Жаҳон оммавий ахборот воситаларида

facebook.com › posts.  Мусулмон оламида масжидларнинг ўрни беқиёс. Улар нафақат ибодат, балки маърифат, саховат, ахборот алмашинуви марказлари ҳамдир. Эътиборингизга дунёдаги энг йирик масжидлар еттилигини келтириб ўтамиз.

Масжид ул-ҳаром. Макка, Саудия Арабистони

Энг улкан, барча мусулмонлар талпинувчи мўътабар масжид. Умумий саҳни 400 минг кв. метр бўлиб, 1,1 миллион намозхонни сиғдира олади. Бу кўрсаткич ҳаж мавсумида 4 миллион нафарга қадар ортади. Каъба эшиги 280 килограммлик соф олтиндан ясалган. Ҳар бирининг баландлиги 90 метрдан ортиқ тўққизта минораси, тўртта бош дарвозаси, қирқ битта эшиги бор.

Қуръони Каримда «Масжидул ҳаром» ибораси бир неча хил маънони англатади, гоҳида «ҳарам» маъносида келади. Маккаи Мукаррама шаҳри атрофида белгиланган махсус чегара билан ўралган, шаҳар ва унинг атрофидаги муайян жойларни ўз ичига олган минтақадир. Бу ҳудуд, Пайғамбаримиздан ривоят қилинган ҳадисда айтилишича, Аллоҳ таоло осмонлар-у ерни яратган кунида ҳаром қилинган. У Аллоҳнинг ҳурмати ила қиёмат кунигача ҳаромдир: дарахти кесилмайди, ўсимлиги юлинмайди, ҳайвонлари овланмайди ва бу ерда уруш қилиб бўлмайди. Ичида ва атрофида ёмонликлар, шариатда кўрсатилган бир қанча ишларни қилиш ҳаром бўлган масжиддир. Марказий Осиёда, хусусан Ўзбекистонда ҳам бир қатор йирик масжидлар жойлашган. Жумладан, 2018 йил Қирғизистон пойтахти Бишкек шаҳрида Туркия билан ҳамкорликда қуриб битказилган масжид бир вақтда 20 минг намозхонни сиғдира олади. Остонадаги «Ҳазрат Султон» масжиди эса 11 гектар ҳудудда жойлашган бўлиб, умумий майдони 17 минг квадрат метрдан ортиқ, сиғими 5 минг киши.

Тожикистон пойтахти Душанбе шаҳрида жорий йил ишга тушиши кутилаётган Марказий Осиёнинг энг йирик масжиди ўз бағрига 120 минг кишини сиғдиради. Қатарлик ҳомийлар кўмагида 2009 йилдан буён қурилаётган бу масжид битганидан сўнг дунё етакчилари сафидан жой ола билади. 

«Ҳазрати имом» мажмуаси Ўзбекистондаги энг йирик масжид ҳисобланади, Андижон вилояти Асака туманидаги «Холид ибн Валид» масжиди ҳам йирик масжидлар қаторида туради.

***

   Набавий масжиди (Масжид ун-набий), Мадина, Саудия Арабистони

Мадинаи Мунавварадаги барча мусулмонлар учун табаррук масжид – Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) пайғамбарнинг масжиди. Масжид қурилишида Расулуллоҳнинг (с.а.в.) шахсан ўзлари иштирок этган. Мажмуа ичида Пайғамбар (с.а.в.) ҳамда Ҳазрати Абу Бакр Сиддиқ ва Умар ибн Ҳаттоб (розияллоҳу анҳум) қабрлари жойлашган. Ушбу масжид кейинчалик Ҳазрати Умар ва Усмон (розияллоҳу анҳум) томонидан бир неча бор таъмирланиб, кенгайтириб борилган. 105 метрли иккита, 75 метрли тўртта минораси, ўзи очиб-ёпиладиган 27та томи, 400дан ортиқ устуни, 6800 қандили бор. Саҳни 100 минг кв. метрдан ортиқ бўлиб, бир вақтда 1 миллиондан зиёд кишини бағрига сиғдира олади.

***

Фейсал масжиди. Исломобод, Покистон

Дунёдаги энг катта масжидлар орасида тўртинчи ўринда турувчи Фейсал масжиди 90 метр баландликдаги тўрт минора билан ўралган. Бу иншоот қурилиши 1976 йил бошланиб, 1986 йилда якунланган. Масжиднинг умумий саҳни 5 минг кв. метрни ташкил этади ва 300 мингга яқин намозхонни сиғдира олади. Лойиҳаси анъанавий масжидларни эслатмаслиги туфайли қурилиш жараёнида кўплаб норозиликлар келиб чиққан. Кўринишидан бадавийлар ўтовини эслатувчи мажмуа тўлиқ қуриб битказилгач, маҳобати, қулайлиги билан барчага манзур бўлган.

                                                                            И.Абдухолиқов тайёрлади,ЎзА