"Тўра бува" жоме масжиди имом-хатиби Шавкат Хамдамов 

ЎМИ Матбуот хизмати

Шу кунларда Тошкент метрополитени Юнусобод йўлининг янги қурилаётган қисмида ер ўпирилиши оқибатида қурбон бўлган юртдошларимизнинг аянчли тақдири кенг жамоатчиликни қайғуга солиб турибди. Ушбу фожиада ҳалок бўлганларнинг ҳақларига дуолар қилиш, мағфират сўраш ва яқинларига тасалли бериш барчамизнинг инсоний бурчимиздир.
Бахтсиз ҳодисада ҳалок бўлган 5 кишидан 4 нафари Қашқадарё вилоятидан. Марҳумларнинг оила аъзолари ва яқинларига чуқур ҳамдардлик билдириш мақсадида Қашқадарё вилояти бош имом-хатиби Раҳматуллоҳ домла Усмонов бошчилигида имом-хатиблар уларнинг хонадонларига ташриф буюришди.
Имом домлалар дафн маросимларига қатнашиб, уни ўтказилишида бош-қош бўлишди.
Мазкур жаноза тадбирларида марҳумнинг яқинлари ҳамда йиғилганларга инсон қачон, қаерда ва қандай ҳолатда вафот этишини билмаслиги, муқаддас динимизда бирор фожиа билан вафот этган мўминнинг даражаси юқори бўлиши, ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳадисларининг бирида киши сувга ғарқ бўлиб, ўтда куйиб, том остида қолиб вафот этса, шаҳидлик мақомини топиши таъкидланганлиги етказилиб, ушбу фожиада ҳалок бўлганларнинг ҳақларига дуолар қилиниб, мағфират сўралди ва яқинларига тасалли берилиб, уларга ҳукуматимиз томонидан кўрсатилган моддий ва маънавий кўмакларнинг аҳамияти ҳақида гапирилди.
Аллоҳ таолодан уларнинг солиҳ амалларини ўзларига ҳамроҳ қилишини, гуноҳларини мағфират этишини илтижо қилиб сўраймиз. Уларнинг оила аъзолари ва яқинларининг мусибатларига шерик эканимизни билдирган ҳолда сабру жамил тилаймиз!

ЎМИ Қашқадарё вилоят вакиллиги ахборот хизмати

Ўзбекистон мусулмонлари идораси жамоаси ва шахсан ўз номимдан 2019 йил 18 декабрь куни Тошкент метрополитени Юнусобод йўлининг янги қурилаётган қисмида ер ўпирилиши оқибатида қурбон бўлганларнинг оилалари, қариндош-уруғлари ва яқинларига ҳамдардлик изҳор этаман.

Азиз юртдошлар, ушбу бахтсиз ҳодиса оқибатида ҳаётдан кўз юмган азиз фарзандларимиз ҳалол меҳнат қилиб, ўз яқинлари, жонажон халқимиз ва она-Ватанимиз учун катта хизмат қилган юрт ўғлонлари сифатида ҳар доим ёдимизда қолади. Бундай раҳматли ўғилларимизнинг ҳақларига дуолар қилиш, мағфират сўраш ва яқинларига тасалли бериш барчамизнинг инсоний бурчимиздир.

Инсон қачон, қаерда ва қандай ҳолатда вафот этишини билмайди. Динимизда бирор фожиа билан вафот этган мўминнинг даражаси юқори бўлиши ҳақида кўп айтилган. Элу юрт ободлиги, халқимиз фаровонлиги ва аҳли оила нафақаси йўлида ҳалок бўлган ушбу йигитларимизнинг охиратлари обод бўлишини Ҳақ таолодан сўраймиз.

Мана шундай хайрли ишларни адо этиш чоғида ҳалок бўлган фарзандларимизнинг Охиратдаги даражалари ҳам юксак бўлади, инша Аллоҳ.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган бир ҳадиси шарифда: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Шаҳидлар бештадир: вабода ўлган, қорин касаллиги билан ўлган, сувга ғарқ бўлиб ўлган, қулаган нарсанинг остида қолиб ўлган ва Аллоҳнинг йўлида шаҳид бўлганлар», дедилар.

Шу ҳадиси шарифдан келиб чиқиб, тупроқ остида қолганлар, шу ҳадисга мувофиқ бўлишига ва уларнинг мақомлари ҳам шаҳидликда бўлишини чин юракдан умид қиламиз.

Марҳум ватандошларимизнинг жасадлари уйларига етказилиб, маҳаллий ҳокимликлар, мутасадди ташкилотлар вакиллари, қавму қариндошлар ва имом-домлалар иштирокида жаноза маросимлари ўтказилди. Қашқадарё ва Самарқанд вилоятларидаги бош имом-хатибларимиз дафн маросимларини ўтказишда бош бўлдилар. Жаноза маросимларида йиғилганларга ушбу фожиада ҳалок бўлганларнинг Қиёмат кунидаги даражалари тўғрисида сўзлаб, уларнинг ҳақларига дуолар қилиб, мағфират сўралди ҳамда яқинларига тасалли берилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги масжидлар имом-хатиблари, олий ва ўрта-махсус диний таълим муассасалари талабалари томонидан 100 га яқин хатми Қуръонлар ўқилиб, вафот этган биродарларимиз руҳи покларига бағшида этилди. Хатми Қуръонлар якунида Яратган Парвардигордан ҳалок бўлганларнинг солиҳ амалларини ўзларига ҳамрох айлашини, гуноҳлари мағфират этилишини, ётган жойлари Фирдавс жаннатидан бир боғ бўлиши илтижо қилиб сўралди. 

Таъкидлаш жоизки, муҳтарам Президентимиз Япония давлатида расмий ташрифда бўлишларига қарамасдан халқ манфаати ва тинчлигини ҳар нарсадан устун билиб, зудлик билан бахтсиз ҳодиса сабаблари ва оқибатларини ўрганиш ҳамда бартараф қилиш учун Ҳукумат комиссияси тузиш юзасидан кўрсатма бердилар. Ушбу Комиссия давлатимиз Раҳбари берган топшириқни жадаллик билан бажарди. Шунингдек, келгусида шунга ўхшаш фожиали ҳолатлар такрорланиши олдини олиш юзасидан зарур чора-тадбирлар ишлаб чиқилмоқда.

Ҳукумат комиссияси қарорига мувофиқ нобуд бўлганларнинг оилаларига 100 миллион сўмлик дастлабки товон пуллари тўланди. Шу билан бирга, амалдаги қонунчиликка асосан қўшимча компенсация пуллари тўлаб берилади. Ишончимиз комилки, Ҳукуматимиз фожиали вафот этганларнинг оилалари учун муносиб ҳаётни таъминлаш учун барча шарт-шароитларни яратиб беради.

Айни кунларда вилоятлар ҳокимликлари, мутасадди ташкилотлар ва кенг жамоатчилик вакиллари мазкур бахтсиз ҳодисада ҳалок бўлган марҳумларнинг оилаларидан хабар олиб, зарур ёрдамлар кўрсатмоқдалар. Айниқса, жойлардаги имом-хатиблар мусибат етган хонадон аҳллари билан доимо бирга бўлиб, уларнинг қайғуларига чин қалбдан шерик эканлари маҳзун кўнгилларни ёриштирмоқда.

Шу ўринда муҳтарам Президентимиз тавсиялари асосида пойтахтимиз аҳолиси ва меҳмонларига ҳар томонлама қулай ва арзон транспорт воситаси ҳисобланган метро тармоғининг барпо этилиши халқимиз учун жуда кенг имкониятларни тақдим этишини қайд этмоқ даркор. Бундай ишларни аҳоли талабини инобатга олиб ва келажакни ўйлаб қилинаётгани билан янада аҳамиятлидир. Буларнинг барчаси, давлатимизда амалга оширилаётган барча ислоҳотларнинг асосий мақсади “Одамларни ҳаётдан рози қилиш – асосий мезон” деган юксак тамойилга қаратилганига далилдир. Шу нуқтаи-назардан, юртимиз ободлиги ва халқимиз фаровонлиги йўлида ҳалок бўлган раҳматли ўғлонларнинг порлоқ хотираси қалбимизда мангу яшайди. Бу ёруғ ва дориломон кунлар йўлида қурбон бўлганлар руҳини шод этиш ушбу юртдаги ҳар бир мўмин-мусулмоннинг вазифасидир.

Қуръони каримда: “...Эй Раббимиз! Ўзинг бизларни ва биздан илгари имон билан ўтганларни мағфират этгин...” (Ҳашр, 10), дея мўмин киши марҳумлар ҳаққига хайрли дуо қилишга буюрилади.

Шундай экан, марҳумларнинг аҳли байтига Аллоҳ таолонинг қазои қадарини розилик ила қарши олган чинакам мўминларнинг мақомини сўраймиз, ҳақларига дуо қилиб, самимий ҳамдардлик билдирамиз. Парвардигоримиз қурбонларни Ўзининг раҳмати ва мағфиратига буркасин, ортларида қолган аҳли байти ва фарзандларига сабру жамил берсин! Аллоҳ таоло юртимизни турли балои-қазолардан, фалокат ва фожиалардан ўзи асрасин!

Усмонхон АЛИМОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий

Тарбия ота-оналарнинг бурчи ва фарзандларнинг ҳаққидир.

“Тарбия” сўзи арабча калима бўлиб “ўстирди”, “риоясига олди”, “ислоҳ қилди” каби маьноларни англатади. 

Фарзанд тарбиясида ота-онанинг ўрни қанчалар муҳим эканлигини Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг қуйидаги ҳадисларидан билиб оламиз: 

عن أبي هريرة أنه كان يقول قال رسول الله صلى الله عليه وسلم ما من مولود إلا يولد على الفطرة فأبواه يهودانه وينصرانه ويمجسانه كما تنتج البهيمة بهيمة جمعاء هل تحسون فيها من جدعاء ثم يقول أبو هريرة واقرءوا إن شئتم فطرة الله التي فطر الناس عليها لا تبديل لخلق الله ذلك الدين القيم. رواه الاربعة

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам:

Ҳар бир туғилган бола фақат фитрат (соф табиат) билан туғилади. Бас, унинг ота-онаси уни яҳудий ёки насроний, ёки мажусий қилади. Бу худди ҳайвоннинг бус бутун ҳайвон туғилишига ўхшайди. Сиз унда қулоқ бурни кесилганини ҳис қилганмисиз?”, дедилар.

Сўнгра Абу Ҳурайра: “Агар хоҳласангиз, (Бу) Аллоҳ одамларни яратган асл табиатдир. Аллоҳнинг яратганини ўзгартириб бўлмас. Мана шу тўғри диндир”, деган оятни ўқинг”, дер эди. 

Бола тарбияси энг муҳим ишлардандир. Фарзанд ота-онага омонат ҳисобланади. Бола қалби пок, нозик, содда ва ҳар қандай нақш ва суратдан холи гавҳардир. Унга қандай нақш солинса, шунга кўра шаклланади, эгган томон эгилади. Агар бола яхшиликка ўрганиб яхшилик ичида вояга етса, дунё ва охират саодатини топади. Албатта бу савобга унинг ота онаси, муаллими ва унга тарбия берган ҳар бир киши шерикдир. 

Агар бола эьтиборсиз ташлаб қўйилса, ёмонлик ичида ўсса, бадбахтликка юз тутади ва ҳалок бўлади. Бунда гуноҳ юки болани шу куйга солганларнинг, ота-онанинг зиммасига юкланади. 

Улуғ ва қудратли Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:

“Эй мўминлар сизлар ўзларингизни ва аҳли оилаларингизни дўзахдан сақлангиз”,

(Таҳрим, 6) 

Ота фарзандини дунё оловидан қанчалик ҳимоя қилса, охират олвидан ундан-да копроқ ҳимоя қилмоғи керак. Одобу тарбия воситасида яхши хулқларни ўргатиш, ёмонликлардан қайтариш, тўкин-сочинликка одатлантирмаслик, зийнатга муҳаббат уйғотмаслик билан ота фарзандини охират оловидан сақлайди. Аксинча, бола дунё талабида улғайса абадий ҳалокатга юз тутади. 

Фарзанд дунёга келган илк кунлариданоқ, кузатув остида бўлмағи лозим. Болани эмизиш ва мураббийлик ишлари диёнатли, ҳалол аёлгагина ишониб топширилиши мумкин. Чунки, ҳаромдан ҳосил бўлган сутда барака йўқ. Агар ундан истеьмол қилса, боланинг қонига ҳаром аралашадида табиати ҳаромга мойил бўлиб қолади. 

Яхши ёмонни фарқлаш ҳисси болада шакллана боргани сайин назоратни кучайтирмоқ лозим. Бунинг аввалги белгиси унда ҳаёнинг илк нишоналари зоҳир бўлади. Шунчаки тортиниб туриш ҳали ҳаё эмас. Балки ақл нури ёришиб, бола баьзи ишларнинг бошқасига зид эканлигини кўради, хунук деб топган ишларни қилишдан уяли бошлайди. Бу Аллоҳ таолонинг унга ҳадяси, хулқининг поклигидан, қалбнинг софлигидан дарак берувчи башорат, ақлнинг камолга етаётганидан хушхабардир. 

Ҳаёли болани эьтиборсиз ташлаб қўйиш ярамайди. Балки унга ҳаё одобини ўргатиш билан ёрдам бермоқ лозим. 

Кўпинча болаларда таомга очкўзлик билан ташланиш туйғуси ғолиб бўлади. Бунда тарбия таом ейиш одобидан таьлим бериш билан бошланади. Масалан, таомни ўнг қўлда ейиш, бисмиллаҳ билан бошлаш, катталардан олдин таомга қўл чўзмаслик ва таомни фақат ўзининг олдидан олиш, еяётган кишининг оғзига қарайвермаслик, шошмасдан, яхшилаб чайнаб ейиш, луқмани оғзига кетма-кет тиқавермаслик, таом юқини кийимига артмаслик, баьзан зиравор ёки ширинликларсиз қуруқ ноннинг ўзини ейишга одатланиш. 

Шунингдек, кўп таом ейишнинг ёмонлиги, бу ҳайвонларга хос хусусият эканлиги, одобли бола таомни кам ейиши, борига қаноат қилиши, таом танламаслик ҳақида гапирилса, бу ҳам тарбиядир. 

Болада ранг-баранг ва ипакдан бўлган кийимларга эмас, оддий оқ рангдаги кийимларга рағбат уйғотиш лозим. Ранг-баранг ипак кийимлар аёлларга хос эканлиги эркак киши бундай нарсалардан узоқроқ юриши боланинг ёнида бот-бот эслатиб турилиши керак.

Ана шунда болада ранг-баранг ва ипакдан бўлган кийимларни ёқтирмаслик туйғуси ҳосил бўлади. 

Болани тўкин-сочинликда, қимматбаҳо кийимлар кийиб ўсган болалардан, бундай дабдабали ҳаётга рағбат уйғотадиганлар даврасига аралашиб қолишдан асрамоқ зарур. Чунки вояга етаётган болани эьтиборсиз ташлаб қўйилса, кўп ҳолларда бу ахлоқнинг тубанлашувига сабаб бўлади. Натижада бола улғайгач, каззоб ҳасадгўй, ўғри чақимчи, қайсар бир кимсага айланиб қолиши мумкин. 

Булардан сақланишнинг йўли – чиройли тарбия. Кейин мактабда дарс билан машғул бўлмоқ, қурьон ва ҳадис таьлимини олмоқ. Солиҳ инсонлар ва уларнинг ҳолатлари ҳақида тингланган ҳикоялар қалбда уларга муҳаббат уйғотади. 

Боланинг тарбиясида отанинг қатьияти, сўзидан қайтмаслиги муҳим аҳамиятга эга. У ўзининг бу табиатини фарзандига доимо сездириб туриши зарур. Она ҳам ўз навбатида отанинг айнан шу хусусиятини боланинг ёдига солиб турмоғи шу тарзда фарзандини ёмонликлардан қайтармоғи лозим. 

Эрталабки уйқу болани ялқов қилиб қўяди. Кечқурун эртароқ ухлаш эса кони фойда. Тўшакнинг ҳаддан ташқари юмшоқ бўлиши гавданинг эгилувчанлигини камайтиради, аьзоларнинг қотишига олиб келади. Семириш таомга рағбатни кучайтиради. Шунинг учун болани дағалроқ тўшакка, одмироқ либосда, оддий таомга ўргатиш кечиктириб бўлмайдиган вазифа. 

Эрталабки бадан тарбия дангасаликни қувади. Кийимларининг олдини очиб, қўлларини ёйиб, шошиб юриш одобга мувофиқ эмас. У ҳар бир дўстига тавозуь ва ҳурмат билан муомала қилишга одатланмоғи, ўзаро суҳбатда меҳрибон ва мулойим бўлмоғи лозим.

Болаларни ўғирлик, ҳаром, хиёнат ёлғон бузуқлик каби иллатлардан қўрқитиб ўстирилади. Ёши улғайгани сайин болада бундай ишларнинг сирига етиш имкони кўрина бошлайди. Ўшанда унга шундай эслатиш мумкин: “Таомлар доридир. Уларни истеьмол қилишдан мақсад – барчамизни яратган Аллоҳ таолонинг тоатига қувват олиш. Дунё асл турар жой эмас, чунки унда абадий турилмайди. Ўлим дунё неьматини қирқади. Дунё ўткинчи бир қўналға, охират эса доимий қароргоҳдир. Ўлим – исталган соат келиши мумкин бўлган, кутилган нарса. Бу дунёда охират учун озуқа ғамлаган киши ҳақиқий оқил ҳисобланади. Аллоҳ таоло ҳузурида бундай кишининг даражаси баланд, жаннатдаги вазифаси янада бисёр бўлади”. 

Ота-онасига, муаллимига, хоҳ катта-кичик, яқин бегона бўлсин уларга ҳурмат кўзи билан қарашни сингдириш лозим.

Тўймурод Сайлиев