Танловга!

Инсон зоти қизиқ, келажакда ўзини қандай кўнгилсизликлар кутиши мумкин эканини ҳаёлан кўз олдига келтиради-да, ўша кўнгилсизликка йўлиқмаслик учун жон-жаҳди билан ҳаракат қила бошлайди. Камбағал бўлиб қолишдан қўрқиб, эртаю-кеч тиним билмай меҳнат қилади. Ҳалол меҳнат қилса-ку, майли. Лекин қўрқувнинг кучидан, баъзан ҳаром амалларни қилишдан ҳам тоймайди.

Ҳатто, фарзандларини ҳам кичиклигидан мана шундай қўрқувлар қуршовида улғайтиради: "Яхши ўқимасанг, катта бўлганингда аравакаш бўласан"; "Намунча лапашанг бўлмасанг? Бу аҳволда оғзингдаги ошни ҳам олдириб қўясан-ку"; "Ким нима нарсангни сўраса бериб юбораверасанми? Эртага ўзинг нима қиласан?" каби иддаолар қуршовида фарзандлар ҳам келажакда ҳеч нарсасиз қолиш, камбағаллик каби қийинчиликларга йўлиқишдан қўрқиб, топганини яшириб йиғишга, пул топиш учун ҳар қандай ҳаром ишларни қилишга ҳам тайёр бўлиб катта бўлишади. Энг қизиғи, ўша қийинчиликлар келиши даргумон. Ким қандай ҳаёт кечиради, ҳаёти давомида ким қандай машаққатга йўлиқадию, ким қандай ҳолатга тушиши фақат Яратгангагина аён. Биз эса мавҳум, кутилиши ноаниқ бўлган заҳматларга жон-жаҳдимиз билан, тиним билмай, ҳар қандоқ йўллар воситаси ила курашар эканмиз, минг афсуслар бўлсинким, ҳар бир инсоннинг бошига тушиши муқаррар бўлган қийинчилик ҳақида мутлақо унутиб қўямиз...

Қандай қийинчилик эканини англагандирсиз? Ҳа, адашмадингиз, бу - Қиёмат кунидаги ҳисоб-китоб, сўроқ, амалларимиз ҳисоби бизга кўрсатиладиган кундаги муқаррар, ҳеч ким қочиб қутула олмайдиган қийинчиликдир. Ўйлаб кўрайлик, азизлар, уч кунлик дунёнинг, қуюқ зулмати ортидан нурафшон тонги отиши аниқ бўлган, кўз очиб юмгунча ўтиб кетадиган қандайдир бир имтиҳони учун қанчалар тайёргарлик кўряпмизу, наҳот номаи аъмолларимиз кўрсатиладиган кунга тайёргарлик кўришдан ғофил қолсак?

Ортга назар ташлаб, қўйган қадамларимизни, ўтказган ҳаётимизни сарҳисоб қилиб кўрсак, қанчадан қанча хатоларга йўл қўйганлигимизни тушуниб етамиз... Шу чоғда бирдан қалбларимизни зулмат қоплагандек бўлади! Қани эди... Қани эди ортга қайтсагу, ўша хатоларсиз бир янги ҳаёт бошласак... Бунинг иложи йўқлигини ўйлаб, кўнглимиз чўка бошлайди. Беихтиёр тушкунликка тушамиз...

Мана шундай ҳис-туйғулар сизни ҳам асир этганми? Ўтган ҳаётингиздаги хатоларингиз, гуноҳларингизни эслаб кўп эзиласизми? Энди ортга йўл йўқ, чорасизман, деган ўй борлиғингизни қамраб олганми?  Ўша ҳаётингизда мажбуран давом этяпсиз, ё бўлмаса тушкунлик аталмиш саҳрода тентираганча сарсон-саргардонмисиз?

Ундай бўлса, ўрнингиздан туринг! Ҳозир хатоларингизни тўғрилашнинг айни вақти! Сизда имкон бор! Ҳа-ҳа, нотўғри эшитмадингиз, имконингиз бор! Ва бу имконни сизга қандайдир психолог, қандайдир башоратчи ё бўлмаса, бирор амалдор шахс эмас, Аллоҳ ато қиляпти! Меҳрибон ва раҳмли, токи жон ҳалқумга етгунигача тавбаларни қабул қилувчи Зот сизга имкон бермоқда! Сиз мана шу имкондан фойдаланиб қолинг! Дарров таҳорат олинг-да, икки ракаат намоз ўқинг, сўнгра Аллоҳ таоло сизни қандай муқаддас ой билан юзлаштирганини ёдга олинг.

 Рамазон! Тақво, ибодат, раҳмат, мағфират, гуноҳлар ўчирилувчи ойдир! Ушбу ойда Қуръони Карим нозил бўлган. Ушбу ойнинг файзи, барокати, фазилатларини санаб адоғига ета олмаймиз! Минг шукрки, Аллоҳ азза ва жалла бизларни ушбу ойга соғ-саломатликда етказди, Ўзининг то рўзи Қиёматгача ҳар бир мусулмон бандага дастуруламал бўлмиш Китобида бизларга: «Эй иймон келтирганлар! Сизлардан аввалгиларга фарз қилганидек, сизларга ҳам рўза фарз қилинди. Шоядки тақводор бўлсангиз» дея хитоб қилиб, Рамазон ойи рўзасини тутишликни фарз қилди.

 Ушбу ойнинг аввалги ўн кунлигини раҳмат, иккинчи ўн кунлигини мағфират, учинчи ўн кунлигини гуноҳлардан покланиш қилиб, биз каби бандаларига ўзининг чексиз меҳру марҳаматини намоён қилди. Ушбу ойнинг фазли шу қадар улуғки, у Аллоҳнинг ҳузурида минг ойдан афзалроқдир. Шу билан бирга, меҳрибон ва раҳмли бўлган Зот бизларга қийинчилик, заҳмат етмаслиги учун тонглари саҳарлик, кечалари ифторлик қилиш имкониятини берди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай дедилар: “Муборак нонуштага келинглар! Яъни, саҳарликка”. Насоий ривояти. Ва дедилар: “Сизларга саҳарлик нонуштасини қилишингиз вожиб бўлади. Чунки у барака ато этилган нонуштадир”. Насоий ва имом Аҳмад ривояти.

Моҳи Рамазон - ушбу муборак ойга етиб келган эканмиз, Аллоҳнинг бизга берган имкони айнан мана шудир! Ҳар кечаси ғанимат бўлган ушбу ойда яна бир кеча яширилганки, бу - Лайлатул Қадр кечасидир. Ушбу кеча тўлиғича имкон бўлган муборак ойнинг ичидаги яна бир имкониятдир! Ойнинг сўнгги ўн кунлигидаги тоқ кечалардан бирига яширилган бу кеча ҳам тавбаларимиз қабул бўлиб, янги ҳаёт бошлашимиз учун Яратганнинг бизларга кўрсатган улкан марҳаматидир!

 Ушбу ойда Қадр кечаси учун алоҳида, ойни рисоладагидек сўнгига етказганимиз учун алоҳида мукофот бор. Келинг, ҳозир бунинг исботи ўлароқ келтирилган ҳадис билан танишсак.

 Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан, у киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қиладилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

“Рамазон ойида менинг умматимга мендан аввалги пайғамбарларга берилмаган беш нарса берилди:

Биринчиси: Рамазон ойининг аввалги кечаси Аллоҳ уларга (раҳмат) назари билан боқади, кимга Аллоҳ раҳмат назари билан боқса уни ҳечам азобламайди.

Иккинчиси: Уларнинг оғизларининг ҳиди Аллоҳ ҳузурида мискнинг ҳидидан ҳам хушбўйроқ ҳолда юрадилар.

Учинчиси: Фаришталар уларнинг ҳақларига туну-кун истиғфор айтадилар.

Тўртинчиси: Аллоҳ азза ва жалла жаннатига: "Бандаларим учун тайёрлангин ва безангин. Улардан тезда дунё қийинчиликлари, ташвишлари кетиб, менинг жаннатим ва зиёфатимга келадилар", дейди.

Бешинчиси: Агар рамазоннинг охирги кечаси бўлса уларнинг барчасини Аллоҳ мағфират қилиб юборади, дегандилар, (атрофдагилар томонидан): "Эй Расулуллоҳ, у лайлатул-қадр кечасими? деб айтилди. Шунда у зот: "Йўқ! Агар ишчилар ишларини тамомласалар ҳақлари тўлиқ қилиб бериладими?!" дедилар.

(Демак, бу мукофот, улар рўзани тўлиқ тутганлари учун берилгандир, қадр кечасининг савоби алоҳида берилади, дедилар).

(Насаий, Байҳақийлар ривояти).

Қаранг, қандай имкониятлар бизга муштоқ турибди. Ахир, шундай фазилатли ойга етишган инсон ноумид бўлиши мумкинми? Шундай имконият эшиги кенг очилиб киришимизни кутиб турсаю, тушкунликка берилишимиз қай даражада тўғри, азиз диндошим? Кечаларни қоим қилиб, кундузлари рўза тутиб, эртаю кеч дуою илтижолар айлаб, тавба қилишга шошилайлик! Атрофимиздагиларга ҳам ушбу ўзимиз хабар топган хушхабарни етказайлик! Шундай хушхабарни Аллоҳдан ваҳий орқали қабул қилиб олган ва бизларга етказган Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламга салавотлар айтиб, эргашайлик! Ёлғиз Аллоҳ учун ибодат қилиб мукофотини ҳам қуйидаги ҳадиси қудсийда келтирилганидек, Ўзидан умид қилайлик:

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Одам боласининг ҳамма амали (савоби) кўпайтириб берилур. Бир яхшиликка унинг ўн мислидан то етти юз баробаригача. Аллоҳ азза ва жалла: «Магар рўза Мен учундир. Унинг мукофотини Мен берурман. У (Одам боласи) шаҳвати ва таомини Мен учун тарк қилур», деди», дедилар». (Термизий ривояти).

Диндошим,  йўлиқишимиз аниқ бўлган энг қийин, энг оғир, ҳатто эр ўз хотинидан, она ўз боласидан, ака укасидан қочадиган Қиёмат кунига тайёрланишимиз учун энг яхши фурсатда турибмиз. Аввалги гуноҳларимизни олов ўтинни йўқ қилганидек, куйдириб кетказувчи ушбу муборак ойда иложи борича кўпроқ истиғфорлар айтиб, ёлғиз Аллоҳ учун Рамазон рўзасини тутиб, тавбаларимиз қабул бўлишидан умидвор бўлайлик.

Илоҳим, ушбу ойдан барча гуноҳларимиздан покланган ҳолда чиқишликни, сўнгра кейинги ҳаётимизни шунга мувофиқ равишда Аллоҳнинг буюрганларини бажариб, қайтарганларидан қайтиб ўтказишликни Аллоҳ жумламизга насиб айласин.

Гавҳар Насруллоҳ

“Санжаклар” масжиди Истанбулда (Buyukçekmece) жойлашган. Масжид қурилиши 2011 йилда бошланган ва тўлиқ 33 ойда битказилган.

Қурилиш Усмонли ва Салжуқийлар султонлиги меъморчилиги ҳамда замонавий услуб ва анъаналарни бирлаштирган меъмор Эмре Аролат томонидан ишлаб чиқилган.

Таъкидлаш жоизки, 2013 йилда Сингапурда ўтказилган жаҳон меъморчилиги фестивалида масжид «Энг яхши диний бино» унвонига сазовор бўлган.

Масжиднинг асосий қисми ер остидан 7 метр чуқурликда жойлашган. Ибодатгоҳнинг умумий майдони 7400 квадрат метр, ички майдони - 1200 квадрат метр. Бир вақтда масжидда тахминан 650 киши ибодат қилиши мумкин.

Эмре Аролат бу ноёб лойиҳани яратишда Расулуллоҳ солаллоҳу алайҳи васалламга илк ваҳий нозил бўлган жой - Ҳиро ғоридан илҳомланганлигини билдирган.

 Шинамлик ва оддийлик - бу Санжаклар масжидини бошқа масжидлардан ажратиб турадиган асосий омил. Бу ерда баланд миноралар ва анъанавий ҳилол рамзини кўрмайсиз. Масжид минораси тўртбурчак шаклида қурилган. Вулқон тошларидан ясалганлиги алоҳида аҳамиятга эга. Юқори қисмга зинапоя ёки лифт орқали кўтарилишингиз мумкин.

Оддийлик ички қисмга ҳам хос: бу ерда ҳашаматли қандиллар ёки гиламлар йўқ, фақат бир неча нафис хаттотлик безак намуналари мавжуд.

Ушбу масжиднинг очилиши журналистлар ва жамоатчилик орасида кўплаб ўзига хос фикр-мулоҳазаларни пайдо қилди. Кимгадир масжиднинг ўта оддийлиги ёққан бўлса, яна кимдир меъморга услубни такомиллаштириш учун тавсиялар берган. Эмре Аролат бу лойиҳаси билан масжидларда мўмин кишига хос бўлган ёлғизлик ва хотиржамлик муҳитини уйғотишни, ҳамда бу жойда банда Роббисига қалбан боғланишида ҳеч бир нарса чалғитмаслиги, ҳалақит қилмаслигини истаганини айтди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими 

Маҳзун кўнгилларга бир дам бўлсада илиқлик бахшида этмоқлик, меҳр-мурувват, эътиборга муҳтож кишиларга саҳоват кўрсатишлик қанчалар шарафли тадбир эканлигини яхши биламиз. Агар бундай амаллар савоблар 10 баробардан 700 баробаргача кўпайтирилиб берилгувчи улуғ Рамазон ойиида бажарилса нур устига аъло нур бўлади.  Ушбу муборак ойда юртимиздаги масжид имомлари ташаббуси билан ҳомийлар кўмагида “Меҳрибонлик”, “Мурувват”, “Саҳоват” уйлари, меҳнат фахрийлари, нуроний кексалар, имконияти чекланган кишилар, шунингдек кам таъминланган, ёрдамга, меҳр-муруватга муҳтож кишилар ҳолидан хабар олиниб, моддий ва маънавий эътибор кўрсатилмоқда. Бу билан Рамазон сабаб кишилар қалбига шодлик улашилмоқда, чин маънода байрам кайфияти зоҳир бўлмоқда. Рамазоннинг ўтган етти куни мобайнида жойларда умумий қиймати 187.405.000 сўмлик моддий ёрдам кўрсатилди.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда: “Яхшиликда мусобақалашинглар” дея марҳамат қилган. Рамазон савобли амалларни қилиш учун мусобақа ойидир десак муболаға бўлмайди. Албатта бунда илоҳий кўрсатмалардан чиқмаслик талаб этилган. Имом Бухорий ривоят қилган, Салмон Форисий розияллоҳу анҳудан келтирилган ҳадисда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Рамазон ойи меҳр-мурувват улашиладиган (ёрдамга муҳтожлар ҳолидан хабар оладиган, уларнинг қалбига хурсандчилик киришига сабаб бўладиган) мавсуми эканлигини” айтганлар. Бу динимзнинг одоби ва унинг мусаффо фитратидир.

Кўрсатилган меҳр-мурувватлардан мамнун бўлганлар, Рамазон айёмларини қутлуғ бўлишини сўраб, юртимиз ободлиги, халқимиз фаровонлигини, қолаверса, бу каби хайрли амалларга ҳиссалари қўшилган барча кишилар ҳаққига дуолар қилишди.

Сизчи азиз диндош! Бу яхшиликлар мавсумида хайрли ишга улгурдингизми? имконингиз қадар кимнингдир оғирини енгил қилишга, қувонч ва меҳр-муҳаббат улушишга киришдингизми? Бир зумда Рамазоннинг учдан бири ҳам ўтиб бормоқда, ҳадемай, бир ойгина азиз меҳмонимизни ҳам кузатамиз. Фурсатни ғанимат билинг, ей савоб изловчи!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими

Туркиянинг Анқара шаҳри ва туманлари маъмуриятлар томонидан шаҳар меҳмонлари учун маданий тадбирлар доирасида йирик ифторлик дастурхонлари ёзилмоқда. Ифторлар ҳар куни шаҳарнинг 9 та ҳудудида 12 минг кишига мўлжаллаб ўтказилмоқда.

«Исламосфера» нашрининг ёзишича, маданий тадбирлар доирасида исломий қўшиқлар концертлари ҳам ташкил этилмоқда.

Шаҳар бўйлаб муҳтодларга кўмак кўрсатиш тадбирлари ҳам ўтказилмоқда. Доимий ифторлик чодирларидан ташқари, ногиронлар, ётиб қолган беморлари бўлган уйларга ҳам ифторлик етказиш имконияти яратилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Танловга!

1. Агар рўзадор киши рўзалигини унутган ҳолда таом еса, бирор нарса ичса ёки ўз аҳли билан ғуслни вожиб қилувчи ишга киришса – рўзаси бузилмайди.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий саллоллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Агар (бир киши) унутиб бир нарса еса, ичса, рўзасини тугал қилсин. Албатта уни Аллоҳ таоло таомлантирибди, сероб қилибди”. (Бухорий ривояти)

2. Уйқусида эҳтилом бўлса, рўзага зарар етказмайди. Чунки, бу ҳақиқий суратда оилавий алоқа ҳисобланмайди. Унутиб нарса еганнинг ҳолатидан ҳам кўра бу ҳолат тез-тез содир бўлади.

Абу Саид Худрийдан ривоят қилинади: “Росулуллоҳ солаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Уч нарса рўзадорнинг оғзини очмайди: “Ҳижома, қусиш ва эҳтилом”. (Сунани Термизий)

3. Агар бир аёлга назар солса ва эркаклик қуввати тўкилса ёки шу ҳақида ўйласа ва суюқлик тўкилса – рўза бузилмайди. Чунки, бу кўринишда суюқликнинг тўкилиши эҳтилом сингари бўлиб, ҳақиқий алоқа сабабидан эмасдир.
4. Кундузи хушбўйланса, рўзани бузмайди. Хушбўйлик баданнинг сиртига сурилади, ичига эмас. Худди чўмилишга қиёс қилинади.
5. Кундузи кўзига сурма қўйса ҳам рўза очилмайди.

Анас ибн Моликдан ривоят қилинади: “Бир киши Пайғамбаримиз салоллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келиб кўзи оғриётганидан шикоят қилиб: “Рўзадор ҳолатимда сурма қўйсам бўладими?” деди. У зот: “Ҳа”, дедилар. (Сунани Термизий)

Термизий айтадилар: “Аҳли илмлар рўзадор учун сурма қўйиш борасида ҳар хил фикр айтганлар. Баъзилар макруҳ деган – Суфён, Ибн Муборак ва Аҳмадлар, баъзилар эса рухсат беришган – Шофеъий, Анас, Ҳасан, Иброҳимлар”. (Саҳиҳ Бухорий)

6. Агар рўзадор бировни ғийбат қилса, маъно ва сурат жиҳатидан ҳақиқий бузувчи бўлмаганлиги боис, рўзаси бузулмайди. Аммо ҳаром ишни қилгани учун учун гуноҳкор бўлади. Қуйидаги ҳадис кўпчиликни шундай гумон қилишига сабаб бўлади: “Ким ёлғон гапни ташламаса ва унга амал қилишдан тийилмаса, унинг еб-ичишни тарк қилганига Аллоҳ таолонинг ҳеч қандай ҳожати бўлмайди”. (Сунани Термизий) Ёлғон, ғийбат сўз айтиб, рўзам бузулди дея, оғзини очиб юборган киши уламоларнинг ижмосига кўра ҳам қазо, ҳам каффорат тутиб беради.
7. Қусқи ғолиб келса, юқорида айтилганидек рўзани бузмайди.
8. Рўзадор эркак ўз олд авратига дори қуйса, Абу Ҳанифа ва Муҳаммад наздиларида рўзани очмайди. Аёл кишининг аврати бу ҳукмга кирмайди.
9. Рўзадорнинг ҳалқумига чанг, пашша каби нарсалар кирса, рўзага зиён бермайди. Чунки, бундан сақланишнинг иложи йўқ.

10. Агар жунуб бўлиб тонг оттирса, рўзани бузмайди. Чунки, Оиша розияллоҳу анҳодан қилинган ривоятда Пайғамбаримиз жунуб бўлиб тонг оттирганлар, ғусл қилиб рўзаларини тутганлар. Рамазон кечасининг барчаси тонг отгунга қадар эр-хотин алоқаларига ҳалол қилингандир.

11. Кундузи тишлари орасидаги нўхатдан кичик таомни ютиб юборса, рўзага таъсир қилмайди. Чунки, озгина нарадан сақланишнинг иложи йўқ. Агар нўхатдан катта нарсани ютиб қўйса ёки ўша кичик нарсани оғзидан чиқариб туриб яна қайта оғзига солса – рўза бузилишига сабаб бўлади. Валлоҳу Аълам.

“Фиқҳул ҳанафий ва адиллату” китобидан

Н.Саидакбарова таржимаси