Бугун Сурхондарё вилояти Шеробод туманида жойлашган Исо ат-Термизий мажмуаси таркибида қад кўтарган “Имом Термизий” жоме масжидининг очилиш маросими бўлиб ўтади.

Бир вақтнинг ўзида беш юз нафар намозхонни ўз бағрига сиғдира оладиган ушбу масжидга бу тун дастлабки таровеҳ намози адо этилади. Масжиднинг очилиши ва таровиҳ намозига Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ташриф буюрадилар. Бизни кузатишда давом этинг, Сизни янги жоме ва ундаги таровиҳ намози тароватидан баҳраманд этиб борамиз.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси ахборот хизмати

Рамазон Қуръон ойи, муқаддас Ислом динимизни асл негизи бўлган Аллоҳнинг каломи Қуръон айни шу ойда Аллоҳ таоло томонидан нозил бўлган китобдир.

Аллоҳ Қуръони каримда «Албатта, зикр(Қуръон)ни биз нозил қилдик ва албатта, уни муҳофаза қилурмиз»(Ҳижр, 9-оят), деб марҳамат қилади.

Рамазон ойи рўзасини тутмоқлик динимизнинг бешта арконидан бири бўлиб, Аллоҳ таоло фарз қилган амалдир. Бу ойнинг энг буюк фазилатларидан бири – бу унинг Қуръон ойи эканлигида. Биз айнан шунга эътиборимизни қаратадиган бўлсак, таровеҳ кечаларида хатми Қуръон бўладиган масжидларда қориларимизнинг қироатларидан баҳраманд бўлсак энг катта ютуқни қўлга киритган бўламиз .

Бу йилги Рамазон ҳам ўзгача файзу таровати билан кириб келди. Юртимизда мингдан зиёд масжидларда қориларимиз томонидан хатми Қуръонлар қилинмоқда. Албатта, бу хатмларда ўзгача файз бағишлаётган қориларимиз ҳисобланади. Бундай қорилардан мингдан ошиғи ҳозирги кунда халқимиз хизматида бўлиб, масжидларда Қуръон хатмларини қилиб бермоқдалар.

Ҳар бир муъмин ва мусулмон  ушбу Қуръон ойида, Аллоҳнинг каломига муҳаббатини зиёда қилмоғлиги зарур, чунки бу ой шунчалик фазилатлики уни топмоқлик ҳар кимга ҳам насиб қилавермайди. Бу ойда Юртимиздаги масжидларда бўлаётган таровеҳ намозидаги хатмоналарга ғайрат билан қатнашиб, Аллоҳнинг раҳматига муяссар бўлиш бахтига эришайлик.

Бугун, Аллоҳ таолонинг охирги ва сўнги китоби бўлмиш Қуръони Каримни тиловат қилишлик кишининг нафсини поклиги ва ахлоқини сайқаллашига жуда катта таъсири мавжудлигини бутун инсоният яхши билади.

Қуръони Карим тиловати жуда ҳам фазилатли амал ҳисобланади. Аллоҳ таоло “Фотир ” сурасида: “Албатта, Аллоҳнинг китобини тиловат қиладиганлар, намозни тўкис адо этиб, Биз уларга ризқ қилиб берган нарсалардан махфий ва ошкора инфоқ қилганлар, ҳаргиз касодга учрамайдиган тижоратдан умидвор бўлурлар.

    Чунки У зот уларга ажрларини тўлиқ қилиб берур ва Ўз фазлидан зиёда ҳам қилур. Албатта, У ўта мағфиратли ва ўта шукр қилгувчидир.”,  деган. (Фотир, 29-30 оятлар)

Ҳа, Қуръон тиловати ниҳоятда зарур. Шунинг учун ҳам, юқоридаги ояти каримада мўъминлар сифатлари баён қилинган пайтда биринчи бўлиб Қуръон тиловати келтириляпти.

Ушбу ойда ҳар биримиз эзгу ва хайрли амаллар қилишга ҳаракат қилмоғимиз мақсадга мувофиқдир.  Эзгу амаллар деганда, аввало, чин ихлос-эътиқод, ибодатда бардавом бўлиш, шунингдек, ўзгаларга хайру саховат кўрсатиш ва мазкур амалларни чиройли кўринишда холис адо этиш тушунилади.

Рамазон ойида қилинган эзгу ишларнинг савоби ҳақида Расулуллоҳ (с.а.в.) марҳамат қиладилар: “Кимда-ким Рамазон ойида бирор-бир нафл амални бажарса, у бошқа ойда фарз амални адо қилган билан тенг бўлади. Кимда-ким бу ойда бир фарз амални бажарса, бошқа ойдаги етмишта фарз амални адо қилган билан тенг бўлади”. (Байҳақий ривояти)

Шу сабабали хайрли амалларимизни мана шу Рамазон ойида адо этиш жуда фазилатлидир.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда бу ҳақда «Рамазон ойи – унда одамларга ҳидоят ҳамда ҳидояту фурқондан иборат очиқ-ойдин ҳужжатлар бўлиб Қуръон туширилгандир» – деб марҳамат қилган. (Бақара, 185-оят).

Қуръон билан рўза ойи орасидаги мустаҳкам алоқа ва боғлиқликни Рамазоннинг илк куни кириши биланоқ ҳар бир мусулмон киши ўз қалбининг туб-тубидан ҳис этади. Ва ўта кучли муҳаббат ва қизиқиш билан Раббисининг Китобини мутолаа қилишга киришади. Унинг оятлари борасида тафаккур юритади, унда келтирилган қиссалару хабарлардан ибрат олади.

Рамазон яқинлашган сайин ҳар куни намозхонлар рўза ва хатми Қуръон ҳақида сўраб суриштиришади, масжидлар намозхонлар ва Қуръон тиловат қилувчилар билан тўлиб кетади. Дунёдаги бор масжидларда Қуръони Карим хатми бошланади. Бу эса уларнинг Аллоҳнинг китобига бўлган муҳаббатлари, иштиёқлари баланд эканлигини кўрсатади.

Рамазон – Қуръон ойи, сабр ойи, тақво ойи, дилни поклаш, тавбага юзланиш ойи. Бу қутлуғ онларда инсон танаси покланади, қалби қувват олади, дили нурга тўлади.

Рамазон Қуръон тиловати, зикр ва истиғфор ойидир. Расулуллоҳ (с.а.в.) бу ойда Қуръонни тўлиқ Жаброил алайҳиссалом назоратларидан ўтказиб олар эдилар. Бу улуғ фаришта билан биргаликда Қуръони каримни дарс қилардилар. Вафот топадиган йилларида эса, Қуръонни бу улуғ фариштадан икки марта ўтказиб олганлар.

У зот Рамазон ойида Қуръон тиловатини кучайтириб, тунги намоздаги қироатларни узайтирардилар. Ўтган солиҳларимиз ҳам бу ойда Қуръонни бир неча бор хатм қилиб чиқишарди.  Рамазон ойида бошқа нафл ибодатларни қўйиб, фақат Қуръон билан машғул бўлганлар. Имом Зуҳрий Рамазон кирса: “Бу ой фақат Қуръон ўқиш ва (ифторда) очларни тўйдириш ойидир”, – дердилар.

Имом Молик раҳматуллоҳи алайҳнинг Рамазон ойи кирса, ҳадис ўқишдан тўхтаб, Қуръон билан машғул бўлишлари нақл қилинган. Абдур Раззоқ айтадилар: “Суфён Саврий Рамазон ойи келса, барча нафл ибодатларни қўйиб, Қуръонга юзланар эдилар”.

Ўтган улуғларимиз ҳам бу муборак ойда Қуръони карим учун алоҳида эътибор ва вақт ажратганлар. Фақиҳ олимлар ҳам бу ойда илм билан шуғулланишни бутунлай йиғиштириб ёки камайтириб, Қуръон мутолаасига эътиборларини қаратганлар.

Рамазон ойини ғанимат билиб, имкон қадар Қуръони Каримни тиловат қилиш, Таровиҳ намозидаги Қуръон хатмларида иштирок этиш билан Рамазонни ўтказган инсон нақадар бахтли инсондир!

 Аллоҳ таолога чексиз ва беадад ҳамду санолар бўлсинки, юртимиз тинч, ҳаётимиз фаровон, ибодатларимизни ҳеч бир хавф-хатарсиз, Аллоҳ буюрганидай адо этишга муваффақ бўляпмиз. Таровеҳ намозлари, бошқа ибодатлар адо этилиб, юртимиз равнақи, эл-юрт тинчлиги, ризқ-рўзимиз мўл бўлишини сўраб, Аллоҳ таолога дуо ва илтижолар қилиняпти. 

Азизлар, ушбу “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили” деб ном олган жорий йилимизда юртимиз мўмин-мусулмонлари буюк ва мўътабар бўлган халқимизнинг дуоларини олиш шарофатига муяссар бўлган ҳолда барча оилалар ўртасида ўзаро аҳиллик, муҳаббат, тарбия ва руҳий фароғат қарор топиши учун тинмай ҳаракат қилишмоқда, зеро бу Қуръон ойи бўлган муборак Рамазон ойи дилларга сурур бахш этадиган ойдир.

Аллоҳ таоло Рамазонни барчаларимизга муборак ва баракотли этсин, ушбу ойни Қуръон хатмлари, таровеҳ намозлари, амри маъруф ва наҳйи мункар ва солиҳ амаллар билан ўтказишимизни насиб айласин!

Кириб келган Рамазон ойи барчаларимизга муборак бўлсин! 

Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти мударриси 

А Абдуллаев.

Пайғамбаримизнинг, соллаллоҳу алайҳи васаллам, ота-оналари куфрда вафот этган эмаслар.

Абу Ҳанифа раҳматуллоҳу алайҳнинг “Ал-фиқ ал-акбар” асаридан.

Оналик – аёл зотига насиб этган муборак ва шарафли вазифадир. Аллоҳ таоло оналарнинг танасини мўъжизавий хилқат қилиб яратди, туйғуларини раҳмати ва сабри билан сарафроз этиб, уларни қутлуғ вазифага тайёрлади. Бу шундайки, раҳмида пайдо бўлган ҳомила бошданоқ уни машаққатга юзлантиради: бошқоронғулик, қўшимча юклик.... лекин аёл шу азобларни катта мамнуният билан, шоду хуррамлик билан қарши олади. Нимжон бир чақалоқ бўлиб дунёга келган мурғак жонни шафқати ила, фидокорлиги ила боқади. Лекин эвазига ҳеч нарса тамаъ қилмайди.

Оналар инсоннинг бу дунёга келишига ва дунёда кечирган илк йилларида бошига паноҳ бўлган муборак кишилардир. Оналарнинг энг бойи эса, шубҳасиз, Аллоҳнинг Ҳабибини дунёга келтирмоқ каби мислсиз шарафга эга бўлган ҳазрати Омина онамиздир.

Омина онамиз Иброҳим алайҳиссаломнинг авлодларидан бўлган Қурайш қабиласининг бани Зуҳра уруғига мансуб Ваҳб ибн Абдулманнофнинг қизи эди. Онаси Барра бинти Абудуззо ҳам Қурайшнинг бани Абдуррар уруғидан бўлган. Ота-онасининг жўмардлиги, пок ахлоқи, шубҳали ишларга аралашмагани ҳақида тарихий манбаларда ёзиб қолдирилган.

Бир куни уларнинг уйига салобатли бир меҳмон келади. Меҳмон Макканинг улуғларидан, Пайғамбар алайҳиссаломнинг бобоси Абдулмуталлиб эди. Яқин дўсти бўлган Ваҳбнинг қизи Оминани ўғли Абдуллоҳга сўраб келган эди.

Абдулмуталлиб элнинг эътиборидаги обрўли, эътиборли одам эди. Уни бошқалардан ажратиб турадиган фавқулодда  хислатлари ҳам бор эди. Масалан, унга тушида Замзам сувининг ўрни билдирилган эди. Бундай илҳомларга соҳиб кишининг севган фарзанди Абдуллоҳ учун танлаган келини, шубҳасиз, оддий қизлардан бири эмас эди.

Абдулмуталлиб Замзам булоғини қазиб бошлаган вақтда агар булоқни топиб, унинг кўзини очиш насиб этса, ўн нафар ўғлидан бирини Аллоҳ ризолиги учун қурбон қилишни ният қилган эди. (Иброҳим алайҳиссаломга тушида ўғли Исмоил алайҳиссаломни қурбон қилиш ҳақида амр бўлганидан сўнг унинг авлодлари орасида бирор мушкул иши битишини сўраб, агар шу ишим битса бир ўғлимни  қурбон қиламан, деб ният қилиш урфга айланган) Булоқнинг кўзи очилганидан кейин ўғилларидан бирини қурбон қилиши тайин бўлди. Аммо кимни? Қайси бирини қурбон қилишни аниқлаб олиш учун қуръа ташлашга қарор қилди. Ташлаган қуръа ҳазрати Абдуллоҳга чиқди. Абдуллоҳ бобокалони Исмоил алайҳиссаломнинг йўлини тутиб Аллоҳ ризоси учун қурбони бўлишга рози бўлади. Аммо уни жону дилидан яхши кўрган Макка аҳли унинг қурбон бўлишига рози бўлмайди. Аллоҳ таоло Абдуллоҳни юзта кўркам туяни қурбон қилиши эвазига қутқариб қолади.

Сурати ва сийратининг гўзаллиги билан ҳар бир кишининг эътиборини тортган ҳазрати Абдуллоҳ кейинги вақтларда ғайритабиий бир ҳолатни бошдан кечираётган эди. унга қараганлар унда бутунлай бошқа бир гўзаллик, илоҳий бир нур кўраётган эди. Шу сабабдан Макканинг бўй етган қизлари уни орзу қилиб ҳатто йўлини кесиб ҳам чиқар эдилар. Аммо ҳазрати Абдуллоҳ бундай ишларга қайрилиб ҳам қарамас эди. Унга келин излаган  Абдулмуталлибнинг Макка ва унинг атрофидаги хонадонларда тарбия топган қизлар дидига ўтирмай, Мадинага боради ва ўша ердан Омина онамизни келин қилиб келади. Ҳазрати Абдуллоҳ Макка йигитларининг ҳар жиҳатдан олди бўлгани каби, ҳазрати Омина онамиз ҳам Мадинадаги қизларнинг ҳуснда одобу ахлоқда олди эдилар.

Икки оила  насаби, ижтимоий аҳволи ва поклик жиҳатидан бир-бирига тенг эди. Ҳазрати Омина насаб эътиборидан аслзода бир оила қизи бўлгани каби, ахлоқи поклиги ҳам диққатни тортган, хушмуомала, нафис ва одобли бир қиз эди. Абдуллоҳнинг манглайида порлаган илоҳий нурнинг асл соҳибига оналик қилмоққа лойиқ бўлган ҳар жиҳатдан соғлом қиз эди.

Яна бир қанча вақт ўтиб дунёни ширкдан, куфрдан ва зулмнинг зулматларидан ҳидоят ойдинлигига олиб чиқувчи Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васаллам ана шу покиза ёшларнинг зурёди ўлароқ дунёга келадилар.

Аллоҳнинг истагани бўлади

Тўйларидан икки ой ўтиб ҳазрати Омина турмуш ўртоғи Абдуллоҳнинг қулоғига: "Фарзандимиз бўлади!" дея шивирлаб суюнчи олади.

Абдуллоҳ бу муждадан жуда ҳам севинган эди. аммо боласини бағрига босиб, ўпиб эркаламоқ унга насиб этмайди.  Негаки, Аллоҳ таоло азалда тақдирни ёзганда Ҳабиби – Пайғамбаримизнинг дунёга етим келишини ирода этган эди. “У сени етим топиб, жойлаб қўймадими?” (Зуҳо сурасининг 6-ояти).     

Макка ёшларининг аксарияти каби тижорат орқали тирикчилик ўтказадиган ҳазрати Абдуллоҳ сафарга чиққанида ўзини ёмон ҳис қилади ва ҳаётдан кўз юмади. Сафардан қайтган карвон кўрингани заҳоти севган ёрининг истиқболига югуриб чиққан ҳазрати Оминага мудҳиш хабар берилади.

Ёшгина келинчак бўлган Омина айни ўйнаб-куладиган паллада жуфти ҳалолидан бунчалик вақтли ажралиб қолганига куйсинми ёки раҳмида етилаётган норасиданинг дунё юзини кўрмасдан етим қолганига куйсинми?..

Аммо бу не ҳолки, Омина айрилиқ азобига қарамай, юрагида қандайдир бир енгилликни ҳис қилаётгандек эди. Гўёки аллақайерлардан бир хабар Оминанинг юрагига сув сепар эди.

Ҳазрати Омина ғайритабиий тушлар кўрарди. Пайғамбар алайҳиссалом оналарининг кўрган тушлари ҳақида бунда марҳамат қилганлар:

 “Мен отам Иброҳимнинг дуоси, Исонинг муждаси ва онамнинг тушиман. Онамнинг тушида ундан таралган бир ойдинликдан Шом диёридаги саройлар ёришган экан” (Имом Аҳмад ибн Ҳанбал. Муснад IV, 127, 128).

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг оналари ҳар доим шунга ўхшаган тушлар кўрганлар. Тушида бир овоз ҳазрати Оминага бундай дер экан:

“Эй Омина яхши билгинки, сен оламларнинг энг хайрлисига юклисан. Туққанингдан сўнг ўғлингга Муҳаммад деб исм қўй!"

Ҳазрати Омина ана шу сирли туши ҳақида қайнотаси Абдулмуталлибга сўзлаб берди. Абдулмуталлиб бунга сира ҳам ажабланмади. Чунки унинг ўзи ҳам ана шундай ғайритабиий ҳолларга соҳиб зот эди.

Одатда, ҳомиладор аёлларнинг иштаҳаси очилиб баъзи нарсаларни жуда ҳам егиси келади, баъзиларининг эса ҳидига ҳам тоқат қила олмайди. Аммо ҳазрати Оминанинг аҳволи бутунлай бошқача эди. Ичидан келган бир ҳиссиёт ила еган-ичган луқмасининг поклигига диққат этар эди. Фақат шубҳали таомлар эмас, беҳуда вайсаб ўтиришлар, миш-мишлар уни роҳатсиз қилар эди. Овлоқ ерларга кетиб ички ҳиссиёти оғушида қолар эди.

Ушбу қутлуғ фарзандга ҳомиладор бўлганидан бери ҳоли бутунлай ўзгарган, ичида бир таърифлаб бўлмас даражадаги ҳузур ва ҳаловат бор эди. Аллоҳнинг номини тилга олгани замон кўнглига бир илиқлиқ югурар, юраги юмшаб кўзларидан ёшлар оқарди, Роббимиз уни қутлуғ туғруққа тайёрлаётган эди.

Қутлуғ кеча

Ниҳоят кутилган кун келди. Рабиулаввал ойининг иккинчи душанба кечаси эди. Қуёш ҳали бош кўтариб улгурмасидан аввал дунёнинг маънавий самосига илоҳий раҳмат ва ҳидоят қуёши чиқди.

Ўша кеча ҳазрати Омина бўлиб ўтган воқеаларни қуйидагича ифода этган эдилар: “Мен бошқа аёллар каби тулғоқ азобини тортмадим, оғриқ сезмадим. Тулғоқ яқинлашганда қулоғимга шиддатли бир овоз эшитилди, чўчидим. Ортидан оппоқ рангдаги бир қуш келиб қаноти билан танамни силади, мендан қўрқув чекинди. Ёнимга қараб менга бир косада шарбат берилганини кўрдим. Уни олиб ичган эдим ҳар тарафим нурга тўлиб кетди. Ўша чоқда Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи васаллам) дунёга келди”

Шунингдек, турли манбаларда  тулғоқ вақтида ҳазрати Оминанинг кўзига Жаннат пардалари очилиб ҳурлар ва малакларнинг атрофида парвона бўлаётгани, уларнинг ҳайрат ва муҳаббат билан чақалоқни томоша қилганлари ривоят этилган.

Қутлуғ тулғоққа ёрдам бериш учун келиб гувоҳ бўлган Шифо хотун, Фотима хотун ҳам фавқулодда ҳолатларани кўрдилар. Шифо хотун ўша кўрганларини бундай деб сўзлаб берган: “Аллоҳнинг Расул туғилган чоқда мен ўша ерда эдим. Қулоғимга бир овоз эшитилди: “Унга Аллоҳнинг раҳмати бўлсин!”. Машриқ билан Мағриб ораси нурга тўлди. Ҳатто Рум диёрининг баъзи саройларини кўрдим. Сўнгра Аллоҳнинг Расулини қучоғимга олиб эмиза бошладим. Менда шундай бир ҳолат пайдо бўлдики, танам титрай бошлади, кўзларим қоронғулашиб кетди. Бир овоз: “Қаёққа кетди?” деб сўради. “Шарққа олиб кетдилар” дея жавоб берилди.

Бу сўзлар хотирамга муҳрланиб қолди. Аллоҳнинг Расули пайғамбарлигини эълон этар-этмас у зотнинг ҳузурига чопдим ва иймон келтириб мусулмонлар сафига қўшилдим”.

Фотима хотун эса ўша муборак кечада чақалоқ туғилган уйнинг нурга тўлганини ва кўкдаги юлдузлар худди тўкилаётгандек уйнинг устига келганини ҳикоя қилган.

Фарзанд ҳасрати

Ҳазрати Омина туққанларидан сўнг фарзандини тўйиб-тўйиб бағрига босди. Фақат Маккада ҳаво жуда иссиқ эди. Ҳаво ҳарорати жуда қаттиқ исиб кетгани боис атрофдаги қишлоқларда вабо тарқалгани ҳақида хабарлар келарди. Макка эса инсонлар ҳар тарафдан ҳаж зиёрати ҳамда тижорат учун оқиб келадиган ер эди.

Қутлуғ Набийнинг бобоси Абдулмуталлиб муборак неварасининг соғлиги учун уни бир сут эмизувчига беришга қарор қилади. Зотан, бу Маккада кенг ёйилган одат эди. Ҳавоси салқин ва тоза, хасталиклардан узоқ қишлоқнинг одамлари арабчада ҳам тоза сўзлашарди. Турли миллат вакиллари аралашиб кетмагани боис ўша қишлоқларга бошқа тиллар таъсир кўрсатмаган эди. Кўплаб араб оилалари араб тилида акцентсиз гаплашадиган бу ерларга болаларини тил ўргансин деб юборар эди. Ҳазрати Муҳаммад алайҳиссалоту васаллам эмизишга бола олиш учун Маккага келган Ҳалима деган аёлга топширилди.  Ҳазрати Омина учун фарзанд ҳасрати бошланди. Аммо фарзандининг соғлиги учун бу айрилиққа сабр этишга мажбур эди. Унинг ўғли одамларга раҳмат бўлиб қайтар эди. Ҳар турли таҳликалардан узоқ бўлиши учун ҳар қандай нарсалардан эҳтиёт бўлиши зарур эди.

Ҳазрати Ҳалима бу муборак етимда фавқулодда ҳодисаларни кўрганидан кейин уни тўйиб-тўйиб бағрига босди ва онасига олиб келиб топширди.

Ҳазрати Омина севган ёри Абдуллоҳнинг ҳасратини бир оз бўлса-да тиндирмоқ учун унинг қабрини зиёрат қилишни истади. Севгили ўғлини ҳам ёнига олиб хизматкори Умму Айман билан биргаликда Мадинага қараб йўлга чиқди.
Мадинада Абдулмуталлибнинг тоғаси бўлгани учун оиланинг тоғаси ҳисобланган Бани Нажжор қабиласига меҳмон бўлдилар. Бир ой Мадинада бўлганларидан сўнг Маккага қайтаётганда ҳазрати Оминанинг тоби қочди. Йўл юзидаги Абво деган ерда жон таслим этди.

Унинг вафотига шоҳид бўлган бир аёл шундай деган эди: “Омина вафот этаётганда ўша ерда эдим. Ўғли Муҳаммад эндигина бўй олаётган беш ёшлардаги бола эди. У онасининг бошида турарди. Омина ўғлининг юзига боқиб бундай деди: Эй муборак фарзанд! Эй дунёга бир келиб, учиб кетган кабутарнинг (Абдуллоҳ) ўғли!  Отанг ҳар бир нарсанинг Эгаси ва ҳар нарсани Билувчи ёрдами ила қуръа ташланган кун юзта кўркам туя эвазига қурбон бўлишдан қутилган эди. Тушларимда кўрганларим юз берса, сен бутун инсониятга юборилган пайғамбар бўлиб, уларга ҳалол-ҳаромни ўргатасан, инсонларни ҳақиқатга ва Исломга етказасан. Отанг Иброҳимнинг динида бўласан. Аллоҳ сени жами бутлардан муҳофаза этсин. Сенинг дининг қиёматга қадар давом этади”. Бу сўзлардан сўнг дедики: “Ҳар бир тирик жон ўлади; ҳар бир янги нарса эскиради; ҳар бир кекса дунёдан айрилиб кетади. Ана мен ҳам ўлаётирман. Фақат номим абадий қолади. Чунки ортимда хайрли ва покиза фарзанд қолдирмоқдаман”.

Оналарнинг фахри бўлган ҳазрати Омина шу сўзларни айтганидан сўнг жон берди. Ўзи айтганидек, жисми бу дунёдан кўчиб кетган бўлса-да, номи абадий қолди.  

Аллоҳ таоло Ҳабибининг дунёга келишига васила бўлган бу қутлуғ онага Ўзи лойиқ кўргани каби мукофот беради, иншааллоҳ!

Дамин ЖУМАҚУЛ тайёрлади.

1 июн “Халқаро болаларни ҳимоя қилиш куни” га бағишланган

Фарзанд – оила қувончи, Ватан ва жамият таянчи. Унинг соғлом, илмли, имонли ва иродали бўлиб улғайиши нафақат ота-она, балки  давлатимизнинг ҳам эзгу мақсадларидан биридир. Шу боис мамлакатимизда истиқлолнинг илк кунлариданоқ баркамол авлодга юксак эътибор ва беқиёс ғамхўрлик кўрсатилмоқда.  Азиз фарзандларимизнинг жисмонан соғлом, ақлан баркамол ва ҳар томонлама салоҳиятли этиб вояга етказиш барчанинг бирдек улуғ мақсадидир.

Дарҳақиқат, фарзандларимизнинг яхши, одобли, меҳнатсевар, соғлом ва ҳар томонлама салоҳиятли бўлиб ўсиши кўп жиҳатдан уларнинг оналарига боғлиқ бўлади. Шунинг учун динимиз кўрсатмаларида бўлғуси онани танлашга алоҳида эътибор қаратилади. Келажакда дунёга келадиган фарзандларга муносиб она танлаш ҳақида фарзанд ҳали туғилмасидан аввал қайғурилади. Онамиз Оиша (розияллоҳу анҳо)дан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Фарзандларингизга муносиб онани ихтиёр қилинглар”, деганлар.

Бироқ ота-онанинг вазифаси фарзандини дунёга келтиришдангина иборат деган фикрга бориш ҳам тўғри эмас. Улар ўз фарзандларини ақлли, эс-ҳушли, жисмонан соғлом, диёнатли, эътиқодли, жамият ва миллатга фойдаси тегадиган инсонлар қилиб тарбиялаш ҳақида қайғуришлари керак. Одатда, оталар оилани боқиш ва моддий жиҳатдан таъминлаш мақсадида кўпинча уйдан ташқарида бўлиб, уй ишлари ва фарзанд тарбияси билан асосан оналар шуғулланадилар. Шунинг учун фарзанд тарбияси фақат онанинг вазифасидек туюлиб қолган. Лекин аслида шариат кўрсатмасига кўра, фарзандлар тарбиясида ота-она бирдек масъулдир. Балки ота бу борада онадан  ҳам масъулиятлироқ ҳисобланади. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам отанинг фарзандига қиладиган моддий таъминотидан маънавий таъминоти устун туришини таъкидлаб шундай марҳамат қилганлар:

 “Ҳеч бир ота ўз фарзандига гўзал одобдан ҳам ортиқроқ ҳадя бера олмайди” (Термизий ривояти).

Ота-оналар боланинг табиати, хулқ-атвори шу оиладаги муҳитга қараб шаклланишини эсдан чиқармасликлари зарур. Уларнинг вазифаси худди тажрибали табибнинг беморга нисбатан муносабатига ўхшаш бўлиши керак. Маълумки, солиҳ фарзандлар ота-она назоратида оилада тарбияланиб, вояга етишади. Болалар тарбиясига улар ёш вақтларида бепарво бўлиш, ёмон кишиларга аралашиб юришларига йўл қўйиш зарарли оқибатларга олиб келади. Содда қилиб айтсак, бола қалби ҳар турли ёзув ёзиш мумкин бўлган бир оқ қоғозга ўхшайди. Унга мумкин қадар яхши ёзувлар ёзиш керак. Улар тарбиясига астойдил киришиш, яхши кишилар бўлиб етишишлари учун бутун имкониятларни ишга солиш зарур.

Шубҳасиз, ота-она, оила, маҳалла, мактаблар болалар тарбиясида муҳим аҳамият касб этади. Уларни чиройли одоб-ахлоқ, яхши таълим-тарбия асосларида вояга етказиш давлат миқёсидаги долзарб масала экани ҳар биримизга яхши маълумдир.

Муқаддас динимизда ёшларнинг одоб-ахлоқи, таълим-тарбиясига эътибор бериш энг муҳим масалалардан саналади. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам марҳамат қиладилар: “Болаларингизга одоб беринглар ва одобларини чиройли қилинглар”.

Фарзандларимиз тарбиясига алоҳида аҳамият бериб, уларни покиза кийиниб, ҳалол луқма ейишга одатлантиришимиз, уларни турли зарарли оқимлар таъсиридан сақлашимиз, ёшларимизни уларнинг гирдобига тушиб қолишидан ҳимоялашимиз, ота-онаси, оила, эл-юрт олдидаги бурчи ва масъулиятини доимо ҳис қиладиган, ўйлайдиган қилиб тарбиялашимиз лозим. Айниқса, ота-оналар бир лаҳза бўлса ҳам ҳушёрликни йўқотмасликлари, ёшлар тарбиясида асло бепарво бўлмасликлари керак.

Хусусан, юртимизда соғлом оила муҳитини яратиш, она ва бола саломатлигини муҳофаза қилиш, соғлом бола туғилиши, жисмоний ва маънавий баркамол авлодни вояга етказиш борасида жуда кўплаб хайрли ишлар амалга оширилаяпти. Барча эзгу ниятларимиз замирида фарзандларимизни ҳам  жисмоний, ҳам маънавий жиҳатдан соғлом ўстириш, уларнинг бахту саодати, фаровон келажагини кўриш орзуси ётибди.

Шунинг учун ҳам барча ёшларимиз ҳамма орзулари ушаладиган, интилишлари қўллаб-қувватланадиган мамлакатда яшаётганидан бахтиёр бўлишлари керак. Чунки, ана шу ғамхўрлик ва эътибор натижасида болаларимиз ҳамманинг ҳавасини келтирадиган, истеъдодли бўлиб вояга етишади. Ҳозирда спорт, санъат, мусиқа, фан-техника соҳасида юртимиз довруғини жаҳонга ёяётган ёшлар сони кундан-кунга зиёда бўлиб бормоқда.

Азиз фарзандларимиз дунёвий билимлар билан  барча юксак маънавиятимиз, миллий урф-одатларимиз ва қадриятларимиз асосларини ҳам пухта эгаллашлари керак. Халқимизда бир мақол бор: “Олим бўлиш осон, лекин одам бўлиш қийин”. Демак, илму фан ютуқларини қўлга киритиб боришлик билан бирга фарзандларимизни инсонпарвар, меҳру оқибатли ва ахлоқий баркамол этиб тарбиялашга интилиб боришимиз лозим ишлардандир.

Комил фарзанд тарбияси ўзида қуйидагиларни мужассамлаштиради:

Эътиқодий тарбия – имонли бўлишликни, ҳалол ва ҳаромни ажрата билишни ўргатиш.

Ахлоқий тарбия – чиройли одоб, камтарлик, ростгўйлик, меҳр-шавқатлилик, омонатдорлик каби гўзал ахлоқ ва фазилатларни шакиллантириш.

Жисмоний тарбия – тўғри овқатланиш, спорт билан шуғулланишни ўргатиш, спиртли ичимлик истеъмол қилиш, сигарета чекиш каби зарарли одатлардан қайтариш.

Ақлий тарбия – замонавий илмлар ва жамиятга фойдали касб-ҳунарларни ўргатиш.

Мана шундай ёшлар мустақил Ўзбекистонимизнинг келажаги, ишончи ва давомчиси бўла олади. 

Абдулазиз Бобамирзаев,

“Ҳидоя” ўрта махсус ислом

билим юрти мудири