ЎМИ Матбуот хизмати

ЎМИ Матбуот хизмати

Чиройли тарбия бериш ота-онанинг фарзанди олдидаги бурчларидандир. Бу ҳақни адо этиш ўз-ўзидан бўлмайди, инсондан катта масъулият, машаққат талаб қилади.Фарзанд тарбияси билан боғлиқ муаммоларни, уларнинг сабабларини тадқиқ этиш  ота-оналар учун фойдали бўлиши табиий.

Бола тарбиясига энг олдин ота-она жавоб беради. Улар болаларини зарур ва фойдали машғулотлар билан банд қилиши керак. Бола онги бўш турмайди. Уйдаги тарбия болани қониқтирмаса, у кўчага интилади ва ўзи билмаган ҳолда бошқа “дунё” комига кира бошлайди.

Бугун ким билан ўтириб гаплашсангиз, дарров фарзандига бегона ва бузғунчи ғоялар таъсир этаётганидан шикоят қилади. Баъзи хонадонларда фарзандлар ахлоқи катта муаммога айланган.

Янги асрда ахборот тезлиги тараққиётга ижобий таъсир кўрсатяпти. Айни чоқда қатор муаммоларни ҳам келтириб чиқаряпти. Интернет ва уяли телефон орқали ёшларга қилинаётган ҳужумлардан сақланиш энг катта муаммога айланди. Эҳтиёт чоралари изланяпти, лекин бу ечим ва чоралар кўпи фақат назарий, уларни амалда қўллаш қийин.

Бугун кўплар такрорлайдиган иборалар: “Фарзандим мени тушунмайди”; “Менга итоат қилмайди”; “Насиҳатимга қулоқ солмайди”; “Кундузи ухлаб, тунда телевизор кўради”; “Ака-укалари билан жанжаллашади”; “Кўп ёлғон гапиради” ва ҳоказо... Бу муаммоларнинг ечими бор албатта.

Ўтган улуғларимиз бола хулқи бузилишига кўпинча ота-она сабабчи бўлишини таъкидлашган.

Ички асосий сабаблар:

– оилани бош­қаришда ота-онанинг муайян тутуми ва аниқ мақсади йўқлиги;

– Аллоҳ таолодан ёрдам сўрамаслик ёки сўрашда камчиликка йўл қўйиш;

– бола гўдаклик давриданоқ тарбия услубларини йўлга қўймаслик ёки уларни билмаслик;

– моддий таъминотни ҳад­дан ошириб юбориш ёки умуман таъминламаслик;

– боланинг таълим олишдан мақсади йўқлиги ёки дарсларни ўзлаштира олмаслиги; мактабга ота-она мажбурлаши билан бориши;

– боланинг ота-онадан қониқмаслиги;

– мураббийдан қўрқиши;

– ота-онадан меҳр кўрмай, бошқалардан ширин сўзлар эшитиши;

– ота-онанинг фарзанди олдида жанжаллашиши;

– ота-онанинг фарзандларидан биринигина мақташи;

– ишларни фақат чаққон болага юклаб, бошқаларига эътибор бермаслиги;

– отанинг узоқ вақт уйда бўлмаслиги;

– кичик ёки арзимас хатони бўрттириш;

– уйдаги ҳолат билан талаб қилинаётган нарсанинг бир-бирига зидлиги;

– боланинг хатосини тўғри тушунтирмаслик, бошқа болаларга солиштириш. Бу иш хато. Чунки ҳар бир бола ўз шахсияти ва табиатига эга.

Ташқи таъсирлар:

– муаллимнинг ўзи ўргатаётган фан мақсадини билмаслиги;

– ташқарида ҳам ўрнак бўладиган шахснинг йўқлиги;

– шаҳватни қўзғатувчи омиллар;

– алоқа воситалари ривожланиб кетиши туфайли ёмон дўстларнинг кўплиги;

– таълим-тарбиянинг замон талабларига мос эмаслиги;

– тенгдошларидан ташқи кўриниши билан ажралиб туриши;

– ортиқча қўполлик ва қаттиққўллик ҳамда ўринли-ўринсиз калтаклайвериш. Бу иллатлар туфайли боланинг феъли бузилади.

Бугун бу муаммолар қаршисида чорасиздек туриб қолмаслигимиз ёки воқеликдан кўз юмиб олмаслигимиз керак. Уйимиз, кўча-кўй, яшаб турган жамиятимиздаги муҳит, таълим-тарбия муассасалари – буларнинг барчаси тарбия омилларидир. Аммо ҳозир дунёнинг ҳар томонидан ёшларга махсус йўналтирилаётган мақсадли “тарбия услублари” ҳам борлигини унутмайлик. Зеро, яхши бола икки дунё саодатига восита бўлувчи садақаи жориямиз бўлади.

Имоммуҳаммадхон МУНАВВАРҚОРИ ўғли тайёрлади.

ЎМИ Матбуот хизмати