Абу Дабида жойлашган идораси орқали ночорлар ва қочоқларга кўмак кўрасатувчи Табаҳ фонди ва UNHCR ташкилоти ҳамкорлигида Закот жамғармаси фаолияти йўлга қўйилди. Бу ҳақда “khaleejtimes.com” нашри хабар берди. Закот платформаси zakat.unhcr.org тармоғида иш олиб бориши айтиб ўтилган.

Закот платформасидан келиб тушган маблағлар Иордания ва Ливандаги қочоқларга кўмак кўрсатмоқда. Ушбу жамғарма фаолияти Бангладешдаги Роҳинжа қочоқларига кўмак кўрсатиш бўйича катта миқдордаги инсонпарварлик ёрдамини тайёрламоқда. Закот фондига 2017 йилдаги жами 2,6 миллиард АҚШ доллари миқдорида маблағ келиб тушган ва ушбу маблағларга Иорданиядаги 14 минг оилага кўмак кўрсатилган.

Маълумот учун, Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг қочоқлар ишлари бўйича Олий комиссарлиги қошида шариат аҳкомлари асосида ташкил этилган Закот ташаббуси Ислом оламининг кўзга кўринган уламоларининг фатвоси асосида фаолият юритади.

ЎМИ Матбуот хизмати

Ибн Ос розияллоҳу анҳудан келтирилган бир ривоятда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Ҳеч бирингиз барча яхшилик ва ёмонликнинг тақдирдан экани, инсон тақдирида бўлмаган нарсаларга дучор бўлмаслиги ва аксинча, тақдирига ёзилганларнинг, албатта, содир бўлишига амин бўлмагунича мўмин бўла олмайди”.

Тақдир – Аллоҳ таоло махлуқотни яратишдан олдин белгилаб қўйган қисмат. Бирор ҳодиса Аллоҳнинг илмисиз бўлмайди. Ҳар бир нарса Аллоҳнинг ҳукмидадир. Шунинг учун ҳам тақдирнинг ёмонлиги, яхшилиги, ширин ва аччиқлиги Аллоҳ таолодан эканига иймон келтиришимиз керак.

Аммо баъзилар “тақдиримда бор эканки, гуноҳ қиляпман, тақдиримга ёзилгани учун менда айб йўқ” дейишади. Ризқ масаласида эртаю кеч тиним билмай югуриб, ўзини ўтга чўққа уради. Аммо ризқ ҳам тақдирда белгилаб қўйилгандир.

“Аллоҳ хоҳласа, тақдир қилса, бир кун ибодат қиларман” деб Аллоҳга итоат этишга эриниб, тақдирни баҳона қилишади. Зеро, Қуръони каримда шундай дейилган: “Мен жинлар ва инсонларни фақат Ўзимга ибодат қилишлари учунгина яратдим” (Зориёт сураси, 56-оят).

Саҳобалар ва тобеинлар тақдирга ана шундай иймон келтирганлар. Лекин саҳобалар замонининг охирроғига бориб тақдирга тил теккизилади. Тақдир ҳақида бидъат сўзни қўзғаган энг биринчи одам басралик Маъдидия Жухарийдир. У тақдир ҳақида шундай дейди: “Аллоҳ таоло бандаларининг қиладиган ишларини олдиндан билмайди, гуноҳ қилгандан кейин билади. Агар Аллоҳ таоло банданинг гуноҳ қилишини олдиндан билса, бу бандани гуноҳ қилишга мажбурлаган бўлади. Демак, шу гуноҳ учун азоб берган бўлади. Бу ҳолда Аллоҳ золим бўлиб қолади, деган бузуқ ақидаси билан Мадинага келади. Ва унинг сўзларини тасдиқлаб, унга эргашганлар ҳам пайдо бўлади. Шу билан қадария деган тоифа вужудга келади. Қадарийлар бандаларнинг амалларига боғлиқ Аллоҳ таолонинг хоҳиши, қазоси, қадари, шунингдек яратишини инкор қиладилар. Улар тақдирни инкор қилганлари учун “қадарий” деб аталади.

Биз тақдирга саҳобалар иймон келтиргандек иймон келтирамиз. Шунинг учун ҳам Аллоҳнинг хоҳлаганигина бўлади, деган эътиқодимиз мўътазилийлар ва қадарийларга раддия жавобдир.

Имоми Аҳмад у кишига узоқ умр сўраб дуо қилишликни ёмон кўрар эдилар ва айтардиларки: “Бу тугатиб қўйилган ишдир”.

Аллоҳ таоло халқларни яратишдан олдин ҳеч бир нарса Унга махфий бўлмаган, яъни Аллоҳ таоло ҳамма нарсани билган.

Ҳар бир нарса Аллоҳнинг тақдир ва хоҳиши билан жорий бўлади. Бандалар учун Аллоҳ хоҳласагина хоҳиш бордир. Аллоҳ таоло: “(Эй, инсонлар!) Истакларингиз фақат Аллоҳ хоҳласагина рўёбга чиқур. Албатта, Аллоҳ билим ва ҳикмат эгасидир” (Инсон сураси, 30-оят), деб огоҳлантиради.

Аллоҳ таоло хоҳлаган кишини ҳидоят қилади ва ҳидоят қилинган одамни Аллоҳнинг хоҳишисиз бирон бир адаштирувчи адаштира олмайди ва Аллоҳ хоҳлаган кишини адаштиради ва бу адашган одамни Аллоҳнинг хоҳишисиз ҳеч бир одам тўғри йўлга бошлай олмайди. Тўғри мана бундай: “Аллоҳ хоҳлаган нарса бўлади ва хоҳламаган нарса бўлмайди”.

Тақдир тўғрисида кўп гапирмаган маъқул. Бир одам қилган гуноҳини тақдирдан деб ўзига тасалли бергани билан, барибир, ўзига қарши ҳужжат бўлади. Агар бир кишининг бошига мусибат тушганда, тақдирни хужжат қилса, ҳужжатга ўтади.

Ваҳб ибн Мунаббаҳ айтадилар: “Қадар масаласига бир марта назар солиб ҳайратда қолдим ва яна бир марта қараб даҳшатда қолдим. Кейин шуни билдимки, одамларнинг энг олими – тақдир тўғрисида кўп тийилгани ва одамларнинг энг жоҳили – тақдир тўғрисида кўп вайсагани экан”.

Зилола СУЯРОВА,

Имом Бухорий номли ТИИ услубчи-мураббийси

Пойтахтимиз Тошкент шаҳрида 3 – 5 май кунлари “Маданий мерос ва туризм” II халқаро конгресс бўлиб ўтади. Бу ҳақда ЎзА хабар берди.

Мамлакатимизнинг Туркиядаги элчихонаси томонидан Тошкентдаги Сингапур менежментни ривожлантириш институти ва Туркиянинг Селчук университети ҳамкорлигида ташкил этиладиган мазкур халқаро форумда Туркия Республикаси Президентининг Давлат маслаҳатчиси ҳамда дунёнинг 30 дан ортиқ давлатларидан иштирокчилар қатнашиши кутилмоқда.

Мамлакатимизнинг Буюк ипак йўли чорраҳасида жойлашган шаҳарлари азалдан ўзининг шонли тарихи, бой маданияти билан сайёҳлар эътиборида бўлган.

Бугун ҳам юртимизда Президентимиз Шавкат Мирзиёев ташаббуслари билан туризм саноатини жадал ривожлантириш, соҳани диверсификация қилиш ҳисобидан Ўзбекистоннинг сайёҳлик салоҳиятини кенг тарғиб қилишга алоҳида аҳамият қаратилмоқда.

Туркиянинг Селчук университети билан биргаликда ташкил этилаётган ушбу халқаро анжуман Ўзбекистонда туризм индустриясини тараққий эттиришда халқаро тажрибани ўрганиш, сайёҳлик соҳасида кадрлар тайёрлаш, маданий мерос объектларини сақлаш ва ташриф буюрувчилар кўламини кенгайтиришда замонавий ёндашувларни ишлаб чиқишда ҳамкорликни йўлга қўйиш имконини беради.

Форум доирасида маданий тадбирлар, ўзаро тажриба алмашиш имконини берадиган учрашувлар ва семинар-тренинглар ташкил этилади.

ЎМИ Матбуот хизмати

3. Илоҳий ишқ – сиддиқлар ишқи

Ана шу ишқ – энг буюк илоҳий ишқдир. У Аллоҳ таолога бўлган севгининг ҳадди аълосига етишидир.

Бу тоифа ошиқларнинг севгиси ҳар бир инсонда бўладиган ишққа монанд. Аммо уларнинг қалбига дунё севгиси бўйламаган ва улар қилган гуноҳлари юзасидан огоҳлантирилмаган, яъни гуноҳ ишларга асло қўл урмаган. Асли руҳлар оламига оид бўлган қалбига тўғридан тўғри илоҳий ишқ шуъласи тушиб Аллоҳга ишқи тушган ошиқлар улар.

Бундай ишқ пайғамбарларда, Аллоҳнинг дўстлари – валийларда ва солиҳ мўминларда бўлади.

Улар керак бўлса, маъшуқни рози қилиш учун ўзларини, наинки оташга отишларига, қурбонлик қилинишларига рози бўладилар, балки буни катта мамнуният ила қабул қиладилар. Айнан ишқи шу даражага келган инсон Қуръон ва суннатга тамоман тобе бўлган инсондир. Улар важд (сархушлик) ичида бўлиб хатти-ҳаракатлари билан бошқаларни ажаблантирсалар-да, ниҳоятда тўғри йўлда бўладилар. Баҳуоддин Нақшбанд ҳазратлари таъбири билан айтганда, ҳол аҳлларида бир ҳолат бўладики, беадаблик айни адабир. Бир ҳолат бўладики, айни адаб беадабликдир. Навоийшунос олимларимиздан бири ёзадики, “(Бобораҳим) Машраб ўзини телба деб айтади. Аммо унинг телбалиги соғлом кишиларнинг соғломлигидан минг карра аълодир”.

Уларнинг ишқи ҳеч сўлмайдиган жаннат боғчаларининг чечаклари каби доимийдир. Улар дунё ҳаётида денгизга ҳеч қўшилмасдан оққан дарё кабидирки, улар учун борлиқ ва йўқлик бирдир...

Уларни бу дунёнинг саврқомат дилбарлари, муҳташам уловлари, сарвати-ю сийрати, қасрлари, саройлари... у дунёнинг жаннати-ю жаҳаннами асло қизиқтирмайди. Улар фақат Уни севадилар ва Унга интилиб яшайдилар. Ким нени севса уни зикр қилади, деганидек, уларнинг тилида фақат Аллоҳ таолонинг номи, қалбида фақат Аллоҳ таолонинг ёди бўлади...

Улар дўзахдан халос бўлишни, жаннатга тушишни истамайдими, дерсиз. Албатта, истайдилар. Аммо бошқалар каби эмас. Бошқаларнинг дўзахдан халос бўлишни ва жаннатга тушишни исташи даҳшатли азобларга йўлиқмаслик ва абадий роҳат-фароғатга етишишга мойилликдан бўлади. Уларники эса Аллоҳнинг висолига етиш илинжидадир. Ахир дўзахдан халос бўлмаса, жаннатга тушмаса Аллоҳнинг висолига етиша оладими! Ҳа, илоҳий ишқ соҳибларининг ягона мақсади Унинг висоли, жаннат эса бир воситадир.

Филология фанлари доктори, профессор Шуҳрат Сирожиддинов бу ишқ аҳлларини қуйидагича таърифлайди: “Машҳур зоҳидлардан бири Робия Адавия (вафоти 752 йил) Аллоҳга муҳаббат ғоясини илгари сурди. Унингча, жаннат орзуси ва дўзах азобидан қўрқув нажот воситаси бўла олмайди. Инсон Аллоҳни шундай севиши керакки, унинг ишқи бу дунё ҳою ҳавасларини куйдириб юбориши керак. У Аллоҳни фақат Аллоҳ бўлгани учун севиш, ўз борлиғини Аллоҳнинг борлиғида сингдириш ва Аллоҳ жамолига эришиш ғояларини илгари сурди. Робия Адавия тасаввуф тарихига «илоҳий ишқ» тушунчасини олиб кирган биринчи зоҳид дейилади”.

Робмя Адавиянинг илоҳий ишқ ғоясини хожагон тариқатининг етук пирларидан бири Абулҳасан Ҳарақоний (933-1037 йй.) ривожлантириб, “Жаннат ва дўзахни Аллоҳ яратган. Уларни инкор этмайман. Лекин, жаннатга интилмайман, дўзахдан қўрқмайман. Сабаби, менинг ошиқишим фақат Яратган Зотгадир”.

Аллоҳ таоло барчамизнинг қалбимизга ана шу ишқ оташини солиб кўнглимизни Ўзининг ишқи билан мунаввар қилсин! Юнус Эмро ҳазратлари айтганидек,

Ишқинг олди мендан мени,

Менга Сен кераксан, Сен!

(Боши ўтган сонларда, давоми бор)

Дамин ЖУМАҚУЛ

Саволларга Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво ҳайъати жавоб беради.

Савол: Ассалому алейкум 1. Онам қанақадир домлага борадилар лекин ҳеч ҳам тушунтира олмаябман уларга, ишлари юришмаса бўлди ўша домлани олдига борадилар, бир марта қўшилишиб боргандим қанақадир кирсовун олиб келинг ип олиб келинг чой олиб келинг, расмларга қараб яхши ё ёмон одам экан деб айтади, кейин у одамларни даволаяпман деб қамчи билан уради, онамларни айтишларича уни одамлари бор эмиш, йўлларини очиб берармиш, шу ҳақида кўп уришиб қоламан. Онамлар билан ахир биз қазои қадарга иймон келтирганмиз яхши ҳам ёмон ҳам Аллоҳдан десам тўғри дедилар, аммо яна ўшани олдига борадилар. Алҳамдулиллаҳ ўзим намозимни тўкис адо этаман, онажонимни шу ишларини яхшимаслигини айтсам дарров сен ақлли бўлиб кетибсан, манга ақл ўргатма деб айтадила намоз ўқисанг ўзинг учун ўқийсан онага қанақа муомала қилишни билмайсан деб бир икки кун гапирмай қўядилар менга. Илтимос шу ҳақида батафсил гапирсангиз Аллоҳ сиздан рози бўлсин ! Раҳмат !

Жавоб: Ва алайкум ассалом. Онангизнинг ишлар шариатимизга зиддир. Бу ишларидан қайтсинлар. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдан шундай марҳамат қилганлар: “Ким коҳинга ёки мунажжимга борса ва унинг айтганларини тасдиқ қилса Муҳаммадга нозил бўлган нарсага кофир бўлибди”. Яъни уларни ғайбий нарсаларни билади дейиш инсоннинг эътиқодига таъсир қилади.

Савол: Ассалому алайкум! Никоҳдан сўнг ҳали жинсий яқинлик қилмасдан эр хотиннинг айби билан талоқ берса, кейин хотин афсусланиб, эрга қайтишни хоҳласа, эр ражаъат қилса кифоями ёки қайта ақди никоҳ қилиш керакми? Жавоб учун ташаккур!

Жавоб: Ва алайкум ассалом. Жинсий яқинлик қилмасдан талоқ қўйган бўлса у аёлга қайтадан уйланмоқчи бўлса янгидан никоҳ ўқитиш керак, чунки қилинган ражъий талоқ боинга айланади.

Савол: Ассалому алайкум саволим шундан иборатки бир куннинг қазо бўлган намозларини ўша куннинг ўзида витр намозидан кейин ўқиса бўладими баъзилар витрдан олдин хуфтоннинг суннатидан сўнг ўқиш керак дейишади қай бири тўғри. Раҳмат

Жавоб: Ва алайкум ассалом. Витрдан сўнг ўқисангиз бўлади.

Барча жавобларга ўтиш