muslim.uz

muslim.uz

Ўзбекистон – Яратган суйган замин. Бу диёрдан дунё тамаддунига ўзининг улкан ҳиссасини қўшган қанчадан-қанча буюк олимлар етишиб чиққанки, улар қўним топган муборак жойлар, улар қурдирган муҳташам биноларни кўпчилик ўз кўзи билан кўргиси келади. Шу нуқтаи назардан қараганда,  Ўзбекистон зиёрат туризми бўйича катта имконият ва салоҳиятга эга мамалакат ҳисобланади.

 

Юртимиздаги тарихий обидалар, муқаддас қадамжолар зиёратига хорижий сайёҳларни жалб қилиш мақсадида, бугунги кунда кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда. Жумладан, Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистон мусулмонлари идораси, Туризмни ривожлантириш давлат қўмитаси ўзаро ҳамкорликда хорижий мамлакатларда юртимизнинг туризм салоҳиятини намойиш этиш ва кенг тарғиб қилиш мақсадида қатор учрашувлар ўтказишмоқда.

 Зиёрат туризм соҳасида хорижий мамлакатлар билан яқин ҳамкорликни йўлга қўйиш мақсадида Ўзбекистон делегацияси қатор халқаро ташрифларни амалга оширмоқда. Шундай ташрифлардан бири Малайзияга амалга оширилди.

 Малайзияга йўл олган Ўзбекистон делегация таркибидаги вакилларимизнинг хабар беришича, улар кеча, 13 декабрь куни Куала-Лумпур халқаро аэрапортига етиб боришган.

 Бугун, 14 декабрь санасида делегациямиз Малайзияда турли учрашувлар ва музокаралар ўтказади.

 Эрта тонгдан ташкил этилган ҳукуматга қарашли бўлган “Табунг ҳажи” жамғармаси вакиллари билан ўтказилган тадбир самарали ўтгани маълум қилинди. Ушбу жамғарма Малайзияда ҳаж зиёрати масалалари билан шуғулланади.

 Музокаралар якунида вакилларимиз хорижлик ҳамкорларимизга Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари томонидан тақдим этилган совғаларни топширдилар.

 

Аввалроқ, “Travel Turkey Izmir-2017” халқаро сайёҳлик кўргазмаси ўз ишини бошлагани ва ушбу кўргазмада Ўзбекистон делегацияси биринчи маротаба иштирок этаётгани ҳақида хабар берган эдик.

 Бундан ташқари, зиёратчилар учун қулайликлар яратиш мақсадида ислоҳотлар ўтказилмоқда. Шулардан бири сифатида Тошкент халқаро аэропортида намозхона ташкил этилганини келтириб ўтиш ўринлидир.

 2018 йилнинг 1 январидан ҳар бир меҳмонхонанинг умумий хоналар сонининг камида ўндан бирида Қуръони карим, ибодат қилиш учун жойнамоз ҳамда камида 30 фоизида қибла кўрсатгичи бўлиши талаби ўрнатилган эди.

Шакарнинг ҳеч қандай озуқавий қиймати йўқ ва у тишларимиз учун зарарли ҳисобланади. Буни кўпчилигимиз билсак – да, яна таъкидлаб ўтишни мақул кўрдик. Шакар калорияга бой бўлгани билан унинг организм учун ҳеч қандай озуқавий қиймати йўқ. Бундай калорияларга “бўш калория” дейилади. Шакарда на оқсил, на минераллар ва на витаминлар мавжуд. Агар биз энергиямизни 10 – 20 % ини шакардан оладиган бўлсак, бу озуқавий танқисликка олиб келиши мумкин.

Бундан ташқари шакар тишимиздаги зарарли бактериялар учун осон ҳазм бўладиган энергия манбаи ҳисобланади. Шундан бўлса керак,  болалигимиздан шакар ва ширинликларни камроқ истеъмол қилишни таъкидлаб келишади.

Шакарда фруктоза миқдори кўп ва у жигарга зарарлидир. Шакарнинг зарарларини яхшироқ билиш учун унинг таркибини билиш зарур. У овқат ҳазм қилиш тизимидан ўтиб қонимизга сўрилишидан олдин фруктоза ва глюкозага парчаланади.

Глюкоза – барча тирик мавжудотларда бор бўлиб агар организмимиз уни керакли миқдорда озуқалардан олмаса, ўзи ишлаб чиқариш қобилиятига эга.

Фруктоза – глюкозадан фарқли ўлароқ организмимиз фруктозани ишлаб чиқармайди. Бунга сабаб бизда унга физиологик эҳтиёж йўқлигидадир.

Глюкозанинг ўзига хос жиҳати, у жигар орқали парчаланиб, ишлов берилади. Агар оз миқдорда фруктоза қабул қилсак, буни ҳеч қандай зарари йўқ, у глюкогенларга айлантирилиб жигаримизда сақланиб турилади. Аммо глюкогенлар миқдори кўпайиб кетган вақтда жигаримиз уни ёғга айлантиради ва бу ёғ жигаримиз атрофида йиғилади. Бу эса ўз навбатида жигар касалликларига олиб келади.

 

Шу нарсани таъкидлаб ўтиш керакки, бу жиҳатлар мева орқали олинадиган фруктозага тегишли эмас. Мева орқали меъёридан ортиқ фруктоза истеъмол қилиш жисмонан имконсиз.

 

Яна шуни таъкидлаб ўтиш керакки, ҳар бар одамнинг организми шакарга чидамлилик даражаси бўйича турлича бўлади. Соғлом ва фаол инсонлар унча фаол бўлмаган инсонларга нисбатан шакарга чидамлироқдирлар.

Шакар ҳужайраларнинг инсулинга нисбатан бўлган чидамлилигини оширади ва қандли диабедга йўл очади

Инсулин соғлиғимиз учун жуда муҳим гормон ҳисобланади. У глюкозанинг қонимиздан ҳужайраларга киришини таъминлайди ва ҳужайраларга ёғнинг ўрнига глюкозани ёқиш кераклигини билдириб туради. Қонда юқори миқдорда глюкоза бўлиши жуда зарарли бўлиб, қандли диабед билан касалланганларда кўриш қобилиятининг пасайиши ва бошқа қийинчиликларга сабаб бўлади.

 

Шакарнинг зарарли тарафи шундаки, ҳужайралар инсулин гормони буйруқларини бажармай қўяади ва инсулинга беписанд бўла бошлайди. Бу ўз навбатида кўплаб қон ва юрак касалликларига йўл очиб беради.

 

Ҳужайраларимиз инсулинга чидамли бўлгандан кейин бета ҳужайралар кўпроқ инсулин ишлаб чиқара бошлайдилар, чунки қонда шакар миқдорининг кўпайиб кетиши жуда зарарлидир.

 

Лекин ҳужайралар инсулинга қаршилик қилиши кучайиб борган сари бета ҳужайралар шакар миқдорини камайтириш учун керакли миқдорда инсулин ишлаб чиқара олмай қоладилар. Натижада қонда шакар миқдори кўтарилиб кетиб қандли диабетга олиб келади.

 

Шакар алкогол ва наркотик моддалари сингари ўзига боғлиқлик уйғотади.

Спиртли ичимликлар ва наркотик моддалар истеъмоли мияда допамин моддасини ишлаб чиқариши сабабли уларни истеъмол қилганлар боғланиб қолишади.

 

Шу йилнинг бошида олимлар шакар истеъмоли ҳам юқори миқдорда допамин моддаси ишлаб чиқарилишига олиб келади ва одамларда шакарга нисбатан боғлиқлик пайдо бўлишига сабаб бўлади деган илмий фикрни билдиришди.

 

Интернет манбалари асосида,

Шароф Рашидов тумани «Яккатут»

масжиди имом-хатиби

Адҳам ЗУЛФИЕВ

тайёрлади.

Юртимизда меҳмонни таомдан олдин ва кейин қўл ювдириш одати бор.  Ҳатто катта тўйларда ҳам меҳмонларнинг қўлига сув қўйиш учун қўлида обдаста кўтарган, елкасига сочиқ ташлаган ёшлар шай туради. Бу одат ҳақида кексаларимиз “Овқатдан олдин ва кейин қўл ювилмаса, инсонда турли касалликларни келтириб чиқарадики, баъзан бу касалликни давосини ҳам топиш мушкул бўлиб қолади”, дейишади.

 Ҳозирги вақтда таомдан олдин ва кейин қўлларни ювиш, оғизни чайиш каби қоидаларга кўпчилик риоя қилади. Аммо турли касалликлар покликка  беъэтиборликдан келиб чиқишини унутмаслигимиз даркор.

 Овқатдан олдин қўл ювиш, “Бисмиллаҳ”ни ёдга солади, таомга барака киритади, қалбимиз равшанлашади, тоат-ибодатга завқимиз ошади.

Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Мен Расулуллоҳнинг соллаллоҳу алайҳи васалламнинг “Кимки Аллоҳ уйининг баракасини кўпайтиришини хоҳласа, таом ҳозир бўлганида ва йиғиштирилганида (қўлини) ювсин”, деб айтганларини эшитганман” (Ибн Можа ва Байҳақий ривояти).

 Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу Набий алайҳиссаломдан ривоят қилади: “Дарҳақиқат, шайтон ўта сезгир ва яловчидир. Бас, сиз ўзингизга эҳтиёт бўлинг! Кимки қўлида овқат қолдиғи қолган ҳолида уйқуга ётса ва унга бирон нарса бўлса, бас, у фақат ўзини маломат қилсин”  (Термизий ва Ҳоким ривояти).

Абу Айюб Ансорий розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизнинг олдимизга чиқиб, “Умматим орасидаги хилол қилувчилар қандоқ ҳам яхши!” дедилар. Шунда бир киши: “Хилол қилувчилар кимлар, эй Расулуллоҳ?” деб сўради. У зот: “Улар таҳоратда ва таомдан (сўнг) хилол қилувчилардир. Таҳоратдаги хилол мазмаза, истиншоқ ва бармоқлар орасини хилол қилиш. Таомдан (сўнг) хилол қилиш эса овқат (қолдиқлари)дан (покланиш)дир. Зеро, банда намоз ўқиётганида икки фаришта учун унинг тишлари орасида (қолиб кетган овқат қолдиқлари)ни кўришидан ҳам оғирроқ нарса йўқ”, дедилар” (Аҳмад ва Табароний).

  Ҳар йили гепатит ва  ўткир ичак касалликларидан дунё бўйича 3,5 миллион бола нобуд бўлади. Қўлни ювганда совун  ёки бошқа тозалаш воситасидан фойдаланилса, янада яхши бўлади (айниқса, овқатланишдан олдин ва ҳожатхонадан чиққанда). Ана шунда ичак касалликлари 40 фоизга, нафас йўли касалликлари  25 фоизга камаяди.

Қўлни нафақат таомдан олдин ёки кейин, балки таом тайёрлашда, уй тозалаганда, аксирганда, йўталганда, уй ҳайвонларига озуқа берганда, кўчадан келганда ва бошқа шу каби ишлардан кейин ҳам ювиш фойдалидир. Таомдан кейин қўл ювмасдан, оғизни чаймасдан ухлашнинг зарарли оқибатларини ёшларга уқтириб бориш зарур. Айниқса, болаларга ёшликдан покизаликни тарғиб қилиб борсак,  балоғатга етгач поклик уларнинг кундалик одатига айланади.

 

Мунира АБУБАКИРОВА,

  Ўзбекистон мусулмонлари идораси мутахассиси

Яхши ният билан қилинган ишга, албатта, мукофот бор. Бу ҳақда раҳматли бобом шундай ҳикоя қилган эди:

“Бир куни отам иккимиз кўҳна бир масжид олдидан ўтиб қолдик. Отам уловдан тушиб, масжидни кўздан кечирди. Таҳорат олиб, икки ракат намоз ўқиди. Сўнгра менга:

– Ўғлим, эртага келиб масжиднинг томини таъмирламасак бўлмайди. Жуда ночор аҳволда экан, – деди.

Мен бу масжид бизнинг маҳалланики эмаслигини, ҳеч ким бизга таъмир учун ҳақ бермаслигини айтдим. Отам бу гапимдан ранжиди.

– Болам, масжид бизники, бошқаники дейилмайди. Масжид – Аллоҳнинг уйи. Таъмирни Аллоҳнинг розилиги учун қиламиз, – деди.

Эртасига ишни бошлаб юбордик. Отам масжид томи устида, мен эса пастда.

Кун охирлаб, ишимиз ҳам ниҳоясига етай деб қолган эди. Шу пайт аллақайдан бир қуш учиб келиб, отамнинг бошидаги қалпоғини илиб кетди.

Мен бу ҳолдан ажабланиб:

– Ота, Аллоҳнинг уйида ишлаб туриб ҳам қалпоғингизни олдирдингиз-а? – дедим.

Отам гапимга парво қилмай, хотиржам ишлайверди. Бир оз вақт ўтгач, менга бундай насиҳат қилди:

– Нимаики иш ўтди, Аллоҳ хоҳлади-бўлди. Мен хоҳламасам-да, бош кийимим йўқолди. Буни қазои қадар дейдилар. Мен бу дунёда қазога рози, балога сабрли кишилардан бўлишни хоҳлайман. Шунинг учун қалпоғимнинг йўқолганига розиман.

Орадан бир неча ой ўтиб, отам вафот этди. Бир кеча тушимга кирди. Тушимда у кишидан “Аҳволингиз яхшими?” деб сўрасам, хушкайфиятда: “Ўғлим, ҳар бир яхшиликнинг мукофоти бор. Аллоҳ таоло ўша масжид томи устида йўқотган дўппимни яхшиликка нишона қилиб, мени жаннатга киритди”, деб жавоб берди.

Яратганнинг розилиги учун яхши иш қилган отамнинг ҳақиқий дунёдаги аҳволи яхшилигидан суюниб, яна у кишига ҳавасим келиб уйғондим”.

الخميس, 14 كانون1/ديسمبر 2017 00:00

Бошни фидо айла ато қошиға

Оила қасри, асосан, ота-она, эр-хотин ва фарзандлардан иборат бўлади. Уларнинг ўрталаридаги муносабатларга ҳам алоҳида эътибор билан ёндашилади. Айниқса, ота-она ва фарзандлар ўртасидаги алоқалар жуда муҳим бўлиб, ўғил-қизларнинг ўзаро ота-оналари зиммасида муайян ҳақлари бўлгани каби ота-онанинг ҳам фарзандлари зиммасида бир мунча ҳақлари борки, уларни тез-тез эслаб ҳаётда дастур қилиб олишимиз бизлар учун ёруғлик, эзгулик келтиради. Шу маънода ҳаётда ёруғ кунларда яшашни орзу қилган ҳар бир фарзанд Навоий бобомизнинг қуйидаги байтларига гоҳо-гоҳо назар ташласин.

 

Бошни фидо айла ато қошиға!

Жисмни қил садқа ано бошиға!

 

Туну-кунунга айлагали нур фош!

Бирисин ой айла, бирисин қуёш!

 

Иста ато йўлида фидо жон қилмоқ,

Қуллуқ аноға имкон қилмоқ,

 

Зуҳри адаб истасанг фаровон қилмоқ,

Бил ани ато-аноға эҳсон қилмоқ.

 

Фарзанд ато қуллуғин чу одат қилғай,

Ул одат ила касби саодат қилғай,

 

Ҳар кимки, атоға кўп риоят қилғай

Ўғлидан анга бу иш сироят қилғай

 

Ҳақиқатан ҳам, ота-она ўз фарзандларини боқиб, вояга етказар экан, уларга турмуш кечиришнинг йўл-йўриқларини, касб-ҳунарларини ўргатади. “Қуш уясида кўрганини қилади” дегандек, фарзандлар ҳам ота-она бағрида ўсиб-улғаяр эканлар, уларнинг юриш-туришидан,  гап-сўзидан, ҳатти-ҳаракатидан, касбу-коридан ибрат олиб, тажриба ва ҳунар орттириб, “кўзлари пишиб” боради.

Шунга кўра, бизнинг туғилиб, эс-ҳушимизни танишимизда, вояга етиб, билим ва касб эгаллашимизда, инсоний фазилатлар ва яхши хулк соҳиби бўлиб етишишимизда, ҳулласи жамиятга муносиб комил инсонлар қаторидан жой олишимизда ота-онанинг буюк ҳиссаси борлигини хеч ким инкор қила олмайди.

Дарҳақиқат, ота-онамиз бизнинг дунёга келишимизга сабабчи бўлади, вояга етишимизда уларнинг саъй-ҳаракатлари беқиёсдир. Аллоҳ таоло барчаларимизни фарзандлик бурчини тўла адо этишимизни, ота-оналарини рози қилиб, Унинг ризолигига эришувимизни насиб этсин.

Видеолавҳалар

Top