Шу кунларда ижтимоий тармоқларда “Рус тилига давлат тили мақомини бериш” ҳақидаги “ташаббус”га фикр-мулоҳазалар билдирилмоқда, бу борада қизғин баҳс-мунозаралар давом этмоқда. Мавриди келганида мен ҳам шу юрт фарзанди сифатида бу масалага ўз муносабатимни билдиришни лозим топдим.

Аввало, бу “ташаббус”ни ёқлаб чиққанлар шу юрт учун ғам чекишига, ўзбек миллати, миллий тили ҳақида қайғуриши, уларда миллий қадриятларга ҳурмат ҳиси борлигига шубҳа қиламан. Чунки, агар уларда миллий ғурур тушунчаси бўлганида бизга ёт бир тилга давлат тили мақомини беришни талаб қилиб чиқишмас эди.

Маълумки, ҳар бир давлат ўз тилига, ўз байроғи, мадҳиясига эгадир. Буларсиз бирон давлатни мустақил, ўзига хос йўлга эга деб бўлмайди. Чунки, тилдаги қарамлик бошқарувдаги қарамликка сабабдир.

Инсон қайси тилда сўзлашса, ўша тилда фикрлайди, бирон воқеа-ҳодисага муносабатини ўша тилда ифодалайди. Тилнинг инсон эътиқодига, хатти-ҳаракатларига, одоб-ахлоқига таъсир каттадир. Ўзбек бўлатуриб чет тилида сўзлашувчи одамларга эътибор берсангиз, уларнинг тушунчаси, тасаввури, дунёқараши, ўзини тутиши, муомаласи ўша тилдагиларга ўхшайди. Зеро, тил бутун танага амирдир. Тил қандай бўлса, бошқа тана аъзолари ҳам шундай бўлади.

Шуни баралла айта оламан: Биз қайсидир тилга боғлиқ эмасмиз, рус тили бўлмаса, миллат сифатида дунё харитасидан ўчиб кетадиган даражада кичик миллат эмасмиз. Рус тилисиз ҳам ўз қаддимизни тик тутиб, обрўйимизни сақлаб тура оламиз. Чунки, бизнинг илдизимиз чуқур, асосимиз мустаҳкам. Маҳмуд Қошғарий, Юсуф Хос Ҳожиб, Адиб Аҳмад Югнакий каби минг йиллар аввал туркий тилда ижод қилган боболаримиз бор. Лутфий, Алишер Навоий, Заҳириддин Муҳаммад Бобур, Машраб, Огаҳий, Фурқат, Завқий, Муқимий, Абдулла Қодирий каби туркий-ўзбек тилининг ривожига улкан ҳисса қўшган аждодларимиз бор. Биз ҳеч қачон ўзга тилларга қарам бўлмаганмиз. Бундан кейин ҳам қарам бўлмаймиз!

1989 йил 21 октябр куни ўзбек тилига давлат тили мақоми берилган эди. Жорий йилнинг октябр ойида бу воқеага 30 йил тўлади. Афсуски, шунча муддат ичида ўз она тилимизни тўлақонли давлат тили қилиш йўлида қаттиқ жидду жаҳд қилмадик, тил билан боғлиқ муаммоларни ҳал қилишга кўп ҳам эътибор қаратмадик. Буниси етмагандек, рус тилига давлат тили мақомини бериш ҳақидаги гап-сўзлар дард устига чипқондек бўлди. Чунки ҳали ўзбек тилини тўлақонли давлат тили мақомига кўтариш борасида кўп саъй-ҳаракатлар қилишимиз лозим. Рус тилига давлат тили мақоми берилиши мустақил Ўзбекистон манфаатларига зид, халқимиз онги, тушунчаси, хулқ-атвори, миллий қадриятларига номуносибдир.

Хуллас, мен “Рус тилига давлат тили мақомини бериш” ҳақидаги ташаббусни фитна, иғво, деб биламан, илм-маърифат эгалари, зиёлилар, юртини, миллатини яхши кўрган ҳар бир фидойи инсон бундай ғайрли ҳаракатларга тиш-тирноғи билан қарши туриши керак, деган фикрдаман.

Одилхон қори Юнусхон ўғли

ЎМИ Матбуот хизмати

Яқинда ўзбек “зиёлилари” деб аталмиш бир гуруҳ шахслар келишган ҳолда Ўзбекистонда рус тилига давлат тили мақоми берилиши керак деган таклиф билан чиқдилар. Улар ўз баёнотлари орасида ўзбек тилини камситиш билан бирга, халқимизнинг узоқ асрлик тарихига беписандлик билан қарамоқдалар. Аслида кўпмиллатлик Ўзбекистон жамиятида барча халқ ва миллатларнинг тилларига нисбатан қулайлик ҳамда қонуний имкониятлар яратиб берилган. Бундан ортиқчасини талаб қилиш ношукрлик, таъбир жоиз бўлса, фитнакорлик аломати ҳисобланади. Бу каби ҳолат икки давлат ўртасидаги турли йўналишларда олиб борилаётган алоқаларга футур етказиши, юртимизда истиқомат қилаётган рус миллатига мансуб фуқаролар билан ўзбек халқи ўртасида миллий ва ирқий низолар келиб чиқишига сабаб бўлиши мумкин.

Аллоҳ таоло инсонларни бир миллатли қилмай, балки турли миллатларга мансуб қилиб яратган. У Зот бу ҳақида Қуръони Каримда шундай марҳамат қилади:

   “Эй одамлар! Биз сизларни бир эркак ва аёлдан яратдик ва сизларни ўзаро танишишингиз учун халқлар ва қабилалар қилиб қўйдик” (Ҳужурот сураси, 13-оят)

Динимиз барча тилларга нисбатан эҳтиромда бўлишга буюради. Бошқа тилларга нисбатан ҳурматсизлик қилишдан қайтаради. Айниқса, бу она тилга нисбатан бўлса, ўта нолойиқ иш ҳисобланади.

Инсонларнинг турли халқлар ва қабилалар қилиб яратилишининг ҳикмати – уларнинг ўзаро танишишлари учун экан. Демак, инсон бошқа миллат вакиллари билан танишиши, уларнинг тилларини ўрганиши, уларнинг тарихинидан хабардор бўлиши учун турли миллатли қилиб қўйилган. юқоридаги “зиёлилар”нинг ҳаракатлари эса халқларнинг ўртасида адоват юзага келишига сабаб бўлади.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг саҳобалари орасида ҳам турли миллатга мансуб кишилар бўлган. Масалан, Суҳайб Румий розияллоҳу анҳу, Салмон Форсий розияллоҳу анҳу эронлик, Билол розияллоҳу анҳу ҳабашистонлик, Абдуллоҳ ибн Салом Мадинада яшовчи яҳудий қабиласининг вакилларидан, Мория Қибтия розияллоҳу анҳо Мисрнинг қибт қабиласидан бўлганлар. Аммо ҳеч ким уларни камситмаган, сен араб эмассан деб четга сурмаган. Аксинча, ўрталарида гўзал ва ибратли дўстлик, иноқлик, мурувват ҳукм сурган.

Юртимизда кўплаб миллат ва элат вакиллари истиқомат қилишади. Уларни шу юрт фуқароси деб ҳисобланиши, мамлакатдаги мавжуд ҳуқуқ ва эркинликлардан фойдаланишда уларни четга суриб қўймай, миллатлараро тотувлик тамойилига амал қилиниши Ватанимиз барқарорлигининг сабабларидан биридир.

Рус тилини давлат тилига айлантириш таклифини илгари суриш орқали ўзбек миллатини камситаётган ва ўзбек халқининг буюк тарихини менсимаётганлар шу юртнинг туз-нонини еб, ношукрлик қилаётганлардир! Уларни шу халқ катта қилиб, ўқитди, кийинтирди, уларга жамиятнинг бир аъзоси деб қаради. Уларга мансаб, мақом ва мукофотлар билан меҳрибонлик қилди. Аммо бугунга келиб уларнинг бу хизматларга бераётган жавоблари шуми?!

Бу худди сизга таом берган кишига, таомни еб бўлиб, ношукрлик қилган кишидек бўлади!

Аллоҳ таоло юртимизни тинч, халқимизнинг ҳаётини фаровон айласин! Мунофиқларнинг фитнасидан  сақласин!

Ўзбекистон Мусулмонлари идораси

Матбуот хизмати

Қорақалпоғистонда бир неча ой аввал таъмирталаб бўлиб қолган бир қанча жоме масжидларнинг иморатини қайта қуриш ишлари бошлаган эди. Маҳаллий ишбилармонлар ва аҳолининг яқиндан берган кўмаги натижасида ўтган йили ноябрь ойида қурилиш ишлари бошланган Кегейли тумани «Обод» овул фуқаролари йиғини ҳудудидан, аҳолига, айниқса ёши катта нуроний отахонларга қўлай ўриндан миллий услубда «Искандар ва Алавуддин эшон» жоме масжидининг янги иморати қуриб битказилди.
Бугун мазкур масжиднинг очилиш маросими бўлиб ўтди, унда «Обод» маҳалласида туғилиб ўсган, бир неча йил халқ манфаати учун хизмат қилган меҳнат фахрийлари, нуронийлар, маҳалла фаоллари, Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти ходимлари ва масжид имом-хатиблари иштирок этди.
Тадбир давомида меҳнат фахрийси, нуроний хожи Каллибек Камалов бугунги кундаги амалга оширилаётган ислоҳотлар, янгиланишлар ва бунёдкорлик ишлари, диний соҳадаги имкониятлар ҳақида алоҳида таъкидлади. Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси Ш.Бауатдинов мазкур масжид қурилишида яқиндан ёрдам берган ҳомийларга ва қурувчиларга миннатдорлик билдирди. Ушбу диёрдан ўтиб кетган марҳум диний уламолар, Искандар ва Алавуддин эшонлар ҳаққига дуолар қилинди.

Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти

Бугун, 4 май куни Рамазон ойи арафасида масжидлар атрофини обод қилиш, намозхонлар учун қулай шарт-шароитлар ҳозирлаш ва санитария-гигиена ҳолатларини яхшилаш мақсадида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ташаббуси билан республикадаги барча жоме масжидларда “Озодалик куни” номли ҳашар тадбири ўтказилди.
Унда масжидлар имомлари ва қавмлари томонидан жомелар ҳудудларини ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштиришга йўналтирилган кенг кўламли ишлар амалга оширилди. Ҳашарда халқимизга хос меҳр-оқибат, ўзаро ҳамжиҳатлик, улуғ айём олдидан масжидлар, маҳаллалар ва кўчаларни озода қилиш ишлари уюшқоқлик билан амалга оширилди.
Ушбу ҳашар ишларида масжидлар имомлари ва жамоаси фаол иштирок этдилар. Масжидларнинг ички ва ташқи ҳудудларидаги ободонлаштириш ишлари билан биргаликда қўшимча бинолар, хонақоҳлар, китоб жавонлари, таҳоратхоналар ва ибодат қилиш учун ҳозирланган жойлар тозаланиб, шинам ҳолатга келтирилди.
Шунингдек, масжидларнинг атрофи ва ҳовлидаги яшил майдонларга сайқал берилди, қуриб қолган бегона ўтлар юлиб ташланди, ҳовлидаги шудгорлар тартибга келтирилди, дарахтлар оқланди ва қуриган шохлари кесилди. Ҳашар иштирокчилари манзарали, мевали дарахт ва гул кўчатларини экиш ишларига ҳам алоҳида эътибор қаратдилар. Ушбу ҳашар доирасида Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Тошкент вилояти Қибрай туманида жойлашган ёрдамчи хўжалик ерларида ҳам кенг кўламли ободонлаштириш ишлари амалга оширилди.
“Озодалик куни” шиори остида масжидларда ўтказилган Рамазони шариф олдидан ушбу ҳашар ишлари эртанги таровиҳ намозларида мўмин-мусулмонларга ўзгача бир тароват бахш этади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати