Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Ҳиндистоннинг Ражастон ва Уттар-Прадеш штатларида юз берган кучли қум бўрони оқибатида кўплаб инсонлар ҳалок бўлгани муносабати билан Президент Рам Натх Ковиндга ва Ҳиндистон халқига чуқур ҳамдардлик билдирди, жароҳатланганларнинг тезроқ соғайишини тилади. Бу ҳақда Ўзбекистон Республикаси Президентининг Матбуот хизмати хабар берди.

ЎМИ Матбуот хизмати

Биз дунё илм-фани ва маданияти ривожига улкан ҳисса қўшган аждодларимиз билан ҳар қанча фахрлансак арзийди. Истиқлол йилларида бу ифтихор боис мамлакатимизда кўплаб хайрли ишлар амалга оширилди. Хусусан, Ислом цивилизацияси маркази, Ислом академияси, Мир Араб олий мадрасаси, Имом Бухорий ва Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказлари бой илмий-тарихий меросимизни ўрганиш ва тарғиб қилишга хизмат қилмоқда.

Бироқ бугун жаҳон айвонига назар ташлаган ҳар қандай онгли инсон тинчлик ва фаровонлик истагидаги халқ ўз юртида диний-маърифий соҳадаги фаолият самарадорлигини ошириши ва малакали кадрлар тайёрлашнинг яхлит тизимини яратиши лозимлигини яққол кўра олади.

Президентимиз томонидан шу йил 16 апрелда қабул қилинган «Диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги фармон айнан шу мақсад-муддаони назарда тутиши билан аҳамиятлидир. Мазкур фармонга асосан маърифатпарварлик, бағрикенглик, меҳр-мурувват, бунёдкорлик каби эзгу фазилатлар ва қадриятларимизни кенг тарғиб қилиш, жамиятда ижтимоий-маънавий муҳит барқарорлигини таъминлашда диний-маърифий соҳа вакилларининг ўрни ва иштирокини ошириш ҳамда 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясига мувофиқ бир қатор вазифалар белгилаб берилди.

Жумладан, “жаҳолатга қарши маърифат” улуғвор ғоя асосида диннинг асл инсонпарварлик моҳиятини, эзгулик, тинчлик ва инсонийлик каби фазилатлар азалий қадриятларимиз ифодаси эканлигини кенг ёритиш ва бу соҳадаги илмий-маърифий фаолиятни жадал ташкил этиш, ислом ва жаҳон цивилизациясига бебаҳо ҳисса қўшган аждодларимизнинг бой маданий меросини чуқур ўрганиш асосида ёшларнинг онгу тафаккурини шакллантириш, динни зўравонлик ва қон тўкиш билан бир қаторга қўядиган бузғунчи ёт ғояларнинг асл моҳияти ва мақсадлари ҳақида аҳолининг, айниқса, ёшларнинг хабардорлик даражасини ошириш, жамиятда миллий ва диний қадриятларимизга ёт бўлган ғояларга нисбатан тоқатсизлик муҳитини шакллантириш, жамиятда бағрикенглик, ўзаро ҳурмат, меҳр-оқибат, тинчлик ва тотувликни, ижтимоий-маънавий муҳит барқарорлигини таъминлашда диний-маърифий соҳа вакилларининг дахлдорлик ҳисси ва иштирокини янада ошириш, диний-маърифий ташкилотларнинг моддий-техника таъминотини мустаҳкамлаш, соҳа вакиллари меҳнатини муносиб рағбатлантириш ва ижтимоий ҳимоясини кучайтириш, глобаллашув шароитида жамиятимиздаги ижтимоий-маънавий муҳит барқарорлиги ва эътиқод эркинлигига таҳдид туғдириши мумкин бўлган омилларни барвақт аниқлаш ва олдини олишга қаратилган ахборот-таҳлилий фаолиятни кучайтириш, диний ва дунёвий билимлар уйғунлигини ривожлантириш асосида таълим сифатини ошириш, диний-маърифий соҳада малакали кадрларни тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва малакасини оширишнинг яхлит тизимини яратиш лозим.

Фармонга асосан, шунингдек, диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштириш бўйича чора-тадбирлар дастури ҳам тасдиқланди. Ўз навбатида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита тузилмасида 15 та штат бирлигидан иборат Диний-ижтимоий жараёнларни ўрганиш ахборот-таҳлил маркази ташкил этилди. Бу марказ Дин ишлари бўйича қўмитанинг диний мавзуларга оид адабиётлар, Интернет ва оммавий ахборот воситалари материалларини чуқур таҳлил қилиш, диний-ижтимоий муҳитнинг барқарорлигига салбий таъсир кўрсатувчи омилларни барвақт аниқлаш ва бартараф этиш юзасидан тавсиялар ишлаб чиқиш фаолиятини амалга оширадиган ахборот-таҳлилий тузилмаси ҳисобланади.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги, Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Ўзбекистон ислом академияси ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Тошкент ислом университети негизида Ўзбекистон халқаро ислом академиясини ташкил этиш тўғрисидаги таклифи маъқулланди.

Эндиликда Ўзбекистон халқаро ислом академияси Ўзбекистон мусулмонлари идораси ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита муассислигидаги Қуръон илмлари, ҳадис, ислом ҳуқуқи, ақида, тасаввуф, ислом иқтисодиёти ва молияси, халқаро муносабатлар, хорижий тиллар (араб, форс, инглиз, рус, урду, турк ва б.) ва бошқа халқаро миқёсда эҳтиёж мавжуд бўлган соҳалар бўйича малакали кадрларни тайёрлашга, ўрта махсус, олий таълим, олий таълимдан кейинги таълим, малака ошириш босқичларида узлуксиз таълимнинг яхлит тизимини ташкил этишга ва илмий меросни чуқур тадқиқ қилиш ва асраб-авайлашга, диний ва дунёвий билим беришга ихтисослашган етакчи таълим ва илмий-тадқиқот муассасаси ҳисобланади.

Юқоридаги муҳим ҳужжатга асосан Ўзбекистон халқаро ислом академияси таркибида Қорақалпоғистон Республикаси, Самарқанд, Наманган ва Сурхондарё вилоятлари минтақавий филиалларига эга бўлган Малака ошириш маркази ҳам ташкил этиладиган бўлди. Малака ошириш маркази ва унинг минтақавий филиалларида имом-хатиблар, имом ноиблари, диний соҳа мутахассислари, давлат ва жамоат ташкилотлари ходимлари, олий ва ўрта таълим муассасаларининг соҳага тегишли педагог кадрлари қайта тайёргарликдан ўтади ва малака оширади.

Шунингдек, фармонда Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳузуридаги “Зиё” медиа марказининг мамлакатимизда диннинг асл инсонпарварлик моҳиятини, аждодларимизнинг ислом ва жаҳон цивилизациясига қўшган бой диний-илмий меросини кенг тарғиб қилувчи, диний-маърифий ҳаётдаги янгиликларни жамоатчиликка етказувчи асосий медиа тузилма сифатида шакллантирилиши, олий диний-маърифий таълим муассасаси шаклидаги Ҳадис илми мактабининг ташкил этилиши, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳузурида “Вақф” хайрия жамоат фонди ташкил этилиши хусусида ҳам вазифалар белгилаб берилди.

Таъкидлаш ўринлики, “Вақф” хайрия жамоат фонди маблағлари ҳисобидан ушбу идора тизимидаги диний-маърифий ташкилотларда фаолият юритаётган ходимларга, шу жумладан имом-хатибларга ойлик иш ҳақи тўланади, фаолият юритаётган уй-жойга муҳтож ходимлар хизмат уй-жойлари билан таъминланади, кўп йиллар давомида намунали фаолият юритаётган, уй-жойга муҳтож имом-хатибларга янгиланган намунавий лойиҳалар бўйича қурилаётган уй-жойларни сотиб олиб, текинга бериш мумкин бўлади. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси, +орақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг буюртмасига асосан идора тизимидаги диний-маърифий ташкилотлар ходимларига хизмат уй-жойлари ва уларга сотиб олиб бериш учун янгиланган намунавий лойиҳалар бўйича қурилаётган уй-жойларнинг ажратилиши таъминланади.

Шу йил 1 июлдан бошлаб Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази, Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказида ишловчи ўқитувчи, илмий ходим ва мутахассисларга ягона тариф сеткаси бўйича меҳнатга ҳақ тўлаш разрядларига кўра тариф коэффициентлари ва базавий лавозим маошлари 3 баравар (Марказ ходимларига – 4 баравар) миқдорда қўлланилиши, пенсионерларга уларнинг ушбу ташкилотлардаги фаолияти ягона бўлган тақдирда пенсияларининг тўлиқ тўланиши, бу имтиёзнинг барча диний-маърифий ташкилотлар ходимларига нисбатан ҳам татбиқ этилиши юртимизда диний-маърифий соҳани тубдан такомиллашишига хизмат қилади.

Эндиликда мамлакатимизда ислом илм-фани ва маданиятига беқиёс ҳисса қўшган буюк аждодларимизнинг ибратли ҳаёти ва бой илмий меросини чуқур ўрганиш, мамлакатимиз довруғини жаҳон миқёсида кенг ёйиш ишига муносиб ҳисса қўшиб келаётган шахслар “Имом Бухорий” давлат мукофоти билан тақдирланиши мумкин.

Мусохон АББАСИТДИНОВ,

Наманган шаҳар Бош имом хатиби.

Дохада узоқ кутилган “Қатар Миллий кутубхонаси”нинг очилиш маросими бўлиб ўтди, дея хабар беради hospitalitydesign.com.

Умумий майдони 40 минг квадрат метрдан ортиқ бўлган янги ўқув ва маданият марказида Миллий кутубхона, Оммавий кутубхона, Университет кутубхонаси ҳамда араб-ислом цивилизациясига алоқадор қўлёзма ва маданий мерос намуналари сақланадиган бўлим жойлашган.

Қатар Миллий кутубхонасида жами миллиондан кўпроқ китоблар мавжуд бўлиб, бир вақтнинг ўзида минглаб китобхонларга хизмат кўрсата олади.

“Анъанага кўра кутубхоналар қадимдан билимлар алмашинуви юз берадиган жонли макон бўлган. Ҳозирги кунимизга келиб, маълумот топиш осон бўлган бир даврда, кутубхонанинг учрашувлар ва жамоавий тадбирлар ўтказиладиган жой сифатидаги ўрни юксалди”, – дейди бинони лойиҳалаштирган Эллен Ван Лун.

“Биз бинони шундай лойиҳалаштирдикки, кутубхонага келган киши барча китобларни кўриш имконига эга. Китобхон кириши билан ўзини китобларнинг оғушида кўради. Кутубхонанинг ичи шу қадар улканки, сиз ўзингизни Китоблар шаҳрига тушиб қолгандай ҳис этасиз”, – дейди меъморлардан яна бири Рем Колхас.

Манба: fitrat.uz

ЎМИ Матбуот хизмати

Инсон нафсининг хусусиятларидан мисол

Аллоҳнинг борлигига ғайбий далиллар ҳақида сўз юритар эканмиз, аввало инсоннинг ўзидан далил топамиз. Инсоният нафси ҳақида гапирар эканмиз, Аллоҳ таоло инсон нафсидаги яширин нарсаларнинг барчасини билишини айтиб ўтмоқчимиз. Инсоннинг ўзи, нафси, ундаги яширин нарсаларнинг барчаси Аллоҳнинг измидадир. Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деб марҳамат қилган:

“Ва Мусонинг онасига: “Уни эмизавер. Бас, (унга ёмонлик етишидан) қўрққан чоғингда уни дарёга ташла, қўрқма, хафа бўлма, Биз, албатта, уни сенга қайтаргувчимиз ва Пайғамбарлардан қилгувчимиз”, деб ваҳий қилдик” (Қасас сураси, 7-оят).

Араб тилшунос олимлари бу ояти каримани Қуръони Каримнинг юксак даражадаги балоғат ва фасоҳатига мисол сифатида келтирадилар. Аллоҳ таоло биргина оятда иккита буйруқ – “эмизавер” ва “дарёга ташла”, иккита қайтариш–“қўрқма”, “хафа бўлма”, иккита башорат–“уни сенга қайтарамиз” ва “Пайғамбарлардан қилгувчимиз” жуфтликларини ишлатгандир. Оналари кўнгилларига Аллоҳ таоло илҳом этган буйруқни бажардилар. Гўдакни сандиққа солиб, дарёга оқизиб юбордилар.

Демак, инсоннинг ўй-хаёллари Аллоҳ субҳанаҳу ва таолонинг қўлидадир. Инсоннинг ақли ҳам Аллоҳ таолонинг қўлидадир. Лекин инсон ихтиёр борасида ҳур қилиб яратилган. Лекин бу мутлақ ҳуррият эмас. Инсон ҳур, озод, эркин. Унга берилган жузъий ихтиёр орқали у яхши ёки ёмон йўлни танлайди. Инсон мусулмон бўлиш ёки бўлмасликда ҳам ҳурдир. У охиратда шу танловига кўра ҳисоб қилинади.

Инсон хусусияти ҳақида, Аллоҳнинг борлигига ғайбий далил ҳақида гапирар эканмиз, Масад сурасини келтириб ўтамиз.

 “Абу Лаҳабнинг икки қўли ҳалок бўлсин, ҳалок! Унга моли ва касб қилган нарсалари фойда бермади. У тезда чўғи қизиб турган ўтга киради. Ва унинг хотини, ўтин кўтарган аёл ҳам. У(аёл)нинг бўйнида эшилган арқон бор ҳолда”.

Ушбу муборак сура Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг амакилари Абу Лаҳаб ҳақида нозил бўлган. У иймон келтиришдан юз ўгирган кофир, Аллоҳ ва Расулига қарши курашувчи эди. Ушбу сура нозил бўлди, Абу Лаҳаб эса ҳамон куфрда. Макканинг кўплаб етакчилари кофир эдилар. Кейин Аллоҳ таоло уларнинг баъзиларига ҳидоят бериб, улар исломни қабул қилишди. Масалан Абу Суфён, Холид ибн Валид, Икрима ибн Абу Жаҳл ва бошқалар. Абу Лаҳаб ҳам шулар каби исломни қабул қилиши мумкин эди. Агар у исломни қабул қилганида, иймон масаласи буткул вайрон бўларди. Чунки, Қуръони Карим Абу Лаҳабнинг кофир ҳолда ўлишининг хабарини бериб турибди. Аммо бу ердаги унинг кофир ҳолида ўлиши ўзининг ихтиёридан келиб чиқиб содир бўлади. Яъни зоҳиран қараганда Абу Лаҳаб кофир бўлиб ўлишни ўзи ихтиёр қилган.

Агар Абу Лаҳаб Макканинг катталари тўпланиб ўтирган жойга бориб, уларга қарата “Муҳаммад мен ҳақимда шундай-шундай деяпти. Айтишича мен кофир ҳолда ўлар эканман ва дўзахга кирар эканман. Лекин мен ҳозир олдингизда “Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ ва Муҳаммад Унинг Расулидир” деб гувоҳлик бераман. Бу билан Муҳаммад айтган гап тўғри эмаслигини, унга ваҳий тушмаслигини исботлайман” деганда нима бўларди?! Хўш, нима бўларди?! Абу Лаҳаб шаҳодатни риё учун, мунофиқона бўлса-да нутқ қилганда нима бўларди?! Дин масаласи бузилган бўларди. У агар шу гапни ёлғондан айтганида ҳам куфр тарафига ёрдам берган, хизмат қилган бўларди. Аммо шу гапни айтиш, ёлғондан бўлса ҳам айтиш унинг хаёлига келмади ва у бу гапни айтмади. Шу тарзда у кофир ҳолида ўлди.

Мана шунинг ўзи Аллоҳ ирода қилган нарса шаксиз амалга ошишига далил бўлмайдими?!

Аллоҳ таоло исломнинг энг катта душманларидан бирига динни бузиш имкониятини бериб қўйиши, у кимса эса бу имкониятни ишга сололмагани бу дин Аллоҳнинг дини эканига далил эмасми?!

Аллоҳнинг чиқарган ҳукми, олдиндан айтиб қўйган нарсаси сўзсиз амалга ошишига далолат эмасми?!

Аллоҳнинг ҳузуридаги ғайб нарса, олдиндан бўлади деган нарсаси аниқ юз беришидан ҳам каттароқ далил борми?! 

Қибланинг ўзгаришидан мисол

Қибла Байтул Мақдисдан Каъба тарафга ўзгарганда, ушбу оятлар нозил бўлди:

“Одамлардан эси пастлари: “Буларни қиблаларидан нима юз ўгиртирди экан?” дейдилар” (Бақара сураси, 142-оят).

Бу оятда “сийн” ҳарфининг ишлатилиши ҳали содир бўлмаган нарсанинг келажакда содир бўлишига далилдир. Агар гап бўлиб ўтган воқеа устида кетганда, у ҳолда “дейдилар” эмас, “дедилар” деган бўларди. Лекин “дейдилар” дегани ишнинг келажакда содир бўлишига далолат қилади. Ушбу оят мўминлардан бошқалар ҳақида нозил бўлган бўлиб, уларга мазкур гапни айтишларидан олдин тиловат қилиб берилди. Агар улар бироз фикрлаганларида, сукут қилган ва мазкур гапни айтмаган бўлардилар. Ана шу пайтда одамлар бир-бирларидан юқоридаги оят ҳақида, унинг амалга ошмагани ҳақида сўрай бошлар эдилар. Улар бир-бирларидан “Аллоҳ таоло “эси пастлар” деб васф қилган анавилар “Буларни қиблаларидан нима юз ўгиртирди экан?” деб айтмадилар-ку?” деб сўрар эдилар. Улар динни бузишга уринаётган бўлишларига, динни вайрон этишни истовчи бўлишларига қарамасдан Аллоҳ таоло уларнинг қўлларига динни бузиш имкониятини берди. Аммо улардан бирортасининг хаёлига юқоридаги гапни гапирмаслик, тилни тийиш фикри келмади. Балки улар ўша гапни айтдилар. Бу эса – инсон иродаси турган бўлса ҳам – Аллоҳнинг иши, ҳукми, ҳузуридаги ғайб иши сўзсиз амалга ошишига далилдир. 

Мунофиқлар қиссасидан мисол

Аллоҳ таоло қуйидаги оятда Ўзининг сўзи ростлигига моддий далил келтирган:

“Ва билингки, албатта, Аллоҳ ичингиздагини билади. Бас, Ундан огоҳ бўлинг” (Бақара сураси, 235-оят).

Иймон келтирмайдиганлар эса бу гапни тасдиқламайдилар ва “Бунга ақлий далил қани?” дейдилар. Биз айтамиз: “Ақлий далил бор. Аллоҳ таоло Қуръони Каримда нафсдаги яширин нарсаларни ва унинг атрофида айланиб турган ҳолатларни билишига далил келтирган. У Зот шундай деб марҳамат қилади:

“Мунофиқлар ҳузурингга келганларида, гувоҳлик берамизки, сен, албатта, Аллоҳнинг Расулисан, дерлар. Ҳолбуки, Аллоҳ албатта сен Унинг Расули эканингни биладир. Ва Аллоҳ гувоҳли берурки, албатта, мунофиқлар ёлғончидирлар” (Мунофиқун сураси, 1-оят).

Бу ояти карима бир гуруҳ мунофиқлар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келиб, ўзларининг мусулмон эканликларини эълон қилган пайтларида нозил бўлган. Ўшанда мунофиқлар нима дейишди? Улар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бундай дейишди:

“Гувоҳлик берамизки, сен, албатта, Аллоҳнинг Расулисан”.

Бу ҳақ гувоҳлик. Чунки, Аллоҳ таоло “Аллоҳ албатта сен Унинг Расули эканингни биладир” деган. Демак, мунофиқларнинг гувоҳлиги Аллоҳ субҳанаҳу ва таолонинг илмига мувофиқ келди. Лекин Аллоҳ таоло “Ва Аллоҳ гувоҳли берурки, албатта, мунофиқлар ёлғончидирлар” деяпти.

Баъзилар “Қандай қилиб мунофиқлар ёлғончи бўлишди? Ахир уларнинг гувоҳлиги Аллоҳнинг илмига мувофиқ келди-ку?” деб сўраши мумкин.

Биз уларга шундай жавоб берамиз: “Албатта, Аллоҳ таоло Расули алайҳиссаломга мунофиқларнинг тиллари айтаётган нарса қалбларига мувофиқ келмаслигини билдиришни ирода қилди. Улар Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Расулликларига гувоҳлик беришди. Лекин бу фақат тилларида, холос. Қалблари эса бу рисолатни инкор қилади, ёлғонга чиқаради. Аллоҳ таоло шу тарзда уларнинг дилларидаги нарсани ва одамлардан яширган нарсаларини эълон қилди. Улар эса Аллоҳ эълон қилган нарсани инкор этишга журъат қилмадилар”.

Қуръони Карим Аллоҳ таоло инсон кўнглида сир тутадиган нарсаларни билишига кўплаб моддий далилларни келтиради. Бу борада Аллоҳ таоло шундай деган:

“Бас, албатта, у сирни ҳам, махфийни ҳам билгувчидир” (Тоҳа сураси, 7-оят).

Сир деб бир инсон иккинчи бир инсонга махфий тарзда айтадиган гапга айтилади. Сир одатда икки киши ўртасида бўлади. Сирдан ҳам махфийроқ нарса борми? Бор. Бу инсон бир гапни бировга айтмай, ичида сақлашидир. Аллоҳ таоло кофир ва мунофиқларнинг шармандасини чиқариб шундай деган:

“Ва ичларида, шу гапимиз учун Аллоҳ бизни азобламаса эди, дерлар” (Мужодала сураси, 8-оят).

Демак, улар бу гапни бировга айтишмаган. Ўзларининг ичларида гапиришган, тиллари билан нутқ қилишмаган, ташқарига чиқаришмаган. Лекин Аллоҳ таоло уларни фош этиб, дилларида яширган нарса ҳақида хабар берди. Улар эса буни инкор қила олмадилар. Агар Аллоҳ таолонинг берган хабари нотўғри бўлганида, улар дарҳол “Биз ичимизда ҳеч нарса демадик” деган бўлардилар. Аммо улар ундай демадилар. Аллоҳ таолонинг илмига қойил қолдилар, лол бўлдилар, оятни инкор қилолмадилар.

Мана шу тарзда Қуръони Каримда Аллоҳ таоло диллар яширган, сир тутган ёки ошкор қилган барча нарсаларни билишига моддий далиллар кетма-кет келади. Албатта, Аллоҳ таоло инсоннинг барчадан яширишга уринган нарсаларини билади. Аллоҳнинг илми инсон нафсининг барча яширган, беркитган нарсаларини қамраб олади. Биров билмайди деган нарсаларини ҳам Аллоҳ яхши билади.

Шайх Муҳаммад Мутаваллий

Шаъровий раҳимаҳуллоҳнинг

“Ал-Адилла ал-мааддийя ала вужудиллаҳ”

номли асаридан

 Нозимжон ИМИНЖОНОВ

таржимаси