқа вақт ташлаб қўйишдан огоҳлантириб шундай деди: Ва сизлар бир жамоат бошқа бир жамоатдан (сон ё бойлик жиҳатидан) ортиқроқ бўлгани учун қасамларингизни (ўзларингиз аҳдлашган кишиларга нисбатан) алдов воситаси қилишингиз билан (яъни, бошқа бойроқ ва кучлироқ қавмни топсангиз, аввалги қавм билан қилган аҳд-паймонларингиздан кечиб кетаверишингиз билан) худди ўзи тўқиган нарсасини пишиқ-пухта бўлганидан сўнг парча-парча қилиб бузиб чуватиб ташлаган хотинга ўхшаб қолмангиз. Албатта, Аллоҳ бу (аҳдга вафо қилишга буюриш) билан сизларни имтиҳон қилур ва албатта қиёмат кунида сизларга ихтилоф қилиб ўтган нарсаларингизни баён қилиб берур. (Наҳл сураси, 92-оят).

Ибн Касийр деди: Мужоҳид ва Қатода ва ибн Зайд деди: “Бу аҳд тузиб сўнгра уни бузган инсон кабидир” (ибн Касийр тафсири).

Абдуллоҳ ибн Саржас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: “Аллоҳим зиёдадан сўнг нуқсондан ўзингдан паноҳ сўрайман”. (Саҳиҳ ибн Можаҳ).

Ибн Ал-Асийр деди: бунинг маъноси “ишимиз тўғри бўлгандан сўнг бузилишидан, бир жамоат билан бўлиб туриб улардан ажралиб қолишдан”. Бу сўзнинг асл маъноси салла ўралгандан сўнг ечиб кетишидир. (Ибн Асийрнинг Ан-Ниҳоя китоби).

Ҳақиқатдан инсонда заифлик борки уни енгиб ўта олмайди. Ундан ўзининг инсонийлик чегарасидан чиқиш талаб қилинмайди, балки ундан Рамазондан кейин ҳам ўзгармайдиган фарз намоз, закот, садақа каби собит ибодатларни маҳкам ушлаш, шунингдек доимо талаб қилинадиган тавбани канда қилмаслик талаб қилинади.

Аллоҳ таолодан Ўзининг олдига боргунимизча тоат ибодатда собит қилишини сўраймиз ва қалблар ўзгаришидан Аллоҳдан паноҳ сўраймиз, сўнгги дуоимизни оламлар Роббисига ҳамдлар айтиб якунлаймиз!

(Тамом)

Манба: islamtoday.net

Муҳаммадали таржимаси

На индонезийском новостном сайте «Investor ID» опубликована статья под заголовком «Узбекистан - шанс для Индонезии для выхода на рынки Центральной Азии», сообщает ИА «Дунё».
Как пишет издание, Узбекистан имеет большой потенциал для выхода индонезийской продукции на рынки Центральной Азии, Восточной Европы и Южной Азии. Экономические отношения, которые Узбекистан и Индонезия развивают вместе, скоро принесут плоды. Республика становиться еще больше процветающей страной в Центральной Азии. Многие страны сейчас пытаются наладить отношения со странами региона, особенно с Узбекистаном. Сейчас для Индонезии настал правильный момент укрепить сотрудничество с нашей страной.
Вскоре Узбекистан войдет в категорию стран со средним уровнем дохода, а затем станет развитой страной. На это влияют многие факторы, в том числе ускорение развития, которое проводится руководством республики, региональное сотрудничество между странами Центральной Азии, сотрудничество между странами СНГ и другие.
В статье сообщается, что Центральная Азия - это шелковый путь, который процветал более тысячелетия назад. Распространение торговли и культуры ряда крупных королевств на севере, юге, востоке и западе по всей Центральной Азии. Страны региона пытаются восстановить славу региона, как нового шелкового пути, соединяющего различные страны. Они также активно работают над строительством транспортной инфраструктуры.
Сотрудничество между Индонезией и Узбекистаном - это не только G2G, но также B2B, и P2P. Сотрудничество в экономической сфере будет идти рука об руку с сотрудничеством в сфере культуры. Большинство индонезийцев и узбеков исповедуют одну и ту же веру, а именно Ислам. На общих основаниях сотрудничество в экономической сфере станет проще. В Узбекистане есть ряд объектов религиозного туризма, в том числе комплекс Имама аль-Бухари, музей великого Амира Темура, комплексы Абу Мансура Матуриди, Бахауддина Накшбанда, медресе Улугбека и таких мест очень много.
«Есть все основания, чтобы утверждать: Индонезия хочет и будет развивать сотрудничество с Узбекистаном», - говорится в публикации.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана

1 июня в популярном французском журнале «Le Spectacle du monde» опубликована статья, посвященная культурному наследию Узбекистана, передает ИА «Дунё».
Авторами статьи, озаглавленной «Самарканд - сердце узбекской культуры», стали президент Ассоциации изучения истории и искусства Темуридов Фредерик Брессанд и главный редактор журнала «Le Spectacle du monde» Антуан Санта-Кросе Колонна.
Отметим, что «Le Spectacle du monde», учрежденный в 1962 году, является французским ежеквартальным журналом, освещающий события в политической, геополитической и культурных сферах. Имеет широкую аудиторию среди официальных, экспертных, экономических и дипломатических кругов Франции.
Главное место в публикации отводится описанию жемчужины Самарканда – Регистана. «Грандиозная и величественная площадь, одно из самых красивых мест в мире, сегодня является ареной событий, демонстрирующих культурное достояние Узбекистана», - говорится в статье.
Также подчеркивается, что макет Регистана установлен в одном из почетных мест штаб-квартиры ООН.
Авторы статьи особо отмечают, что эта легендарная площадь не оставляет равнодушным ни одного посетителя, благодаря своему исключительному архитектурному ансамблю. Они подробно рассказывают об историческом значении в прошлом архитектурного комплекса Регистан. «Медресе, воздвигнутое на площади, являлся «самым большим университетом в исламском мире, который был местом для научного, литературного и религиозного образования, - повествуют авторы. - Три великолепных медресе, расположенные на площади Регистан были важным местом распространения знаний. С момента обретения независимости в 1991 году Узбекистан уделяет особое внимание этому городу, расположенному примерно в 300 километрах от столицы Ташкента. Сегодня площадь - главное место, в котором происходят важные культурные события в жизни республики».
В заключение, не скрывая своего восхищения Регистаном, авторы подчеркивают, что «это значимое место прошлом, одно из самых грандиозных из когда-либо существовавших, остается также важным в 21-м веке и предоставляет исключительные возможности для очаровательных представлений, доказывая, что культура в Узбекистане богата и красива».

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана

Мақолалар

Top