Ўзбекистон мусулмонлари идораси ва Россия мусулмонлари диний бошқармаси ўртасида кўп йиллардан бери диний-маърифий соҳада ҳамкорлик алоқалари ўрнатилган. Диний бошқарманинг таклифига биноан ҳар йили ўнлаб қориларимиз муборак Рамазон ойида Россия Федерациясининг турли ҳудудларида бўлиб, масжидларда хатми Қуръонлар ўтказиб келмоқдалар. Бу йили ҳам 10 нафар ҳофизи Қуръонлар Россиянинг Москва ва унинг атрофидаги шаҳарлар, Хабаровск, Сверлодск, Ставрополь каби ўлкаларда бўлиб, муборак ой давомида мусулмонларга таровиҳ  намозларида хатми Қуръон ўқиб берадилар. Шунингдек, сафар давомида қориларимиз жойларда ташкил этиладиган диний маросимларда иштирок этадилар. 

 Дастлаб, Хабаровск вилоятига жўнаб кетган қориларимиз – Тошкент вилояти “Нурул ислом” жоме масжиди имом-хатиби Оқилжон Исҳоқов ва Тошкент шаҳар “Чоштепа” жоме масжиди имом-хатиби Абдулҳаким Хотамовлар 4 май куни Узоқ Шарқ мусулмонлари диний идораси рахбарияти томонидан кутиб олиниб, ўзлари  учун тақсимланган масжидларда хатми Қуръонларни бошлаб юбордилар.

Хорижда фаолиятларини давом эттираётган қориларимиз ҳақида порталимиз орқали хабар бериб борамиз.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими

Бир гуруҳ шахсларнинг Ўзбекистонда рус тилига расмий тил мақомини бериш таклифи билан чиқиши кейинги кунларда ижтимоий тармоқларда кенг муҳокамаларга сабаб бўлмоқда.

Ўзбекистон — кўп миллатли давлат. Республикамизда 130 дан ортиқ миллат ва элат вакиллари истиқомат қилади. Юртимиз аҳолисининг 80 фоиздан ортиғини ўзбеклар ташкил этиб, уларнинг умумий аҳоли сонидаги улуши мунтазам ошиб бормоқда. Шунингдек, бошқа миллатларнинг кўп сонли жамоалари ҳам мавжуд. Уларнинг 10 фоиздан ортиғи — Марказий Осиё халқлари вакилларидир. Рус ва бошқа славян халқлари вакиллари республика аҳолисининг 10 фоизини ташкил қилади.

Бугунги кунда республикамизда таълим 7 тилда (ўзбек, рус, қорақалпоқ, қозоқ, қирғиз, туркман, тожик тили) олиб борилади. Таълим ўзбек тилида олиб борилмайдиган икки мингдан ортиқ мактаблар фаолият олиб бормоқда.

Бизнинг қадимий ва саховатли заминимизда кўп асрлар давомида турли миллат ва элат, маданият ва дин вакиллари тинч-тотув яшаб келган. Меҳмондўстлик, эзгулик, қалб саховати ва том маънодаги бағрикенглик бизнинг халқимизга доимо хос бўлган ва унинг менталитети асосини ташкил этади.

Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси ва қонунларимизда Ўзбекистон Республикасининг барча фуқаролари миллати, тили ва динидан қатъий назар, тенг ҳуқуқ ва эркинликларга эга экани мустаҳкамлаб қўйилган. Уларга ўз миллий маданияти, анъана ва урф-одатларини сақлаш ҳамда ҳар томонлама ривожлантириш учун барча имкониятлар яратилган. Мамлакатимизда 16 та конфессияга мансуб диний ташкилотлар эркин фаолият юритмоқда. Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси ўз кўрсатувларини 12 тилда намойиш этмоқда, ўндан ортиқ тилда газета ва журналлар нашр этилмоқда.

Миллатлараро муносабатларни янада уйғунлаштиришда 137 та миллий маданий марказнинг алоҳида ўрни бор. Улар ўзларининг маданияти, анъана ва урф-одатлари, тили, халқ ҳунармандчилигини ривожлантириб, турли маданиятларнинг бир-бирини ўзаро бойитишига, ҳар биримизда кўп миллатли ягона оила туйғусини мустаҳкамлашга салмоқли ҳисса қўшмоқда.

Аллоҳ таоло муборак китобида “Эй одамлар! Биз сизларни бир эркак ва аёлдан яратдик ва сизларни ўзаро танишишингиз учун халқлар ва қабилалар қилиб қўйдик. Албатта, Аллоҳнинг ҳузурида энг ҳурматлигингиз энг тақводорингиздир. Албатта, Аллоҳ билувчи ва хабардор зотдир” (“Ҳужурот” сураси, 13-оят), деб марҳамат қилган. Демак, одамларнинг ҳар бири бир ота-онанинг фарзандларидир. Уларнинг турли халқлар ва қабилаларга бўлинишининг сабаби эса, ўзаро танишиш, маърифат ҳосил қилишдир.

Яратганга беадад шукрлар бўлсинки, юртимизда ҳар бир миллат ва элат вакилларининг ўз она тилида мулоқот қилиши, маданияти, миллий анъана ва қадриятларини асраб-авайлаши ва давом эттириши учун барча имкониятлар мавжуд. Бунинг ҳуқуқий асослари Конституция ва қонунларимизда белгилаб берилган. Ана шундай пайтда айрим кишиларнинг кимларгадир хушомад ёки бошқа манфаат илинжида рус тилига расмий тил мақоми берилишини даъво қилиши ҳеч бир мантиққа тўғри келмайди. Аксинча, улар бу хатти-ҳаракатлари билан миллатлар ўртасидаги самимий, ўзаро ҳурматга асосланган муносабатларга соя солиши мумкин.

Бугунги глобаллашув даврида кўп тил билиш барчамиз учун ҳаётий зарурат. Шунинг учун ҳам болаларимизга ёшлигидан она тили – ўзбек тили билан бирга бир неча чет тилларни, хусусан, рус тилини ҳам ўргатишга ҳаракат қиламиз. Бу ҳар бир инсоннинг эркин танлови асосида амалга оширилади. Бунга бировни мажбурлашнинг ҳожати йўқ. Ҳар ким ўз эҳтиёжидан келиб чиқиб, истаган хорижий тилини ўрганади. Бас шундай экан, халқ гаплашадиган, муомала қиладиган асосий тилдан бошқа тилга давлат тили ёки расмий тил мақомини беришни даъво қилиш фақат айрим куч ва тоифаларнинг манфаати учун қилинган ҳаракатдир.

Зайниддин ЭШОНҚУЛОВ,

вилоят бош имом хатиби

Рамазон ойи ойларнинг ичидаги энг улуғидир. Биз мўмин-мусулмонлар бу ойни бошқа ойлардан кўра кўпроқ яхши кўрамиз. Хўш, нега шундай? Бунга қуйидаги матнларда жавоб бериб ўтамиз.

Рамазон Қуръон ойи!

Аллоҳ таоло Ўзининг сўнгги Расули соллаллоҳу алайҳи васалламга Ўзининг охирги Каломини шу ойда нозил қила бошлаган.

Аллоҳ таоло Қуръон каримнинг Бақара сурасининг 185-оятида “Рамазон ойидирки, бу ойда одамлар учун ҳидоят бўлиб ва ҳидоят ва фурқон (ҳақ билан ботилни ажратгувчи)нинг очиқ оятлари бўлиб Қуръон нозил қилинган” деган.

Қуръон инсониятга икки дунё саодат йўлини кўрсатиб берувчи Китобдир. Биз бахт-саодатимиз гарови бўлган бу Китобнинг нозил этилган мавсумини яхши кўрмасак, бошқа қайси ойни, қайси мавсумни яхши кўрамиз?!

Рамазон раҳмат ойи!

Бу ойда Аллоҳнинг раҳмати бошқа ойлардагидан кўра кўпроқ ёғилади. Масжидлар, уйлар, кўчаларни раҳмат чулғаб олади. Атроф бошқа ойлардагидан кўра ўзгача файзли кўринади.

Рамазон савоблар кўпайтириб бериладиган ой!

Бу ойда қилинган солиҳ амалларнинг савоби бошқа ойлардагидан кўра кўпайтириб берилади. Ривоятларда келишича, бу ойда қилинган бир нафл амалга бошқа ойлардаги фарз амалнинг савоби, бу ойда қилинган бир фарз амалга эса бошқа ойлардаги етмишта фарз амалнинг савоби берилади. Шунинг учун барча мусулмонлар бу ойда солиҳ амал қилишга ўзларини урадилар. Кўплаб савоб олишнинг ҳаракатида бўладилар.

Рамазон мағфират ойи!

Аллоҳ таоло бу ойда кўплаб бандаларини мағфират қилади. У Зотнинг мағфирати кенгдир.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Рамазон рўзасини иймон билан, савоб умидида тутса, унинг олдинги (ўтган) гуноҳлари мағфират қилинади” дедилар . Имом Бухорий ривоят қилганлар.

Рамазон дўзахдан қутулиш ойи!

Аллоҳ таоло бу ойда кўплаб бандаларини дўзахдан озод қилиши хабарларда айтилади. Шунинг учун бу ойда дўзахдан қутулишга сабаб бўладиган амалларни кўпроқ қилишимиз керак.

Рамазон меҳр-мурувват, саховат ойи!

Бу ойда барчамиз ён-атрофимиздаги инсонларга, етимлар, бевалар, камбағаллар, қариндошлар, қўшниларга тилимиз билан ҳам, қўлимиз билан ҳам яхшилик қилишга уринамиз. Эҳсон-садақларимиз кўпаяди. Закот берамиз. Диндошларимизнинг кўнглини кўтаришга, Рамазонни хушкайфиятда ўтказишлари учун шароит қилиб беришга ҳаракат қиламиз.

Рамазон солиҳ амаллар кўпаядиган ой!

Бу ойда Қуръони Каримни кўп тиловат қиламиз, Аллоҳ таолони зикр қиламиз, нафл ибодатларни кўпайтирамиз, таровеҳларда иштирок этамиз, хатми Қуръонга қулоқ тутамиз, олимлар, фозилларни зиёрат қилиб, дуосини оламиз, мискинларга садақа берамиз, ифторликлар ташкил этамиз ва ҳоказо. Савоблар кўпайтириб бериладиган ойда солиҳ амаллар ҳам кўпаяди.

Рамазон тақво ойидир!

Аллоҳ таоло бизга рўзани фарз қилишининг ҳикматларидан бири – бизда тақвони шакллантиришдир. Рўза айнан тақвони ўргатадиган, сабрни шакллантирадиган, қалбда меҳрни уйғотадиган ибодатдир. Шунинг учун ҳам бу ойда кўп диндошларимиз ўзларини солиҳ амалларга урадилар, бошқа ойлардагидан кўра тақволироқ бўладилар. Буларнинг барчаси Аллоҳнинг фазли ва рўзанинг самарасидир.

Рамазон фаришталар нозил бўладиган ойдир!

Бу ойда раҳмат фаришталари Аллоҳнинг изни билан Ерга тушадилар. Масжидларга, Қуръон тиловат бўлаётган, зикр мажлислари ўтаётган жойларга келадилар. Мусулмонлар билан бир сафда туриб ибодат қиладилар. Масжидларда хатми Қуръон пайтида кўзларга ёш келиши ўша фаришталарнинг ўша мусулмоннинг қалбини силаши сабабидандир.

Рамазон қадр кечаси ўрин олган ойдир!

Бу ойда бир кеча борки, у минг ойдан яхшироқ кечадир. Бу – қадр кечасидир. Бу кечада қилинган бир ибодатга бошқа минг ойда қилинган ибодатга бериладиган савобдан ҳам кўпроқ савоб берилади. Қуръони Карим шу кечада нозил бўла бошлаган. Уламоларимиз бу кечани Рамазоннинг охирги ўн кунлигининг тоқ кунларидан излаш кераклигини айтишган.

Рамазон шайтонлар кишанланадиган ойдир!

Бу ойда шайтонлар кишанланади. Инсоннинг солиҳ амал қилиши осон бўлади. Биз мўмин-мусулмонлар Рамазонда тақво малакасини кучайтириб, кейин бутун йил давомида шу малакани зиёда қилиб боришга, амалларга ғайратли бўлишга интилишимиз лозим. Душманимизнинг кишанлаб қўйилиши биз учун катта имкониятдир. Тавба қилишга, ибодатни кўпайтиришга, Аллоҳга яқин банда бўлиб олишга имкониятдир.

Рамазон тавба ойидир!

Бу ойда гуноҳларимизга кўпроқ тавба қилишимиз лозим. Зеро, Аллоҳ таоло мағфирати кенгдир. Рўзани ихлос билан тутиб, ўтган гуноҳларимиз кечирилишига эришишимиз билан бирга, ўзимиз ҳам кўпроқ тавба ва истиғфорда бардавом бўлишимиз даркор. “Астағфируллоҳ ал-Азийм” деб айтишни ўзимиз учун ҳар кунлик вазифа қилиб олишимиз керак. Айниқса, саҳарликка турган пайтларимизда истиғфорга берилишимиз лозим. Чунки, Аллоҳ таоло Қуръони Каримда саҳар пайтида истиғфор айтувчиларни мақтаган.

Рамазон гўзал хулқлар билан безаниш ойидир!

Ҳадислардан бирида рўза тутган одам ёлғон гапиришдан ва гуноҳ иш қилишдан тимйилмаса, тутган рўзасидан унга фақат очлик ва чанқоқлик қолиши айтилган. Шунинг учун қорнимизни таом ва ичимликдан, фаржимизни шаҳватдан тийиш билан бир қаторда бутун тана аъзоларимизни гуноҳ, ҳаром ишлардан сақлаб боримшимиз шарт. Бошқача айтганда, ҳамма аъзоларимиз ҳам рўза тутиши керак. Шунда рўзадан кўзланган улкан фойда ва самараларга, беҳисоб савобларга эришамиз.

Рамазон дуолар ижобат бўладиган ой!

Бу ойда кўпроқ дуо қилишимиз керак. Айниқса, Қуръони Каримни хатм қилганимиздан сўнг дуога ҳарис бўлишимиз керак. Саҳарликка турган чоғимизда, ифторлик асносида кўпроқ дуо қилишга интилишимиз айни муддаодир.

Юқоридаги ва бошқа кўплаб ишлар сабабидан биз Рамазон ойини яхши кўрамиз, соғинамиз, кутамиз, бу ойдан чиқсак, маҳзун бўламиз.

Аллоҳ таоло барчамизга кириб келаётган Рамазон ойини муборак қилиб, бу ойда кўп ибодат қилишимизни, гуноҳлари кечирилган, дуолари ижобат этилган, мартабаси кўтарилган, Аллоҳга қурбат ҳосил қилган бандалардан бўлиб чиқишимизни насиб этсин, омин!

Нозимжон Иминжонов

1-савол: Рўзадор кишининг тоби қочса, унга укол қилиш мумкинми? 

Жавоб: Аллоҳ таоло бандалари зиммасига тоқатидан ортиқ нарсаларни юкламайди. 

Имоми Аъзам (раҳматуллоҳи алайҳ) ҳазратлари танага бир нарса кириши билан рўза бузилади, деганлар. Шунинг учун рўзадор укол олса рўзаси бузилади. 

Агар ўта зарурат бўлмаса, уколни ифторликдан кейин ёки саҳарликдан олдин қилдириб олгани маъқул. Лекин рўза тутганида соғлиги ёмонлашгани туфайли укол олмаса, ҳаёти хавф остида бўлса, укол олиб, рўзасининг қазосини Рамазон тугаганидан кейин тутиб беради. 

2-савол: Ўтмишда қолдирган рўзаларим учун фидя берсам бўладими? 

Жавоб: Йўқ. Қари кишилар, яъни кундан-кун мадори кетаётган чол ёки кампир Рамазон рўзасининг ҳар бир куни учун фидя (бир мискинга икки кило буғдой ё унинг баҳосини) беради (“Ҳидоя”, “Фатовойи Ҳиндия”). 

Сиз ўтмишда қолдирган рўзаларингизнинг ҳар бир куни учун қазосини тутиб берасиз. 

3-савол: Рамазон кунларидан бирида ёққан ёмғирда юрган одамнинг оғзига бир-икки томчи ёмғир суви кириб кетса, рўзаси бузиладими? 

Жавоб: Агар ўша одамнинг ихтиёридан ташқари, бехосдан сув кириб кетса, рўзаси бузилади ва қазо (бир кунга бир кун) тутиб беради. Бордию, ёмғир сувини қасддан ютса, унга ҳам қазо, ҳам каффорат лозим бўлади. Яъни, бу одам бузилган рўзаси учун бир кун тутиб беришдан ташқари, жарима сифатида икки ой кетма-кет рўза тутиб бериши, бунга қурби етмаса, олтмишта мискиннинг бир кунлик таомини садақа қилиши керак бўлади (“Фатовойи Ҳиндия”). 

4-савол: Рамазон ойида тиши оғриб қолган одам муолажа ва оғриқ қолдириш мақсадида укол олса, рўзаси бузиладими? 

Жавоб: Киши ана шундай ноқулай вазиятда қолмаслиги учун рамазон ойи киришидан олдин ўзига бир қараб, керакли муолажаларни олиши керак. То бу баракотли ой шарофатидан тўлиқ баҳраманд бўлсин, унинг ибодат қилиш завқига ҳеч қандай қийинчилик халақит бермасин. Шундай бўлса ҳам, рамазон ойида бирдан тиши оғриб, укол олган кишининг рўзаси бузилади ва кейин ўша кун учун бир кун қазо тутиб беради (“Фатовойи Ҳиндия”). 

5-савол: Қазо рўза тутиш қандай ният қилинади?

Жавоб: Қазо рўза тутиш учун субҳ содиқ киришдан олдин ният қилинади.“Зиммамдаги қазо рўзани тутишни ният қилдим”деб ният қилинади. 

6-савол: Пайғамбаримиз (с.а.в.): Кимки Жумодул охир ойининг 13, 14, 15 кунлари рўза тутса бир ой рўза тутган билан баробардир деганлар. Шу бир ой деб қабул қилинадиган рўза Рамазоннинг бир ойлик қазосига ўтадими? 

Жавоб: Рамазон рўзасининг қазоси “Рамозон рўзасини қазосини ният қилдим” – деб, бир кун учун бир кун тутилади. Яъни ҳар бир қазо қилинган рамазон рўзаси учун бир кун рўза тутилади. Ушбу зикр қилинган кунларда рўза тутиш савобда бир ойлик рўзага баробар дейилади. Амалда ёки ададда бу қазо рўзалар ўрнига ўтмайди. 

7-савол: Менинг қазо рўзаларим бор. Неча йиллигини аниқ билмайман, шунинг учун душанба, пайшанба кунлари қазо рўзаларимни тутиб бермоқчиман. Қандай ният қилиш керак? 

Жавоб: Мазкур тутмаган қазо рўзаларни ният қиласиз. Агар қайси йил ва қайси куннинг рўзасини тутаётганингиз аниқ бўлса, шуни ният қиласиз. Агар қайси йил ва қайси куннинг рўзаси экани аниқ бўлмаса, аввалги рўза деб ният қиласиз. Шунда аввалгилари бирин-кетин соқит бўлиб бораверади.

1-савол: Маҳалламиздаги ўзига тўқ кишилар хайр-эҳсон қилишади, етимларга ва кам таъминланган оилаларга ёрдам қилишади. Кўплаб хайрли ишларда ҳомийлик қиладилар. Аммо ўзлари намозини ўқимайди, рўзаларини тутишмайди. Уларнинг охирати қандай бўлади? 

Жавоб: Мусулмон киши қандай солиҳ амал қилмасин, Аллоҳнинг ризосини топиш, савобга эришишни ният этса, Аллоҳ таоло унинг ниятига қараб савоб бераверади. Масалан, бир киши намоз ўқимасада, аммо хайру эҳсон, садақа қилиш билан Аллоҳдан савоб умид этса, намоз ўқимагани учун гуноҳкор бўлади, лекин хайру садақаси учун савоб олади. Бироқ шуни яхши билиш керакки, хайру эҳсонлар туфайли эришилган савоблар тарк қилинган намоз эвазига орттирилган гуноҳга каффорат бўлмайди. Балки ўқилмаган намозлар учун Аллоҳдан истиғфор сўраб, тавба қилиши ва бундан кейин бирор вақт ҳам намозни тарк қилмасдан ўқиши шарт. Дунё ҳаёти инсонга берилган имтиҳон муддати бўлиб, ҳеч ким умри қандай ҳолатда ниҳоясига етишини олдиндан билмайди. Шундай экан, инсон доимо тавба ва истиғфорда бардавом бўлиб, аввало, ўзи учун, қолаверса, бошқалар учун ҳам Аллоҳдан солиҳ амалларга муваффақ қилишини, ҳаёти дунёда фарз амалларни адо этишга муяссар айлашини дуо қилиб сўрамоғи лозим. 

2-савол: Рамазон рўзасини тутишни бошлашда ва уни тугатишда тақвимга эътибор бериш кифоями ёки, албатта, ойни кўриш шартми? 

Жавоб: Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ойни кўриб рўза тутишни бошланглар, ойни кўриб рўза тутишни тугатинглар!” деганлар. 

Демак, шариат кўрсатмасига биноан Рамазон рўзаси Рамазон ойи кўриниши билан бошланиб, шаввол ойи кўриниши билан тугайди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бошқа бир ҳадисларида: “Бир ой гоҳида ўттиз кунлик, гоҳида йигирма тўққиз кунлик бўлади”, деганлар. 

Ҳадиснинг мазмунига қараганда, ой ҳар доим ҳам ўттиз кунлик бўлавермас экан. Шунинг учун ҳам Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Рамазоннинг бошланишида ва тугашида, албатта, ойни кўришни шарт қилганлар. Аммо бу дегани ҳар бир киши ўзи ойни кўрмагунча рўзани бошламасин ёки тугатмасин, дегани эмас. 

Маълумки, ҳавода газ ва чанг-ғуборлар бўлгани сабабли кўпинча янги ойни биринчи кунида кўриш имкони бўлмайди. Агарда ҳар бир киши ўзича ойни кўриб, кейин рўза тутсин, дейилса, у ҳолда биринчи кун ойни кўра олмаган кишилар рўзани бир кун кейин тутади ва натижада бир кунлик рўзаси қазо бўлади. Бу эса мусулмонлар ўртасида ихтилоф чиқишига сабаб бўлади. Шунинг учун ҳам ойни кўриш бўйича махсус идораларда шу соҳанинг мутахассислари иш олиб борадилар. Улар йил давомида ойнинг ҳаракатини кузатиб, шу асосда йиллик тақвимларни ишлаб чиқадилар. Рамазон рўзаси тақвими ҳам уларнинг хулосасига кўра тайёрланади. Аммо шу билан кифояланиб қолмай, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ходимларидан бир гуруҳи мусулмонларнинг ибодатларини мукаммал бўлиши учун Тошкентдаги астрономия институтига бориб, ойнинг ҳолатини аниқ ўрганадилар ва Рамазон ойининг кириши олдидан радио ва телевидение орқали эълон қилишади. 

3-савол: Ўтмишда қолдирган рўзаларим учун фидя берсам бўладими? 

Жавоб: Йўқ. Қари кишилар, яъни кундан-кун мадори кетаётган чол ёки кампир Рамазон рўзасининг ҳар бир куни учун фидя (бир мискинга икки кило буғдой ё унинг баҳосини) беради (“Ҳидоя”, “Фатовойи Ҳиндия”). 

Сиз ўтмишда қолдирган рўзаларингизнинг ҳар бир куни учун қазосини тутиб берасиз. 

4-савол: Бу йил Рамазон ойи ёзнинг энг иссиқ кунларига тўғри келмоқда. Мен иш тақозоси юзасидан баъзан кун бўйи кўчада юришимга тўғри келади. Рўзани йилнинг салқин кунларида тутиб берсам бўладими? 

Жавоб: Қудсий ҳадисда бундай дейилади: “Одам боласининг барча амали кўпайтирилади. Бир яхшилик ўн баробардан етти юз баробаргача кўпайтирилади”. Аллоҳ таоло айтади: “Фақат рўза ундай эмас, у Мен учун, унинг мукофотини Ўзим бераман...” (Имом Бухорий ривояти). 

Шундай бўлгач, энг узун ёзнинг жазирама кунларида ҳам сабр билан нафсини тийиб рўза тутган бандалар Аллоҳ таолонинг раҳматига эришади. 

5-савол: Шаъбон ойининг охирида рўза тутиб Рамазон ойига қўшиб кетса бўладими? 

Жавоб: Шаъбоннинг охирида рўза тутиб Рамазонга улаб кетишдан Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) қайтарганлар. Бу хусусда бир қанча ҳадислар келган. 

Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай дедилар: “Қачонки Шаъбоннинг ярми қолса, рўза тутманглар” (Термизий ривояти). 

Яна Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ҳеч ким эҳтиёт юзасидан Рамазондан бир ёки икки кун илгари рўза тутмасин, рўзани Рамазон ойи чиққанини кўриб, сўнг тутсин, аммо ҳафтанинг маълум кунлари доимо нафл рўза тутиб юрган одам рўзаси шак кунига тўғри келиб қолса, у ҳолда тутаверсин”, деб айтганлар” (Муттафақун алайҳ). 

Уламоларимиз юқоридаги ҳадисларни далил қилиб, Шаъбоннинг ярмидан кейин рўза тутишни макруҳ дейишади. Лекин бир киши душанба ва пайшанба кунларида рўза тутишни одат қилган бўлса ёки назр рўза ният қилган бўлиб, у Шаъбоннинг охирги кунларига тўғри келиб тутса, макруҳ эмас. 

6-савол: Рўзадор кишининг тоби қочса, унга укол қилиш мумкинми? 

Жавоб: Аллоҳ таоло бандалари зиммасига тоқатидан ортиқ нарсаларни юкламайди. 

Имоми Аъзам (раҳматуллоҳи алайҳ) ҳазратлари танага бир нарса кириши билан рўза бузилади, деганлар. Шунинг учун рўзадор укол олса рўзаси бузилади. 

Агар ўта зарурат бўлмаса, уколни ифторликдан кейин ёки саҳарликдан олдин қилдириб олгани маъқул. Лекин рўза тутганида соғлиги ёмонлашгани туфайли укол олмаса, ҳаёти хавф остида бўлса, укол олиб, рўзасининг қазосини Рамазон тугаганидан кейин тутиб беради. 

7-савол: Рўза пайтида хотин-қизлар атир-упадан фойдаланишлари мумкинми? Ундан фойдаланганида рўза очилиб кетмайдими? 

Жавоб: Рўза очилмайди, чунки бу рўзани бузувчи амаллар сирасига кирмайди.

ЎМИ Матбуот хизмати